MM'"'
De goede oude tijd
tk"»»k
H
Trombosedienst maakt
patiënt mobiel
Kangoeroepootje
BLAD ZIJ
voor ouders
dialoog
ZATERDAG SO SEPTEMBER 11S7
99
-OE is het met je weduwen- en weduwnaars-club, mam?" vragen
de kinderen van mevrouw M. Malthavan Eendenburg uit de
Julianalaan te Vlaardingen een beetje plagend. Deze weduwe,
moeder van drie zonen en een dochter, heeft namelijk het
initiatief genomen tot een contactcentrum voor weduwen en
weduwnaars. ,,Hoe ik op het idee kwam? Door van alles!" vertelt ze ons. Z«
is een charmante vrouw van vijftig die jaren jonger lijkt, heeft klare blauwe
ogen en donkerblond haar.
.Waarom hertrouw Je niet?"
reiden kennissen na het overlij
den van mijn man. Ik heb zelf
een fijn gezin. Ik tennis graag,
wandel, ik lees, en ga met de
kinderen naar klassieke con
certen of de schouwburg. Ik sta
■elf helemaal nog in de
maatschappij. Ging na mijn ver
lies niet in huis zitten bokken, en
reisgenote voor een vakantie in
Spanje. Een ander wil mei de
feestdagen in zicht gezelschap
van lotgenoten. Daarom wijzen
we alleenstaande en gescheiden
personen af.
We gaan ook geen reizen orga- *2
niseren. We huren een zaal ÜEH*e—
mogelijk in Rotterdam en ge-
een kopje koffie; het contact
werk nog voor halve dagen als moet door de leden zelf gelegd
secretaresse op kantoor. Zijn
gezinsproblemen dan houden wij
familieraad. Voor mij
niet nodig.
worden. Best mogelijk, dat zich
dan een zanggroep, een reisge-
het dus zeischap, een bridge- of een ten-
nisclubje vormt. Er zijn zoveel
gegadigden met uiteenlopende
f*\ leeftijden!
UDrOep Hoeveel ik heb geïnvesteerd?
gek veel. Hulp met cor- V-V
•ren is me al aangeboden, tag*' ,ri
v„,_ p-J1/' 4 ■*"S
Hoeveel ik heb geïnvesteerd?
Niet - -
responderen
In het begin stond de telefoon
niet stil: „Wat fijn dat er nu iets
„Hoeveel moeten we beta-
Toch lieten die rissen adverten
ties me niet los: huwelijksadver
tenties met soms wanhopige kre
ten. Ik dacht: misschien willen ze
niet eens trouwen, misschien wil
len ze alleen maar contact, om - -
niet overal alleen voor te staan, k?^™ï™
Toen zette ik een oproep om te
komen tot een vereniging van we
duwen en weduwnaars. Er kwa
men tientallen, vaak roerende,
brieven. Alleen: bijna allemaal
dames, slechts een enkele heer.
Nu stond mij geen vrouwenver
eniging voor ogen,
een sociëteitsvorm. Ik zie geen
heil in een „weduwenclub'
schreef ieder terug. Op een goeie
dag kreeg ik van één dier dames
Drempelvrees i
Het is moeilijk om je aan te
meer sluiten na het verlies van de part-
!en ner. Vrouwen gaan onder_ in het
en gezin. Voor weduwnaren lijkt het
nog moeilijker. Merkwaardig
dat er weinig mannen gerea-
een zielig epistel. Ze zat zo in de geerd hebben. Drempelvrees?
put. Mijn vereniging leek haar Toch zien we graag een even-
laatste kans. wicht in de verhouding
man-vrouw. „Ledenstop dus,
als er zich heren-leden wil-
FILM NOODT
TOT GESPREK
OVER STAD
KINDERBADPROBLEEM
„Een stad gebouwd van stem
men" is een film van de Stich
ting „Nederlandse Onderwijs-
film", en is bedoeld als een
bijdrage tot de burgerschaps
vorming. De film geeft een beeld
en tegelijk een analyse van de
woongemeenschap die wij stad
noemen.
