ZEVENTIG UUR VAREN
NAAR DE VRIJHEID
csSsüfc
aardgaswarmte
„Heenzien over
enge gre
Nog een keer de
Chinese intimidatie
verdragen en dan
Algerije laat
Belgen vrij
de kraan voor het water
de knop voor het licht
aardgas voor warmte
hoe eerder,hoe beter!
alles
goed
en
wel
Jtël
Uit de Haagse hof geplukt
NIEUWE LEIDSE COURANT
S
Dl\SD\r. 26 SEPTEMBER 1967
SJANGHAI Het laatste,
wat ik van China zag, waren
de fanatieke gezichten van de
jonge staatscontroleurs, die de
Straat Soenda van onder tot
hoven doorzochten. En het
laatste wat ik van China hoor
de, waren het gekwaak en het
gekef der propagandisten, wier
stemmen me overigens mijn
leven lang bij zullen blijven.
Toen de Nederlandse vrachtvaar
der dan eindelijk na 17 dagen mocht
vertrekken sa voor het lossen van de
voor Sjanghai bestemde lading had
men nog geen 36 uur nodig gehad
kwam er een legertje groen- en
grijsgejakte Chinezen aan boord, dat
zich als een soort opperbevel in de
eetsalon nestelde.
De gezichten hadden niet hautainer
kunnen zijn. Ze traden op met het
Invloed
DLIJKENS grotere Russische hulp
zijn de Amerikaanse bombarde
menten op Noord-Vietnam niet ron
der resultaat gebleven.
Verder kan men opmaken, dat Ha
noi sterker gedwongen is met de
Russen op goede voet te blijven. Het
wordt steeds afhankelijker.
Men kan er ook uit lezen, dat de
Russische wapenleveranties kunnen
bijdragen tot verheviging van de
strijd en uiteindelijk tot een directe
confrontatie tussen Amerika en Rus
land.
Als de Russen er werkelijk belang
bij hebben, dit laatste te voorkomen,
moeten zij hun groter wordende in
vloed op Hanoi gebruiken om vre
desonderhandelingen mogelijk te
maken.
Reeds heeft de aandacht getrokken,
dat Moskou grote publiciteit heeft
gegeven aan zijn voornemen
(gratis) hulpverlening aan Hanoi
belangrijk uit te breiden.
De bedoeling is waarschijnlijk het
oorlogsmoede Amerikaanse thuis
front duidelijk te maken, dat nog
een lange, een gevaarlijker worden
de strijd voor de deur staat.
Moskou beseft echter eveneens, dat
er voor Amerika geen weg terug is,
tenzij Hanoi zijn houding wijzigt en
staken van de Amerikaanse bombar
dementen mogelijk maakt.
De Russen hebben meer dan eens
beweerd, dat communistisch China
geen belang had bij beëindiging van
de strijd in Vietnam en om die re
den Hanoi onder druk zette.
Afgewacht dient te worden, of de
invloed die Rusland nu zelf op de
gang van zaken kan uitoefenen, wel
tot vredesbesprekingen zal leiden.
Bijverdienste
TNE RUSSISCHE boer heeft sinds
U de oktoberrevolutie van 1917
steeds aan het kortste eind getrok
ken. Hij bood dan ook het langst
verweer tegen het communistische
bewind.
Hij moest ten slotte het onderspit
delven, nadat Stalin het platteland
had laten uithongeren. Miljoenen
mensen werden slachtoffer.
Nadien hebben de staats- en collec
tieve boerderijen, waarop de boe
ren gedwongen te werk werden ge
steld, niet aan de verwachtingen be
antwoord. Niettemin werden zij uit
prestigeoverwegingen gehandhaafd.
Opnieuw moest de Russische boer;
het gelag betalen. Hij behoorde tot
de laagst betaalden en had een groot
deel van het jaar geen werk. Zijn
eigen stukje grond moest dan uit
komst bieden.
