31
31
D' 66 ZIT ZICHZELF DWARS
Computer vertelt
wat hij doet
Regeringsplan op stapel:
Noorden wordt ontsloten
„Ontploffen"of eigen partij
Stappen tegen
politie die
Raja bewaakte
Geen reden tot paniek
na geknoei buisleiding
Een lichte,
geurige senoritas,
vol fijne trekjes...
BUREAU MET OPDRACHT BELAST
SLACHTOFFER GAF KLOPSIGNALEN
Duitser redt man van
fel brandend schip
PARTXÜVERL.OOV»
ir»
VN-leden: 650
miljoen voor
hulpverlening
DINSDAG 10 OKTOBER 1967
IVSTIUMEMIX MAREIS' ONMOGELIJKE
MOGELIJK
MEDISCH ONDERZOEK OP AFSTAND
(Van een onzer verslaggevers)
UTRECHT In 200 stands,
die de Marijke- en Irenehal vol
ledig beslaan tonen 1700 fabri
kanten wat er te koop is aan
instrumenten. Voor weten
schappelijke research, voor me
disch gebruik, voor technische
toepassingen. De ontwikkeling
van „Het Instrument" _zo
heet de expositie die thans voor
de zevende maal van start gaat
is ronduit stormachtig. Van
daar opnieuw deze (kostbare)
show, waar ontwerpers het al
lernieuwste aan de gebruikers
tonen.
Bij de opening, vandaag, merkte ir.
R. A. Mees namens fabrikanten en
importeurs op, dat in de hallen tot en
met 19 oktober drieduizend deskundi
gen klaar staan om voorlichting te
geven. De grootste inzending komt
uit de VS, nog altijd nummer één op
dit gebied, die voor 1966/67 liefst 21
miljard dollar stak in ontwikke
lingswerk. Daarna volgt Duitsland en
dan Engeland. Nederland zelf ver
zorgt 13 procent van de stands. De
totale waarde van het geëxposeerde
bedraagt 30 miljoen gulden.
Er zijn speciale microscopen, die
bij het voortschrijdende verklei
ningsproces in de elektronische in
dustrie controle op miniatuurschake
lingen mogelijk maken: zij laten een
ruimtelijk beeld zien bij zeer sterke
vergrotingen.
Dikte?
Door de elektronenmicroscopie zijn
van de te onderzoeken materialen
nog dunnere plakjes nodig» dan men
voor de „gewone" microscopie ge
bruikt. Het nieuwste snij-apparaatje
kan plakjes maken van enkele vier
kante millimeters en een „dikte" van
nog slechts een honderdduizendste
millimeter.
Er staan elektrische meettoestellen,
die in hoogspanningsleidingen of on
dergrondse kabels defecten kunnen
opsporen op vijf km afstand. Er zijn
ontvangers die in staat zijn zeer
"Zwakke signalen van aardse dan wel
ruimtelijke oorsprong hoorbaar te ma
ken.
Onderwijskundig is de computer
van belang die vertraagd laat zien
wat hij normaal in razendsnel tempo
Onze ambassadeur in Joegoslavië,
de heer M. F. Vigeveno, wipte gis
teren even over naar ons land.
Vraag op Schiphol: in verband met
de affaire Rajakowitsj? Niet direct,
maar het is niet onmogelijkdat de
regering met mij over die zaak wil
spreken, was het antwoord. Je bent
diplomaat of je bent het niet.
BELGRADO Het departement
van binnenlandse zaken van de
Zuidslavische deelstaat Slowenië
heeft maatregelen genomen tegen dc
politiemannen die in het geval van
de oorlogsmisdadiger Erich Rajako
witsj „op inconsequente en onver
antwoordelijke wijze hun opdrachten
hebben uitgevoerd."
Het hoofd van dit departement,
Slawko Furlan, deelde dit gisteren in
het Sloweense parlement mee, ,.Hij
antwoordde, naar het persbureau Tan-
joeg meldt, uitvoerig op de vraag van
het kamerlid 'Cene Maticic, onder wel
ke omstandigheden Rajakowitsj
ontsnapte en wie daaraan schuld heb
ben.
