IN HOLLAND
STAAT EEN HUIS
Kans op volledige vrijheid
voor de lonen in 1968
krant van
FORMAAT
Burgemeesters
uitgesproken
waren
goed
Ch-jongeren willen een
christelijke federatie
I ÖRAIFFEISENBANK
Uit de Haagse hof geplukt
DONDERDAG 28 SEPTEMBER 19«7
MINISTER ROOLVINK
GEEN BEZWAAR
STICHTING BESLIST
OP 6 OKTOBER
Koningin Juliana was gisteravond ere-gaste bij de gala-première
de film „De getemde fegks" .(hoofdrollen Liz Taylor en Richard Burton)
te Amsterdam. Rij haar aankomsi bij het theater werd de Koningin
verwelkomd met bloemen, haar aangeboden door de negenjarige Wilma
Smulders.
Uitdaging
se sinds kort ook onder binnenland
se druk. Vooral fca C afgezette mi-
nister-p.esident Kanellopoelos het
stilzwijgen heeft verbroken.
Het was al bekend, dat de betrek
kingen tussen koning Konstantijn
en de militaire leiders nog altijd ge
spannen zijn en dat de vorst hen
niet als „zijn regering" beschouwt.
Het optreden van Kanellopoelos (die
men moeilijk van linkse sympa
thieën kan beschuldigen) ls een
uitdaging aan de militairen die nu
al meer dan vijf maanden Grieken
land regeren.
Niettemin biedt het hun ook de mo
gelijkheid van een oplossing voor
het politieke probleem waarvoor
Griekenland zich al jaren geplaatst
ziet.
Dit vraagstuk dient zo spoedig mo
gelijk weer een Griekse binnen
landse aangelegenheid te worden,
waarin anderen zich niet meer be
hoeven te mengen.
Dit blijkt ook de bedoeling van Ka
nellopoelos. Tevens acht hij terug
keer naar de toestand van voor de
staatsgreep niet meer mogelijk.
Dus moet er een overgangsperiode
zijn, waarin de Grieken hun eigen
«aken kunnen regelen nadat de be
perkende maatregelen zijn opgehe
ven.
Dan is er ook geen behoefte meer
aan brieven, zoals die van de Ne
derlandse regering, waarin de aan
dacht van de commissie voor de
rechten van de mens (van de Raad
van Europa) wordt gevraagd.
Overigens valt op, dat België en
Luxemburg Nederland niet steunen.
Zij geven voorkeur aan rechtstreek
se benadering van Athene. Zelfs de
Belgische socialisten hebben niet op
een klacht aangedrongen.
ALEXANDRIA In Alexandria,
In de Amerikaanse staat Virginia is
de 26-jarige James Sullivan tot ne
gentig jaar gevangenisstraf veroor
deeld wegens een serie inbraken. Hij
had in totaal 800 gulden buitgemaakt.
De openbare aanklager had de
doodstraf geëist op grond van een
wetsartikel dat het mogelijk maakt
iemand tot de elektrische stoel te ver
oordelen die na het invallen van de
duisternis een inbraak pleegt.
(Van onze sociaal-economische redactie)
DEN HAAG De looncommissie van de Stichting van de
Arbeid heeft uitgangspunten voor het loonbeleid in 1968 op
gesteld, die een volledige vrijheid voor de loononderhandelingen
kunnen betekenen.
De vakcentralen willen het mini
mumloon koppelen aan de hoogste
van de regeringsionen;
De vakcentralen willen het mi
nimumloon koppelen aan de hoogte
van de regelingslonen; de werkge
vers houden liever het gemiddelde
aan van de stijging van het regelings
loon en een stijging van de kosten
van levensonderhoud. Ook is het
nog de vraag of de minister het
minimumloon per 1 januari dan wel
per 1 juli wil vaststellen.
Hoewel dit een zaak van het par
lement gaat worden, verwacht het
bedrijfsleven dat de minister eerst
advies zal vragen. Anderzijds be
schikt de regering reeds over een
SER-advies inzake het minimum
loon.