Het heeft lang geduurd, vóórdat de
communistische leiders de stap terug
durfden doen, die bijvoorbeeld in
Joegoslavië al jaren geleden werd
gedaan. Maar nü is er dan toch een
begin.
De econoom (premier) Kosygin heeft
het verzet van de ideologen gebro
ken. De Russische boer mag er wat
bij gaan verdienen, als hij maar
zorgt dat het bedrijf waarin hij
werkt niet wordt verwaarloosd.
Dit is een belangrijke ontwikkeling.
Opnieuw is gebleken dat in Rus
land van vandaag de praktijk het'
wint van de theorie ook al is|
het verzet daartegen nog groot.
stilzwijgend machtsvertoon van de
Gestapo of van de Kempetai. Blaf
fend gaven ze hun bevelen, die in
eerste instantie hierop neerkwamen
dat alle opvarenden persoonlijk hun
papieren aan hen moeste- overhandi
gen.
De officieren en ik als enige passa
gier zaten zonder een woord te zeg
gen in dezelfde salon. Het was net of
we voor de rechtbank waren gedaagd
als verdachte of tenminste als getui
ge-
De communistische functionarissen
trokken er zich niets van aan dat ze
zich op Nederlands grondgebied be
vonden. Dat ze de gast van de kapi
tein waren, bleek evenmin tot hen
door te dringen. Zolang ze aan boord
bleven, waren zij de baas en niet de
gezagvoerder.
De laatste liet alles gelaten over
zich heen gaan. Hij bood zelfs nog
limonade en sigaretten aan. Waar
handelsbetrekkingen op het spel
staan, waar de wil eenzijdig wordt
opgelegd, is de smeer bepalend voor
het aantal beledigingen, dat men be
reid is te slikken.
Intimidatie
De grootste impertinentie kreeg in
de dwarsgang voor de eetsalon gestal
te. De Chinese schepelingen, van wie
sommigen meenden door het dragen
van een Mao-speldje een goede beurt
te slaan, werden daar gedwongen op
de grond te gaan zitten. Evenals bij
aankomst stelde zich een met een
pistool gewapende politieke commis
saris voor hen op, die met hoge.
overslaande stem uit het bekende ro
de boekje ging reciteren.
De man had een lange adem en
veel tijd. Toen hij het zegje van de
partijvoorzitter had gedaan, vouwde
hij een krant open en ging daar nog
een tijdje uit voorlezen.
Meer uit angst dan uit overtuiging
klonk een daverend applaus op, toen
de geestelijke terrorist na een half
uur meende dat zijn gehoor nu wel
genoeg van het goede gekregen had.
De kameraden in de salon glimlach
ten goedkeurend en keken de Neder
landers aan met een mengeling van
spot en triomf in de ogen.
De laatsten vertrokken geen spier
van het gezicht. Ze hadden de blik
ken echter goed begrepen. Twee sys
temen botsten met een onhoorbare
slag tegen elkaar. Het was alsof de
communisten zeggen wilden dat op
nieuw overduidelijk bewezen was dat
de zo gehate kapitalisten, die men
overigens wel hard nodig heeft, op de
lange duur aan het kortste eind zul
len trekken.
Zoekploeyen
Terwijl de deels zakelijke, deels po
litieke zitting opgebroken werd, rom
melden de zoekploegen nog in het
binnenste van de vrachtvaarder. Al
les ging open: kisten, kasten, sloepen,
ruimen en laden; met zaklantaarns
werd onder bedden en in luchtkokers
gespeurd. Tevergeefs werd gezocht
naar diep weggedoken verstekelin
gen. die de brutaliteit bezaten het
rode paradijs ongevraagd te verlaten.
"s Nachts om twee uur voeren we
dan. We stoomden opnieuw door het
centrum van Sjanghai, langs de
plaats, waar de Straat Soenda vijf
tien dagen op de boeien gelegen had.
Het rode neonlicht, dat Mao's wijshe-
Chinese vluchtelingen uit Indo
nesië zweren in Peking wraak
op de dood van de man en vader.