Als bekend wist de voormalige
rechterhand van Eichmann na een
vakantie in Istrië naar Oostenrijk te
rug te vluchten, nadat Nederland de
Zuidslavische autoriteiten om zijn ar
restatie en uitlevering had verzocht.
verwerkt. Iets anders: een Neder
landse fabriek heeft, samen met een
Franse, een apparaat ontwikkeld
waardoor verlading van vloeistoffen
pas kan beginnen nadat het heeft
vastgesteld dat er geen explosiege-
Er staat foto-elektrische appara
tuur, waarbij het lichtgevoelige ele
ment is gecombineerd met de verster
ker die schakelt. Op deze wijze kun
nen nog veel meer produktiehandelin-
gen worden gemechaniseerd. In feite
op betrekkelijk eenvoudige wijze.
Er is meetapparatuur die „op
afstand" doorstromende hoeveelhe
den vloeistof of gas exact kan bepa
len. Belangrijk voor waterleiding,
benzinepijpleiding, chemische in
dustrie maar ooik.... voor de medicus,
die soms wil weten hoeveel bloed
precies door een bepaalde ader
stroomt.
Patiënt werkt
Dat laatste brengt ons meteen op
het medische aspect van Het Instru
ment, dat op de tentoonstelling zeer
vele toepassingen te zien geeft. Ook
hier enkele grepen. Daar is de teleme-
trie: het controleren van hart en
ademhalingsorganen, terwijl de pa
tiënt normaal bezig is.
Een kleine zender geeft bericht
over zijn lichamelijk functioneren.
Men weet het van de tv: de ruimte
vaart heeft tot de ontwikkeling van
dit „onderzoek op afstand" in feite de
stoot gegeven.
Snel ingrijpen om patiënten te kun
nen redden: de gespecialiseerde bran
card voor hartpatiënten, waarop al
lerlei instrumenten zijn bevestigd: <een
Prinses Irene
foto-album
WAGENINGEN De serie foto-al
bums van Zomer en Keuning over
leden van het koninklijk huis is char
mant. De jongste aanwinst, prinses
Irene, vormt daarop geen uitzonde
ring.
Integendeel, wat wel eens als een
verwijt gevoeld werd bij de verschij
ning van eerdere delen, dat ze toe
zoetig waren, heeft tekstschrijfster
Phé Wijnbeek hier weten te voorko
men.
Het levensverhaal is direct en vol
leuke bijzonderheden over Irene's stu
dietijd. De overgang naar het r.k. ge
loof, haar romance en huwelijk zijn
strikt objectief weergegeven.
De keuze van foto's getuigt van
meer ongedwongenheid dan bij vori
ge uitgaven. Misschien waren de keu
zemogelijkheden ook talrijker? (93 fo
to's. 5,90).
Snoep
verstandig
eet 'n appel
stimulator die elektrische prikkels
geeft bij hartstilstand, instrumenten
voor hartmassage en dergelijke.
Men toont ook operatietafels die op
afstand kunnen worden bediend,
kunstnieren, kunstharten, kunstlon
gen, ja zelfs hart-long-machines. Ook
is er apparatuur voor patiëntenbewa
king.
Dat laatste niet zozeer in de zin
van observatie, als wel ter controle
van diverse lichaamsfuncties in de
periode vlak na een operatie.
Hartslag, ademhaling, lichaamstempe
ratuur enz. worden voortdurend ge
meten. Is een van die functies niet in
orde, dan wordt automatisch alarm
gegeven.
Deze apparatuur, waarvan niet min
der dan 15 fabrikaten worden ge
toond, zal binnen afzienbare tijd tot
de normale uitrusting van elke „reco
vering room" (kamer waar de opera
tiepatiënten bijkomen) in het zieken
huis behoren.
Officier stelt publiek gerust
BREDA De knoeierijen bij
de aanleg van de buisleiding
voor lichte benzine van het Bot
lek-gebied naar de Staatsmij
nen in Geleen leveren geen ge
vaar op voor het publiek. Er
zijri geen lekken en er is geen
nafta" in de grond gedrongen
of weggestroomd. Geen reden
voor paniek dus.
Dit zei gisteren de officier van
justitie te Breda, mr. J. Louet-Feis-
Vast staat, aldus de officier, dat er
door twee firma's, die nauw samen
werkten, op zestien plaatsen in het
arrondissement Breda ondeugdelijk
werk was geleverd.
