TIMES
Vervalst verhaal in de
Indonesische pers
,Geen vak waar zoveel
voor niets gebeurt''
MINDERHEID WIL
NAVO VERLATEN
GEEN RECTIFICATIE IN RE SPIEGEL
THE DJAKARTA
„De Spiegel" Admits Error
and Apologizes to Adam Malik
Phoenix weer
op weg naar
Hanoi
Betere kijk op
reclassering
9
DINSDAG 26 SEPTEMBER 1967
(Van
speciale verslag-
Marlène Dietrich (grootmoeder, 66
jaar en nog altijd vitaalin een
wit-zwarte creatie met zwarte laar
zen, het rokje boven de knie. Zo
stapte zij in het vliegtuig dat haar
van Parijs naar Neio York zou
brengen.
gever Link van Bruggen)
DEN HAAG Naar pas
thans bekend geworden is,
heeft de Indonesische pers
op woensdag, 13 september
jl. een groot artikel ge
bracht, waarin beweerd
wordt dat het weekblad ,,de
Spiegel" zijn verontschuldi
gingen heeft aangeboden
aan de minister van buiten
landse zaken Adam Malik.
De grondstof voor dit ver
kreukelde verhaal is geleverd
door mr. Tasrif, de Djakartaan-
se advocaat, die naar Neder
land gekomen was om namens
Malik, de zakenman Widjat-
miko en de journalist Mochtar
Loebis een proces tegen het
weekblad aan te spannen, waar
een civiele procedure met een
schadeloosstelling van 230.000
gulden (voor elke abonnee 1
gulden) aan verbonden was.
De gegevens zijn naar Indo
nesië geseind door het in Am
sterdam gevestigde bijkantoor
van het persbureau Antara.
Zoals uiteengezet in ons nummer
van 12 september j.l., was in het ge
ding een publicatie in „de Spiegel"
van 27 mei j.l. over vermeende cor
ruptie van de Indonesische minister
van buitenlandse zaken bij een rijst-
transactie in de Verenigde Staten.
De omstreden publicist Willem L.
Oltmans, die in vroegere lagen nogal
sympathiek stond tegenover het Soe-
karno-regime, suggereerde in dit arti
kel dat er een ongeoorloofde „winst"
van tenminste twee miljoen gulden
zou zijn gemaakt, die door Malik,
Widjatmiko en een Amerikaans za
kenman zou zijn gedeeld.
Boekverkopersbond 60 jaar
(Van een onzer redacteuren)
ROTTERDAM De Neder
landse Boekverkopersbond be
staat 60 jaar. Het feest zal niet
op grootse wijze gevierd wor
den. De strijd waaraan deze
bond zijn ontstaan te danken
heeft, is niet ten einde. Een
boekverkoper tekende de situa
tie van dit moment aldus: „Er
was een luisterrijk feest in Go-
rinchem gepland. Maar dat
gaat niet door; de uitgevers
doen een beetje vervelend".
Het blijft nu bij een feestelijke ver
gadering, die gisteren in Amsterdam
gehouden werd, en bij de derde uit
reiking van de J. H. Donnerprijs aan
de heer Chr. Leeflang uit Utrecht,
twaalf jaar lang voorzitter van de
commissie voor de collectieve propa
ganda van het Nederlandse boek en
een fervent bibliofiel (voorzitter van
de stichting „De Roos", uitgeverij
van het goedverzorgde boek).
Elke geschiedenis heeft haar voor
geschiedenis. Zo ook die van de Ne
derlandse Boekverkopersbond. Ver
voor 1907 reeds voelden de boekverko
pers of debitanten (klein-handelaren
zoals zij zich in die dagen toch met
zekere trots noemden) zich een ver
drukte stand. „Nette fatsoenlijke
mensen" waren deze kleine winke
liers. De boekhandel was een „veel
te net en edel vak om te versnipperen
en te verlagen".
Maar zij bogen wel. Voor de klant
die ook boeken met veel korting kon
krijgen bij de „klompenmaker" op de
hoek en voor de leverancier, zijn
meer fortuinlijke collega die ook uit
gever was.
