Moeders crème hoeksteen
voor een wereldconcern
De goede oude tijd
ik was het gelukkigst
wanneer ik
Lawaai kan slaap
grondig bederven
thema broodje... j
dialoog
ZATERDAG 9 SEPTEMBER 1%7
HELENA RUBINSTEIN:
Jong, onervaren en ijdel
was het jonge meisje, dat
in een witte geplisseerde
japon met een grote hoed
op, op hooggehakte knoop
laars jes trachtte het stof
uit haar ogen te weren en
óók nog een parasol vast
te houden.
Het was Helena Rubin
stein, die na een ongeluk
kige liefdesgeschiedenis
uit haar gezellig gezin in
Polen vluchtte naar Au
stralië. Voor de Australi
sche dames was het Pools-
Joodse meisje met de
blanke tere huid opmer
kelijk. Zijzelf hadden door
de wind uitgedroogde en
door de zon gelooide wan
gen.
De twaalf potten crème
die Helena van haar moe
der mee had gekregen met
de opdracht haar huid
nooit, maar dan ook nooit,
te verwaarlozen, werden
hier de hoeksteen van haar
leven. Toen Madame Ru
binstein op 94-jarige leef
tijd stierf, twee jaar gele
den, liet ze een wereld
concern na.
Vlak voor haar dood kwamen
haar memoires klaar, die uitkwa
men in een paperback. „Mijn
ven in dienst van de schoonheid."
Natuurlijk was Heiera mooi, on
gedurig, ambitieus, nieuwsgierig,
een hartstochtelijk verzame-
1 aarster, zij heeft de zakelijke
kant van het leven echter nooit
uit het oog verloren. Maar dat
kleine potje crème van haar moe
der inspireerde haar.
man, een Russische prins, volgde
haar over de hele wereld. Helena
had een passie voor opzichtige
sieraden. Ze werden haar han
delsmerk. zoals de sigaar van
Churchill.
Portret van Salvador Dali, 1942.
„Mooi"
Moeder verzamelde vroeger al
haar acht dochters om zich heen,
borstelde de vereiste honderd sla
gen van hun prachtige zwarte ha
ren en wreef de crème op hun
huid voordat de meisjes gingen
slapen. „Het zal jullie mooi ma
ken." fluisterde ze en kuste hen
goedenacht. „En mooi-zijn bete
kent ook vrouw-zijn."
Helena leerde de Australische
vrouwen hun huid te beschermen
in het droge klimaat. Zij schilder
de zelf haar s,alon, maakte van
de stof van haar japonnen gordij
nen. Haalde de Hongaarse schei
kundige (die het recept had van
haar crème) over, naar Australië
te komen. „Het bedrijf groeide.
Ik leefde eenvoudig en spaarde
iedere cent."
Niet verblind
Helena, de perfectioniste. was
niet verblind door het succes. De
jacht naar altijd beter, altijd gro
ter. spat als vuurwerk uit haar
memoires. „Ik was het gelukkig
ste wanneer ik werkte, experi
menteerde en nieuwe vondsten
deed." Ze bezocht alle medische
centra van Europa om al het mo
gelijke te leren van het mense
lijke lichaam. Ze studeerde in
Wenen, Parijs, Berlijn, Londen.
..Alles was nieuw en opwindend."
Ze had nauwelijks tijd voor het
huwelijk maar huwde twee-
Haar hart is altijd verdeeld ge
weest tussen de mensen van wie
ae hield en haar ambitie die haar
nooit met rust wilde laten. Ze
had een onveranderlijk geloof In
zichzelf: „Ik bezat iets dat iedere
vrouw wilde bezitten: de ervaren
heid voortkomend uit de kennis
hoe schoonheid te creëren en te
ontwikkelen."
Als er een salon geopend was,
stond haar al weer een andere
voor ogen. Ze woonde in Frank
rijk, New York, Londen. Haar le
vensgeschiedenis is een boeiend
relaas van het vrouwenleven van
het Victoriaanse tijdperk tot op
heden. In het begin van deze
eeuw sloop menige lady gesluierd
haar salon binnen. Make-up
werd nog slechts gebruikt op het
toneel. Helena experimenteerde
op zichzelf en kreeg les van to
neelkunstenaars.
