Nieuwe leidse Courant
EERSTE KUNSTNIER VOOR
HUISGEBRUIK VERWACHT
Noorwegen praat over zijn prins
JAMIN
Rijk moet
AWZ zelf
betalen
Bewindvoerders
Van Heijst niet
pessimistisch
Israëliërs
op mijn
z
Zaterdag 9 september 196748ste jaargang
Dir«ct«ur: F. DIEMEK
Hoofdradacteuri Dr. E. DIEMER
Hoofdkantoor Leiden
CHRISTELIJK NATIONAAL DAGBLAD
„Stantvaitich it ghablavart
mijn hart in taghantpoetl"
Steenstraat 37 Postbus 76 Telefoon 31441
Giro 58936 Abonnementsprijzen p. w. 0,98, p. m. 4,20, p. kw. 12,55
VOLWAARDIG
BOOT Orgel- en Pianohandel
Kerkstraat 2-28 Bodegraven
Tel. 01726—2511. Vraagt brochure.
Klachtendienst bezorging 18.00—19.00 uur
Stichting contra
kabinet
(Van een onzer verslaggevers)
DEN HAAG Het r*jk moet
de kosten voor de volksverzeke
ring tegen zware geneeskundige
risico's (AWZ) geheel zelf dra
gen en de last niet voor een deel
(0,2 procent premie) afwente
len op werkgevers en werkne
mers, die toch al zo'n moeite
hebben uit de beschikbare
ruimte tot een redelijke salaris
verbetering voor 1968 te komen.
Dat is de mening van de Stichting
van de Arbeid (werkgevers en werk
nemers) in een brief aan de Tweede
Kamer. De Stichting gaat regelrecht
in tegen het huidige kabinetsbeleid,
dat in deze door minister Roolvink
wordt verdedigd.
Het oorspronkelijke plan AWZ
hield in, dat de staat alle kosten (650
miljoen gulden) voor zijn rekening
zou nemen. Ministe Roolvink heeft
het wetsontwerp gewijzigd in die zin,
dat de kosten voor 1968 zijn geraamd
op 550 miljoen, terwijl de bijdrage
van de staat met 75 miljoen gulden
werd verlaagd. De staat behoeft in
dit plan dus maar 475 miljoen gulden
uit te trekken. Het resterende bedrag
moet uit de 0.2 procent premie ko-
De Stichting noemt verschillende
mogelijkheden om de kosten van AWZ
te drukken: vereenvoudiging van de
uitvoeringsorganisatie, subsidie aan
het preventiefonds verlagen, kosten
van verpleging in een ziekenhuis na
het eerste jaar niet meer door de
AWZ te laten betalen en beperking
bijdrage voor opname in inrichtingen
en sanatoria.
In ieder geval wil de Stichting, dat
slechts de financiering voor 1968
wordt vastgelegd en niet tot 1972,
zoals het kabinet voor ogen staat. De
Stichting vindt het onbegrijpelijk hoe
het kabinet de kosten van 600 naar
550 miljoen gulden heeft kunnen te
rugdraaien.
De Stichting gaat ervan uit, dat de
loonsverhoging ook in 1968 een reële
verbetering moet inhouden. Met een
loonruimte van drie to. vier procent
en de zekere creditposten (prijsstij
ging, verhogingen ziekenfondspremie
en premie aow en aww, en verhoging
omzetbelasting op enkele artikelen)
bekend, komt de Stichting in de brief
tot het eenvoudige rekensommetje,
dat de premielast van 0,2 procent de
loonkosten boven de werkelijke ruim
te doet stijgen.
Niets maakt sneller oud
dan altijd van de gedachte
vervuld te zijn, dat men
ouder wordt.
LICHTENBERG
Helena Rubinstein
Helena Rubinstein
kreeg van baar straat
arme Poolse moeder een
potje crème mee toen ze
liet huis verliet. Dat pot
je is de hoeksteen ge
worden voor een wereld
concern. Zie Blad-ZIJ
van ons Zondagsklad.
Weersverwachting
Fraai weer
De hogedrukgebieden verster
ken hun invloed tijdens het week
einde. Hierdoor zal het weer een
stabiel en zonnig karakter krij
gen met weinig wind en een lang
zame stijging van temperatuur.
Van de Azoren via de Noordzee
tot Rusland strekken zich de ho
gedrukgebieden uit waardoor de
depressies de eerste dagen geen
kans krijgen.