Even leek het of ik in het nachte
lijke duister op de Westminsterbrug
in Londen stond. Het Big Ben-achti-
ge geluid van de grote stadsklok, die
drie slagen deed horen, brachten
mijn gedachten naar de andere kant
van het noordelijk halfrond.
Kerken
Achter die toren, in de vroeger zo
fraaie Europese wijken, staan nog en
kele kerken. Als bedehuis zijn ze ech
ter niet meer in gebruik. Wat is er
nog over van de drie miljoen
rooms-katholieken en de 700.000 pro
testanten sinds Mao in het begin van
de jaren vijftig missionarissen en zen
delingen vervolgde en hen het land
uitjoeg? Ik herinnerde me wat een
rode gardist ovej de godsdienst zei:
„Met 'het Confuncianisme, het Boedh-
isme, het Taoisme en desnoods de
Islam kunnen wij, communisten, nog
wel leven. Met het christendom ech
ter niet. Wie is God? Waar is God?
Wat is God? Het enige, dat ik van
hem heb gemerkt, is dat hij een te
genstander moet zijn van de Grote
Proletarische Culturele Revolutie. In
Sjanghai hebben we een paar maan
den geleden de bewijzen in handen
gekregen dat de christenen zich in
het kamp van de Volksvijanden heb
ben geschaard. Zij zijn de grootste
voorstanders van het volgen van de
kapitalistische en reactionaire koers."
!%aar de vrijheid
Het was nog 70 uur stomen naar de
vrijheid, die aan boord met Japan
vereenzelvigd werd. De Wangpo, de
Jangtsekiang, de Gele en de Oostchi-
nese Zee, tenslotte een stukje van de
Stille Oceaan.
Wegens het lange oponthoud in
Sjanghai had de rederij Osaka uit
het vaarplan geschrapt. De eerstvol
gende haven zou Nagoya zijn, dat in
1960 geteisterd werd door de
zwaarste tyfoon, die ooit in het Land
van de Rijzende Zon is geregistreerd.
In een wijde omgeving braken alle
dijken door. Een reusachtige vloed
golf, die kolkend over de vlakten
sloeg, eiste bijna 250.000 slachtoffers
voor zich op.
Wervelstorm
De Straat Soenda raakte in de
staart van zo'n wervelstorm waarvan
er in de nazomer vele kunnen wor
den geteld. Het centrum van de uit
Philippijns gebied afkomstige torna
do lag bij Okinawa. De noordkoers
werd daar omgebogen tot een oost-
koers, wat betekende dat het schip er
achter langs kon varen.
De zee was woest en hoog; alles
wat aan dek lag, was extra vast
gesjord. Door het gestamp en het
geslinger was het me nog nauwelijks
mogelijk mijn schrijfmachine te ge
bruiken.
Na die zware deining, die witte kóp
pen en die diepe dalen tenslotte de
rust van de baai. De snelste trein van
de wereld 225 kilometer per uur!
bracht me binnen enkele uren van
Nagoya naar Tokio. Vandaar wipte
een straalvliegtuig me over de datum-
lijn en de ijzige Pool. Reeds de mor
gen na de avond van vertrek lag
Amsterdam weer aan mijn voeten.
Slot
BRUSSEL De twee Belgen die
eind juni, gelijk met de voormalige
premier Tsjombe in Algerije werden
aangehouden zullen in de komende
dagen worden vrijgelaten.
De Belgische minister van buiten
landse zaken, Harmei, had vorige
week bij de Algerijnse ambassadeur
een protest ingediend tegen het
vasthouden van de mannen.
Sow jets boos over
Chroesjtsjef film
/VNLANGS zagen wij de Ameri-
kaanse film over Croesjtjef, die
in zijn buitenverblijf op zijn praat
stoel zat. Het network NBC heeft
deze reportage gemaakt buiten me
deweten van de Sowj et-regering.