De aohtergrond ls Den Haag,
maar wat daar gebeurt kan
overal plaats vinden. De aspecten
waaruit de film is opgebouwd
zijn straten, bewoners, ruimte,
bestuur, ordening, voorzieningen. Daarna wordt het wat moeilij-
administratie en zij bieden ruim- ker, vooral de periode van een
4- int j,tot twee jaar, dan is net kindje
te tot discussie. vaak ban^ voor een douche Een
„groot" bad vindt het helemaal
De zwart/witgeluidsfilm, duurt griezelig.
21 minuten, in 25 en 16 mm.
In het grote-mensenbad heeft
Scholen, clubs, verenigingen en het weinig houvast en
groepen kunnen de rolprent aan- 0ok voor de moeder is het lastig
vragen bij de Stichting Neder- omdat zij altijd een hand nodig
landse Onderwljstllm. Swee- het kind reckhl?p
laten zitten en een om het kind
te wassen.
linckplein 31-33 te Den Haag,
het Museum voor het Onderwijs,
Hemsterhulsstraat 2e, Den Haag
en de afd. Voorlichting van de voor een oplossing en zoals
Gemeente 's-Gravenhage, tel. 070 meestal, een zeer eenvoudige nl.
geen cent ervaring op verenigingsgebied
Ie Filmotheek v
lichtingsdienst,
Den Haag.
Huwelijksbureaus liepen op te-
leurstelling uit, bleken soms geld- Ie» melden konden zij nog wel
makerij. Toen ben ik zo ontzet- cens een uitnodiging krijgen....
tend kwaad geworden. Nu heb ik
geen cent ervaring op vereni-
vi j Ti jaiom m aen lajiue imvuxgmg vm-
«ingsgebted Ik vertelde het de aanvankelijk succes
journaliste Lies Neve die eenarti- dat ef grole behoefle
Het wil ouders in-
Uit Vlaardingen, Rotterdam,
Schiedam, kerkeraden, uit het zui
den des lands, overal waren
mensen die wilden meedoen.
Toen ben ik met twee weduw
naars en twee weduwen u ziet
'XSmX gesprek*'bteden.6 HeTmoet
'n contactcentrum bestaat. Me
vrouw Maltha wil dan wel graag
adviseren. Maar bel niet on- zicht geven in de problema-
middellijk als r
OUDERS VAN NU" is de kwestie zijn voor ouders en de „beurt"; voorlichting over dieren
jonge uitgaanster; het wordt uit- en voeding geeft het blad, dat
naam van een nieuw vóerig uit de doeken gedaan. Zo- 1.60 per nummer of 12 per
maandblad onder hoofd- als u ziet krijgt elke leeftijd een jaar gaat kosten, ook.
redactie van J. H. Uit den
vlaardingen woont^Later tiek van bun kinderen van de
misschien wel weer, zegt ze hoop- geboorte af tot achttien jaar
We willen geen meeting hou- Ioe-
den, maar gelegenheid tot
- gesprek bieden. Het moet alle- Wetenschappelijke medewer-
JL"n "iÜT.w? LeK,, maal te overzien zijn en niet uit kers van Ouders van nu zijn o.m.
de hand lopen. De sleer willen drïï M van Beugen, docent in de
SLg pedagogiek, dr. J. Euwe-
niet thuis uit. Dit moet buiten »a, jeugdpsychiater, dr. A. J.
mijn gezin blijven, dat heeft in Koers, kinderarts, en slechts één
eerste instantie recht op me. Er vrc>uw: mevrouw C. W.
Frese-Heijbroek van de Stiehiing
Oudervoor-
iedere aanmelding het „bewijs lichting. Er is nauwe samenwer-
van weduwe- of weduwnaar- klng mct het Duitse Mad iiE].
meteen een „ledenstop" moeten
afkondigen, nog voor de vereni
ging op poten staat.
Niet dwingen
We gaan nu eerst lijsten zijn trouwboekje in zijn hand op
rondsturen om gegevens. Daaruit de stoep. De man adviseerde bij Kinderverzorging
willen we groepjes selecteren, jgj-»gL***» «„vw—
Contact kun je niet dwingen.
Maar mensen uit het eigen mi
lieu en met dezelfde hobbies vin
den elkaar wel. De leeftijden van
hen die zich aanmeldden va
riëren van dertig tot tachtig jaar.
We zitten allemaal in hetzelfde
schap" te laten overleggen.