Geen cijfer
Vrijheid van loononderhandeling
houdt in, dat de Stichting van de
Arbeid geen minimaal of maximaal
percentage voor loonsverhoging in
1968 zal noemen. Dit percentage
moet per bedrijfstak vastgesteld wor
den en kan twee, drie, vijf of mis
schien in sommige gevallen zeyen
procent bedragen.
Het metaalbedrijf is in een lang
lopend contract voor 1968 een loon
kostenstijging van 5 procent over
eengekomen, waaruit ook de stijging
van de sociale premies gefinancierd
moeten worden. Bovendien zal in de
metaal nog twee procent extra wor
den betaald, indien de prijzen met
tenminste drie procent mochten
stijgen.
De textielindustrie kwam reeds
een percentage van omstreeks tien
procent overeen, maar hierop wil
len de werkgevers in de textiel
industrie thans terugkomen.
Bij alle loonkostenstijgingen zal
rekening moeten worden gehouden
met een stijging van de premies voor
de sociale verzekering in 1968 van
ca. anderhalf procent. Een loonkos
tenstijging van vijf procent betekent
dus niet veel meer dan drie procent
verhoging van de cao-lonen.
Hoe men de loonsverbetering zou
willen verdelen over contant loon en
eventueel spaarloon of verbetering
van de pensioenen, zou ook aan de
vrijheid van de bedrijfstakken moe
ten worden overgelaten.
Bij de vaststelling van de loons
verhoging zal men per bedrijfstak
rekening kunnen houden met de
rentabiliteit van de bedrijven en de
werkgelegenheidssituatie, maar voor
de overheid zal bij de beoordeling
macro-economisch vooral de stij
ging van de arbeidsproduktiviteit
doorslaggevend zijn.
Het Centraal Planbureau ging bij
zijn berekening uit van een gemid
delde stijging van de arbeidsproduk
tiviteit in bedrijven van 3.5 procent
voor 1968.
Neemt het bestuur van de
Stichting op 6 oktober deze uit
gangspunten over, dan zullen
alle cao-partners de vrijheid
krijgen zeld de omvang van de
loonsverhoging en de verbete
ring van andere arbeids voor
waarden definitief vast te stel
len zonder toetsing van Stich
ting van de Arbeid of College
van Rijksbemiddelaars.
Minister Roolvink gaf reeds eer
der blijk van zijnber eidheid een gro
tere vrijheid te bevorderen. De eco
nomische situatie brengt mee, dat
werkgevers en werknemers in het
landsbelang bereid zijn aan de on
derhandelingstafel voorzichtigheid
in acht te nemen.
Overigens legt men er in kringen
van het bestuur van de Stichting van
de arbeid de nadruk op, dat de uit
werking van de nieuwe uitgangspun
ten nog vele moeilijkheden kan op
leveren. Zo vergadert de looncom
missie ook vandag en morgen nog
om de voorbereidende besprekin-
keh voort te zetten.
Vragen
Minister Roolvink stelt bijvoor
beeld in de toelichting op zijn begro
ting dat er een orgaan zal moeten
komen tussen de contracterende
partijen en de overheid. Wat bedoelt
dé minister precies met dit orgaan,
vraagt men zich af.
Voorts geeft men toe, dat de
overheid de bevoegdheid zal moeten
hebben contracten, die strijdig ge
acht worden met het landsbelang
onverbindend of nietig te verklaren.
Maar welke instantie zal een con
tract voor onverbindend of nietig
verklaring voordragen?
In het stichtingsbestuur is men
echter ook van mening, dat als het
nü niet mogelijk is tot vrijheid te
komen, het nooit kan. De omstan
digheden zijn nu ideaal.
De werkgevers zélf zijn by* het
vooroverleg in de looncommissie
met het plan voor vrije loononder-
nandelingen gekomen. Met name
het metaalbedrijf bleek hiervoor
sterk geporteerd. In het overleg
drongen zowel de werkgevers als
werknemers uit de metaal aan op
vrijheid.