Ze kleurde de poeder, die tot
dan uit kalkwitte rijstpoeder
bestond, en gaf er lieflijke subtie
le geuren aan. Ze ging om met
Greta Garbo. Gary Grant, Stra-
winsky, en nodigde jonge kunste
naars en schrijvers uit. Helena
Rubinstein werd een hartstochte
lijk kunstverzamelaarster onder
invloed van Jacob Epstein.
Onderwijl bleef schoonheidsver
zorging de grootste plaats in haar
Gedreven
De Nederlandse broodmaal
tijden tenslotte twee van
de drie maaltijden per dag
munten niet uit door origina
liteit. Toch is het leuk iets
anders te fabriceren, bijvoor
beeld met een verjaardag.
Om te beginnen het broodje
met kaas. Daar kunt u een feeste
lijk tintje aan geven door er een
plak ananas op te doen, of wat
paprikasnippers, komkommer, of
fijngesneden ui of bieslook met
wat kerrie of stukjes augurk.
Paté Pent zich uitstekend voor
„tierelantijntjes" zoals met kom
kommer of bietjes uit het zuur,
tomaat en schijfjes ei en augurk.
Een broodje zalm is heerlijk,
maar nog lekkerder met wat fijn
gesneden paprika erop en mayo
naise; zure haring combineert
goed met zoetzure schijfjes biet;
u bent er natuurlijk allang ach-
Luxueus
Excentriek, luxueus, met hang
naar het onconventionele zijn
ook de inrichtingen van haar wo
ningen in verschillende delen
van de wereld, die vol staan met
kunstwerken en antiek. „Iedere
paar maanden verwisselden de
schilderijen en Afrikaanse primi
tieven van kamers." Ze was dol
op verschillende soorten mooie
voorwerpen en met dezelfde
passie verzamelde ze bijzondere
vrienden rond zich.
Ze kende Coco Chanel toen die
nog een klein hoedenzaakje had.
Salvador Dali maakte wandschil
deringen voor haar bridgekamer.
Dali stelde voor een vleugel te
ontwerpen waaruit een fontein
omhoogspoot; het geval aan de
zoldering op te hangen om nooit
bespeeld te worden! Dèt ging He
lena te ver. Over Renoir zegt ze:
„een verrukkelijke persoonlijk
heid met vriendelijke lachende
ogen." Over Marc Chagall, die in
Russische liederen losbarstte of
grappige verhalen in het Jiddisch
vertelde die geen van de atidere
gasten kon begrijpen.
Na haar tachtigste jaar begint
Picasso met wie ze meer dan
veertig jaar bevriend was aan
een portret van Helena. „Om te
beginnen, hoe oud ben je?" vroeg
hij. „Ouder dan jij," antwoordde
ik en dit scheen hem te verruk
ken. Hij keek lang en aandachtig
naar mij. „Je hebt grote oren."
zei hij. „Ze zijn zo groot als de
mijne. Olifanten hebben ook gro
te oren. Zij leven eeuwig. Dat
zullen wij ook doen!"
Toen legde hij zijn potlood
neer en keek met nog meer aan
dacht naar mij. „De afstand tus
sen je oren en je ogen is precies
even groot als bij mij," riep hij
verrukt uit. „Wat betekent dat?"
„Het betekent dat je een genie
bent. net als ik!"
Eenzaamheid
Beide genieën getuigen echter
van hun eenzaamheid. Het
tweede deel van het boek is een
uitgebreide handleiding voor
schoonheidsverzorging, ook een
credo. „Ik geloof dat het werken
en streven gedurende miin lange
leven een antwoord is geweest op
een behoefte en een belangrijke
'functie heeft vervuld in de steun
aan vrouwen om hun rechtmatig
erfdeel van de schoonheid te vin
den." Feit is, dat vandaag vrijwel
niemand zich meer schaamt over
een vleugje poeder en lippenstift
die de natuurlijke schoonheid
van de vrouw onderstrepen.
nieuwe
krachten en herstelt
zich van zijn moeheid.