Geknoei
Bij controle door de Staatsmijnen
is ook gebleken dat elders buiten het
arrondissement gebreken aan de buis
leiding zijn vastgesteld. Zulke gebre
ken komen echter normaal voor, om
dat lassen van deze buizen zeer moei
lijk is. Tot dusver is vastgesteld dat
alleen in het arrondissement Breda
hiet de meetapparaturen is geknoeid.
De officier meent dat het uedrog
op eigen initiatief is gepleegd omwil
le van het verdienen van een bonus.
Hij kon echter niet zeggen of deze
zwendel met de meetapparaturen is
gebeurd in opdracht van de leiding
van de bouwers van de buisleiding.
De heer C. J. Mink, technicus bij
het .Keuringsinsti'tuut voor waterlei
dingartikelen te Rijswijk, is aange
zocht als deskundige voor het tech
nische gedeelte van het onderzoek.
Hij is reeds beëdigd. Technici van dit
overheidsinstituut worden meerma
len aangezocht als deskundige voor
de keuring van leidingen voor olie,
gas of water.
Verpleegde ontsnapt
aan begeleider
GRONINGEN De 31-jarlge W. S.
F. uit Enschede, die verpleegd werd
in de psychopateninrichting Dr. S.
van Mesdag te Groningen, heeft giste
ren kans gezien te ontvluchten toen
hij onder begeleiding op zogenaamd
stadsverlof was. Hij wist zich op de
Grote Markt te onttrekken aan zijn
begeleiding. De man is nog voort
vluchtig.
(Van onze sociaal-economische
redactie)
UTRECHT Het bouwbe
drijf in ons land heeft het
zwaarst onder de werkloosheid
te lijden. Het aantal werklozen
in de bouw was eind augustus
driemaal zo groot als in dezelf
de maand van het vorig jaar.
De werkloosheid steeg in totaal
met 46.000 tot 63.000 man,
waarvan 13.000 in het bouwbe
drijf, vooral in het noorden van
het land.
De Nederlandse Christelijke
Bond van Werknemers in het
Hout- en Bouwbedrijf besteed
de gisteren zijn bondsraad
voornamelijk aan het werkloos
heidsvraagstuk.
Ter verbetering van de werkgele
genheid werden twee eisen gesteld:
een planning van de werkgelegenheid
in het bouwbedrijf over bijv. vijf tot
tien jaar en het opstellen van een
ontwikkelingsplan voor het Noorden.
Op beide punten was het bestuur
niet pessimistisch. Men had het ver
trouwen, dat de regering inderdaad
met plannen zal komen.
Homppltm
De heer Tjeerdsma, secretaris van
het CNV, deed mededeling van het
voornemen van minister De Block
nog voor het einde van het jaar te
komen met een rompfjlan voor de
ontwikkeling van het Noorden. Aan
een internationaal bureau heeft de
regering reeds opdracht gegeven over
enkele maanden een rapport uit te
brengen over het meest wenselijke
plan voor een ontsluiting van het
Noorden van ons land.
Hij vond het noodzakelijk, dat het
Snoep
verstandig
eet 'n appel
Noorden goede verbindingen krijgt
met het hart van Europa, met het
Ruhrgebied, met België en met Frank
rijk. Zelfs Zweden is het gelukt, voor
Groningen en Friesland moet dit ze
ker mogelijk zijn.
Hij noemde dit een eerste voor
waarde voor industrievestiging in dit
deel van het land. Het Noorden zal
daarbij moeten rekenen op hoogwaar
dige industrieën, waarvoor hoogwaar
dig personeel dient te worden opge
leid.
Voorzitter J. H. Hazes wilde niet
de indruk wekken, alle moeilijkhe
den op de rug van het zittende kabi
net te schuiven. Hij herinnerde
eraan, dat minister Vondeling op 1
juli 1966 reeds een brief aan de Twee
de Kamer richtte, waarin hij in wat
vage termen bezuinigingen aankondig
de. Ook hierbij werd de bouwnijver
heid getroffen door beperking van
scholenbouw, gebouwen voor de
volksgezondheid en gebouwen voor
justitie zoals politiebureaus.
