Fout aan gaskranen schade
van minstens drie miljoen
Commentaar
JAMIN
Reactie PvdA en
D'66 positief
op actie KVP'ers
Aardgasprijs
hoger voor
de fabrieken
Wie aansprakelijk Juridische puzzel
Brood weer
duurder
Aanklacht legen
arts na dood
van patiënt
Kind verdronk
in teil water
Dimdag 13 »ngu«tm 1967 48,te jaargang
CHRISTELIJK NATIONAAL DAGBLAD
1 Naajw
Cooran»
Hoofdkantoor Leiden
Steenstraat 37
Telefoon 31441 Giro 58936 Abonnementsprijzen p. w. 0,98, p. m. 4,20, p. kw. 12,55
Klachtendienst bezorging 18.00—19.00 uur
•fc Koude oorlog
tegen joden in
Rusland
pag. Kernmerk.
immic is niet in de kamer op
"t ogenblik, ze is in de tuin iels aan
het verspreiden
•fe Greame
Allwright, de
culturele
vagebond
pag. Radio TV.
Beweging
(Van
onzer verslaggevers)
(Van een onzer redacteuren)
DEN HAAG Het is niet onwaar
schijnlijk, dat het brood binnenkort
weer duurder wordt, en wel door
vermindering van de verwerkings
subsidie op meel.
Deze vermindering werd in EEG-
verband per 1 juli doorgevoerd. Een
algehele afbraak der verwerkings
subsidie, moet eind 1968 zijn vol-
Binnenkort zullen het ministerie
van economische zaken en de bak
kersorganisaties nieuw overleg over
de broodprijs plegen.
Militairen ziek
na oefening
NUNSPEET 24 militairen van d<
ondersteuningscompagnie van het regi
ment Van Heutsz hebben last van maag-
en darmstoornissen. Vier van de militai
ren. die de vorige week een oefening in
België heibben gemaakt liggen in Nun-
speet in quarantaine, twintig verblijven in
het hospitaal in Oirschot.
Vorige week woensdag meldden de
eerste militairen zich ziek. De oefening is
daarop afgebroken.
Aanvankelijk dachten de artsen, door
het optreden van koorts aan een onbe
kende ziekte, nu houden zij het op buik
griep, die door allerlei omstandigheden
kan ontstaan.
De Legervoorlichtingsdierist zegt dat er
geen reden tot paniek is. De zieken kun
nen na een paar dagen weer beter zijn.
WOERDEN De schoonmoeder van
een op 11 juli in het rooms katholiek
ziekenhuis ..Opus Dei" in Woerden over
leden patiënt heeft by de officier van
justitie in Utrecht, mr. W. H. Overbeek,
een aanklacht ingediend tegen de neu-
roloog-psychiater G. C. J.
De 31-jarige K. H. Verweij uit Woer
den. vader van drie kinderen, overleed
op 11 juli in het ziekenhuis na een
slaapkuur. H, was in overspannen toe
stand in het ziekenhuis opgenomen.
Zijn schoonmoeder, mevrouw Sterk
uit Den Haag, heeft nu tegen de behan
delende arts een aanklacht ingediend
wegens dood door schuld.
Zij verzoekt de officier van justitie
een onderzoek in te stellen naar de om
standigheden waaronder haar schoon
zoon is overleden.
Mr. Overbeek heeft de aanklacht
doorgezonden naar de inspecteur van
de volksgezondheid, die nu een onder
zoek zal instellen.
DEN HAAG De schadepost van de ondeugdelijk gebleken
aardgaskranen zal op zijn minst een bedrag van drie miljoen
gulden gaan vergen, zo wordt door deskundigen globaal becijferd.