Toch kan de slaper
zonder dat hij dat weet
blootgesteld worden
aan een reeks nadelige
invloeden waartegen
hij slapend machteloos
is. Dit vertellen we u
op gezag van dr. H.
Vanny van het blad
Spreekuur thuis.
Zelfs al slapen men
sen de hele nacht door,
toch kunnen ze 's mor
gens klagen dat de
slaap hen niet meer
verkwikt ze voelen
wakker van, geluiden
dringen wel degelijk
door tot ons gehoor en
ons organisme.
Het lichaam reageex-t
zelfs op het geringste
geluid met behulp
van de elektro-encefa-
lograaf is het allemaal
haarfijn nagemeten.
Een zacht geluid van
enkele seconden kan
de slaapdiepte al ver
minderen van de eer
ste tot de derde graad.
Vrijwel onmiddellijk
doet geluid de slaap
diepte afnemen, het kost echter
wél vijf tot vijfentwintig minu
ten om de oorspronkelijke slaap
diepte weer te bereiken.
Diep
Nu heeft men ook vastgesteld
dat een korte, diepe slaap heil
zamer is en meer kracht geeft
dan een langdurige lichte slaap.
Het niet-uitgerust-ontwaken
TIPS BIJ HET
WINKELEN
Sleutelringen zijn nog altijd
"in", en zeker als het bijzondere
exemplaren zijn. Zoals die leuk
erd met een lichtje.
De "hanger" lijkt op een klein
formaat balpen, maar daarin zit
een piepklein batterijtje en druk
je op de achterknop dan geeft
het geval licht.
Genoeg om het slot van huis
deur of auto te vinden bijvoor
beeld, of de rits van je tent.
Want detee sleutelring vond ik in
de campingshop.
houdt verband met onze huidige
„beschaving", die ieder mens ver
drinkt in een eindeloze stroom
van lawaai. Dr. Vanny: „Wij
moeten erop wijzen dat het niet
voldoende is om lichte zonnige
huizen te bouwen met grote
ramen, maar dat het in het be
lang van de algemene volksge
zondheid zou zijn als men wat
meer .aandacht schonk aan be
hoorlijke isolatie.
Experts hebben berekend dat
drie procent van de totale bouw
kosten voldoende zouden zijn
om nieuwbouwwoningen be
hoorlijk te isoleren tegen ge
luidshinder en dat het de moeite
en de kosten dubbel en dwars
zou lonen.
Schade
Wij horen ook zelf rekening
te houden met onze medemen
sen, speciaal 's nachts: radio,
televisie, deuren slaan, baden,
douchen, thuiskomen met. knet
terende brommers, bromfietsen
en auto's: hiermee benadelen
we de gezondheid van onze me
demens in niet geringe mate."
De arts wijt neurosen en over-
spanningsverschijnselcn aan dit
..ondergrondse" lawaai, dat niet
tot ons bewustzijn doordringt
maar grote schade aanricht.
leven innemen. Persoonlijke aan
dacht bleef de essentie in al haar
bedrijven.
Slechts drie jaren van haar le
ven „bracht ik meer tijd door
thuis, dan alle andere jaren teza
men." Het was toen haar twee
jongens geboren waren in 1909
en 1912. „Toch was er telkens dat
knagend gevoel dat er iets ont
brak." Dat dreef haar voort tot
het openen van steeds nieuwe sa
lons, met dat vleugje mysterie en
glamour waar vrouwen van hou
den en welke man niet?
Helena stelde haar zusters
aan het hoofd van haar zaken.
Haar eerste huwelijk leed schip
breuk doordat ze het evenwicht
tussen zaken en gezin niet kon
bewaren. „Ik was een mislukking
als vrouw en moeder." Ze wierp
zich als nooit tevoren in de „een
zame tredmolen van het werk."