Zo kon er in die dagen van nood
een brochure verschijnen, getiteld: In
het Dwangbuis. Boekhandelaar Z. te
A. noemde de „boekenverkoper" een
„werktuig in de hand des uitgevers,
het slachtoffer van een combinatie
van menschen, die prat op hun vero
verde macht en sterk door hun kapi
taal-bezit, U trappen, U dwingen, U
de wet voorschrijven en U voor hun
kar spannen. Boekverkopers van Ne
derland! Richt op een vakvereeni-
ging, van waaruit kracht kan uitgaan
tegen Uwe vijanden, in schapenvacht
gehuld".
„WAARDIG"
De Bond kwam er en heeft in de
loop van zestig jaar veel voor het
vak betekend. Het uiterlijk van de
boekhandel is zeker veranderd. Het
holle, houten winkelvertrek met de
lessenaar en de stijve toonbank „als
van den gewonen winkelier" is veran
derd in een omgeving „welke meer
en meer de geestelijke strekking van
het beroep waardig is geworden".
Merkwaardigerwijze heeft dat ge
leid tot een soort „drempelvrees" bij
het publiek, die men nu poogt weg te
werken door het boek meer als
consumptie-artikel te zien. Destijds
zag men dat als een vloek.
In 1932 werd nog gezegd: „Wist ge
niet dat de boekverkoper de man niet
is die voor den gaanden en komende
man een pond krenten uitweegt? Hij
is de schakel tussen U en Uw boek.
Hij durft U zelfs te ontraden een
boek te kopen tegen zijn eigen
(schijnbaar) belang in. Zijn winkel is
Uw showroom. Hij heeft ook altijd
tijd voor U om met U te praten over
boeken en schrijvers".
Dus geen klant voor de toonbank,
maar een bezoeker die eens komt neu
zen en die hij van dienst wil zijn. De
boekverkoper, de cultuurdrager.
VOOR NIETS
En nu zegt de heer H. W. Blok, van
1948 tot 1963 voorzitter van de Bond:
„Er is geen vak in Nederland waar
van je kunt zeggen dat er zoveel
voor niets gebeurt als in de boekhan
del. Economisch een onhoudbare situ
atie. Ik kan me dan ook niet meer
veroorloven een culturele taak te ver
vullen. Natuurlijk heb ik mijn eigen
cultuuropvatting, een opvatting die
zich verzet tegen bepaalde boeken
van deze tijd: een Jan Cremer en een
Justine van De Sade".
„Maar hoe meer het boek consump
tie-artikel wordt en het accent ge
legd wordt op het gemakkelijk ver
koopbare boek om de uitbreiding van
verkooppunten te stimuleren, hoe
meer de cultuur vervaagt en de com
mercie doel word tl'.
Stijgende kosten en krimpende
winstmarges maken het de boekver
koper van nu inderdaad onmogelijk
de service te verlenen waar de boek
handel zo om geroemd werd: boeken
op zicht, gratis toezending van een
besteld exemplaar, bestellen van één
exemplaar bij de uitgever. Te veel
kosten voor de boekverkoper. Cul
tuur is een prachtig goed, maar je
moet er wel bij in leven kunnen blij-
TOCH STRIJD
Terug naar de jubilerende bond.
Twee namen uit de vele: de Rotter
dammer J. H. Donner, voorzitter van
1931 tot 1946, de moeilijke crisistijd
en de oorlogsjaren. Dan de andere
Rotterdammer, H. W. Blok, onder
wiens voorzitterschap de moeilijke
kwestie van de korting, een bijna
veertigjarig strijdpunt tussen uitge
vers en boekhandelaren, tot een oplos
sing werd gebracht.
Het vuur leek geblust en de rust in
het boekenvak verzekerd. Maar nu
voelen de boekverkopers zich weer
door uitgevers onderdrukt, uit de
markt gedrongen: het boek moet vrij
verkoopbaar zijn, wij, de uitgevers,
richten ons tot de kopers zonder de
boekhandel als tussenschakel.