Dit betekent dat wij een perio
de van stabiel en fraai september
weer mogen aankondigen.
0 september
tan op 14.26.
1 septei
i op 6.05. onder 19.08,
op 15.45. onder 22.19.
Kloof groter
Toegepast in V.S. en Engeland (Fonds) patiënt al getraind
De Liga van Rode-Kruisverenigingen heeft gisteren in de Haagse Ridderzaal vergaderd. Gouverneurs uit vele
landen waren daartoe bijeenVan de Nederlandse delegatie maakte ook prinses Margriet deel uit. De vrien
delijk lachende Prinses wordt geflankeerd door de directeur-generaal van het Nederlandsche Roode Kruis, de
heer A. van Embden (links) en de voorzitter van deze organisatie, ir. G. Kraijenhoff.
(Van een onzer redacteuren)
DEN HAAG „Wij hebben
geen reden om te veronderstel
len, dat de toekomst voor de
NV Van Heijst slecht zal zijn.
Het personeel is zojuist meege
deeld, dat het salaris voor de
komende week veiliggesteld is".
Dit deelden gistermiddag om
vier uur tijdens een zeer druk
ke, kort durende persconferen
tie in Nieuwpoort de beide be
windvoerders, mr. M. P.
Bloemsma en dr. ir. J. G.
Schlingemann mee.
Gistermorgen was er een gesprek
geweest met de directie van de AM-
RO-bank. Deze bank heeft zich bereid
verklaard om zonder garantie het
geld te fourneren.
Een half uur eerder werd het perso
neel van Van Heijst NV in de fa
briekshallen bij elkaar geroepen. Na
een korte bespreking tussen vertegen
woordigers van werkgevers- en werk
nemers organisaties en de bewind
voerders werd het personeel verteld,
(Van onze speciale verslaggever)
DEN HAAG Als de medisch-technische en administra
tieve voorbereidingen naar wens verlopen, zal in Nederland
binnenkort de eerste kunstnier voor huisgebruik worden ge
plaatst.
De (fonds)patiënt, die dit kostbare apparaat zal krijgen,
woont in het midden des lands. Hij wordt thans getraind om te
leren er zonder assistentie van doktoren of verpleegsters mee
om te kunnen gaan.
De kunstnier voor huisgebruik
wordt in de Verenigde Staten en En
geland reeds op zeer bescheiden
schaal benut. Er zijn daar enkele par
ticuliere niercentra, die hun bemidde
ling hebben verleend bij de aanschaf
van de apparatuur, en de noodzake
lijke training van de patiënten ter
hand hebben genomen.
Sinds enkele jaren kent Nederland
de kur.stnier voor ziekenhuisgebruik
een uitvinding van onze naar Ame
rika geëmigreerde landgenoot dr. W.
J. Kolff. Mensen, wier nieren niet of
nauwelijks functioneren, ontvangen
via dit apparaat een behandeling, die
geregelde dialyse heet.
Populair gezegd reinigt de kunst
nier het bloed van giftige afbraakstof-
fen. Patiënten met niet functioneren
de nieren zijn gedoemd te sterven,
als ze niet regelmatig „gespoeld" wor
den.
Niercentra
In ons land bevinden zich een tien
tal niercentra, waar ongeveer 50
ernstige gevallen behandeld worden.
De voornaamste bevinden zich in
Amsterdam (2), Utrecht. Groningen,
Nijmegen en Leiden. De patiënten ko
men twee keer per week naar het
ziekenhuis voor de ongeveer een dag
durende geregelde dialyse.
Nederland behoeft zich zeker niet
te schamen voor het nog beperkte
gebruik van de ziekenhuiskunstnier.
Relatief, met de bevolkingsdichtheid
als maatstaf dus, blijft het bepaald
niet achter bij landen als Amerika en
Engeland.
Toch sterven er elk jaar tientallen
nierpatiënten, wier leven zou kunnen
zijn gered als de kunstnier hun ter
beschikking stond. De oorzaak hier
van is niet gelegen in de hoge kosten
van aanschaf (ongeveer 4.000 gulden).