Haar tweede huwelijk bleek ge
lukkiger dan het eerste. Haar
Variaties op het
ter dat hel vet van de sardines
enigszins teniet gedaan wordt
door plakjes tomaat en augurk.
Ook het ei behoeft u niet
uitsluitend te beperken tot hard
of zachtgekookt en spiegelei. Pro
beer dit eens: omelet met fijn
gesneden ham en kaas, of met
ananas of champignons en ui.
Een eierragout met kerrie is ook
een delicatesse.
Een slaatje staat altijd gezellig.
Enige suggesties: geraspte appel
met kaneel, citroensap en suiker
of geraspte wortel met rozijntjes,
citroensap en suiker. Wist u dat
fijngesneden witlof met blokjes
gare biet, vermengd met slasaus
of mayonaise ook verrukkelijk
smaakt?
Vruchten zijn ook heerlijk op
de boterham. Combineert u eens
onderling, bv. appel, peer of gra
pefruit met stukjes geconfijte
gember of zoetzuur van paprika
of fijngedrukte aardbeien, bra
men. rode bessen, frambozen
desgewenst bestrooid met suiker.
BEGRIJPELIJKERWIJS
kunnen wij niet alle
briefschrijfsters aan het
woord laten, daarvoor is
de toevloed te groot. Toch
onze dank! Velen schreven
over de gezelligheid van
vroeger en hoe de kinde
ren van nu zo weinig te
vreden zijn. Wij wilden
daarover graag iets zeg
gen, tenslotte kunnen wij
erover meepraten..,.
De kinderen van nu accepte
ren het dat ze veel soeelgoed
hebben, omdat zij niet beter
weten; zoals de kinderen van
vroeger het normaal vonden
dat zij zeg maar één stuk.
speelgoed hadden. Zoals vroe
ger de jongens achter hun hoe
pel holden, zo hollen ze nu
naast hun step of achter de
bal. Het soort speelgoed is ver
anderd, maar de kinderen?...
dat ligt aan de ouders.
Daarbij komt nog hetgeen
bijv. mejuffrouw B. te V.
schrijft: „Door de jaren heen
zijn de scherpe kantjes afgesle
pen en is de herinnering vaak
mooier dan de werkelijkheid
was. Ik heb deze week ook
ondervonden dat het meele
ven en wat-voor-elkaar-over-
hebben niet weg is, zoals zo
vaak beweerd wordt."
Dole dag
Mevrouw K. te B. vindt:
„Wat leven we nu heerlijk,
stofzuiger, douche, wasmachi
ne, enz. Als ik aan mijn moe
der denk die de hele dag aan
de was was! 's Maandags om
vier uur uit bed, de hele
dinsdag nog aan de was en de
woensdag werd doorgebracht
met strijken; toen werd alles
nog gesteven..." Nu stoppem
wij iedere avond de jongens
even onder de douche, vroeger
gingen zij 's zaterdags in de
tobbe.
Mevrouw S. te Z. zegt:
..Mijn moeder was dan de hele
dag aan het werk eer het hele
koor weer uit die wastobbe
kwam... Dan werd het bestek
nog gepoetst en de klompen
witgesehuurd." Wal dacht u
van de dienstmeisjes? „Zelfs
zondags moesten we werken"
zegt mevrouw v. H. te B.
„Éénmaal in de vier weken
had ik een vrije zondag na
kerktijd, te weten half twaalf
weg en tien uur 's avonds
weer binnen. Dat alles toen ik
dertien jaar was, voor een
loon van 2,75 per week."
Kind
Mevrouw B. te V. was
twaalf jaar toen zij in haar
eerste dienstje ging. „Iedere
morgen om half zes op (zij
werkte op een boerderij) en
dan met de hondekar de melk
bussen naar de tram brengen.
De boerin was vaak ziek, eens
kreeg ik van haar een paar
mooie gouden belletjes, omdat
ik zo goed had meegeholpen
met de schoonmaak. Er werd
je nooit gevraagd of je het
wel kon. Je durfde evenmin te
zeggen dat je geen zin had,
tenslotte was je nog maar een
kind. Dat is alles zestig jaar
geleden; nu geen water uit de
pomp maar een kraan aan de
muur, ook nog een voor heet
water, geen stoffer en blik:
steek maar een stekker in 't
stopcontact: weg stof!"