En het argument van 1907 geldt
nog steeds: een strijd van boekverko
per David tegen de kapitaalkrachti
ger reus-uitgever. Voor de zestigjari
ge Bond een zaak om jong en actief
te blijven.
In Texas ondervinden de bewo
ners grote narigheid van hevige
overstromingen, gevolg van het
buiten de oevers treden van de
rivier de Rio Grande. In de stad
Mercedes bereikte het water een
hoogte van ongeveer twee meter.
4 <m.front>'d with Authentic Documents
Want Doublemint kauwen bevor
dert de spijsvertering, 't Is heerlijk
i zo gezond. Doublemint reinigt
uw tanden en verfrist mond en
adem. Koop vandaag nog een
pakje - plezier voor twee - en
merk zelf hoe goed Doublemint
u doet.
HONGKONG Het Amerikaanse
quaker-jacht Phoenix is opnieuw op
weg naar Noord-Vietnam met een la
ding medicamenten. Drie Ameri
kaanse quakers en een jonge Japanse
journaliste zijn aan boord.
Het is de tweede reis van de Phoe
nix, die door de quaker-actiegroep
georganiseerd is, om Noordvietna-
mese burgers, die door bomaanvallen
gewond zijn, te helpen. Hulp aan
Noord-Vietnam langs meer normale
weg is door de Amerikaanse regering
verboden.
Na de eerste reis van de Phoenix,
enkele maanden geleden, werden de
passen van de Amerikaanse opvaren
den in beslag genomen. Daarom kon
de kapitein, de 23-jarige Robert Ea
ton, nu niet in Hongkong aan land
gaan.
De quakers namen in Hongkong
vijf artsen en verpleegsters aan
boord, die in Noord-Vietnam willen
blijven. De waarde van de medica
menten bedraagt 36.000 gulden.
In hetzelfde verhaal, dat onder de
kop „Adam Malik en de Indonesische
corruptie" verscheen, werd de naam
genoemd van Mochtar Loebis, zij 't
in verband met een andere zaak.
De drie Indonesiërs namen de advo
caat en oud-journalist mr. Tasrif in
de arm. Deze reisde eind juli naar
Nederland en nam daar de Amster
damse advocaat mr. A. C. van Empel
in de arm. Beide juristen waren ge
machtigd een proces tegen het christe-
lijk-nationaal weekblad en Oltmans
te beginnen „op grond van belediging
en/of onrechtmatige daad".
In een reeks gesprekken met de
hoofdredacteur van „de Spiegel", de
heer A. Teunis, probeerde men de
zaak „buiten rechter tot een bevredi
gende regeling te brengerf'. Op 15
augustus j.l. mondde dit uit in eer.
concept-rectificatie van de zijde van
de hoofdredactie van het periodiek.
In een begeleidend schrijven vestigde
deze er echter de nadruk op dat „dit
concept een voorlopig karakter"
droeg, terwijl zij zich het recht voor
behield het stuk te wijzigen of zelfs
in te trekken.
Op 4 september daaraanvolgend ge
beurde dit laatste. In een brief aan
mr. Van Empel berichtte de heer Teu
nis „na ampele overwegingen en inge-
gewonnen advies tot de conclusie te
zijn gekomen dat de door u gevraag
de rectificatie niet zal worden ge
plaatst." De concept-rectificatie zo
werd hier nog aan toegevoegd, dien
de derhalve als ongeschreven te wor
den beschouwd.
Vier dagen later, vlak voor zijn
vertrek naar Indonesië, had mr.
Tasrif een onderhoud met de Indone
sische correspondent van Antara in
The Djakarta Times publiceerde
in grote opmaak het onjuiste
verhaal van het Indonesische
persbureau Antara.
•Amsterdam. Hij speelde de laatste de
conceptrectificatie in handen zonder
erbij te vertellen dat deze inmiddels
ingetrokken was.
