In Griekenland wordt
opstand voorbereid
KAREL1
INTERVIEW IN NACHT MET OPSTANDIGE KRETENZER Ka»ton in
Nieuw
Rode Kruis bezorgd
over de toekomst
Pionier Canacla-vaart
plotseling overleden
5
VRIJDAG 1 SEPTEMBER 1967
handen maoïsten
HONGKONG Radio Kanton
heeft gisteren omgeroepen dat in de
stad een revolutionair arbeidersco
mité is gevestigd. Waarnemers in
Hongkong menen hieruit te mogen
opmaken dat de Maoïsten aan de win
nende hand zijn in de machtsstrijd
die zich de afgelopen tijd in deze
hoofdstad van de Zuidchinese provin
cie Kwangtoeng heeft afgespeeld. De
radio begon voor het eerst sinds 10
augustus weer met eigen nieuwsuit
zendingen, voordien werden drie we
ken lang de programma's van Peking
gerelayeerd.
(door Jan J. van Capelleveen)
HERAKLION, Kreta Het is rustig in Griekenland. De
bussen rijden weer, de boten varen weer, en de duizenden Athe-
ners drentelen weer door de overvolle straten. De politie houdt
zich afzijdig. Militairen zie je nauwelijks. Maar het is alleen maar
een uiterlijke rust. In alle stilte wordt het verzet tegen het mili
taire regiem voorbereid.
De kerkelijke leiders van de Wereldraad merkten er heel even
iets van. Sommigen vonden tussen hun post een met de hand ge
schreven brief, een hartstochtelijke oproep om hulp, ondertekend
met „Democratie Fight of Crete" (Democratische strijd voor
Kreta).
wmmm mm m pmrbmhmpmmh
-MOwt uottt (ttionj due 4*ca.civccce. te
C est to. IJOC* oLm. cLt. ta. Ctel
vcly oU U G
x.e.cc en.4 texe v j2ot voix
son.4 atea'at*
<on.4ce to. 4^ za yi-tte
oU
Alos4 -ïeviete-n.0L H e ca: ct (ve s
„Hoog vereerde leden van de
hiërarchieën" staat er in, „luister
naar de stem van de Grieken. Zij
smeken om vrijheid, democratie, ge
rechtigheid. Zij roepen om de rech
ten die hen ontnomen zijn. Neem
deze, onze rechtvaardige eis mee
naar uw landen. Wordt herauten van
de noodzaak van vrijheid voor een
volk in Europa dat daar recht op
heeft, evenals ieder ander volk."
De brief is in onvolmaakt Engels
geschreven; de taal is wat gezwollen,
maar de inhoud duidelijk. De schrij
ver is een nog jonge man. Ik ontmoet
te hem midden in de nacht, ergens
ver buiten Heraklion onder een
boom.
Ik ben „Festos", zei hij. De naam
was een goed pseudoniem. Festos is
de ruïne van het paleis van koning
Minos, de Salomo van Kreta, die leef
de in de dagen van de Richteren van
Israël.
RUÏNE
Maar de naam „Festos" heeft voor
hem een geheel nieuwe betekenis ge
kregen. Dit woord vertegenwoordigt
voor hem de ruïne van Griekenland,
waar eens de democratie geboren
werd, maar dat teruggekeerd is tot
de inzichten van Plato, beschreven in
zijn geschrift „De Republiek".
Daarin verdedigt deze filosoof de
regering van de weinigen, de wijzen
en de sterken. De militaire regenten
zijn de weinigen, het zijn op het mo
ment ook de sterken, maar zijn het
tevens de wijzen?
De kleine man komt er rond voor
uit dat ook hij een republikein is,
maar niet in Plato's betekenis van
het woord. „Onze jonge koning", zegt
hij, „had de kans om de eerste echte
democratische koning van het nieu
we Griekenland te worden. Maar hij
maakte fout na fout.
Hij werd verrast, net als wij, door
de militaire putsch en hij heeft zich
aan de nieuwe bewindslieden onder
worpen. Hij vereenzelvigt zioh nu
steeds meer met de dictatoren."