Minimum loon
Bij het gesprek in het bestuur van
de Stichting zal volgende week ook
het minimumloon per 1 januari 1968
een moeilijk punt vormen. Minister
Roolvink heeft weliswaar een wet
telijke regeling toegezegd, maar de
ze wet kan niet voor 1 januari ge
reed zijn.
Verklaring aan het hoofdbestuur
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Het dagelijks
bestuur van de CHJO (CH-jon-
gerenorganisatie) acht de tijd
rijp voor concrete besprekingen
over een federatieve samenwer
king tussen KVP, ARP en CHU.
Dit standpunt heeft het bestuur
gisteren aan het CHU-hoofdbe-
stuur kenbaar gemaakt in een
verklaring, die de instemming
heeft van enkele ch-prominen-
ten zoals oud-minister mr. Y.
Scholten, voorzitter van de
Uniecommissie voor interne
vernieuwing, en mr. J. C. Bühr-
rriann, voorzitter van de c.h.
Eerste-Kamerfractie.
Het CHJO-bestuur vindt het blij
kens de verklaring verheugend, dat
de besprekingen van de achttien
(gespreksgroep van KVP, AR en
CHU) in goede sfeer verlopen en de
deelnemers hoopvol stemmen. Het is
echter van mening, dat thans, gezien
de snelle ontwikkelingen die zich vol
trekken ln het denken over partijvor
ming, meer voortvarendheid geboden
Commentaar van oud-minister
Scholten: „Ik ben verheugd over dit
initiatief van de ch-jongeren. In de
verklaring staan verschillende ge
dachten, die ook zijn vervat in het
rapport van de commissie uit de
CHU, waaraan ik heb mogen meewer
ken. Over de suggestie ten aanzien
van aspirant - ministers heb lk wel
enige andere gedachten, doch dit is
ten opzichte van de verklaring in
haar geheel een betrekkelijk onbe
langrijk onderdeel. Het is derhalve
duidelijk, dat de verklaring in haar
strekking mij aanspreekt".
Senator Bührmann reageerde: „hoe
wel ik niet de indruk heb, dat thans
met name de leiding van de CHU nog
enige aansporing nodig heeft, sluit ik
mij aan bij de verklaring van de
CHJO, waarin gewezen wordt op de
noodzaak van meer voortvarendheid
bij het denken over de partijvorming
in de toekomst Na de oriënterende
bijeenkomsten van de „achttien", die
binnenkort zouden kunnen worden af
gesloten, dienen terstond concrete
besprekingen aan te vangen over een
federatieve samenwerking tussen de
drie christelijke partijen".
j. spaarbank en alle bankzaken
-•s
Nederlandse regering:
i Onderzoek naar
maatregelen
Grieks regime
j DEN HAAG Sommige maatre
gelen die het Griekse regime neemt
zijn niet in overeenstemming met
de bepalingen van het Europese ver
drag tot bescherming van de rech
ten van de mens en de fundamente
le vrijheden. De Nederlandse rege
ring heeft dan ook de Europese
commissie voor de rechten van de
mens verzocht een onderzoek in te
stellen naar de handelwijze van de
Griekse regering.
Dit staat in een verzoekschrift dat
de Nederlandse permanente verte
genwoordiger bij de Raad van Eu
ropa in Straatsburg, dr. J. Vixseboxe,
gisteren heeft overhandigd aan
de secretaris-generaal van de Raad
van Europa.
Van een gezamenlijke stap van Be
nelux is niets gekomen. De Neder
landse klacht komt overeen met de
reeds eerder ingediende Scandina
vische.
Prins Bernhard
leidt conferentie
DEN HAAG Prins Bernhard zal
een internationale conferentie voorzit
ten over militaire strategie, die van
28 september tot en met 1 oktober
wordt gehouden in Elsinore in Dene
marken.