De klachtenbui bij gemeentelijke gasbedrijven begrijpelijk ge
volg na de publikaties over de ontdekte materiaalfout is voor
lopig nog niet over. Velen menen dat zolang het euvel aan hun
gaskranen niet is verholpen van groot gevaar sprake is.
plaatse worden bekeken. Allemaal
Deze vrees is ongegrond,
kert de Vereniging van gasfabrikan-
ten in Nederland, te Rijswijk. Breuk
van het zwarte afdekplaatje kan
doorgaans pas na langere tijd intre
den. Tot nu toe zijn in de ernstigste
gevallen beginnende scheurtjes ge
constateerd die pas na geruime tijd
mogelijke breuk tot gevolg zouden
hebben.
Aangezien alle gasbedrijven in Ne
derland zich opmaken om de vervan
ging zo spoedig mogelijk door te voe
ren enkele plaatsen zoals Weesp
hébben deze operatie al achter de
rug kan men er gevoeglijk op
rekenen, dat de tijd in dezen niet
verkeerd zal kunnen werken. Want
onder invloed van vetspatten en be
paalde ingrediënten uit schoonmaak
middelen duurt het altijd nog jaren,
zo is vastgesteld, alvorens van breuk
sptake kan zijn.
V oorzorgsmaatregelen
Wie dus zijn kranen met gewoon
schoon water reinigt, voorzorgen
neemt tegen mogelijke vetspatten
erop en in twijfelgevallen na inspec
tie van het plaatje de gasfabriek op
de hoogte stelt, doet van zijn/haar
kant alles om elk mogelijk gevaar
uit sluiten.
Intussen gaat deze onverwachte
gang van zaken wel de nodige duiten
kosten. Gemonteerd zijn thans ruim
een miljoen aardgaskranen. Gesteld,
dat een monteur per uur gemiddeld
vijf plaatjes kan verwisselen, een ar
beidsprestatie die men heeft afgeleid
uit de inmiddels brede ervaring met
de werkzaamheden welke men bij de
zo goed als voltooide aardgasom-
bouw heeft opgedaan, dan kan men
de volgende globale kostenbereke
ning maken.
Bij een miljoen kranen betekent
vijf kranen per uur 200 000 arbeidsu
ren. Het gemiddelde uurloon kan
worden gesteld op tien gulden. De
directe arbeid voor deze operatie
vergt derhalve een bedrag van twee
miljoen. Voeg daarbij de te corrige
ren aardgaskranen die nog in voor
raad zijn, de materiaalkosten, die op
ongeveer 2 cent per koperen plaatje
kunnen worden geschat, alsmede ver
dere organisatiekosten voor deze
bliksemactie, dan is een bedrag van
drie miljoen nog niet eens aan de
hoge kant.
En dan worden nog nadrukkelijk
buiten beschouwing gelaten de extra
werkzaamheden die een en ander nu
al voor de gemeenten oplevert. Den
Haag bijvoorbeeld gaat acuut reeds
een huis-aan-hujscontrole houden.
Verder moet op alle honderden klach
ten die binnenstromen de situatie ter
Een gehele Tsjechische familie:
vader, moeder en zes kinderen,
heeft geprobeerd naar Oostenrijk
uit te wijken. Aanhoudend vuur
van de grenswachten weerhield
de mensen niet door te zetten.
Op één na bereikte het gezin de
andere zijde van de grens bij
Gmünd. Een zoon werd gegrepen
en teruggevoerd. Een ander kind
werd licht gewond, evenals de
vader. Hier een deel van de fa
milie, wie de doorgestane emo
ties en het verdriet om de
achtergebleven jongeman nog op
de gezichten te lezen staat.
tiviteiten die het nodige geld vragen.
De vraag kan worden gesteld: Wie
is aansprakelijk en: kan het schade
bedrag of een deel daarvan worden
verhaald? Een moeilijke puzzel waar
het antwoord niet een twee, drie op
gegeven kan worden.
De Vereniging van gasfabrikanten
acht zich niet aansprakelijk. Zij
heeft de kranen destijds uitvoerig be
proefd en vervolgens goedgekeurd
volgens de officiële eisen die het z.g.
Normaalblad NEN 3099 aangaf. Bij
de eisen stond niet keuring op even
tuele corrosie van het kunststoffen
afdekplaatje.
