Arabische herder gaf ons koffie Hollandse keuken wanhopig eenvoudig aBB Nu viooltjes zaaien voor volgend jaar KOFFIE IN GLAS dialoog ZATERDAG 5 AUGUSTUS 1967 QIT serviesje uit de collectie van het Haags gemeentemuseum is door Prins Willem V aan J. J. van Twist ten ge schenke gegeven. Zijn vrouw, prinses Willemijntje, zou het zelf beschilderd hebben. Het is een van de weinig overgebleven koffieserviezen uit de achttiende eeuw en zeer kostbaar. W7AT beginnen we zonder ons dagelijks bakje troost? Van dat opwekkende kopje koffie om half elf, om vijf uur of om acht uur genieten we! Wie de surrogaat-koffie nog kent uit de oorlog, weet dat dat een slap gedoe was, de echte pit ontbrak eraan. Kof fie is ongeveer twaalf eeuwen „oud". Er is dus een tijd geweest dat men zonder deed. De koffie danken we in eerste instantie aan een Arabische herder. De goede man plukte twaalf hoge opstaande rand. Doel? Was •euwen geleden vreemde bonen de koffie te heet dan werd een van een boom. Hij wist er na deel op het schoteltje gegotpn en lang experimenteren een krachti- kon je alvast drinken.... ge drank van te brouwen. Ruim 350 jaar geleden werden Namaak er bonen overgebracht naar Java. Sindsdien wordt er ook in ons Porseleinfabrieken ontstonden land koffie gedronken. Het kopje in Weesp, Loosdrecht, Amster- is afkomstig uit China. Daar dam, Den Haag en Maastricht, maakten de Chinezen al sinds die onderling eikaars produkten mensenheugenis porselein en ze namaakten. Het Rijksmuseum in exporteerden het ook. Handige za- Amsterdam, het Spoorweg- BRITSE JOURNALISTE: SHEILA HUTCHINS, verslaggeefster van de Daily Express, bracht twee dagen in Amsterdam door. Ze kwam tot de cönclusie dat wij Nederlanders op de Engelsen lijken: groot, blank en topzwaar van in komstenbelastingen. Het meest populaire programma op de Nederlandse tv is Coronation Street, vertelt ze haar lezers. Hun keuken is wanhopig eenvoudig. Wij eten dikke bonensoep, en (in Amsterdam) een reus achtig ontbijt met kaas, ham en gemberbroodjes. kenlieden imiteerden het prompt in ons land. Het kreeg de naam „Hollands porselein". Se rviezen Men ontwierp speciale kof fieserviezen bestaande uit koffie pot, suikerpot, melkkan en twee kopjes en schoteltjes. De kan was nogal dikbuikig, de kopjes vrij hoog en cylindrisch om de koffie goed warm te houden.De scho tels waren recht met vaak een museum in Utrecht en het Haagse Gemeentemuseum bezit ten kostbare porseleinen koffie serviezen. In de collectie van het Haagse Gemeentemuseum kun nen we een mooi koffieserviesje bewonderen. van Prins Willem V, die aandelen had in de Haagse .porselemfa- Op kopjes, schoteltjes, potten ^nek en kan zijn landschapsfiguren geschilderd. Verder zijn er ran- p r r ken, medaillons en gestyleerde 'Hl [Je: bladeren aangebracht. Dit ser- j viesje zou beschilderd zijn door prinses Willemijntje, de vrouw De lunch, (die bestaat uit cake en sandwiches) ziet eruit als een misluk te Yorkshire-tea. Kennelijk werd Sheila een broodje tartaar aange boden, ze zegt namelijk dat een van onze favoriete sandwiches uit twee dikke sneden brood met boter bestaat, waartussen gema len rauwe biefstuk. Dorst serviesje domineren TN het hartje van de zomer den ken we niet aan violen, want im mers, zodra het maar even droog wordt, leggen deze onmisbare lente- bloeiers het lood je. Zelfs de over blijvende Viola cornuta is in de zomermaanden niet op haar best. En toch moeten we in deze we ken al weer zaai- voor het vol gend jaar en zo