De conferentie wordt gehouden on
der auspiciën van een Londens insti
tuut voor strategie, dat wetenschappe
lijk speurwerk verricht op het gebied
van veiligheid en ontwapening.
ZUIVERING WAS EEN TRIEST DRAMA
(Van een onzer redacteuren)
DE ZUIVERING van de burgemeesters, goed bedoeld, is
ontaard in een triest drama. Een buitenstaander kan zich
geen denkbeeld vormen van het onvoorstelbare leed dat onze
Nederlandse burgemeesters is aangedaan tengevolge van de
misplaatste en dikwijls rancuneuze kritiek...
55
Een zinsnede uit: Burgemeester in
bezettingstijd (uitgave Semper Agen
do, Apeldoorn, 416 blz., 12,90), ge
schreven door de toenmalige burge
meester van het Achterhoekse "Wisch
en Terborg, nu burgemeester van
Hilversum, de heer J. J. G. Boot, en
vandaag verschenen, dus 22 jaar na
het einde van wereldoorlog nummer
twee.
In het Woord
vooraf zegt dr.
L. de Jong, de
directeur van
het Rijksinsti
tuut voor oor-
logsdocumenta -
tie, over het
boek: My
is geen andere
publicatie be
kend, waaruit
zo duidelijk en
zo treffend de
problematiek
toch aJtyd in de
eerste plaats: de
gewetensproblematiek spreekt
van de ambtsdrager in de periode
van de nationaal-socialistische be
zetting."
In de uitspraak van deze deskun
dige ligt de rechtvaardiging van de
uitgave. „Toen de Duitse bezetting
begon zette het vooroorlogse Neder
landse bestuursapparaat zijn arbeid
voort, in overeenstemming met de
instructies van de regering."
„Voor welke problemen dat appa
raat zou worden gesteld, was niet in
bijzonderheden voorzien. Misschien
hebben die problemen de in functie
blijvende burgemeesters wel het
zwaarst gedrukt. Zij immers had
den... veel directer contact met die
J. J. G. BOOT
is.
De oriënterende besprekingen die
nen te worden omgezet ln concrete
besprekingen over een federatieve sa
menwerking van ARP, CHU en KVP
en wel op basis van: 1. Een korte
gezamenlijke preambule. 2. Een ge
meenschappelijk praktisch politiek
program van evenwichtige vooruit
gang.
Aspirant-ministers
Voorts dient naar de mening van
het CHJO-beatuur te worden bezien
of het niet wenselijk 1» voor 1971, het
Jaar van de eerstvolgende Kamerver
kiezingen, uit te komen met een team
van aspirant - ministers uit de drie
partijen, terwijl ook andere en
dergaande vormen
DOOR
menwerking overwogen kunnen wor-
d»n_ i t=
ke dag weer, dat illusieleventje.
Zwerven zonder doel en overal thuis
zijn.
We kijken er allemaal naar. Nf
een brave dag op kantoor, een deug
delijk afwerken van een dwingendf
agenda, een zwoegend haasten orr
de taak rond te krijgen. Dan naai
huis. Snel, snel. De vaste route elkf
dag. De krant uit de bus mee naai
binnen. De gedekte tafel, de krant
opzij op het tafeltje voor het raam
De kleine belevenissen, die van
daag nauwelijks anders waren dar
gisteren. Maar we koesteren elke va
riatie. We zijn er zuinig mee Juis1
om hun zeldzaamheid.
IDan de vaat, de kinderen even
extra aandacht, de krant....
En daar tussen Pipo met zijn
woonwagen....
Het ideale leven,
Ho, stop. Geen woonwagen
ooit voor u en mij.
De woonwagen moet verdwijnen.
De Tweede Kamer heeft het gezegd
op aandrang
Woonwagens zijn geen «wenste
woonvorm.
Wij, die onze aardappels schillen
in een model keuken .zullen nimmer beste voor ons is.
te laat.