Pas later, aldus deze instantie, is
naar aanleiding van enkele klachten
een nader onderzoek naar de deugde
lijkheid van dit plaatje ingesteld.
Om tot een zo volledig mogelijk in
zicht te komen werd het TNO bij
deze research ingeschakeld. Met het
bekende resultaat.
Men zou dus de samenstellers van
het Normaalblad verantwoordelijk
kunnen stellen (overigens bestaande
uit vertegenwoordigers van diverse
instanties op het gebied van de
gasvoorziening). Ctok lijkt een moge
lijkheid de fabrikant, een Duitse fir
ma aan te spreken. Allemaal zaken
die juridisch niet onmiddellijk uit te
maken zijn. en nadere studie ver
eisen. Voorlopig zullen de (toch al
arme) gemeenten wel voor de strop
op moeten draaien.
Uitvinder „gaskamers"
Proces-Widmann
is begonnen
STUTTGART Vandaag is het pro
ces begonnen tegen de voormalige SS-
majoor Albert Wilmann. Hij is de man
die de mobiele gaskamers van de nazi's
zou hebben ontworpen. Ook zou Wid-
mann het ..doeltreffendste" gasmengsel
voor de gaskamers hebben uitgekozen.
Het bevel om de gaskamers te ont
werpen zou van SS-leider Heinrich
Himmler gekomen zijn, nadat Himmler
een massa-executie had bijgewoond
hij onpasselijk was geworden.
Zo zullen maanreizigers in de toekomst de aarde kunnen zien. Het is een
unieke opname via de Lunar Orbiter 5 van de „volle aarde". Zo op het
eerste gezicht ziet onze planeet er op maanafstand veel artistieker uit
dan de maan vanaf de aarde. Het lijkt een modern schilderij.
Wie nauwkeuriger kijkt, kan links-midden het rechthoekige Arabische
schiereiland ontwaren en de omliggende zeeën. Voorts de Italiaanse
laars, het Griekse schiereiland, de Middellandse en Zwarte Zee, de Oost
kust van Afrika van Suez tot Kaap de Goede Hoop, alsmede India en de
Noordpool. Theoretisch zou men ook de Sow jetunie, China en de In
dische Oceaan moeten zien, maar die gingen tijdens de opname schuil
achter wolkenvelden.
mariebiscuits
niet duur wel heerlijk
HERPT Maandagmorgen is een
tweejarig kindje van de familie Buys
in Luttelherpt, gemeente Heusden,
in een teil water verdronken. De
moeder vond het kind omstreeks elf
uur. Kunstmatig toegepaste adem
haling kon niet meer. baten.
Gebleken is, dat de teil onder een
afvoerbuis gestaan heeft, die lekte.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG De radicale
KVP-leden, die in een brief aan
het partijbestuur hun visie op
de toekomstige politiek van de
ze partij uiteenzetten, hebben
reeds een groot aantal positieve
reacties ontvangen. Ze hebben
gisteren een secretariaat inge
richt, dat gevestigd is in Oegst-
geest.
Veel bijval kregen de progressieve
KVP'ers van socialistische zijde en
van D'66.
Drs. Den Uyl (soc.) noemde een
aantal gedachten van deze groep
„bijzonder sympathiek". Hij was blij
Weersverwachti ng
Wisselvallig
DE BILT Een depressie, afkomstig
uit het zeegebied bij Ierland, trok gis
teren naar Schotland. Ze deed bij ons
de wind plaatselijk tot hard toenemen
en bracht vrij langdurig regen.
In het koufront van de depressie zijn
verscheidene golfvormige storingen
ontstaan, die van de Azoren in onze
richting trekken. Het weer zal dan ook
morgen het onstandvastige karakter
van de laatste dagen behouden. Met
zuidwestelijke winden wordt vrij voch
tige en onstabiele lucht aangevoerd. De
temperaturen zullen niet veel hoger
dan twintig (graden worden.
DE BILT Vanavond en vannacht
zwaar bewolkt met regen. Zwakke tot
matige wind uit uiteenlopende richtin
gen. Morgen overdag veranderlijke be
wolking met enkele buien en matige
tot vrij krachtige wind tussen zuidwest
en zuid. Hogere temperaturen.