Atelier
„Toen ik twaalf jaar was
ging ik werken in een atelier
zegt mevrouw K. te R. „Ik
werkte van acht tot twaalf en
van een tot zes uur en kreeg
één gulden in de week. Geen
koffie of thee tussen-door, bij
je meegebrachte brood ook
geen drinken."
Mejuffrouw I. v. d. K. is
geboren in 1891: „Ik herinner
mij goed dat wij van de negen
tiende naar de twintigste
eeuw overgingen zonder emo
ties. Mijn jeugd bracht ik
door in de jeneverstad, heb de
ellende gezien die daar in ver
band met het verwerken van
dit vocht geleden werd door
de mensen die in de branderij
en voor hun karig dagelijks
brood werkten èn van hen die
hun droevig bestaan door hel
drinken van jenever voor een
ogenblik trachtten te verge
ten...
slecht gekleed kind in de bitte
re kou een emmer cokes voor
dertig cent te koop aanbood.
Dat hadden ze dan met vinger
tjes blauw van de kou op „het
koolas" bij de branderijen ge-
Die branderijen gingen we
op weg naar school voorbij.
We zagen de mannen dan met
ontbloot bovenlijf bij de hete
vuren werken. In onze jeugd
waren er geen berichten over
honger en narigheid uit het
buitenland nodig om te besef
fen dat de aarde geen paradijs
Mijn vader is een bekwaam
scheepstimmerman geweest,
een mooi ambacht. Het afschu
welijke woord „bouwvakker"
was toen nog niet uitgevon
den. De huizen werden trou
wens niet in elkaar gezet als
een bouwdoos, maar gemaakt.
Hoewel ook mijn vader op
God vertrouwde zoals een
andere inzendster schreef
was hij niettemin op 39-jarige
leeftijd lyeduwnaar en had vijf
van zijn zeven kinderen naar
het graf gedragen."
Mejuffrouw E. te S. schreef
o.a. deze zin die ons trof: „Ik
Werkte 's avonds over van zes
tot tien uur en we kregen dan
uitbetaald twee en een halve
cent per uur. Dat je dat alles
zonder protest nam, hoorde
ook nog bij de goede oude
tijd!"
Nu een tip van mevrouw L.
te S. „Volgens mijn moeder
mocht „Jan in de zak" nooit
met een mes in plakken gesne
den worden. Daar werd een
dun touwtje voor gebruikt:
het staal zou de smaak beder-
mist. Nee hoor, voor mij was
het géén goede oude tijd. Nu
zie je geen bedelaars meer. Ie
dereen kan een redelijk
bestaan hebben."
Mevrouw D. te II zesen
zestig jaar oud, denkt vaak
met heimwee aan de vroegere
kerkdiensten: „In onze kerk
was het altijd vreselijk druk,
de oppassers zeiden dan vaak:
„Toe, een klein beetje opschui
ven. dan kan er nog een zit
ten". Dan dat zingen van be
kende psalmen, een boekje
keek je nauwelijks in. Nu in
de half lege kerk, gaat iemand
eerst kaarsen aansteken, o dat
vind ik vreselijk, en dan moet
je goed lezen wat er gezongen
wordt, want alles is veran
derd. Voor ouderen heel moei
lijk te aanvaarden!"
Mevrouw O. te H. vindt ook
het kerkelijk leven van vroe
ger beter: „Scheuringen kwa
men weinig voor. De dominee
die soms jaren de gemeente
diende was onze geestelijke
vader. Lief en leed deelde hij
met zijn gemeente. Wij mogen
de tijd van vroeger niet terug
verlangen maar men leefde
dichter bij de Heere dan in
deze tijd van welvaart"
Meeleven
„Ik ben wat blij dat ik in
deze tijd leef" zegt mevrouw
N. te V. ,,'k Vind de saamho
righeid, het kerkelijke meele
ven veel mooier dan vroeger.