Dat hoeft nu ook weer niet. jn het eerste (oktober)nummer,
We gaan wel balloteren als staan artikelen over Het eerste
de vragenlijsten binnen zijn. levensjaar. Wat doen we als het
schuitje. Na het overlijden van Ik verwacht veel van de ver-
de partner ben je in zekere zin eniging. Nee, geen voorzitter derboetiek van Marjolein
gehandicapt, de man zowel als de 0f secretaris alstublieft! Wilt Jong in Amsterdam aan de Ege-
vrouw. u voorai schrijven dat v o O r- lantiersgracht. aan de eerste
ii. .„„«.„I „..„i ;c schoolervaringen van de zesjari-
1 O p l g het aantal te groot is. ge aan duimzuigen, terwiil een
Dat we later wellicht weer CUrsiefje met de nodige zelfspot
nieuwelingen kunnen toe- van Adriaan G. Bondt, niet ont
laten, en dat mannen de breekt.
meeste kans hebben omdat Hoe laat moet mijn dochter
zij nu in de minderheid zijn?" thüis zijn"? kan een brandende
De man zit direct met de kinde
ren, de hulp voor de huishou
ding. Wij willen alleen gelegen
heid scheppen tot het leggen van
contacten dat kan ook tussen
vrouwen onderling zijn. Een hu
welijk hoeft niet voorop te staan.
Iemand zoekt bijvoorbeeld een
HET WELZIJN van de stolling ontstaan zonder
j L„„„,nnt van een bloeding sprake
oudere mens beweegt is r,sk8nt. propje c
zich tussen privacy en veilig- boiie wordt doo
heid. De trombosedienst le- bloedstroom meegevoerd,
vert een belangrijk deel van kan zich ergens vastzetten,
hl.no/ttrat voretnnnpn pn d
die veiligheid. Dit zegt me-
Xederldndsche Roode Kruis heeft
in vijftien plaatsen van ons land
trombosediensten opgericht. Elke
stad bestrijkt een heel district,
t er Zo werkt Den Haag van Leid-
Dat schendam tot Hoek van Holland,
em- Het Rode Kruis werkt nauw sa-
de men met. en stimuleert, door an-
Het dere instellingen geleide trombo-
een sediensten.
bloedvat verstoppen, en dat is Op geregelde tijden
soms levensgevaarlijk. Er moeten pieegsters bij de patiënt thuis
meteen maatregelen worden geno- een monstertje bloed af dat in
men. het laboratorium op stollingstijd.
Tot voor kort was zon anti- _protrombinetijd", wordt onder-
stollingsbehandeling alleen me zoch, D(, handelend ge-
gelijk in een ziekenhuis. Dat bete- neesheer krijgt uitslag van dit
kende voor de patiënt een gerui- onderzoek en bepaalt op grond
me tijd van „uitschakeling' en daarvan aard en dosering van de
een kostbare ziekenhuisverple- behandeling,
ging voor ziekenfonds of particu
lier. Trombosezusters verricht-
Zó gaat de moderne behande- ten jn 1966 in het gehele land
ling in hoofdzaak ton: dn patient omstreeks 350.OOO bloedbepa-
wordt „geprikt" (een kleine hoe- r
veelheid bloed afgenomen). Dit lingen-
wordt in het laboratorium onder- Dank zij de trombosediens-
zocht op stollingstijd. Bepaalde ten zijn het aantal verpleeg-
sloften verlagen dn stolbaarheid da„en drastisch verlaagd en
van het bloed. Door toediening i 1 -n
van dnzn anlistnllingsprnp.ratrn blijft de patient mobiel Dr.
kan de patiënt zijn werkzaamhe- E. A. Loeliger uit Leiden
den blijven voortzetten, uiteraard verwacht dat in 1975 één pro-
in nauw overleg met de arts. cent van onze bevolking con-
Voor onderzoek en behandeling <in" pnder anti-stollingsbe-
is opname niet noodzakelijk. Het handeling zal zijn.
vrouw A. J. van Nienes, di- meteen maatregelen worden geno-
rectrice van het Leids beiaar
dencentrum Rijn en Vliet.
„Vele bejaarden en zij niet
alleen kunnen dank zij de
regelmatige controle op de
stolbaarheid van hun bloed,
langer zelfstandig zijn."