Wel echter in het gebrek aan specia
listisch geschoold personeel inter
nisten zowel als verpleegsters ter
wijl het tekort aan ziekenhuisbed
den eveneens een rol speelt
Dan zijn er nog een aantal me-
HONGKONG De Chinese lucht
macht heeft vrijdag een U-2 van nati
onalistisch China neergeschoten. Dit
heeft het officiële persbureau „Nieuw
China" bekend gemaakt.
De U-2 is een bemand verken
ningsvliegtuig van Amerikaanse ma
kelij, dat op grote hoogte vliegt. Het
eerste toestel van dit type dat werd
neergehaald was van de Amerikaanse
piloot Powers in 1960 boven Rusland.
dische, sociale en psychologische fac
toren, waarvan afhangt of de geregel
de dialyse met succes kan worden
toegepast. Een van de belangrijkste
is wel of de patiënt bereid en in staat
is tegen z'n verdriet te vechten, en dc
ellendige lichamelijke toestand, waar
in hij verkeert, geestelijk te overwin-
Naar schatting komen elk jaar tus
sen de 200 en 250 Nederlanders voor
een kunstnierbehandeling in aanmer
king. Ze zouden ook gebaat zijn bij
niertransplantatie, maar deze chirur
gische ingreep staat zeker nog in de
kinderschoenen. Op dit moment lo
pen er in ons land slechts 5 mensen
rond, wier falende nieren vervangen
werden door gezonde organen van an
deren (levenden zowel als doden).
Duidelijk is dat de kunstnier voor
huisgebruik uitzicht biedt aan onge
neeslijk zieken, die tot nog toe niet
behandeld konden worden. Even dui
delijk moet ook zijn dat 't nog
slechts om een experiment gaat.
9 Voor vervolg zie pagina 2
speculaas
niet duur we! heerlijk
President de Gaulle op bezoek in
Polen. Bij zijn aankomst in
Krakau werd hij door een geest
driftige menigte langdurig toe
gejuicht.
Surveyor-5 heeft
moeilijkheden
PASSADENA De Amerikaanse
maanverkenner Surveyor-5,die giste
ren is gelanceerd, kampt met tech
nische moeilijkheden. Bij een
koerscorrectie bleek een brandstof-
klep niet goed te sluiten.
Het mankement is gedeeltelijk ver-
j holpen, maar de mogelijkheid
bestaat, dat de maanverkenner niet
op het vastgestelde tijdstip, morgen
I om 12.30 onze tijd. op de planeet arri
veert
TEL AVIV Een Israëlisch pa
trouillevoertuig is in de door Israël
bezette strook van Gaza op een mijn
gelopen.
De ontploffing in de buurt van het
plaatsje Jabaliya, ten noorden van
Gaza, heeft een Israëlische officier
het leven gekost en vier Israëlische
militairen verwond.
Tien dorpelingen zijn gearresteerd,
en drie huizen waarbij de sporen van
de saboteurs doodliepen, zijn door
Israëlische militairen opgeblazen. In
een van de huizen vond men een
ontsteking en explosieven.
Drie Israëlische vliegtuigen heb
ben gisteren hun bommen laten val
len boven de Rode Zee, na door Egyp
tisch luchtafweergeschutuit het lucht
ruim boven de stad Suez te zijn
verdreven, zo vertelden ooggetuigen.
Jacht van marine
kwam „hoven water"
-DEN HELDER De Marinelucht
vaartdienst heeft gisteren zes uur ach
tereen het Waddengebied afgezocht
naar het jacht Najade. Nadat het vori
ge week was vertrokken naar Noor
wegen, had de Koninklijke Marine
Jacht Club in Den Helder niets meer
van het jacht vernomen.
Toen de schipper gisteravond zijn
vrouw opbelde via Scheveningen-Ra-
dio kwam aan de onzekerheid over
schip en bemanning een einde.
Het jacht had een gebied met zeer
slecht weer moeten passeren; het
heeft geen zender aan boord, maar
was gisteren aangekomen in
Egersund.
OSLO De Noorse kroonprins Harald (30) is het
slachtoffer van speculaties in de pers over een mogelijk
morganatisch huwelijk met Sonja Haraldsen, de 30-jari-
gc dochter van een zakenman in Oslo.
De Noorse bladen hadden gisteren de volgende kop
pen: „Zullen wij een koningin uit het volk krijgen?",
„Zal de kroonprins een eind maken aan de Noorse
monarchie?", „Laat de krooprins trouwen met een
meisje van zijn keus", „Een koningin uit het volk kan
niet aanvaard worden".