Ala er vroeger een vader stierf
moest de weduwe uit werken
gaan. de kinderen werden uit
gedeeld onder familieleden of
gingen naar een weeshuis.
Wég gezin o wat moet dat
voor zo'n moeder een vrese
lijk verdriet geweest zijn. Wat
je samen begonnen was, nu
geheel uit elkaar.
Nu wordt men geholpen en
kan moeder thuisblijven en
een steun zijn voor baar ge-
xin. dat de vader toch ook
Halve cent
De heer S. te *s H. beschreef
heel geestig de macht van de
halve cent. Hij is nu bijna
tachtig jaar herinnert zich
nog heel goed: „Op zondag
kregen we 's morgens altijd
een ei. Mijn zuster deed de
huishouding. Met vader mee
waren we met z'n achten.
Maar op een zondagmorgen
ontbrak het wekelijks eitje en
wij informeerden bij onze zus
ter hoe dat kwam. Het bleek
dat de eieren die week drie
cent inplaats van twee en een
halve cent kosten; dat kon
bruin niet trekken. Wij kregen
echter toch ons eitje, want wij
legden er allemaal een halle-
fie bij uit onze spaarpot..."
NU MIJN bureau is opgeruimd
en ik klaar ben voor het daag»
lijks tempo en de herfst kijk ik
toch wel wat onthutst naar de sta
pel onderwerpen voor de Open
Brief. Niet om het aantal, daarmee
ben ik maar al te blij; maar om de
verscheidenheid. Hoe moet ik ooit
het dragen van een bikini combine
ren met een verhandeling over de
binnen- en buitenkant van kerkge
bouwen? De brieven hierover lig
gen naast elkaar. Verhalen over
verwende en onopgevoede kinde
ren uit kennissenkring natuur
lijk verdringen bijna een be
zwaarschrift tegen het ge
meenschappelijk opzeggen van het
Onze Vader. Om direct gevolgd te
worden door verbazing over vacan-
tie van gedetineerden, afkeuring
over gesprekken van volwassenen
in het bijzijn van jongeren en
recht van ouders hun kinderen op
de lagere school te doen die zij
voor die kinderen op het oog heb-
OM NU MAAR ergens te be
ginnen: ik draag geen bikini.
Uit mijn Open Brief van de vorige
week schijnt dat te kunnen wor
den opgemaakt. Ik heb die Open
Brief zelf niet gelezen want wij
hadden een bizonder drukke dag.
drie kind-eren verhuisden van ka
mer binnenshuis, natuurlijk een
ontzettende rommel en alles moest
schoon en klaar voor het
week-end dat anders kinderen
plus logé's naar huis bracht; toen
ik tegen middernacht de lampen
uit deed en even bij het licht van
de laatste neerstreek op de bank
met de krant, zo van: hoe ziet de
Open Brief er uit, viel ik halver
wege mijn verheven woorden in
slaap en de volgende dag kon ik
de krant nergens meer vinden, ver
gat het hele zaakje. Twee
briefschrijfsters reageren, de een
verdenkt mij een beetje, de ander
veronderstelt lief dat het mij wel
zal staan. Nu, het staat helegiaal
niet, het staat naar mijn mening
bijna honderd procent van de Ne
derlandse dames niet, je moet er
veel tengerder voor zijn dan
mensen met botten zoals wij in
Nederland, welk een goed figuur
we ook mogen hebben. En dan
nog. Natuurlijk moeten jonge
meisjes het proberen, vroeger pro
beerden wij de sprei uit de slaap
kamer van vader en moeder, sjor
den tulle en kant om ons heen, om
beurt, want je moet je zelf nu
eenmaal telkens anders zien als je
jong bent momenteel gebeurt
dat openlijk, men ligt dom te zon
nen in bijna niets, paradeert in
zelfbedrog. Wat mij betreft, ik
vind een badpak net goed genoeg
om te zwemmen, bij zonnebaden
irriteert me de strakheid al. ik
beweeg me veel liever in een ka