Tevens bracht 'hij in herinnering,
dat minister Bogaers in 1964 de bouw
vakkers persoonlijk vroeg er nog een
schepje bovenop te doen. Deze schrif
telijke opwekking moest echter in
1966 ingeruild worden voor het
ontslagbriefje, want de minister was
niet aan de meerjarenplanning toege
komen.
Krot o pruiming
De heer Hazes waarschuwde er
voor, niet te lang met de plannen
voor krotopruiming te wachten. Voor
het opruimen van krotten zullen
eerst nieuwe woningwetwoningen ge
bouwd moeten worden, waar de voor
malige bewoners van krotten hun in
trek kunnen nemen. In gebieden met
vrije huren zal men nu ai de plannen
voor krotopruiming moeten gaan uit
werken.
In verlaging van de jeugdlonen zag
de heer Hazes geen verbetering van
de werkgelegenheid. Er zullen dan
wellicht meer jeugdigen aangesteld
worden, maar het aantal ouderen on
der de werklozen zal toenemen.
Vervroegd pensioen voor ouderen,
bijv. op 63- of 64-jarige leeftijd,
noemde de heer Tjeerdsma op dit
moment onbetaalbaar. Wellicht, dat
het in de toekomst zover komt. Hij
wilde daarbij ook denken aan een
verdere verkorting van de werkdag
Hij geloofde, dat het voor de toe
komst onontkoombaar zal zijn de
„werkende vrouw" te aanvaarden,
ook al zou dit de werkgelegenheid
voor de mannen ongunstig beïnvloe
den. De heer Tjeerdsma voorspelde,
dat het verschil tussen man en
vrouw in maatschappelijk opzicht
steeds meer zal wegvallen. Hij vond
ook, dat de vrouw recht heeft op een
plaats in het maatschappelijk gebeu
ren, op voorwaarde dat dit niet ten
koste van het gezin gaat.
Buitenlanders
De functie van de buitenlandse
werknemers in ons land zag de heer
Tjeerdsma in nauw verband met de
verhouding geschoolden - ongeschool
den. Op dit moment is 34 pet. van de
Nederlandse afhankelijke beroepsbe
volking ongeschoold. Door de verlen
ging van de leerplicht en optrekking
van het onderwijsniveau voor vele
beroepen zal de komende jaren het
aantal ongeschoolden nog dalen tot
17 pet. Het bedrijfsleven ziet zich ge
noodzaakt de bedrijven zo snel moge
lijk te mechaniseren en automatise
ren. Er is echter toch nog een belang
rijk tekort aan ongeschoolden, zodat
de eerste jaren de ongeschoolde bui
tenlandse arbeider nog een onmisba
re plaats in onze economie zal inne-
Snoep
verstandig
eet 'n appel
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Er zou waarschijnlijk nooit zoveel
vaart in de discussie over partijvernieuwing zijn ge
komen zonder de opkomst en het opzienbarende ver
kiezingssucces van Democraten '66: een partij die ont
staan is uit (en haar zeven Kamerzetels te danken'
heeft aan) een wijdverbreide onvrede met de funtione-
ring van de Nederlandse democratie in het algemeen
en het „gevestigde" partijbestel in het bijzonder.
De enorme winst van de Boerenpartij bij de staten- en
radenveritiezingen van 1966 had de traditionele partijen al
aardig geschokt in hun overigens niet meer zo rotsvaste
overtuiging, dat de democratie zo gezond was als een vis. Het
verschijnsel-Koekoek konden ze echter nog afdoen als een
louter negatief protest tegen onvermijdelijke sociaal-econo
mische ontwikkelingen. Het verleidde hen tot het misverstand,
dat de liquidatie van misstanden als woningmisère en ambtena
rij de „vervreemding" van de eenvoudige kiezers vanzelf wel
zou opheffen.
Het politieke „establishment" leek, ondanks het getetter van
Nieuw Links, weer gerust te kunnen gaan slapen toen de
Koekoekianen het met elkaar aan de slok kregen. De angst voor
het Boerenmonster ebde weg en daarmee de behoefte aan
bezinning op het bestel. De door de Volkskrant voorbereide
conferentie over partij vernieuwing beloofde weinig meer dan
een academische discussie te worden. s
Het pakte anders uit, want in de nacht van Schinelzer liepen
plotseling alle wekkers tegelijk af. Slapen was er niet meer bij.