Het onafhankelijke blad Verdens Gang schreef gister
middag: „Nu moeten wij eindelijk uitsluitsel krijgen
over ons dilemma van de troonopvolging. Het is niet
slechts een vraag of „een koningin uit het volk" aan
vaardbaar is, maar of de kroonprins in het geheel wel
zal trouwen teneinde de opvolging op de troon te verze
keren."
De grondwet zegt niet dat huwelijk van de prins
met wie dan ook de troonopvolging in de weg staat Wel
moet de koning akkoord gaan met het huwelijk van de
erfgenaam.
Bent Roiseland, de liberale voorzitter van de grond
wetscommissie uit het parlement en de officiële parle
mentaire woordvoerder voor de vier niet-socialistische
partijen, die de regeringscoalitie vormen, schreef gister
avond in Dagbladet: „Laat de kroonprins met rust en
laat hem trouwen met wie hij wil een Noors meisje
of een buitenlandse prinses. Ik kan niet begrijpen dat
een dergelijk huwelijk aanleiding tot enige grondwette
lijke moeilijkheden zou geven."
Arbeoder-Avisa uit Trondheim bracht de hele discus
sie op gang door het afgelopen weekeinde te melden dat
een officiële bekendmaking van het huwelijk tussen
Harald en Sonja Haraldsen verwacht kan worden, nadat
koning Olaf is teruggekeerd uit Zuid-Amerika.
Een woordvoerder van het Noorse koninklijk huis
deelde gisteravond echter mee dat kroonprins Harald
geen plannen heeft een morganisch huwelijk te sluiten.
dat de volgende week definitieve me
dedelingen konden worden gedaan.
Met een gejuich werd dit on
derstreept.
„De reactie van het personeel was
zeer gunstig. Ze staan geheel achter
ons", kon mr. Bloemsma later meede
len.
Verwacht wordt dat in de komen
de week pogingen worden onderno
men om het bedrijf te doen over
nemen. Er zouden diverse collega-
drijven zijn, die belangstelling to
nen. In dit licht moet het bezoek
van de Haagse wethouder van Eco
nomische Zaken, de heer B. Bol aan
België worden gezien, die gisteren
ijlings naar Grobbendonk is gegaan
om persoonlijk contact met de heer
Van Heijst sr. op te nemen. Alles
hangt af van de verdere vooruit
zichten bij Van Heijst, die thans
nader worflen bezien.
Niet toegelaten
De vele persvertegenwoordigers
werden niet op de korte bijeenkomst
van het personeel toegelaten. Fotogra
fen kregen hooguit twee minuten om
een plaatje te maken. Daarna pakte
iemand een microfoon en riep: „We
jagen met z'n allen de pers er uit".
De grote deur van de fabriekshal
werd gesloten door een stoere machi
nebankwerker, die de vele verslagge
vers op z'n plat Haags liet weten: „de
eerste die hier binnen komt krijgt
een pijp ijzer".
„De eerste taak, die wij als bewind
voerders hadden was om op korte
termijn te zorgen, dat er geld was.
Aan het eigenlijke werk om het be
drijf in goede banen te leiden, komen
wij de eerste 24 uur niet toe", zo
deelde mr. Bloemsma mee.
Te vroeg
De beide bewindvoerders vonden
het nog te vroeg om mee te delen
wat zij de eerstkomende dagen zul
len gaan doen. In ieder geval zullen
zij beiden ook de komende dagen van
het weekeinde zich met de bestude
ring van dc affaire bezighouden.
„Heel Nederland kan dit bedrijf hel
pen, door het goede opdrachten te
geven", zo meende mr. Bloemsma.
Wel was hij ervan overtuigd, dat
het bedrijf over een goede orderporte
feuille beschikte. Hij meende, dat er
nu geen reden meer was dat de toe
komst voor het bedrijf slecht zal zijn.
Dit zal wel het geval zijn, als de
orderportefeuille gaat opdrogen".
De bewindvoerders willen, voordat
volgende stappen worden onderno
men, eerst bestuderen, of het bedrijf
rendabel is. „Hier is niet in 24 uur
achter te komen. Van de balans per
20 mei 1967 hebben mij voorlopig
drie cijfers geïnteresseerd", zo zei
mr. Bloemsma.
