LELYSTAD
doen over
treurig
Niet
ONDAGS
BLAD
„vJs
ri 4. J
m ""'IS.,
ZATERDAG 23 SEPTEMBER I96T
LELYSTAD Eigen- Door
lijk zouden deze
eerste regels treurig Ton
moeten doen over Lely- yan der
stad. Mensenloze stad Hammen
In wording. Luguber
vooral als het donker is.
Midden in de oneindig
heid van de nog kale
polder. Enzovoorts.
Maar of het door die
feestelijke zonnige dag
kwam of niet: het eer
ste beginsel van Lely
stad vonden we aan
trekkelijk en leuk. Het
stadsplan van prof. Van
Eesteren, dat (voorlo
pig in de mist is ge
gaan ten spijt.
Bij de foto's
RECHTS BOVEN i
De FIevo-centrale in aanbouw, die
geleidelijk aan in bedrijf komt en
de directe aanleiding is dal de be
woning van Lelystad in oktober
begint. De centrale ligt volledig
buitendijks in hel IJsselmeer
(koelwater en gemakkelijke aan'
voer van brandstof). Er is nu ton
olietank gereed. Er komen er nog
LINKS VAN BOVEN NAAR BE
NEDEN:
Trotse familie Stempher voor haar
nieuwe, nog onbewoonde huis.
Van links naar rechts Carolienlje,
Jacques, mevrouw H. G. Stempher-
Teilegen, de heer A. G. B. Stem
pher en Jolande.
Begin van het overdekte winkel
centrum. Hier gaan in oktober
meteen zeventien detaillisten aan
de slag. Zelfs de slijterij ontbreekt
niet. Mpn hoeft de verkeersweg
straks niet over te steken om het
winkelcentrum te bereiken. Een
loopbrug leidt erheen.
Uiteraard heeft Lelystad ook
aardgas. De aanvoer moet royaal
lijn: berekend op maximaal
100.000 inwoners. Een deel van
het net wordt ingegraven.
De achterzijde van de huizen,
waar overigens wel de „voordeu
ren" zijn, omsluiten ruime par-
keerhoven. Per huis is er plaats
voor meer dan één auto. Voor
lopig gaat men niet hogenjdan
drie etages. Later zullen torenflats
voor een stedelijke .jkyline" zor
gen.
MIDDEN:
Landdrost dr. ir. W. M. Otto, di
recteur Rijksdienst voor de IJssel-
meerpolders.
Sloeg iets van de geest
drift bij de eerste bewoners,
de familie Stempher, die ons
alles vol trots liet zien,
over? Bij hen niets van pes
simisme over een mogelijk
koude winter in „die kale ne
gorij". Maar enthousiaste toe
lichtingen bij het laten zien
van al dat nieuwe. Een rond
leiding door de nieuwste stad
ter wereld alsof het allemaal
hun persoonlijk eigendom
was.
Kijk, dit is ons huis. Is het niet
prachtig? Sleutel in de voordeur.
Royale entree, praktische, ruime
en moderne keuken. Moet je die
woonkamerruimte eens zien. Ui
teraard: ook centrale verwarming.
Feestelijk, nietwaar? En dan die
leuke open trap: vanuit de kamer
zo naar boven. -
Dit wordt mijn kamer, zegt Jo
lande (10). En dit de mijne, ver
klaart Jacques (7) trotg. Kijk en
hier (nieuwe deur gaat open)
komt kleine Carolien van 3 te
slapen. En wie heeft er zo'n ter
ras zegt moeder Stempher-Telle-
gen als we, na inzage van respec
tievelijk de echtelijke slaapka
mer en de badkamer op de
tweede (dak)etage zijn aangeko
men. Er komt veel zon in dit
huis. We zullen genieten.
Eersten
Het gezin van de heer A. G. B.
Stempher, administratief werk
zaam bij de Flevocentrale be
hoort tot het eerste contingent
van honderd dat begin oktober
de eerste werkelijke stad van het
nieuwe land gaat bewonen. De
bedoeling is dat er maandelijks
een even groot kwantum bewo
ners aan wordt toegevoegd. Tot
alle inderdaad prachtige en roya
le 800 woningen-van-het-
eerste-uur bezet zijn. Over acht
jaar zullen hier 15.000 mensen wo
nen. En in 2000? Men rekent op
100.000. Een nog grotere stad dan
Leiden, Schiedam, Delft.
Ja, er is wel bezorgdheid. Met
name bij de plaatselijke kerken
in de polder. Ook wel bij nieuwe
bewoners zelf. Kernpunt: de leef
baarheid. Vooral als het eens een
strenge winter zal worden. Er
zijn nu eenmaal niet zo prettige
ervaringen in het verleden. Voor
al de winter van 1962 in Dronten
staat vele, thans overigens volle
dig geacclimatiseerde, nieuwe-Ian-
ders, nog als een trieste affaire
bij. Je zult ook maar met Je ge
zin en boeltje aankomen in een
plaats die eigenlijk nog geen
plaats is. Met een of twee win
kels. Met bergen sneeuw voor je
(nieuwe) deur. En zo'n begin, da's
geen beste start. Vooral psycholo
gisch niet.
Zoiets in Lelystad. Met verwen
de mensen bovendien, die niet
van het platteland maar overwe
gend uit steden als Arnhem, Nij
megen, Zwolle en Kampen ko
men, of zelfs uit de
Randstad-Holland.Begrijpelijk
dus die zorg, waaraan de kerken
in een schrijven aan de
Rijksdienst IJs&elmeerpolders ui
ting hebben gegeven.