mogelijk niet meer half augustus. In het voorjaar violen kopen is een klein kunst je, maar wie er veel nodig heeft, kan beter zelf zaaien. Goedkoper en boeiend de groei te volgen. En bovendien ontwikkelen de plantjes, die in oktober-no- vember te bestemder plaatse worden uitgezet, zich veel beter dan de na de winter in bloei gekochte exemplaren. Wie het over violen heeft, denk? eigenlijk altijd aan de tweejarige Viola tricolor maxi- met haar vele cultuurvor- ..._n. Het zijn de bekende grootbloemige „pensée's" in een gevarieerd kleurenpalet, rood, purper, bruin en groen. De ze kleuren vinden wc ook m an dere antieke koffieserviezen te rug. Purper en goud, purper en steenrood: de decors munten uit door grote variatie. Amoureuze tafereeltjes, imitaties van Chi- voorstellingen, monogram medaillons en bloemranken zijn er met eindeloos geduld en veel fantasie op aangebracht. Engels Ons moderne kopje is strak en simpel. Wij, in de weg-werp-tijd, hechten minder aan onze ge bruiksvoorwerpen. We verande ren ons interieur en servies vele malen. Toch kopen fijnproevers de niet goedkope maar wel fijne Engelse porseleinen kopjes, waarop we het goud, rood, pur per, de bloemen en ranken te rug vinden. Niet voor dagelijks gebruik bestemd, maar voor een intiem visite-avondje; voor een goede vriend of vriendin die een sterke koffie in een romantisch kopje kan waarderen. Op die zucht naar verfijning, de vlucht uit het zakelijke, plakken we dan weer een etiketje (zo zijn we wel), na melijk „neo-romantiek". In de pauze ga je naar een snackbar en verzwelgt daar een rauwe gezouten haring. Dit geeft je zo'n dorst dat je hoognodig de eerstvolgende bar binnen dient te gaan om de beroemde Hollandse jenever te drinken. Je drinkt het onvermengd of met een scheut van iets bitters. Misschien komt het door hun eigen hartige keuken, maar de Nederlanders zijn dol op Indone sisch eten. In het hele land vind je Indonesische restaurants zoals Chinese in Engeland, alleen in Amsterdam al zijn er meer dan vijf en twintig (geen enkele in Londen). Rijsttafel In de kruidenierswinkel kun je diepvries of kant-en-klaar rijstta fel kopen. Veel Hollandse man nen beschouwen In het weekend het bereiden van een rijst-tafel als hun hobby, zegt Sheila. Ze begrijpt niet waarom het nog niet in Engeland gaat, want ze vindt de Indische rijsttafel ver rukkelijk en was weg van de zes Javaanse bedienden met hun zwarte fluwelen hoofddeksels die schaal na schaal op de tafels de poneerden. Ze genoot van de heldere soep, de saté, de atjar en de ketjap, ze prees de droge rijst en de vele kleine aparte schoteltjes, ze ver telde de fijne kneepjes van de kroepoek oedang baroe en de pisang goereng. Ze heeft zelfs een zaak in Londen overgehaald de ingrediënten voor een rijstta fel te gaan leveren. Want, zegt ze. als je de goede spullen maar hebt. is het niet moeilijk om een rijsttafel klaar te maken. Ze verbaast zich ietwat over het feit dat er geen wijn, maar bier bij deze oosterse rijstgerech ten wordt gedronken en tipt haar lezers: als het té heet is, drink er dan niets bij, maar neem een beetje suiker op je tong en je zult je meteen weer lekker voe len. SINDS ik kon lezen heb ik boeken „gegeten". Mijn eerste 'boek staande bij de huiskamerta fel, ik had geen tijd te gaan zitten toen ik begreep dat er een leven te achterhalen viel. Later wel eens in de vensterbank voor het huis, samen met een vriendinnetje, om dat geen van beiden de ander het boek gunde. Dat was in de