Een gesprek met de president-direc
teur, de heer J. P. J. van Heijst, die
in België verblijft, achtte mr.
Bloemsma geen programmapunt voor
de eerste dag.
In Joegoslavië zijn gisteren zeven
kinderen omgekomen en 20 ge
wond geraakt, toen een vrachtwa
gen bij Banja Loeka van de weg
afraakte en vijf meter omlaag
stortte.
Een orkaan, die vergezeld ging
van zware regenval heeft donderdag
het Caribische eiland Martinique
getroffen. Acht mensen verloren het
leven.
IJ ET is niet nieuw: de kloof tussen
rijk en arm in de wereld wordt
groter. Veel verwachtte men van de
Kennedyronde om de handelspositie
van alle landen rijk en arm te
kunnen verbeteren.
Dat die verwachtingen slechts voor
de rijken in vervulling zijn gegaan,
heeft Unctad, de organisatie voor
handel en ontwikkeling van de VN,
nog eens kunnen constateren.
Op deze plaats is al eens gezegd, dat.
waar de financiële en economische
politiek op wereldniveau geregeld
wordt, de rijke landen voorbijgaan
aan de Honoloeloe „Star-Bulletin"
eigenbelang is: de onderontwikkelde
landen slechts de mogelijkheid te
geven zelf hun ontwikkeling ter
hand te nemen.
E: niet zo maar een holle kreet
Minister McNamara van de VS is
met cijfers gekomen die aantonen,
dat het verband tussen geweld en
armoede een feit is.
Van 19581966 kwamen in 32 van
de 38 zeer arme landen zeer ernstige
innerlijke conflicten voor. Zij leden
onder een gemiddelde van twee uit
barstingen van geweld per jaar in
een periode van acht jaar. Slechts
één opstand was er in een van de 27
rijke landen.
Zoals de situatie zich nu ontwikkelt,
zal het zuidelijk deel van de wereld
het achtergebleven gebied
meer en meer door geweld geken
merkt worden, met gevolgen voor
de veiligheid in de hele wereld.
Het is onwaar te stellen, dat de com
munisten hier achter zitten. In 38
procent slechts van de gevallen wa
ren zij erbij betrokken.
Maar het is wél een feit, dat revolu-
ties-van-de-armoede een rol gaan
spelen bij het machtsevenwicht in de
wereld en daarbij ook de veiligheid
van de rijken bedreigen.
Dr. Colijn
VOALS bekend mag heten is de dus
genaamde „aanpassingspolitiek"
uit de jaren dertig achteraf een min
der juiste gebleken. Aan die politiek
is de naam van dr. Colijn verbon
den, wie tf in onze tijd in verband
met deze politiek niet zelden bittere
verwijten worden gemaakt.
Het onbillijke daarvan vonden w(J
deze week betoogd door de bekende
moderne econoom prof. dr. W. J.
van de Woestijne in het dagblad Het
Parool. Wij menen goed te doen hem
te citeren:
„Algemeen werd (en wordt ook nu
nog) Colijn afgeschilderd als een
boosaardig en dom mens. Dat is niet
billijk. Colijn was geen econoom,
maar een politicus. Als politicus had
hij maar weinig inzicht in het eco
nomisch gebeuren. Ook nu zijn de
meeste van onze politici geen eco
nomen. Daarom gaan thans onze po
litici hun licht vaak bij de economen
opsteken. Dat is verstandig, zult ge
zeggen.
Welnu, Colijn was in zijn tijd even
verstandig. Ook hij ging bij de eco
nomen van zijn tijd te rade. Het ad
vies dat hij bij vrijwel alle econo
men, hoogleraren en ouderen kreeg
was: doorgaan met de aanpassings
politiek, dan komt alles terecht. Nu
menen wij, dat als een politicus het
advies van de bekwaamste economen
van zijn tijd volgt wij er hem geen
verwijt van mogen maken. Als er
reden is voor een kritisch verwijt,
dan moeten wij dat niet aan het
adres van de politicus Colijn richten,
maar aan dat van de economen van
die tijd."
Tegenover zoveel kritiek op #e heer
Colijn lijkt ons ook vandaag nog dit
oordeel, deze week uit de hoek der
economen gepubliceerd, het door
geven waard.
I^belaall: per kwartaal O per maand
Inzenden aan Bureau van dit blad I
hokje zwart maken naar keuzo j I