Antara zag in dit stuk een gTOot
verhaal. Met vermelding overigens
dat het een concept betrof seinde de
betrokken correspondent de inhoud
ervan naar Djakarta, tezamen met
een interview met mr. Tasrif. Enkele
dagen daarna werd 6e vervalste
„story" groot opgemaakt in de Indo
nesische bladen gebracht
Hoofdredacteur Teunis meent dat
mr. Tasrif, die dezer dagen
waarschijnlijk weer naar Nederland
terugkeert, het vertrouwen ernstig
geschonden heeft.
„Ik moest tijd winnen", zo zei hij,
„omdat er van heinde en verre gege
vens moesten worden verzameld om
de beschuldigingen waar te maken.
Bovendien wilde ik inzage hebben
van de documenten, waar de heer
Tasrif zei de beschikking over te heb
ben. Vandaar die concept-rectificatie,
die overigens onder alle voorbehoud
overhandigd werd".
Ook Antara vindt de wending, die
de Spiegel-affaire thans genomen
heeft, weinig gelukkig. Hoewel reeds
te laat heeft het Amsterdamse bu
reau eind vorige week een correctie
ve uiteenzetting naar Djakarta
geseind bp grond van een gesprek
dat heeft plaatsgevonden met de
hoofdredacteur van „de Spiegel".
PvdA-richtlijnen voor vredespolitiek
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Een commis
sie uit de PvdA heeft vandaag
haar rapport gepubliceerd, ge
wijd aan een politiek voor de
vrede. De commissie, die onder
leiding staat van oud-staatsse
cretaris mr. M. van der Stoel,
stelt in een ontwerp-resolutie
het congres van de PvdA voor,
onder meer de volgende hoofd
punten voor een actieve vredes
politiek over te nemen.
Een politiek gericht op bredere
samenwerking tussen West- en
Oost-Europa;
Versterking van de Verenigde Na
ties
Opvoering van de bijdrage aan
de ontwikkelingshulp tot 2 procent
van het nationale inkomen;
Handhaving van de NAVO, maar
omvorming van dit orgaan van een
zuiver militair bondgenootschap tot
een lichaam dat in staat is het over
leg tussen Oost en West over geleide
lijke vermindering van de bewape
ning te bevorderen.
Over de positie van de NAVO is
overigens in de commissie-Van der
Stoel geen eenstemmigheid bereikt.
Twee van de tien commissieleden,
drs. H. M Franssen en Han Lam-
mers, betogen in een minderheidsno
ta dat Nederland er beter aan doet
de NAVO in 1969 te verlaten. De
tekst van het verdrag biedt deze mo
gelijkheid.
De heren Franssen en Lammers me
nen dat de NAVO als instrument ter
bevordering van de ontspanning en
de vrede niet geschikt is. Het bondge
nootschap keert zich als garantie
voor de democratie tegen zichzelf in
verband met het lidmaatschap van
Griekenland en Portugal.
Militair gesproken achten zij het
nut van de NAVO niet aantoonbaar
en bovendien is de NAVO naar hun
mening een financiële veelvraat. Zij
menen dat Nederland in 1969 de NA
VO moet verlaten en een begin moet
maken ftiet het afsluiten van een sys
teem van bilaterale vredesverdragen
met Oosteuropese landen.
De meerderheid van de commissie
meent evenwel dat Nederland in de
NAVO moet blijven.
Geen waarborg
De heren Van der Stoel, Dankert,
Burger, Koopman jr., Patijn, Roethof,
Ruijgers en Wierda stellen onder
meer dat de NAVO ernstig zou ver
zwakken wanneer Nederland eruit
treedt. Bovendien is er nog geen or
gaan dat doeltreffend de vrede bij
internationale geschillen kan waar
borgen.
Voorts stellen zij dat het uiteenval
len van de NAVO de politieke druk
van Rusland op West-Europa zal ver
groten; de weg kan openen tot onge
wenste veiligheidsarrangementen zo
als een Duits-Amerikaans bondge
nootschap; een Europese nucleaire de
fensiegemeenschap; of krachten zou
oproepen tot vorming van een eigen
Duitse atoommacht.