Ons bloed is een kostbaar
vocht. Van deze waarheid is de
mensheid al eeuwen overtuigd.
Groot bloedverlies betekent le
vensgevaar. Een langdurige bloe
ding kan fatale gevolgen hebben.
De mens heeft een natuurlijk af
weermiddel tegen bloedingen.
Ons bloed bezit namelijk stof
fen die onmiddellijk in aktie ko-
rrlen wanneer ergens in het li
chaam een wondje ontstaat. Ze
"ormen door stolling een propje
dat het „lek" dicht. Er kan zo'n
Herinnert u zich nog
de Dialoog waarin wij
opmerkten dat vrijwel
niemand sprak over de
medische kant van de
goeie oude tijd? Prompt
kwamen hierop reacties.
Men is unaniem van oor
deel dat dit voor „de ge
wone" man maar min
netjes was.
Mejuffrouw v. R. te L.
zegt hierover: „Hulde aan
de tegenwoordige me
dische verzorging, daar
kan men nooit dankbaar
genoeg voor zijn. Wanneer
er tegenwoordig een on
geval gebeurt zijn binnen
korte tijd EHBO, dokter
en de nodige hulpmiddelen
aanwezig.
Dat was vroeger anders.
Toen ik acht jaar was (eenen
zestig jaar geleden) werd ik
door een fietser aangereden.
Hij liet mij achter met een
diepe hoofdwond die hevig
bloedde. Ik holde naar huis
waar mijn zuster met handdoe
ken probeerde het bloeden te
stelpen.
Onze huisdokter woonde vijf
entwintig minuten lopen bij
ons vandaan; op tien minuten
afstand woonde ook een dok
ter. Toen mijn zuster en ik
daar aankwamen zei deze
man: „Je bent niet bij mij in
de bus (fonds), ga maar naar
je huisdokter". En zo sjokten
wij nog een kwartier verc'er
en kwamen met doorwerkte
doeken van het bloeden bij de
huisdokter aan.
Hij was gelukkig thuis, en
heeft de wond met drie kram
metjes gehecht. Gevolg van
dit alles: een bloedarmoede
die mij een half jaar school
verzuim opleverde en in 'net
latere leven nog narigheid ver
oorzaakte
Haarlemmerolie
En mevrouw v. V. te G.
sluit zich hierbij aan: „Ik ben
erg blij dat de geneeskunde
zich zo snel heeft ontwikkeld
in de laatste jaren, dat er
voor vele ziektegevallen meer
kan worden gedaan dan vroe
ger.
Vroeger waren de voor
naamste geneesmiddelen ka-
millenthee en Haarlemmerolie
(de oprechte) die wij in
moesten netnen op melk. Ik
kan nog walgen als ik eraan
denk! En dan de bloed
transfusie, hoeveel zegen is
daar al door gebracht. In de
„goede" oude tijd kreeg ik een
bloeding, transfusie was er
toen nog niet en het herstel
moest komen door het gebruik
van lever en peulvruchten
wat maanden ellende kostte.
Enkele jaren geleden, na
een operatie, kreeg lk bloed
transfusie en ik ben altijd nog
met dank vervuld jegens die
mensen, die van hun bloed
wat wilden afstaan om onder
Gods zegen mijn leven te red
den.
En denk eens aan de beiere
toestand van de huizen, het
veelvuldiger gebruik maken
van goede ventilatie, meer
douchen of baden, dat komt
toch zeker ook de gezondheid
ten goede. Toen ik jong was,
was baden, en zelfs het was
sen van het lichaam taboe tij
dens de menstruatie.
Bij de geboorte van de km-
deren werd een hele tijd erna
nog angstvallig ieder raam
gesloten gehouden, geen frisse
lucht ('t was alles „tocht"). Ik
heb genoten toen wij een mo
derne kraamverzorgster had
den. die overdag heerlijk fris
se lucht toeliet in de katner.
zonder dat er van tocht spra
ke was. Ook de kleding is nu
veel beter.
Wat werden wij vroeger
te goeder trouw ingepakt
Heerlijk zoals onze kleinkinde
ren nu mogen leven, 's Zo
mers luchtig, 's winters met
de praktische lange broeken
tegen kou gevrijwaard. Er
wat een genot met regen
weer toch naar buiten. Mei
plezier zie ik ze met kaplaar
zen aan door de regen stap
pen.