Strandweer
Vooruitzichten: In de tweede helft
een kleine verbetering met iets sta-
dat de radicale KVP-leden een dui
delijke band leggen tussen samen
werking van progressieve groeperin
gen en de gezondmaking van het po
litieke bestel. Essentieel noemde hij
de gedachte van een gezamenlijk
verkiezingsprogram.
D '66
Mr. Van Mierlo (D'66) zei dat voor
het eerst een grote groep uit een
van de vijf grote partijen een stuk
heeft opgesteld waarbij hij zich dui
delijk thuis voelt. Qua vorm en in
houd gaat dit adres in de richting
waarin ook D'66 denkt, aldus mr.
Van Mierlo. Gezien haar uitgangs
punt voelt D'66 zich verplicht in te
gaan op een uitnodiging tot een ge
sprek wanneer deze komt van men
sen met zo'n mentaliteit als de pro
gressieve KVP'ers.
Iets genuanceerder waren de reac
ties van ARP- en CHU-zijde. ARP-
voorzitter dr. Berghuis zei dat de in
houd van het adres van de KVP-le
den hem sterk aansprak. „Deze actie
mag het overleg van de „Achttien",
de delegaties van KVP, ARP en CHU,
echter niet doorkruisen."
Dit was ook de mening van de
CHU-leider drs. A. D. W. Tilanus.
Hij herinnerde er aan dat de progres
sieve KVP-leden mr. Cals en mr.
Jurgens ook deel uit maken van de
„achttien". „Doen zij serieus mee of
vinden zij het gesprek nutteloos", al
dus drs. Tilanus.
BEDOELINGEN
De bedoelingen van de progressie
ve KVP'ers zijn nog onduidelijk. In
sommige opzichten lijkt de aktie van
de groep regelrecht aan te sturen op
een breuk binnen de KVP. Men be
twijfelt echter of de radicalen het
zover willen laten komen.
Voor vervolg zie pag. 2|
Olie duurder door
crisis, daardoor ook
DEN HAAG De aardgas-
prijs voor grootverbruikers zal
1 oktober vrij zeker flink stij
gen als indirect gevolg van de
crisis in het Nabije Oosten.
Deze prijs wordt elk kwartaal op
nieuw vastgesteld op basis van de prijs
index voor zware olie. Met andere
woorden: de aardgasprijs wordt daar
bij aangepast. Aanpassing per 1 okto
ber is nog in studie, aldus de Neder
landse Gasunie.
30 procent
Door de prijsverhogingen van indus
trie-olie op 26 juni en 8 juli en van de
omzetbelastingverhoging per 1 juli is
deze olie ongeveer 30 procent duurder
geworden. Het gaat hier hoofdzakelijk
om tijdelijke prijsverhogingen in ver
band met de stremming van de door
vaart in het Suezkanaal.
Het ziet er evenwel naar uit dat deze
stremming van vrij langdurige aard
zal zijn. De meest pessimistische stem
men gewagen van minstens een jaar.
De Nederlandse Gasunie meent dat
een eventuele verhoging van de aard
gasprijs geen gevolgen zal hebben voor
het huishoudelijk verbruik. Deze prijs
is nl. niet aan een index gebonden,
maar wordt eens per vijf jaar onder de
loep genomen. Het laatst gebeurde dit
eind 1965, zodat de huishoudelijke ver
bruikers voor eind 1970 geen „zorgen"
behoeven te hebben, tenzij de gemeen
telijke of regionale distributiebedrijven
er anders over denken.
De prijsindex geldt alleen voor het
grootverbruik. Daaronder vallen afne
mers van 100.000 kubieke meter aard-
In 1965 werden grootverbruikers ge
confronteerd met een verhoging van
0.042 cent per m3. In 1966 daalde de
prijs met 0.349 cent. het eerste half
jaar 1967 noteerde een verhoging met
0.326 cent en het derde kwartaal van
dit jaar een verhoging met 0.367 cent
per m3. inbegrepen de stijging van de
omzetbelasting. Al deze prijswijzigin
gen zijn afgeleid van de basisprijs.