„Maar de koning werd toch harte
lijk ontvangen door de bevolking? Er
werd toch luid geapplaudisseerd toen
hij de San Marco-hal binnentrad om
het Centraal Comité van de Wereld
raad van Kerken te verwelkomen','
vraag ik. Festos lippen worden dun-
Grensoorlog?
XJET is nog maar ruim een jaar ge
leden dat de Russische premier
Kosygin een diplomatiek succes
boekte door India en Pakistan onder i
zijn leiding een akkoord over Kasj
mier te laten sluiten.
Nu zijn er weer over de oude kwes
tie spanningen tussen de moslims van
het door China gesteunde Pakistan
en de hindoes van het neutrale India.1
Hoewel de godsdienst een strakke
scheidslijn trekt, spreekt ook de po-;
litiek een woordje mee. Zonder twij
fel heeft China belang bij onrust aan
de zuidgrens.
Veler mening dat beide landen, en
vooral India, er verstandiger aan
zouden doen eerst hun eigen ontwik
keling ter hand te nemen alvorens
wapens te kopen, gaat maar ten dele
op. De praktijk is anders.
Wat een verrassende ontwikkeling
zou de wereld te zien geven als een
staat zich inderdaad kon veroorloven
te ontwapenen. Als deelname van
Nederland aan een collectieve ver
dediging aanvaardbaar, zelfs noodza
kelijk genoemd wordt, waarom mag
India de onafhankelijkheid dan niet
door middel van wapens garanderen?
Iets anders is, dat wapens in handen
van zwakken vaak lichtvaardig ge
bruikt worden en de interne ver
deeldheid is in India op het ogenblik
groot. De leidende kringen in India,
die het communisme verafschuwen,
zouden een voorbeeld kunnen nemen
aan Chroesjtsjef, die stelde dat grens
conflicten nooit tot een oorlog mogen
leiden. Rusland zou daarop toezien.
In navolging probeert Kosygin door
een matigend woord andermaal niet
alleen aan prestige in Azië te
nen, maar ook een communistische
regel inhoud te geven.
SALONIKI De 60-jarige Dimit-
rios Sahinis is gisteren in Saloniki tot
levenslange gevangenisstraf veroor
deeld omdat hij getracht zou hebben
het Griekse bewind omver te werpen.
ne spleetjes. Zijn gezicht vertrekt in
een wrange, spottende lach. „Ba",
antwoordt hij, „wat zegt mij dat."
SOLDATEN
En hij vervolgt verbeten: „Weet u
dan niet, dat de dag tevoren onge
veer tweeduizend soldaten naar ons
eiland zijn gekomen? Waar waren zij
die dag? Zag u zoveel uniformen op
straat? U zag ze niet. Weet u waar
om? Omdat ze in het burger waren.
Zij waren gekomen, omdat de dicta
toren van Athene wel wisten dat on
ze bevolking zich afzijdig zou hou
den. Dat was geen spontaan applaus,
bij lange na niet. Het was allemaal
knap in scène gezet om u en de man
nen van de televisie zand in de ogen
te strooien."
Hij kan gelijk hebben. Koning
Konstantijn heeft het eiland nog
nooit bezocht Kreta is altijd al an
ti-koningsgezind geweest. De Kreten
zers zijn hyper-individualisten.
De hoge cederbomen mogen van
hun eiland verdwenen zijn, de ber
gen kaal en door erosie bruin gewor
den, maar in hun hart leeft nog iets
van die oude glorie uit de dagen van
koning Minos. Met trots vertellen zij
dat hun beschaving ouder is dan die
van Athene of Sparta. Kreta is voor
hen de bakermat van de moderne
beschaving.
De huidige bevolking heeft alti.id
voor de overgrote meerderheid Pa-
pandreou gesteund. Nog hangen in
vele kantoren zijn foto's hoewel dit
door het huidige regime verboden is.
Kreta is wel eens het Schotland van
Griekenland genoemd.