Wij zaten met regen be
halve ali je naar school moest
achter de ramen. Nee, wat
de gezondheidstoestanden be
treft niet terug naar de goede
oude tijd en laten wij God
dankbaar zijn, dat Hij de ge
neesheren zoveel verstand
heeft gegeven dat zij steeds
verder kunnen gaan tot zegen
van de mensheid."
Vijl in been
Mevrouw N. te V. vertelt
iets over de medische hulp
van zo ongeveer zeventig jaar
geleden: „Op het kleine dorp
je waar mijn moeder woonde
waren geen verpleegsters tn „p)e„
zo kon het gebeuren dat mijn
moeder als elfjarig meisje de
dokter bij een „operatie moest
assisteren".
Grootmoeder moest voor
veel kokend water zorgen tn
moeder moest alles aangeven
aan de dokter. Hij opereerde
het been van mijn oom die
een beenetter? had. De opera
tie was geslaagd maéir net
been bleef „dragen" en dat
bracht de dokter ertoe de won
de weer open te maken.
Nu bleek het dat de vijl van
de dokter tijdens de operatie
gebroken was en het puntje
van de vijl in de wond was
blijven zitten. De dokter >was
zo dom te zeggen: „Als uw
zoon gestorven was had u
nooit geweten waaraan, maar
nu kan ik het u wel zeggen".
Dat was dan de medische
hulp rond
derd
te sterken, er ging ook soep
naar de buren en heel goeie
kennissen, 's Avonds maakte
vader bloedkoeken, die aten
we dan later geroosterd of ge
bakken in de pan met schram
metjes, héérlijk!"
Trompetter
„Het valt niet mee om met
weinig woorden veel te zeg
gen" schrijft de heer B. te W.
„Graag wil ik ook iets over
vroeger vertellen. Ik kwam
uit een groot gezin en er werd
weinig verdiend, dat weet ik
maar al te goed. Voor ik in
militaire dienst ging verdien
de ik tweehonderd gulden per
jaar.
In dienst moest ik bij de
bereden wapens twee jaar die
nen, daar werd ik stafmuzi-
nefenttenhon! kant plus tro™pktttl' or<lon-
nans met een soldij van zeven-
Ons stedelingen zegt de vijf
slachtmaand niet zoveel, maar ^a(?, er 8°e<^ naar
degenen onder ons die van m^n zu?-
dorpjes komen hebben vaak E_n a!s 'aatste mevrouw E.
nog heerlijke herinneringen c zo crS vont*
aan „de slacht". Mevrouw 't ]e ^Toe?er nie* tel was als
K. te L. vertelt er iets over: Je dienstbode was Luistert u
„In mijn ouderlijk huis werd ,wat z'i vertelt: „Op een
altijd in november een varken bel,etje van Mevrouw kon je
geslacht. Dat was een hele ge
beurtenis in ons kinderleven.
's Morgens vroeg kwam de
huisslager al. Dan mochten
wij helpen door aan het touw
tje te trekken, al met al nog
een pijnlijke geschiedenis
voor zo'n varken, 's Avonds
hadden we familie buren en ïiT'stend" nïrt
kopje thee of koffie ko
men halen, want je plaats was
in de keuken. Ik kreeg op
vijftiende verjaardag
het eerst een nieuwe
mantel van 9,-.
Trots liet ik hem zien aan
mijn mevrouw, maar o wee.
Ze vond
het weggegooid geld, niet no-
dienstbode. En
- mijn moeder had het geld ze-
„salaris" van ƒ1,50 in
kennissen op de slacht visite: llci wc
er lag dan een pak tabak op jj7g "q,
tafel, de koffie was klaar en
wens: „Geluk met de vette'
Als het varken dan in stuk
ken gesneden was kwamen de
tongen los. Een borreltje er
bij, dat was zo de gewoonte.
De volgende dag wa
feest, dan kregen
de week!"
Het volgende onderwerp is
De auto. Dank voor de eerste
het weer brieven, meerdere zijn wei
wij uit kom. Tot schrijfs!
ARNHEM Een West-
Australische Kangaroo paw"
(kangoeroepootje) is deze week
in bloei gekomen in de tuin van
de heer W. E. Peppinck in de
Loevesteinlaan. De plant werd
door een familielid als een
zaadje toegezonden uit Perth
en binnenshuis tot ontwikke
ling gebracht.