Moord Heeswijk
nog raadsel
HEESWIJK (U.) De politie
heeft nog geen idee van de identi
teit van de moordenaar van boer
Rijer de Bruin uit Heeswijk. Het
onderzoek richt zich vooral op de
bestuurder van de auto, die zater
dagavond enige tijd op het erf van
ven ook in de politiek trouwens
reeds maandenlang een interessan
te tijd, die door de vacantie nauwe
lijks onderbroken is kunnen wor
den. Behalve de PvdA, die al met
problemen in haar eigen aanhang
worstelde, is daar nu ook de KVP
met haar eigen spanningen. Ook
andere politieke groeperingen gaan
niet vrijuit. Nog maar halverwege
de augustusmaand is er volop le
ven in de politieke brouwerij.
Dat leven betreft de richting van
de politiek en betreft in verband
daarmee ook de structuur van ons
partijwezen. Kenmerkend is daar
bij het jongste optreden van de
groep rondom de KVP. Ze heeft zich
blijkbaar niet bijzonder laten hin
deren door de vraag naar partij-
reglementen. Wij vermoeden dat
dit niet toevallig mag worden ge
noemd.
Het bestuur van de KVP heeft in
dit opzicht aan de groep verwijten
laten horen. Anders dan anderen
achten wij deze verwijten begrij
pelijk. Onze indruk is, dat het le
ven in onze tijd al te gemakRelijk
een zekere slordigheid vertoont,
waarbij men de neiging heeft zich
niet veel aan regels gelegen te la
ten liggen. Maar men is lid van een
partij of men is het niet. Is men
het en wil men nochtans verande
ringen aanbrengen, dan achten wij
het voor de hand te liggen dat men
geordende wegen volgt. Men zal
trouwens de schijn willen vermij
den van in een ratjetoe te verval
len.
De beweging zelf zal men, ook als
men voor zichzelf niet dadelijk de
behoefte mocht gevoelen eraan deel
te nemen, graag met aandacht vol
gen. Er is in het denken van velen
een zekere radicalisering gaande.
Zelf spreken wij liever van ernst
maken met de dingen, een instel
ling waarvoor wij sinds jaar en dag
het pleit hebben gevoerd. Van ernst
kan zeker ook de politiek stellig
heel wat gebruiken, óók van ernst
maken in de politiek met de geest
van het Evangelie.
Een bezwaar dat wij hebben tegen
wat dan wel naar voren wordt ge
bracht is dat van een gemakkelij
ke tegenstelling die men daarbij
lijkt aan te kweken een tegen
stelling tussen meer vooruitstre-
venden en meer behoudenden, en
dat terwijl niet weinigen in bepaald
opzicht vooruitstrevend, in ander
opzicht echter weer meer behou
dend zullen wensen te zijn. En voor
een gedwongen indeling zullen ve
len onzer terecht, menen wij
Het motief dat in dat verband wordt
gehanteerd is niet zelden dat van
een voorgestane duidelijkheid. Dat
klinkt duidelijk en eenvoudig. De
vraag blijft intussen, in hoeverre
het bedrijven van politiek zich met
terdaad tot een simpele duidelijk
heid leent en of bij wie zozeer naar
duidelijkheid zeggen te streven die
zelfde duidelijkheid niet tegelijk een
verméénde duidelijkheid dreigt te
worden en in feite een dekmantel
voor nieuwe onduidelijkheden.
Met deze enkele voorlopige kantte
keningen volstaan we ditmaal. In
elk geval is het in de politiek, zo
het dat al ooit is geweest, waarlijk
niet vervelend meer.
de boerderij stond. Er komen veel
tips binnen, die echter niets opleve
ren.
Inmiddels Is gebleken, dat de
overvaller ongeveer tweeduizehd
gulden heeft buitgemaakt.
|^etaalt: per kwartaal O per maand