CELLEN
Festos komt er rond voor uit, dat
"hij bezig is om verzetscellen te vor
men. „Binnenkort zult u wat zien",
z>3gt hij, misschien nog wel als u nog
in ons land bent." Hij wil niet zeg
gen wat hij van plan is. Hij wil zelfs
niet zeggen of het vuur van het ver
zet ontstoken zal worden op Kreta of
in Athene.
„Hebt u wapens?" vraag ik. Hij
zegt: „Ja. en genoeg. Misschien r.iet
genoeg om het lang vol te houden als
er een burgeroorlog uitbreekt, maar
genoeg om er op werkelijk
grootscheepse manier mee te begin
nen. Vergeet niet dat deze regering
slechts gesteund wordt door 5 pro
cent van de bevolking."
„Maar vele mensen die ik gespro
ken heb schijnen helemaal niet onte
vreden over het regiem. Ze zeggen
dankbaar dat de bussen weer op tijd
lopen, dat er geen demonstraties wor
den gehouden, geen stakingen zijn,
dat de prijzen niet omhoog gaan..."
OPTIMISTISCH
Met een wilde armzwaai onder
breekt hij me. „Natuurlijk zeggen ze
dat. Maar dat wil niet zeggen dat ze
voor het regime zijn. Ze stellen deze
rust op prijs, want nu hebben ze de
kans om zich voor te bereiden op het
komend verzet. U zult het zien,
straks, al die mensen staan achter
Fox. ctaul
,kpi- d
ou. weeft.
(stoud o/*.oL +k.e -wioit
44-«'*a
„J -li
ex4 z-n dleot <-n
4 C/i x i 41 n,
wt e-n+Oixi'e s Ci4ti<
B". x one.
Deze met de hand geschreven brief vonden de leiders van de Wereldraad
tussen hun post. De brief bevat een hartstochtelijke oproep om steun te ver
lenen aan het verlangen naar vrijheid van het Griekse volk.
Toen koning Konstantijn met zijn jonge vrouw Annemarie het laatste
stuk te voet aflegde naar de San Marco-hal om de twintigste vergadering
van het Centraal Comité van de Wereldraad van Kerken te openen, applau
disseerde een menigte die hoofdzakelijk uit jonge mannen bestond.
terug naar Heraklion. In mijn hotel
zie ik dat al de andere gasten al
binnen zijn. Doodmoe val ik op mijn
bed neer, maar de slaap wil niet
komen. „Hoe sterk is zijn beweging",
vraag ik me af. „Is dit de stem van
een eenling, of heeft hij velen achter
zidh?"
De volgende avond kom ik
weer laat thuis. Achter in een
taxi praat ik met Duitse colle
ga's over het huidige regiem.
Bij het hotel reken ik af. Mijn
collega's zijn al naar binnen.
De chauffeur zegt in gebroken
Duits: Diktatoren zwei Mo-
natekaput." Even later is
hij weg.
Het is rustig in Griekenland.
Maar in de harten groeit het
verzet.
Als u voor een dubbeltje
op de eerste rang
kunt zitten...
Wij willen de man nog zien,
die meer van zijn senoritas
genietdan u van uw kloeke
TOPICvan een dubbeltje!
Koopt u eens een doosje. Wed
den, dat u TOPIC blijft roken?
TOPIC
20
senoritas;
f.2.-
ER IS MAAR EEN
Voorzitterveel geld nodig
Is hij niet te optimistisch? Spreekt
hij niet als een romanticus, zoals ook
de romantiek in ons land de eerste
pogingen tot verzet tegen de Duitsers
overschaduwde? „Als Johnson ons
maar steun geeft", vervolgt hij, „dan
zijn we zo weer een vrij volk."
Ik probeer hem duidelijk te ma
ken, dat zo vlak voor de Ameri
kaanse verkiezingen van Johnson
niet veel te verwachten zal zijn. Hij
heeft al te veel vingers gebrand om
ze ook nog in het Griekse wespen
nest te steken. Maar de man gelooft
me niet. „Johnson is een democraat",
zegt hij. „Natuurlijk zal hij, ons hel
pen om de dictators te verjagen."
NAVO
„Wat wilt u als het huidige regime
gevallen is", vraag ik. „weer de parle
mentaire democratie herstellen? En
hebt u dan de juiste mannen om te
regeren?"