Deze dienst is optimistischer.
En zo op het eerste gezicht niet
zonder reden. Lelystad, waarvan
de meerdere allure vergeleken
met plaatsen als Dronten, Swif-
terbant, Biddinghuizen, nu reeds
duidelijk is af te lezen heeft al
direct een Lijnbaan-achtig win
kelcentrum met voorlopig zeven
tien zaken. Er is een moderne
lagere school, een kleuterschool
waar elke grote stad trots op kan
zijn. In een semi-permanent pavil
joen met twee flinke zalen kan
zich in het begin heel best de
overdekte recreatie afspelen. Ook
kerkdiensten kunnen er gehou
den worden. Het paviljoen ligt
nu nog wel wat uit de koers,
maar de meesten die hier komen
wonen hebben toch een auto.
Lifters
Trouwens, zegt meneer Stem
pher, die voorzitter is van de be
gin dit jaar opgerichte Belangen
groep Lelystad 1967, zolang er
nog geen stadsbus rijdt neemt
idereen iedereen n\ee. Da's vast.
Lifters blijven in de polder nooit
staan.
Al maanden bereidt die Belan
gengroep allerlei activiteiten
voor om de veelbesproken leef
baarheid onmiddellijk op zo hoog
mogelijk niveau te brengen. De
balans van nu: in oktober gaan
van start een gymnastiekvereni
ging, een volleybalclub, een judo
club, die in het gymlokaal van de
school oefenen. Een sportvelden
complex komt tijc-ig gereed (on
derdeel van een sportpark van 18
ha straks), waar de voetbalclub
op gaat spelen. Diverse kinder-
clubjes zijn in oprichting; er
komt speeltuinaccommodatie.
In het paviljoen is klein toneel
mogelijk. Voor grotere uitvoerin
gen kan men per speciale bus
naar Dronten, terwijl een op-
pascentrale de babysit waarborgt.
D« bouw van een rwembad gaat
PGEM-ers
De heer Otto verder: u weet
waarom we per oktober starten.
De nieuwe elektriciteitscentrale
bij Lelystad komt geleidelijk in
gebruik. Met de PGEM is af
gesproken dat we nu beginnen.
En daar zijn we ook voor klaar.
Al zal ons dan nog wel „een zee
van kritiek" via tv-rubrieken en
andere media te wachten staan.
PGEM-ers dus. Maar ook amb
tenaren van de rijksdienst, mid
denstanders, en mensen van het
Centraal Diergeneeskundig Insti
tuut, dat zijn zetel naar Lelystad
verplaatst, behoren straks tot de
eerste Lelystedelingen. Inderdaad
een totaal anders geaarde eerste
1^=-^---- '1 Omdat men dan
dessndanks toch
ïr nog vaak op een
huur komt waar
flacivy-iji1 men niet aan ge
wend was geeft
de overheid er ge-
v durende enkele
TjëJ1? jaren nog een re-
ductie bovenop
-ffffijgE&a van 35 procent. In
'Op guldens
drukt er
dan op neer, dat
f |Hl\ aanvangshuur van
^BgK eengezinswo-
JHHiiHH twee
etages begint met
90 gulden en in
acht jaar oploopt
selmeerpolders. Inderdaad, zo tot het dubbele, dus 180 gulden,
geeft hij toe, zijn we door beste- Voor het meer luxe type eenge-
dingsbeperkingen vorig jaar iets zinswoning zijn die bedragen
achterop gekomen. Maar ik durf Wjn 290^den DuuT-> llet zij
desondanks
gin te spreken. Ik noem nog de
busverbindingen naar El- De eerstelingen moesten
burg en Kampen, het mooie ge-
f het maar aandurven. Het
neeskundige centrum, waar dan
in de loop van het komende lialt wordt wel W*L d>»ar 'n Lely-
jaar nog van alles bijkomt. Na- Stad.
tuurlijk zal het eerst wat behel
pen zijn een stad krijg je niet
in een handomdraai van de
spoedig, beginnen. Deze winter
kan op de ijsbaan worden gere
den. Een kleine leesbibliotheek
gaat meteen van start. Volkstui
nen met eigen huisjes zijn nabije
toekomst. Heus, ik vind dat in de
polder nog nooit zo chique is ge
start als nu in Lelystad, vindt on
ze zegsman.
Luxueus
Dat is ook de mening van de
alom geziene landdrost, dr. ir. W.
M. Otto, directeur Rijksdienst IJs-
bevolking, dan tot nu toe in het
nieuwe land het geval was. Zou
ze minder pioniersbloed in de
aderen hebben dan agrariërs?
In elk geval mag er toch tegen
over de „ontwikkelingsre
ducties" die ze ontvangen' wel
iets van dien aard worden veron
dersteld. Werkelijk spectaculair
zijn die reducties op de huren.
De verrezen en nog te bouwen
woningen zijn berekend op het te
verwachten loonniveau van 1975.
Om te beginnen ontvangen de be
woners, ook al omdat ze vaak in
een nog te grote woning komen
(maar dat vraagt
de toekomst nu
eenmaal) in het
begin een subsi
die op de huur.
die in zeven tot
acht jaar geleide
lijk wordt afge
broken.