Met wijdopen ogen staarden de traditionele partijen naar de
aangerichte schade. De tweede kabinetscrisis in nauwelijks drie
jaar had in cén keer de vermolmde fundamenten van het bestel
blootgelegd. Dc democratie was in het geding. Partijvernieu
wing, herziening van de staatsinrichting werden mede inzet van
de vervroegde verkiezingen.
Geval-Gruijters
In dat (toegegeven: lichtelijk overspannen) klimaat mani
festeerde zicli het verschijnsel-D'66. Natuurlijk is het niet
helemaal juist te beweren, dat die partij nooit zou zijn ontstaan
als de belangrijkste initiatiefnemer, drs. Hans Gruijters, niet
raadslid de sluiting van het huwelijk van prinses Beatrix bij te
Dat was slechts een aanleiding. Die overigens wel de uittocht
van groepen jongere intellectuelen, die zich allang niet meer
behaaglijk voelden in de verstarde VVD, heeft verhaast. Zonder
het geval-Gruijters zou D '66 waarschijnlijk later zijn geboren,
misschien net niet op tijd om zich behoorlijk op de verkiezin
gen voor te bereiden.
Simplistisch is ook de veelgehoorde bewering, dat de Demo
craten '66 door „de" pers zouden zijn „gemaakt", door een
„journalistenkliek" zouden zijn gepousseerd. Natuurlijk is de
journalistieke oorsprong van D '66-leiders als Gruijters en Van
Mierlo debet geweest aan de voortreffelijke presentatie van de
nieuwe club, en natuurlijk heeft die presentatie alleen reeds als
vaktechnisch kunststuk veel journalisten meer aangesproken
dan de tamelijk fletse, overwegend traditionele verkiezingspro
paganda van de andere partijen.
Het is ook waar dat journalisten door de aard van hun
beroep sceptisch staan tegenover gevestigde posities, maatschap
pelijke, maar ook politieke. Dar verklaart mede waarom velen
van hen D '66 hebben gestemd. Maar het is niet juist dat de
Depiocraten meer „gratis publiciteit" hebben gekregen dan
andere partijen.
stroomversnelling
Trouwens, publiciteit betekent lang niet altijd stemmenwinst.
Journalisten kunnen een gloednieuwe partij niet aan zeven
Kamerzetels helpen als die partij niet, los van presentatie en
publiciteit, ln de behoefte van tienduizenden kiezers voorziet.
De mislukte karavaanstunt van de PvdA heeft nog eens
bewezen, dat Nederlandse kiezers zich niet door publiciteit
laten lokken als ze niet gelokt willen worden,
D '66 viel daarom zo goed in de kiezersmarkt, omdat ze
onderdak bood aan een groeiende massa kiezers, die „progres
sief" maar niet socialistisch, liberaal maar niet „conservatief"
denken; die het bestaande partijbestel om twee redenen
afwijzen: omdat daarin voor hun denken geen plaatsje is, en
omdat dit bestel naar hun mening van de politiek en de
democratie een „onduidelijke" zaak heeft gemaakt.
D '66 voelde scherp aan, dat er niet alleen kiezers zijn die niet
confessioneel willen stemmen, maar ook kiezers die zich niet de
keuze tussen PvdA en VVD willen laten opdringen.
Dat deel van het kiezerskorps vingen de Democraten op met
een nieuwe politieke formule: het pragmatisme. Hetgeen de
voorkeur inhoudt voor een beleid, dat los van welke ideologie
dan ook doet wat uit een oogpunt van doelmatigheid geboden
is. Een twijfelachtige formule, want pragmatisme kan nooit
doel in zichzelf zijn. alleen middel. Doelmatigheid, maar
waartoe?
De formule is eigenlijk bijzaak. Hoofdzaak is, dat D '66 het
onbehagen over het bestel positief heeft weten te kanaliseren
en een tehuis heeft geboden aan niet-socialistische progressie
ven en niet-conservatieve liberalen. Daarmee heeft deze nieuwe
partij het gat, ontstaan door het wegvallen van de vooroorlogse
Vrijzinnig-Democratische Bond, goed opgevuld.
Dat is nog belangrijker dan het optreden van D '66 als
pressiegroep voor politieke en staatsrechtelijke hervormingen.