„O zeker", is zijn antwoord. Maar
het komt er wat minder zelfverze
kerd uit.
„Wilt u dat Griekenland dan uit de
NAVO gaat?"
„Beslist niet. Vergeet niet dat wij
de communisten aan onze grenzen
hebben. Die willen ons land maar al
te graag bezetten om een steunpunt
aan de Middellandse Zee te hebben.
Daarom hebben we hier ook Ameri
kaanse bases met atoomkoppen. Die
moeten we behouden.
Griekenland behoort bij het
westen. Wij kunnen zonder het
westen niet leven. Daarom moet uw
regering ons helpen, want door het
regime wordt de invloed van het com
munisme versterkt Deze dictatoren
zeggen dat zij ons volk willen redden
van het communisme, maar ze steu
nen alleen maar het communisme.
Hun actie roept reactie op."
Festos knikt hevig. „Ja, en dat is
onze grote zorg. Ze zijn al verder
dan wij. Ze waren altijd al beter
georganiseerd. Voor de machtsoverna
me trokken ze slechts zeven procent
van de stemmen, maar ze 'hadden
een goede organisatie en die hadden
wij niet. En ze zijn o zo slim."
En hij vervolgt: „Iedere dag zen
den de communisten zeven
nieuwsprogramma's in onze taal uit.
Nu de kranten en de radiostations
onder censuur staan, worden ze niet
meer gelezen en wordt er niet meer
geluisterd. Iedereen luistert naar het
communistische nieuws. Ze zijn sluw
genoeg om in die programma's geen
propaganda te maken voor het com
munisme. Ze zetten zich geheel in
voor de vrijheid."
„Toen de conservatieve ex-mi
nister E. Avaroff gevangen genomen
werd, omdat hij vijftien mensen in
zijn huis ontvangen had, waf-en zij
de eersten die „schande" riepen. En
hij is helemaal geen communist, zelfs
geen socialist.
De mensen gaan zeggen „Zie je wel,
die communisten willen ons helpen
om weer vrij te worden" en zo zullen
ze velen in hun netten verstrikken
als we niet snel een einde aan dit
regime maken."
HELPEN
Hij komt vlak voor me staan en
prikt met zijn wijsvinger in mijn
borst. „Daarom moet u en uw rege
ring mij helpen. Doet u dat niet dan
zijn volgend jaar de communisten
hier aan de macht en dan hebben we
helemaal geen vrijheid meer en dan
hebben de Amerikanen hun bases
voor de poort van Rusland verloren."
Hoe lang duurt ons gesprek al?
Eén uur? Twee uur? Het is te donker
om op mijn horloge te kijken. We
schudden elkaar de hand. „Hoe gaat
u terug naar uw hotel", vraagt hij.
En hij vervolgt: „Wacht maar, ik heb
mijn auto hier in de buurt."
AMSTERDAM „Het Rode
Kruis heeft zorgen voor de naas
te toekomst. De snelle bevol
kingsaanwas in Nederland en
het ouder worden van de bevol
king betekenen een uitbreiding
van het aantal taken. De mo
dernisering van de materialen
en de verplichtingen in inter
nationaal verband vergen veel
kapitaal en inschakeling van
deskundig personeel".
Dit zei jonkheer G. Kraijenhoff,
voorzitter van „Het Nederlandsche
Roode Kruis", vanmiddag in het inter
nationaal congrescentrum RAI in
Amsterdam, waar de officiële herden-
WASHINGTON De Verenigde
Staten zijn uiterst verontwaardigd
dat de Russen hun plan voor een
wetenschappelijke tocht van twee
ijsbrekers om het Noordpoolgebied
hebben gedwarsboomd. Om deze
tocht te kunnen volbrengen moeten
de ijsbrekers, de Edisto en de East-
wind, door de Straat Vilkitsky tussen
Severnaja Zemlaya en de noordkust
van Rusland varen. Hiervoor heeft
Rusland echter geen toestemming ge
geven.
"\TORGEN zal prinses Beatrix
haar zoon ten doop houden. Zo'n
gebeurtenis roept herinneringen op.