De meerderheid pleit voor een
structuurhervorming van de NAVO
waarbij naast de militaire ook de po
litieke functie als overlegorgaan met
Oost-Europa meer accent krijgt.
Het Duitse vraagstuk ziet de com
missie als een onderdeel van de
ontspanningspolitiek tussen Oost en
West. Nederland zal initiatieven moe
ten nemen tot het leggen van soci
aal-culturele en handelscontacten tus
sen Oost en West. De commissie
meent dat het streven van
West-Duitsland om geleidelijk tot be
tere contacten met de DDR te komen,
moet worden ondersteund.
Een juridische erkenning van
Oost-Duitsland door de Nederlandse
regering acht de commissie onge
wenst omdat dit nog ernstige spannin-
Duidelijk is dat de in het weekblad
geuite beschuldigingen de Indone
sische autoriteiten, met name Malik,
zwaar op de maag liggen. De manipu
laties van mr. Tasrif wijzen erop dat
de Spiegel-affaire in eerste instantie
als een binnenlandse politieke aange
legenheid moet worden beschouwd,
en dat zij moet worden geplaats: in
de nog altijd voortgaande politieke
strijd tussen Soeharto-isten en Soe-
karno-isten.
Malik, die zich in het nieuwe regi
me als de felste tegenstander van
ex-president heeft ontpopt, wenst
ten koste van alles zijn naam te
zuiveren van de blaam, die al of niet
terecht door „de Spiegel" is gesigna
leerd. Uit het interview, dat mr.
Tasrif de correspondent van het
Amsterdamse kantoor van Antara
heeft toegestaan, blijkt duidelij'k dat
de vermeende corruptie van de mi
nister van buitenlandse zaken inder
tijd gemeld is in vrijwel alle in Indo-
esië verschijnende bladen.
TEL AVIV Israëlische en Egyp
tische troepen hebben elkaar gisteren
het gebied van het Suez-kanaal
weer beschoten.
RAPPORT VRAAGT PROPAGANDA
HET HELE JAAR DOOR
(Van een onzer redacteuren)
DEN HAAG Regelmatig
propaganda maken voor de re
classering is beter dan alles op
de ene kaart van de Reclasse-
ringsdag te gooien. Er zou ook
effectiever voor de reclassering
moeten worden gecollecteerd.
Aldus wordt aanbevolen in een rap
port dat een instituut voor motieven-
onderzoek op verzoek van het Natio
naal bureau voor de reclassering
heeft geschreven.
Er zou onder de bevolking een
„vrij goede, zij het oppervlakkige"
bekendheid met het reclasse
ringswerk bestaan, maar met enkele
negatieve uitschieters. Zo zou de min
der positieve houding van de arbei
dersklasse tegenover maatschappelijk
werk in het algemeen ook de reclasse
ring raken.
Peter Porssius (11) uit Amster
dam had in een opstel geschre
ven, dat hij best eens met Johan
Cruyff zou xvillen trainen. Gis
termorgen ging die wetis in ver
vulling. Cruyffiekwam Peter
in zijn auto thuis ajhalen om
met hem naar het Ajax-stadion
te gaan en daar eens goed tegen
de bal te trappen.
Opbouw vredesmacht
De positie van de Verenigde Naties
moet worden versterkt onder meer
door opbouw van een doeltreffende
vredesmacht; uitbreiding van de
VN-taken op het terrein van de ont
wikkelingshulp en krachtig optreden
van de VN tegen rassendiscriminatie.
Het rapport vraagt tenslotte om
een belangrijke opvoering van de ont
wikkelingshulp Gelden die bij de
NAVO-partners en de leden van het
Warschaupact vrijkomen door ver
mindering van de bewapening, die
nen naar de VN te worden overgehe
veld ten gunste van de ontwikke
lingshulp.
Het congres van de PvdA zal zich
in november beraden op dit stuk,
waarbij ook de minderheidsnota ter
sprake zal komen.