tijd van de Tweelingen van Top Naeff en van Joop ter Heul op de HBS, verloofd, getrouwd en met kinde- C'De vader van een overbuurtje had een volledige Dickens, ver taald natuurlijk, daar at ik me ijverig doorheen. Het gaf met of het Jules Verne of Karl May was, het werd gelezen. Zo moet ik omstreeks mijn twaalfde een tijdje verdiept zijn geweest in het werk van mevrouw van Hoogstraten-Schoch, en ik meen bij haar eens gelezen te heb ben dat je op de laatste avond van het jaar briefjes onder je hoofdkus, sen moet doen met namen yan jon» gens (resp. mannen) die je leuk vindt; dan op nieuwjaarsmorgen je hand onder het kussen en wie je trekt, die wordt het. De heldin in kwestie zal wel zoiets gedaan hebben, en daar er bij ons aan de overzijde van het plein een volgens mij meer dan charmante jongeman woonde, 20 al. en student te Leiden, ver weg. alleen in vakanties mij groetend en hagelwitte tanden tonend, pen de ik alle jongens van de klas op (vodjes plus nog wat losse buren, èn hem. Maar ik keek de volgende morgen toch wel even. Waarom ik dit vertel? Om u dui delijk te maken wat u zelf ook heeft ervaren, op welke wijze dan ook: nl. wat een illusie is. De wer kelijkheid die op je aanstornit, op je 4e, je 10e, in je puberteit, op je 30e, op alle tijden tot op de dag dat men van je zegt dat je „volko men jezelf bent, die werkelijk heid is dikwijls te groot, niet te verteren. Het kind van 4 roept: „Mijn vader 'kan alles" en de vrouw van 40 die teleurgesteld is in de vakantie die ze had, gaat deze öf ridiculiseren óf ophemelen* donkerblauwe of vi in een bak tegen e> of combineer blaut violette met abrikot en daarna de bollen er tussen geplant worden <en niet omge keerd), om beschadiging -van de bollen te voorkomen. KOFFIE-LONG-DRINK "TEN OPKIKKERTJE voor een liete middag of zwoele zomeravond is een welkome verrassing. Zo maakt ii deze koffie-long-drinkeen half glas cognac, een half glas port en vijf eetlepels sterke koude koffie in het longdrinkglas doen, bijvullen met spuitwater. Opdienen met een rietje. GEKRUIDE IJSKOFFIE jskoffie: meng ie, een eetlepel r kruidnagels en. eeu snufje blokjes vullen, koffie eri j met een pijpje kaneel t Genoeg voor twee glaze Koel vele zich onderscheiden door grappige violengezichtjes. Niet alleen voor tuinbeplan- ting, maar ook straks als uw bloembakken hun zomertooi hebben afgelegd, ter vervan ging van het eenjarig zaaigoed te gebruiken. Die violen zijn dan ook nog weer af te wisselen met tulpe- bollen, waarbij eerst de violen Maar dat is van later zorg, Probeer het alleen even te onthouden tot het najaar! Nu kopen we eerst een pakje vio- lenzaad en zaaien dit zo spoe dig mogelijk in een beschaduw de bak in koele vochtige tuin grond. De zaden worden met een paar millimeter grond be dekt. Bladaarde, anders het ideale zaaimedium, is voor vio len af te raden, omdat ze te snel uitdroogt In vochthou- dende veengrond zoals in Aals meer zaait men zelfs buiten ivs zonder glas. Eén bezwaar is er. $>£>&Z>§>jPSO8>iP§Of!l>P§O£)>]0&Q££r£>%i ^at violen nooit geheel zuiver uit zaad terugkomen, maar dat heeft Wie vóór de winter al een bloemetje wil zien. kan het ras winter- of ijsviolen kie zen, die met de Aalsmeerse violen in gemengde kleuren het vroegste bloeien en veelal op kleur worden gekweekt. De bloemen zijn niet zo groot. Zeer compact groeiend zijn de Peter Pan violen met ronde platte bloemen, tamelijk vroeg bloeiend. De Zwitserse reuzen, die pas in het voorjaar bloeien, zijn bij velen