Voor mij is dat aan de doop van
prinses Maria Christina in de Dom
kerk te Utrecht. -
Ook toen was het een herfstdag, 9
oktober. Ook toen een sobere plech
tigheid, waarbij de dopeling niet in
de Gouden Koets maar met een auto
naar de kerk werd gereden. Maar
wel kreeg zelfs de pers een mooie
uitnodigingskaart met een oranje
band gesierd en niet een vodje geel
papier met alleen maar: PERS er
op, zoals nu.
Wat jammers is, de kaart voor de
doop van prinses Christina (toen
nog Marijke) is een van de weinige
journalistieke kleinodiën, die ik be
waar. Dat nietszeggende briefje zal
verdwijnen als het zijn dienst j?2-
daan heeft.
Er was in 1947 nog geen televisie
en het idee dat er in een kerk tien
monitors zouden hangen om van el
ke plaats af alles te kunnen zien
was ondenkbaar. Dat had voor de
pers een voordeel, want we kregen
prachtige plaatsen. Ik zat zo, dat ik
recht naar de koninklijke familie
keek en geen blik of gebaar me ont
ging.
En zo zag ik hoe prinses Beatrix
bij die doop een rol had. die volko
men onverwacht was. Met intense
aandacht had ze. klein meisje van
Doop
nog geen tien jaar, alles gevolgd.
Het gezichtje gespannen omdat er
zoveel was waarop gelet moest wor
den.
Prins Bernhard hield zijn vierde
dochter ten doop. Prinses Juliana
had haar eersteling ten doop gehou
den, prins Bernhard dochter Irene in
Londen en prinses Juliana de kleine
Margriet in Canada. Nu was het va
ders beurt weer.
Op haar tenen stond ze bij de
bediening van de doop, en om eer
lijk te zijn, lette ik meer op dat
figuurtje, dan op de kleine dope-
linge. Je voelde gewoon hoe ze be
reid was direct naar het zusje te
vliegen als wat dan ook maar gebeu
ren zou, dat haar verontrustte.
Maar een ogenblik later alweer
ging prins Bernhard zitten en lag
het kindje weer in moeders armen.
En opeens was prinses Beatrix
daar bij, toverde ergens een klein
zakdoekje vandaan en wreef met
poppemoedertjes gebaar over het
voorhoofdje van de baby waarop
een waterdroppel glansde.
Innig tevreden en met de glimlach
en de kuiltjes in de wangen, die we
zo goed kennen, ging ze toen stille
tjes op haar plaats zitten, de been
tjes recht naast elkaar, de handen
eerbiedig gevouwen.
Stil luisterde ze verder, maar haar
houding was anders. Iets losser,
alsof ze vrijer ademde.
Twintig jaar zijn intussen voorbij-
gegleden. Morgen zal prinses Bea
trix het doopwater zien glinsteren
op het hoofdje van haar zoon.
king werd gehouden van het 100-ja
rig bestaan van de vereniging. De
Koningin en de prinsessen Beatrix en
Margriet waren bij de hèrdenking
aanwezig.
Stimulans
Jonkheer Kraijenhoff zei dat de be
langstelling van de leden van het Ko
ninklijk huis een grote stimulans be
tekent voor het Rode kruiswerk, on
danks misschien vele moeilijkheden
voort te zetten.
Minister Roolvink van sociale za
ken en volksgezondheid herinnerde
dat in de loop der jaren duidelijk is
gebleken dat het Nederlandscte Rode
kruis, soms alleen, soms in samenwer
king met anderen, zijn doelstellingen
in binnen- en buitenland heeft waar
gemaakt. „Het centraal laboratorium
van de bloedtransfusiedienst in
Amsterdam geniet wereldvermaard
heid", aldus de bewindsman.
Namens de regering bood hij de
vereniging als jubileumgeschenk een
heruniformering van het gehele Rode
kruiskorps (12.000 vrijwilligers) aan.
Het wordt een grijskleurig uniform
(thans dragen de korpsleden de mili
taire khaki-uniformen).