De Democraten komt de eer toe alleen al door hun verschijning
op het politieke toneel de hervormingsdrift van de traditionele
partijen een flinke stimulans te hebben gegeven. In dat opzicht
hebben ze als pressiegroep al goed werk gedaan.
Maar D '66 is geen zuivere pressiegroep meer. Ze hinkt op
twee gedachten. Aan de ene kant verkondigt ze de „ontplof
fingstheorie", die inhoudt dat de traditionele partijen, maar
ook D'66 zelf, zich moeten opheffen en opgaan in nieuwe, gro
tere eenheden.
Aan de andere kant stelt ze zich op als een „echte" politieke
partij, die een alternatief biedt aan niet-socialistische progres
sieven en niet-conservatieve liberalen. Eind december gaat ze
zich ook als een echte partij organiseren.
Hierin schuilt iets tegenstrijdigs. Naarmate de Democraten '66
zich meer als aparte partij met een duidelijk eigen inzicht
zullen presenteren, zal de functie van pressiegroep afnemen.
Men kan moeilijk van andere partijen verwachten dat ze
ontploffen als men zelf een solide gebouw aan het optrekken is.
Opgehangen
Daar komt nog bij, dat D '66 zich min of meer heeft
opgehangen aan twee programpunten, die naar het oordeel van
de andere partijen niet voor verwezenlijking vatbaar zijn: de
gekozen minister-president en het districtenstelsel.
De wens die daarachter zit is de kiezer meer invloed te geven
op de samenstelling van kabinetten, op het regeringsbeleid en
op de parlementaire controle daarvan. Een gerechtvaardigde
wens, die echter op een meer voor de hand liggende manier kan
en moet worden verwezenlijkt dan D '66 voorstaat.
Als de Democraten van die twee punten een onvermijdelijke
voorwaarde maken (en het ziet er wat dit betreft nogal donker
uit), dan isoleren ze zich en kan de functie van pressiegroep wel
helemaal worden afgeschreven. Want op de voorwaarde dat er
een gekozen premier en een districtenstelsel moeten komen zijn
de andere partijen niet bereid te ontploffen.
(Van een onzer verslaggevers)
BOLNES Bij reparatiewerkzaam-
heden op het Deense schip Pernille
Maersk, dat bij de Scheepswerf en
Machinefabriek Boele in dok lag, is
maandagmiddag een hevige oliebrand
uitgebroken. Dankzij het dappere op
treden van een Duitse classificeerder,
zijn geen slachtoffers gevallen. Hij
slaagde erin de opgesloten Frans Ver
meulen te redden.
Frans Vermeulen kon door de
rook- en vuurontwikkeling niet uit
het achterschip ontsnappen. Hij lag
ruim een half uur achter een schot.
Alleen klopsignalen verraadden zijn
aanwezigheid.
De Duitse classificeerder Walther
Müller (25) die bij het Dortse bedrijf
De Bruin werkt, drong de hete, roke
rige hel binnen met slechts een lap
voor zijn mond. Hij winst de half-be-
wusteloze Ridderkerker te vinden en
kon toen zijn bevindingen aan met
persiuchtmaskers uitgeruste helpers
doorgeven.
Samen slaagden zij erin de man
naar buiten te slepen. Vermeulen
werd met een shock overgebracht
naar een Rotterdams ziekenhuis.
Men dacht op de werf aanvankelijk
dat er meer mensen in het brandende
achterschip gevangen zaten. Na een
ijlings gehouden appèl kwam men tot
de conclusie dat alleen Vermeulen
ontbrak.
De brand heeft op het schip grote
schade aangericht,
New YORK Afgevaardigden
van 101 VN-leden hebben gister
avond een bedrag van 650 miljoen
gulden toegezegd voor de uitvoering
van het VN-ontwikkelingsprogram-
ma voor 1968. Dat is 35 miljoen meer
dan voor dit jaar.
De VS levert de grootste bijdrage:
267 miljoen, de Sowjetunie 10,8 mil
joen, Engeland 42 miljoen en Neder
land 26 miljoen.
De voorzitter van het ontwikke
lingsprogramma, Paul Hoffman, riep
de landen op tot een grootscheeps
offensief tegen de armoede, die hij
een van de grootste bedreigingen
voor de wereldvrede noemde.