We zijn nu huismensen geworden.
We zijn allemaal verstandige, kal
me, aan regels gebonden burgers en
we weten heel goed, dat het zo het
het genoegen smaken dat te doen op
>en woonwagentrapje.
Wij, die een knopje omdraaien om
•et huis verwarmd te hebben, zul Ier
Woonwagen
■looit mogen kuchen omdét het pot
kacheltje rookt van het natte dooi
onszelf gesprokkelde hout.
Wij, die de slager, de loodgieter
en de kennissen door wat nummer
tjes te draaien opcommanderen, zul
len nooit pal tegen de wind in mo
gen tornen om het pond suiker bi
of de dichtsbijzijnde kruidenier op ze
ven kilometer afstand te gaan halen
Als we al die dingen wilden, had
den we dat vroeger moeten beden-
de minister en ken. Jaren en jaren terug. Nu is het
Pipo komt alleen maar een sprook
je vertellen. Vijf minuutjes voor
wat stille wensdromen.
Het krakend wagentje, het vrien
delijk ezeltje, de lange weg. de vo
gels, de bloemen....
Maar niet voor ons.
Aha, is dat ook niet nodig?
U heeft een caravan?
Voor alle weekenden en de vakan-
Met centrale verwarming?
En een ijskast?
En een zoveel p.k.'s auto om hem
e trekken?
Het enige waar we nu nog voor
noeten zorgen is. dat we nooit van
>ns leven een Nederlands woord ver-
'.innen voor caravan, want stelt u
zich eens voor dat het „woonwagen"
zou worden.
Dan zaten we met zijn allen in de
boot.
groep, die op duizenderlei wijze en,
naarmate de bezetting vorderde meer
en meer, slachtoffer werd van de
eisen, die de bezetter stelde: de burge
rij".
De band tussen burgerij en burge
meester was vooral in de kleinere
gemeenten zeer hecht. En dat ls me
de de oorzaak geweest, dat tal van
burgemeesters in functie zijn geble
ven. De burgerij deed een beroep op
hen hun post niet te verlaten, uit
vrees voor de NSB-burgemeester, die
zijn plaats dan zou innemen.
Ze zijn geen „doetjes" geweest, die
in functie blijvende burgemeesters.
Boot bewijst, dat zij in woord en
geschrift de bezetter hebben verteld,
hoe zij over door hem getroffen maat
regelen dachten en dat zij' meermalen
met succes voor verzachting- van
maatregelen hebben gepleit.
Verbittering
De verbittering van Boot is dan
ook te begrijpen als hij schrijft: „Na
jarenlang op de bres te hebben
gestaan door goed en kwaad gerucht,
na een zenuwslopende arbeid, ook
hunkerend naar de vrijheid, waar
voor zij, met alle gebrekkigheid die
een mens, dus ook een burgemeester,
kenmerkt, ook hun bijdrage hadden
geleverd.... werden ze via het insti
tuut van de staking die in opzet
niet oneervol was, maar ln de uitwer
king een doodsteek betekende aan
de kant gezet
Voor hen geen vreugd, geen bevrij
ding, maar de smaad van het etiket
onnederlands, onvaderlandslievend te
hebben gehandeld, en ontrouw aan
Nederland te zijn geweest. Maar het
over-overgrote deel der burgemees
ters en ambtenaren was goed, uitge
sproken goed!"
Belungwekkend
Ook om andere reden is het boek
van Boot belangwekkend. Door zijn
politieke relaties is hij in staat ge
weest achtergronden te belichten. Hij
schrijft over dr. H. Colijn en hij
bestrijdt de kritiek, op de staatsman
uitgeoefend, en hij schrijft ook over
de politieke constellatie in de eerste
na-oorlogse jaren.
„Burgemeester in bezettingstijd"
(„notities van mijn belevenissen en
die van anderen") is een waardevol
boek, met vele ontroerende gedeelten.