Jonkheer Kraijenhoff zei dat door
de nieuwe uniformen wellicht het fa
beltje uit de wereld wordt geholpen,
dat het Rode kruiskorps een onder
deel is van een militaire organisatie.
Invloed van seizoen
„Daling jeugdige
werklozen'"'
DEN HAAG Minister Roolvink
verwacht dat de omvang van de ge
registreerde jeugdwerkloosheid, na
correctie voor het seizoen, in de
naaste toekomst niet in belangrijke
mate zal stijgen. In antwoord op
vragen van het Tweede-Kamerlid
Kleisterlee (kath.v.) zegt hij dat het
aantal jeugdige werklozen waar
schijnlijk van eind augustus tot ok
tober of november ten gevolge van
het seizoen zal dalen.
In het kader van het algemeen
werkgelegenheidsbeleid, zal speci
fieke aandacht aan de werkgelegen
heid voor jeugdigen worden ge
schonken.
Verzekering
De minister heeft de Ziekenfonds
raad gevraagd een onderzoek in te
stellen naar de omstandigheid, dat
veel jeugdige werklozen niet meer
verzekerd zyn voor de kosten van
genees- en heelkundige behandeling
doordat zij wegens beëindiging van
hun studie niet verplicht (indirect)
zijn verzekerd ingevolge de Zieken
fondswet.
Ook zal worden onderzocht in hoe
verre de gezinnen, waartoe de jeug
dige werklozen behoren, financieel
niet in staat zijn de extra-premie-»
lasten van een vrijwililge zieken
fondsverzekering te betalen. Het
Tweede-Kamerlid Maenen (kath.v.)
had de vragen over de geneeskun
dige behandeling gesteld.
Anthony Veder
werd 52 i
jaar
ROTTERDAM Woensdag is, 52
jaar oud, te Rotterdam plotseling
I overleden de bekende reder, carga
door en bevrachtingsmakelaar An
thony Veder.
De heer Veder was officier in de
orde van Oranje-Nassau, hij was
cultureel adviseur van Prins Bern
hard.
Voorts was hij voorzitter van de
Nederlands-Canadese Kamer van
Koophandel, president-commissaris
van de Oranje-Lijn, commissaris van
de Nederlandse Filmproductie Mij,
lid van bestuur van verscheidene on
dernemingen in Nederland en secre
taris van de Stichting Havenbelan-
gen.
Hij was een der stuwende krach
ten voor het tot stand komen van
het monument „De Boeg" aan de in
gang van de Leuvehaven. dat werd
geplaatst ter herinnering aan de Ne
derlandse zeelieden die tijdens de
laatste wereldoorlog op zee hun le
ven hadden verloren.
Reeds op zeer jeugdige leeftijd. 22
jaar, stichtte de heer Veder zijn
eigen scheepvaartbedrijf Anthony
Veder en Co.-Oranje-Lyn. Met deze
redery toonde de heer Veder zich
een pionier voor de scheepvaart naar
de Canadese grote meren.
Na de oorlog liet hij voor de Oran
je-Lijn een flinke vloot bouwen met
speciale afmetingen voor de door
vaart van de St. Lawrence Seaway,
de verbinding, tussen de Grote Me
ren en de Atlantische Oceaan. Zyn
initiatief wekte de belangstelling
van vele landen voor dit gedeelte
van Canada.
De heer Veder verkocht in 1959 de
Oranjelijn aan de K.P.M. Hij bleef
echter directeur tot 1964.
De heer Veder is enige jaren ge
leden eveneens zeer ernstig ziek ge
weest De teraardebestelling is
maandag op de Hervormde Begraaf
plaats „Oud-Kralingen".
HET WEER IN EUROPA
weer max.temp. neer*
Siste ren slag
Kopenhagen licht bew. 19 6
Londen motregen 22 oj
Amsterdam regen 19 2
Brussel half bew 21 o
Luxemburg half bew 20 o
Parijs zwaar bew. 23 o
Nice onbewolkt 26 o
Frankfort geheel bew. 23 o
MQnchen half bew. 22 o.l
ZQrlch zwaar bew. 21 0
Innsbrucl
Rome
Madrid