toenen zonnejurk. Hier thuis zwer
ven twee bikini's rond, maar ik
heb er nog nooit een van de
meisjes in zien zwemmen of para
deren. Wel zonnen, in de tuin van
ons zomerverblijf. Ik vind het le
lijk staan, hoe slank de rug ook is
en hoe keurig het ook gedragen
wordt. Maar ik heb enige jaren
geleden bij ibikini, no 1 niets ge
zegd, ik wist mijzelf kennende
dat kinderen van mij dit natuur
lijk zouden proberen, en dat is
nog meegevallen, één dochter
maar droeg ze, deze zomer pas
vroeg een ander: mag ik hem eens
lenen? en geen van tweeën loopt
er opzichtig mee rond. Dat afwach
ten: wat zal ze doen, lijkt mij één
van de belangrijkste dingen bij
het opvoeden. Het is natuurlijk
een waagstuk, je kunt veel gemak
kelijker maar direct je eigen me
ning zeggen en zo'n aankoop ver
bieden. Maar u weet uit mijn vori
ge brief al dat ik daarvan niet
houd. Veel liever neem ik het risi
co mét mijn kind. Laat ze maar
ervaren hoe zo'n ding staat. Ik heb
een reusachtig vertrouwen in de
-eerlijkheid en de goede toon van
het kind ALS het in vrijheid kan
oordelen. Dan. later, als de con
clusie samenvalt met wat ik er al
van dacht, zijn we eens te meer
vriendinnen. Er zijn ouders die
zeggen: dat riskeer ik niet. het zou
eens anders kunnen aflopen. Goed,
dan verbiedt u eerst, vriendelijk,
in goede verstandhouding, en dan
probeert het kind een en ander
wat meer in het vehborgen of pas
veel later als het zelfstandig is en
dan komt het tot dezelfde con
clusies als mijn kinderen of het
loopt anders af. Alleen is dan do
vrijheid anders beproefd, ze is old
het ware wat minder genoten. Be
langrijk is dat maar zeer ten dein
want morgen worden we weer
door iets anders overspoeld.
Overspoeld is hier een heel toepas
selijk woord.
WAAR WE op uit zijn bij het
omgaan met onze jonge men
sen. trouwens ook met elkaar
toch? is het bewoonbaar maken
van deze wereld, van dit leveq
voor die mens. We moeten ikunneq
samen-leven. Als iemand dit sa
menleven verstoort, dan moeten
we hem weer geschikt trachten ta
maken voor dat grot» bezielde ver
band. Is iemand nu gedetineerd
om een ernstige of minder ernstige
reden, dan is ons hoofddoel hem
of haar weer klaar te maken voor
de rust hier op aarde, de werke
lijke samenleving. We kunnen dit
alleen doen als we geloven in een
herstel van Godswege oor die
mens. Jij, briefschrijfster zo eer
lijk verontwaardigd, geef het op.
Jij schrijft die mens al Die is zo
(slecht, zwak. geestelijk gestoord
of wat dan ook) zeg je. We mogen
geloven dat God dat nooit van ie
mand zegt. We zijn geneigd tc roe
pen: dat wordt me te sterk zeg,
waar blijft de straf nu, maar eigen-
Een briefvriendin van ons trouw
de met een man die bizonder
lastig, pathologisch wantrouwend
en later ziedend van drift jegens
zijn kinderen kon zijn. Ze had dat
alles min of meer geweten toen ze
trouwde, maar ze dacht: kijk. dat
verander ik nu juist, ik maak zijn
leven helder en heerlijk Ze wilde
hem dus anders. Ze wilde voor
haar man troost, en had zelf be
paald hoe die troost er uit zou
zien. Dat ging niet Toen heeft ze
het wonder geleerd van.de accepta
tie. Dat is geen grapje, dat is hei
dens moeilijk. Maar langzaam-aan
kreeg dat in-jaren-denken het
zwijgen, het vertreuwen-geven re
liëf, de man bleef moeiluk. maar
werd mens. Hij kan, dank zij zijn
vrouw, onder ons leven. Meer
hoeft niet. Minder mag niet.