Deze is hierover heel boos geworden
en heeft NBC verboden, voorlopig
in Rusland te komen. De afspraak
voor een reportage over het Russi
sche gevangeniswezen werd meteen
opgezegd.
Het kleinere Amerikaanse network
ABC zal echter wel mogen komen
om de geplande documentaire over
het rode leger te maken, want dat is
heel iets anders.dan stiekum afge
zette Nikita te laten praten over
Cuba en Mao Tse Toeng.
Russische boeren
hebben kans op
een extraatje
MOSKOU De Russische regering
heeft bekendgemaakt dat boeren
lectieve boerderijen voortaan volle
dige vrijheid zullen hebben tot het
stichten van nevenbedrijven, die zij
naar eigen verkiezing kunnen exploi
teren.
Doel is de werkgelegenheid ook bui
ten het seizoen op peil te houden.
1
EREMEDAILLE
VOOR PRINS
NEW YORK Tijdens het
83-ste galadiner van de Holland
Society in New York heeft prins
Bernhard de gouden ereme
daille van deze vereniging in
ontvangst genomen. De Holland
Society is een vereniging waar
van uitsluitend Amerikaanse in
gezetenen lid kunnen worden die
in directe en mannelijke lijn af
stammen van de Nederlandse
kolonisten die zich voor 1675 in
Amerika vestigden^
De onderscheiding wérd in 1922 in
gesteld voor verdienstelijke Amerika
nen. Zo ontvingen onder meer presi
dent Hoover. Henry Ford. generaal
Clay en admiraal Rickover deze on
derscheiding.
De prins zei in zijn tafelrede
dat wij als volkeren, maar
ook als naties, vooruit moeten zien
zonder evenwel verleden en tegen
woordige tijd uit het oog te verliezen,
bewust van het verband dat daartus
sen bestaat. Laten wij er in het bij
zonder aan denken dat de ge
meenschappen die op het behoud van
en j
Geen computer
bij diagnose
UTRECHT Het ziet er niet naar
uit dat computers in de nabije toe
komst een taak zullen krijgen bij het
bepalen van de diagnose. De compu
ter is wel geschikt om ingeschakeld
te worden bij andere werkzaamheden
in het ziekenhuis.
Dat zei de heer B. H. Ash worth,
directeur van het computercentrum
te Londen op de tentoonstelling Medi-
ca 67 te Utrecht.
Het grote probleem voor ziekenhui
zen die computers willen gebruiker
is. hoe er de juiste gegevens inge
pompt te krijgen. Er is namelijk nie
mand die precies weet hoe precies
het ziekenhuis werkt.
DOOR
Toen de officiële herfst was aange
broken heb ik vastberaden een besluil
genomen. Dit jaar zou het me niet
weer overkomen. Ieder jaar had de
najaarszon me bedrogen met schone
beloften, tol opeens onverwacht eei
wrede nachtvorst de illusie in zwarte
werkelijkheid veranderde. Mijn dier
bare bloembakken tot een woesten.-
van troosteloosheid verwerden.
De garaniums bloeien nog, de fuch
sia gloeit met brutale klokken, de
klimop vormt nieuwe blaadjes als
moet het voorjaar beginnen.
Dat alles zal ik me toch niet laten
ontkomen?
De bakken naar binnen. Een weelde
van groen en kleuren opeens langs de
wand Trots zag ik het aan. Het harl
warm van dankbaarheid, dat ik nv
eens de ijsnachten vóór was geweest
en mezelf overwonnen had.
In die mildheid wilde ik laten deler
in mijn vreugde. Maar wie? Iedereer
was weg. alleen poes Jeroen zat hau
tain te doen op de lege balkonram
zonder enige interesse voor de ver
plaatsing van onze lustwarande.
Dan ga je het in het kleine zoeken
Muis Alan
In een wip had ik hem wakker en
uit het blauwe bed in de meterslange
tuin gezet. Stomverbaasd zat hij een
Dgenblik te kijken, boog zich over de
soede aarde en snoof, zoals ik de hei
delucht binnenhaal, eindelijk buiten.