Het ontroerendste is wel de ont
vangst, die Boot ten deel viel toen hij
bij de bevrijding na een afwezigheid
van enkele maanden in zijn gemeente
terugkeerde. Want uiteindelijk moest
ook hij onderduiken. Hij was toen,
voor zijn geweten, tot het uiterste
gegaan. De emmer liep over.
Bron vergiftiging
kinderen ontdekt
TIJUANA In een pakhuis van een
grote broodbakkerij in het Mexicaanse
grensstadje Tijuana is een hoeveelheid
sterk landbouwvergif gevonden, dat
waarschijnlijk met bloem en suiker is
vermengd. De autoriteiten geloven hier
mee de bron te hebben ontdekt van de
vergiftiging, waar tal van kinderen
het slachtoffer van zijn geworden. Eerst
dacht men, dat de kinderen door het
drinken van verkeerde melk waren
omgekomen.
Het aantal slachtoffers, dat oorspron
kelijk 34 zou zijn, is thans officieel
vastgesteld op zestien Er verkeren nog
veel kinderen in een kritieke toestand.
RAM wil politie
vergiftigen
PHILADELPHIA Het bureau
van de openbare aanklager in de
staat Pennsylvania heeft bekendge
maakt dat men een complot van de
extremistische negerorganisatie RAM
heeft ontdekt om en rassenrel op
touw te zetten. Het was de bedoeling
duizend tot vijftienhonderd politie
mannen te vergiftigen. Men had bij
na 300 gram cyanide gevonden dat de
organisatie had willen mengen door
koffie en broodjes die in noodsitua
ties aan de politie worden verstrekt
Drie Tsjechische
schrijvers geroyeerd
WENEN De Tsjechische com
munistische partij heeft drie voor
aanstaande schrijvers geroyeerd en
een invloedrijk literair blad onder
regeringstoezicht geplaatst. De ge
schorste schrijvers zijn Ludvik Va-
culik, Antonin Liehm en Ivan
Klima.
Zij werden, evenals de redactie
van het tijdschrift Literarni Noviny
(literair nieuws), beschuldigd van
kritiek op het regiem van de
Tsjechoslowaakse regering.
litalthezer ridderg
Israël vraagt Malthezer ridders om
de „heilige plaatsen" in Jeruzalem te
bewaken. Een goed idee, maar waar
om worden alleen leden van deze
rooms-katholiek of protestant?
geen leden van de protestantse Johan-
niter-orde?
Gelijke monniken, gelijke kappen.
De eerste christenen waren toch niet
rooms-katholiek of protestant?
Rotterdam J. Soetens
Foto
In uw krant werd een grote foto ge
plaatst van een Amerikaanse soldaat
die een gevangene aan oen touw om
zijn nek wegvoert. Is dit menselijk?
Ik meen hartgrondig NEEN te moeten
zeggen.
Het valt me tegen van ons christe
lijk nationaal dagblad, dat hij deze
foto (en nog wel op de voorpagina)
afdrukt, want daarmee wordt stof ge
geven aan de „anti-Amerika-
nen-in-Vietnam"-mensen.
Ik weet van nabij (gelukkig) niet
van de praktijken in de Vietnam-oor-
log, maar graag zou ik toch wel wat
meer menselijkheid vragen aan de
Amerikanen, die onze westerse
beschaa fdheid vertegenwoord igen.
Krimpen a.d. IJssel C. D. Houweling
Zaak-Van Beijst
Een butler van Van Heijst werd ge
arresteerd wegens het onttrekken van
goederen aan een failliete boedel.
Graag zou ik willen weten in wHns
opdracht hij dat deed.
Was dit soms de heer Van Heijst,
die maar graaide in de kas en zo velen
van zijn eerlijke medewerkers bestal?
Komt daar nu ook nog bij, dat deze
werkgever zich achter zijn personeel
verschuilt als er strafbare handelingen
„moeten" worden gepleegd?
Krimpen a.d. IJssel C. D. Houweling