Later overgeplant in de tuin,
kwam de kangoeroeplant, die
uniek is voor West-Australië,
deze week in volle bloei. De
steel is rood, terwijl de bloem
bladen gedeeltelijk rood en
groen zijn.
Kleding bacterievrij
WÊÊflÊ^M uw kledingstukken che-
- 624121 toestel 326, of de Centra- het zogenaamde badstoeltje. Het miSch laat reinigen krijgt u ze
in de Rijksvoor- stoeltie rust door twee gebogen weer netjes terug, maar dat wil
it staven op de twee randen van nog niet zeggen dat alle bacteriën
Noordemae het bad, het is dus onmogelijk en schimmels die zich in het ma-
dat het kind met stoel en al in teriaal ophouden, verwijderd
het bad kan vallen. zjjn.
Baby zit heerlijk rechtop in Denk bijvoorbeeld maar eens
zijn bad en mama heeft beide aan al het wasgoed van zieken-
handen vrij om hem af te poede- huizen, klinieken e.d. Nu is er
len. Voor de constructie het echter een stof ontwikkeld, die
frame is van staal is een ruim de naam Movin DC kreeg, en het
gebruik gemaakt van kunststof, proces van de reiniging comple-
In Engeland wordt het badstoel- teert. Wordt deze stof toegevoegd
tje aanbevolen door ziekenhuizen aan de te reinigen kleding dan
en organisaties die zioh bezig- kan nu met absolute zekerheid
houden met het vraagstuk van worden gezegd dat alle bacteriën
de veiligheid in het huishouden, en schimmels dood zijn.
AL EEN tijdje ben ik met een
briefvriendin in correspon
dentie over schuld en straf.
Zij schrijft me elke week. Soms
is de brief ellenlang, soms twee
kanten of iets meer. Maar altijd
vurig en levendig. Ik probeer
mijn sporadische antwoordbrie
ven zo kort en sober mogelijk te
houden. Anders is haar volgen
de brief terug voor ik aan een
andere briefvriendin ben toege
komen, dat ligt voor de hand.
Uit deze ongelijkmatige brief
wisseling nu springt af en toe een
boeiend onderwerp omhoog. Al»
een verwoed tennisspeelster keilt
briefschrijfster de bal op me af. en
ik doe eigenlijk niet meer dan zor
gen dat die bal bedaard en naar ik
hoop vakkundig in het tegenover
gelegen veld terechtkomt.
Het is dan zo toch een spel. Twee
mepsters is te veel. dan komt de
bal in de bosjes terecht. Het leuke
is dat het spel nu we eenmaal aan
elkaar gewend zijn, ons wel ligt.
Et komt iets uit. het krijgt een ge
zicht. Eerst b.v. behandelden wij
schuld en straf, maar in de laatste
brief had mijn vriendin het over
menselijke verantwoordelijkheid.
Eerst over allerlei gevallen, nu
over „geestelijk gestoord" en ,4iiet-
toerekenings-vatbaar". Als je be
denkt dat er planken vol staan
KIJK, zij zegt of zei er if
een jongen, zeg maar Jan, hij
mag een jaar niet autorijden van de
rechter, ook is hem een voorwaar
delijke gevangenisstraf opgelegd
(niet voor niets waarschijnlijk), en
er is de moeder van Jan en die is
laat voor de kapper en zegt: toe
Jan. breng me gauw even (ook
dom), goed, Jan is zo lief en wordt
natuurlijk gezien door iemand
die nog eens commissaris hoopt te
worden, aldus briefschrijfster, maar
zo'n bal geef ik niet terug, dat
weet je en daar gaat zijn rij
bewijs weer voor een half jaar.
Terwijl iemand die een moord
pleegde college mag lopen. Moord
is toch wel wat anders.