Toen ging hij aan het werk. Eerst
een kuil graven. Vertederd zag ik hel
aan. Tot opeens de klimop met eer
knak het begaf en langzaam een lan
ge bladsliert op de vloer viel. De
Nachtvorst
wortel was deugdelijk doorgebeten.
Dat. Alan, was de bedoeling nie
Maar Alan had het te druk. Mc
artstocht wierp hij zich tegen de gc
anium, snoof toen verachtelijk ei
olde naar de andere hoek. Die luch
erafschuwde hij, dat was duidelijl
Moe drukte hij zijn zwarte lijf op d
veke aarde tot het één zwarte zach
igheid was.
Een kwartiretje waren we zoet. Alar
rustend, ik lezend.
Dan opeens schudde alles. Aardklui
ten vlogen om mijn oren. Alan was
tot nieuwe activiteit ontwaakt
Met de lankmoedigheid van een
oppaster, die een kleuterschool naar
de speeltuin begeleidt, trachtte ik het
te verdragen. Laat hem tocht.
Trouwens hgt miniatuur kluiten-
jombardement had al opgehouden en
net nieuwe vertedering zag ik Alan
n de richting van de fuchsia verdwij-
Toen ging de bel. De post met een
onhandelbaar stuk.
Zoiets is met „dank-u-wel" afge-
landeld, maar nu weet ik, dat ,.dank-
j-wel" gelijk staat aan een stevige
lachtvorst.
Alan had zijn werk grondig gedaan,
n de top van de fuchsia wiebelde hij
gelukkig heen en weer. olijk neer-
ijkend op een veld van rode klokken
aar diep beneden hem.
Heel systematisch, geen enkele
ergetend, had hij de ranke steeltjes
oorgeknaagd. En passant blijkbaar
ok even zijn geraniumafkeer over
winnend, want een rose bol lag er ter
•pfleuring naast.
Toen ze thuiskwamen vonden ze die
bloembakken in de kamer erg leuk.
..Alleen", zo zeiden ze, ,,Je moet er
wel een bloemetje in zetten."
hun kleine voordelen uit
zich verzetten tegen de onafwendba
re veranderingen die met de histo
rische evolutie gepaard gingen het er
niet al te best vanaf hebben ge
bracht.
Zij die tot grootheid werden geroe
pen waren diegenen die in staat wa
ren over hun enge begrenzingen heen
te zien en samen te werken met hun
buren, aldus prins Bernhard.
Er is, zo vervolgde de Prins, in
onze wereld een neiging te bespeuren
om zo weinig mogelijk betrokken te
raken bij zaken die buiten onze on
middellijke belangenkring liggen.
Ofschoon wij ons volledig bewust
zijn van het bestaan van deze andere
vraagstukken willen wij er dikwijls
buiten blijven, uit vrees dat zij moge
lijk ons privé-leven zullen binnen
dringen. Het is eenvoudig te zeggen;
ik wil vrede, dus laat me met rust.
Het klinkt zo natuurlijk om meer
aandacht te schenken aan meer direc
te verantwoordelijkheden, aan onze
baan, onze familie, onze woning. Ui
teraard zijn deze verantwoordelijkhe
den van groot, maar niet van voldoen
de belang. Niet in onze kleine gemeen
schap en zeker niet in onze gemeen
schap van naties.
Herziening grondwet
Volgend jaar in
Griekenland
volksstemming
Vergeving (3)
Wat is het heerlijk in deze tijd van
kerkstrijd en hiërarchie te weten, dat
er nog vergevingsgezinde mensen zijn.
Hartverwarmend is het schrijven van
de heer G. Steinman in uw krant van
vrijdag jl.
Eén ding is echter jammer: de heer
Steinman maakt zich gelijk met nieu
we broeders ook nieuwe tegenstan
ders. Ieder rechtgeaard lid van de Ge-
ref. Kerken (vrijgemaakt) zal bedroefd
zijn over de gang van zaken in die
kerk, ongeacht aan welke kant hij
staat. En hiervan merk is bij de heer
Steinman niets.