Dr Van Klef fens
trekt zich terug
DEN HAAG Dr. E. N. van Klef-
fens trekt zich op 1 oktober terug als
vertegenwoordiger van de Hoge Auto
riteit van de Europese Gemeenschap
voor Kolen en Staal in Engeland. Hij
wil teruggetrokken gaan leven in Por
tugal. waar hij van 1950 tot 1956 Ne
derlands gezant was. Dr. Eelco Nieo-
laas van Kleffens werd op 17 novem
ber 1894 in Heerenveen geboren. In
1922 kwam hij in dienst van het mi
nisterie van buitenlandse zaken en in
1939 werd hij minister van buiten
landse zaken in het tweede kabi
net De Geer.
In Londen legde dr. Van Kleffens
tijdens de tweede wereldoorlog de ba
sis voor een actieve buitenlandse poli
tiek, gebaseerd op de onmogelijkheid
van neutraliteit bij wereldconflicten.
Op 1 maart 1946 werd dr. Van Klef
fens aangewezen als vertegenwoordi
ger van Nederland bij de VN. Dr. v.
Kleffens is doctor honoris causa van
verscheidene universiteiten.
Frankrijk 'neeft na Rusland, de
Verenigde Staten en Engeland het
verdrag getekend, dat het gebruik
van kernwapens in de ruimte en op
andere planeten verbiedt.
In het westen des lands zou men
minder positief tegenover het nut
van reclassering staan dan elders.
Men zou er zich ook minder zelf tot
reclasseringswerk in staat achten.
Een belangrijk deel van de bevol
king zou reclassering zien als een ver
lengstuk van politie of justitie en er
wordt uiteraard nog wel meer on
juiste beeldvorming bij het publiek
geconstateerd.
Waarde?
De betrekkelijke waarde van het
onderzoek wordt door het rapport
zelf toegegeven, gezien de manier
van steekproeftrekken en het kleine
aantal (200) ondervraagden. „De uit
komsten kunnen derhalve niet gege
neraliseerd worden voor de hele Ne
derlandse bevolking."
Dat voorbehoud mag men wel goed
in rekening brengen als het rapport
beweert: „Naarmate men een sterke
re binding met een kerk heeft, heeft
men een hardere houding inzake
bestraffing van misdadigers."
Van de 200 ondervraagden waren
er 45 Hervormd, 24 Gereformeerd, 58
Rooms-Katholiek, 4 behorend tot het
Humanistisch Verbond, 6 behorend
tot andeTe godsdiensten, de rest on
kerkelijk. Gezien het geringe aantal
ondervraagden mag men niet al te
grote waarde hechten aan het oordeel
over de gevangene, dat de kerkelijk
meelevenden in de schoenen wordt
geschoven.
Het zou betekenen dat de Pro
testants Christelijke Reclasseringsver-
eniging, die toch steeds meer belang
rijk werk doet, geen been heeft om
op te staan. En waaruit zouden de
opbrengsten van de kerkcollecten
voor de reclassering verklaard moe
ten worden?
Het rapport legt ook een verband
tussen mensen die de opvatting aan
hangen dat er harder moet worden
gestraft (de kerkelijk meelevenden
dus o.a. - red.) en hen die zich min
der tot reclasseringswerk in staat ach
ten. Het rapport verklaart niet waar
dan de daadwerkelijke naastenliefde
vandaan komt van zovele kerkelijk
meelevenden in den lande die èn bij
de PCRV èn bij andere reclasse-
ringsverenigingen als vrijwilliger
meehelpen de nood onder de gedeti
neerden en hun gezinnen te lenigen.
Zie eens wat een mooi jongens-
vest. Met V-hals. Een van de ves
ten uit de Zijne fully fashioned
najaarscollectie van Delana. Zui
ver Tasmania scheerwol, krimp-
werend - vervilt niet. Op en top
Delana kindermodel Maat 104-
164, prijs vanaf ƒ19,50.
kindermode, tricotmode