Tot zover zij. Nu lees ik slecht
kranten en weet dus niet waarom
Jan een jaar niet mocht rijden
een aanrijding met ernstige gevol
gen? hoe zit het met die „moor
den"? maar ik babbel wat aa*
en leg de nadruk op het herstel
dat de christen, in gebrekkige maar
gewillige navolging van zijn Heer
beoogt voor de delinquent-mede
mens, en na een poosje zijn we
veel dichter bij de kern .van de
EER ls het de briefvriendin die
de kwestie stelt, en hoe. Goed.
zegt zij, met die ontferming ben ik
het eens. Je komt don wel op een
moment tot de stelling dat elke
moordenaar geestelijk gestoord is,
maar nu heb ik twee vragen. Ten
eerste: als je b.v. als moeder van
een vermoord kind best de moor
denaar weer in de maatschappij
wilt dulden, stel je dat voor, moet
je het dan maar goed yinden dat
hem niet onder het oog ge
bracht wordt dat hij schuld heeft,
dat hij als mens zijn medemens
niet heeft liefgehad, niet geëerbie
digd?
WT,
Mag die mens dan nooit horen
hoe vreselijk, wat een beest hij
was? Mogen andere mensen niet
verontwaardigd zijn, is het soms
niet onherroepelijk? Tweede vraag:
van ontferming gesproken, als er
één geestelijk gestoord is, hoe dan
met de anderen, b.v. oorlogsmisda
digers? Iloe te rijmen in de krant
een mooi, gevoelvol artikel over
wederoprichting van een jong mens
dat al een heel leven met schuld
gevoelens zal lopen, en een foto
van dr. Wlesentlial? Die toch ver
gelding najaagt? Is die man nou
verkeerd?
Je kunt toch niet met twee
maten meten? Oorlogsmisdadigers
die duizenden mensen lieten ver
moorden. er soms zelf naar keken,
ophangen of jarenlange opsluiting
geven terwijl je een jongen, omdat
hij maar één oude vrouw ver
moordt „geestelijk gestoord" yer-
En nog iets. Er zijn wel eens
mensen op de electrische stoel ge
zet wegens communistische activi
teiten. D.w.z. zij spionneerden voor
hun land. Waarom? Kwestie van
machtsevenwicht. Is dat, is zo iets
heidens als machtsevenwicht, de
doodstraf waard?
Er zijn wel eens lieden naar
Amerika gevlogen om een neger
jongen te redden van de electri
sche stoel, zouden ze ook hebben
willen vliegen voor een commu
nistisch echtpaar, zo van „Heer,
zij wisten niet wat zij deden"?
l^U ik even. Voorzichtig natuur-
-1^ lijk, niet tegen het net. Aller
eerst: dat er in de wereld geen
eenstemmigheid is. Ook niet in het
recht. Zelfs in Nederland niet. Niet
ver van briefvriendin af woont
een professor die de mening hul
digt dat inderdaad ieder mens die
een moord pleegt op het ogenblik
van zijn handeling geestelijk ge
stoord is. Maar hij is naar ik meen
zo ongeveer de enige.
Allerlei variaties op zijn stelling
zijn denkbaar, en daar ook alle ge
vallen verschillend zijn, is er wat
je noemt een levendige discussie.
Zo op het oog lijkt er inderdaad
wel eens gemeten te worden met
twee maten, maar je moet goed be
grijpen. en dat heb ik je ook wel
eens geschreven, dat STRAF niet
is: zo of zo lang zitten, nee, straf
is er al. onmiddellijk nadat het
delict er is. straf geef je jezelf
door je wroeging en je wanhoop
en in die richting wordt wel dege
lijk met gedetineerden gepraat, de
daad wordt niet „zomaar goed ge
vonden" straf geef je jezelf als
De kortere of langere tijd dat Je
van je vrijheid bent beroofd ls een
soort genoegdoening aan je mede
mensen. Kijk als Je naar Utrecht
rijdt. 150 km per uur, en ik rijd
80. dan ben jij er eerder. Krijg je nu
een aanrijding dan moet je daar
voor brommen. Niet alsof dat
brommen ooit de wroeging zou uit
vlakken, maar omdat Jij gewoon
eerder in Utrecht was dan een aan
tal mensen die het kalmer aan
legden.
Raar? Ja. dat vond ik eerst ook.
Moord U iets vreselijks, daarom
lijkt alle gepraat erover zo ver
goelijkend en slap. Maar toch is er
een sterke kant: die van een man
die voor zijn moordenaars bad. Dat
*aaiinaV .ons ,dce ucl te*en vlees
en bloed ln. maar het Is dan toch