Ongetwijfeld zullen er ook onder
zijn nieuwe broeders velen zijn, die
geen respect kunnen opbrengen voor
een man, die op deze wijze in het
openbaar schrijft over de kerk, waar
van hij (nog) lid is.
Er is een spreekwoord dat ik ook op
de Geref. Kerken (vrijgemaakt) wil
toepassen, nl.: „het zijn de slechtste
vruchten niet, waaraan de wespen kna
gen".
Rotterdam,
R. M. H-zkkert
Sprekende aap
In uw blad van 20 september jl.
komt de synode van Assen ter sprake.
Ik neem aan dat men nu meent, dat
de slang niet kan hebben gesproken.
Het zijn natuurlijk onderontwikkelde
geesten, die dat destijds konden gelo
ven en die daar nu nog niet van af
kunnen komen.
Maar wat te zeggen van de verwar
ring der geesten, die mo"i geconsta-
ATHENE - Brigade-generaal Sty- teerd word!n als„be?ed" °p
Iianos Patako». de Griekse minister paglna ondar "Raak h!m nog
van binnenlandse zaken, heeft giste
ren meegedeeld dat in de loop van
het volgend jaar een nationale volks
stemming zal worden gehouden over
de nieuwe grondwet.
Het ontwerp van de nieuwe grónd-
wet moet voor 15 december aan de
regering worden voorgelegd. Tien
leden van de twintig man sterke
grondwetgevende commissie zullen
deze week naar Frankrijk, Duits-
land, Engeland, de Verenigde Sta
ten en Scandinavië gaan om overleg
te plegen met grondwettelijke des- I
kundigen.
Minister Patakos zei dat als de I
meerderheid van het volk de her
pagina onder „Raak hem nog een
keer" een spontane .aap" reageert
met: „Halleluja Heer", enz.
Afrikaanders zijn nl. in Zuid-Afrik»
apen. Afrikaners zijn de aldaar gebo
ren blanken en de Bar.toe's enz. In
1926 kon de slang nog spreken. Nu
kan de aap het weer! We zijn er we)
op vooruit gegaan, en toch zit ook
daar evolutie in....
Middelburg Drs. A. J. van Rutten
Akkoord tussen
Flosy en NLF
ziening
er een nieuwe zal worden ontwór- I ties
pen.
President Johnson heeft gisteren
gepleit voor herstel van de grond
wet in Griekenland (het militaire
bewind heeft na de machtsgreep in
april diverse artikelen van de grond
wet buiten werking gesteld).
In beleefde termen gaf hij de nieu
we Griekse ambassadeur te ver
staan dat Griekenland slechts op
voortzetting van de Amerikaanse
militaire steun kan rekenen, wan
neer het terugkeert tot de constitu
tionele democratie.
Het Nederlandse Eerste-Kamerlid
mr. W. E. Siegmann (kath. v.) zal
alle ontwikkelingen In de Griekse
kwestie volgen en aan de Raad van
Europa rapporteren, speciaal de
door de Scandinavische landen bij
BEIROET
De twee elkaar
de grondwet verwerpt, bestrijdende nationalistische organisa-
Zuid-Arabië, Flosy en NLF,
zijn het eens geworden over een
bestand dat hedenmorgen zes uur is
ingegaan.
Er is een gezamenlijke verklaring
uitgegeven, waarin de leiders van de
organisaties een beroep op hun volge
lingen doen op te houden met provo
cates en alles wat het bereiken van
de nationale eenheid kan schaden.
Flosy en NLF zouden voorts over
eenstemming hebben bereikt over de
vorming van een nationale coalitiere
gering.
de Europese commissie voor de
rechten van de mens aanhangig ge
maakte klacht (door Nederland on
dersteund) tegen het Griekse be
wind.