favoriet door de enorme bloemen en wonder schone kleuren. Toch beginnen de Hollandse te doen spreken, een nieuwe groep van rassen, opvallend door hun éénkleurigheid en veelal vroegere bloei. Geen donkere ogen of vlekken en dus ook geen violengezichtjes, maar de effen kleuren staan op 't ogenblik wèl in het teken van de belangstelling. De in de bak of kistjes onder glas gezaaide violen worden een keer verspeend als ze han teerbaar zijn en dan eind ok tober of begin november 15—20 cm uit elkaar op de gewenste plaats gezet in vochthoudende, goed gemeste grond. In dor en schraal zand is het met groei en bloei gauw gedaan. Zon of lichte schaduw zijn verder ge wenst, waarbij op een win derig plekje vóór de winter wat sparregroen als bescher ming aanbeveling verdient. Hoewel de meesten van ons daar moeilijk toe zullen komen, is het wegnemen van de eerste bloemen toch wel beter, opdat de planten zich weelderig zul len ontwikkelen. En het gaat tenslotte om flinke pollen, met bloemen overladen in de prille lente, die als zij geregeld van uitgebloeide bloemen worden ontdaan om de drie weken worden bijgemest, pas het bijl tje erbij neerleggen als het echt zomer wordt. A. C. MULLER-IDZERDA „God spreekt nu nog als in het Oude Testament", zegt de heer P. te N. Vergelijk Dan. 8:14, dan leven we nu 6000 ,jaar, is zes werkdagen. We zijn aan het aftellen: we bele ven de zaterdagavond. Nog maar 33 jaar dan breekt de grote rust aan. Rust, rust. In het graf? Tengevolge van ver nietiging? Of zullen de oorlo gen ophouden omdat de vorst der waarheid heersen zal? Het is ons geboden opmerkzaam te ®ijn". Een (zeer bekorte) toekomst droom van de heer J. de R. te R.: In zijn droom ontmoet hij in 2000 een jeugdige grijsaard van 76 die hem vertelt dat de technocraten de teugels in han den hebben. Computers doen het werk. Hun macht is groot. De vakbonden, die van '70 tot '90 een kwijnend bestaan le den, komen op voor de slaven uit de dienende beroepen; poli tie en onderwijs. Er is een driedaagse werk week van 21 uur, hotel, radio en tv vragen veel mankracht. We leven in de provincie Holland van de federale repu bliek van Europa. De bevol king telt 14 miljoen in deze provincie: de regering doet „iets" tegen vruchtbaarheid in het drinkwater. Een jong ge zin kan ander drinkwater bestellen, dat wordt verleend tot er twee kinderen zijn. Gezins- en verenigingsleven zijn verdwenen. Beide ouders werken, ziekenhuizen en ver zorgingstehuizen nemen de op voeding over. Er zijn twee partijen: pro gressief socialistisch en conser vatief liberalistisch. De kerk heeft zichzelf overbodig ge maakt. Het sneed de heer De R. door zijn ziel dat er geen plaats meer was voor de leven de God. Toen dacht hij: ,,Ik ben met u al de dagen". Er moesten er nog zijn die zich voor geen welvaartsgod bo gen. Interessant „We leven nu in een stroom versnelling", zegt de heer C. D. te L. Dan lijken veranderin gen belangrijk, maar je zou het hoogstens interessant kun nen noemen. In 2000 is alles afhankelijk van Gods bedoe ling met ons leven, daarnaast ook wat we voor elkaar bete kenen. Rechtvaardigheid, een voud, begrip en zorg voor el kaar, liefde, zijn begrippen die nooit veranderen. Ik lees in Dialoog nogal eens gebrek aan vertrouwen in de jeugd, tussen de regels door of openlijk. Er zijn jongeren die zich inzetten als weekendhulp in ziekenhuizen, ontwikke lingswerk. Zij houden door hun handelen deze Jiegrippen levend. Ook zien we in de geschiede nis telkens groepen die deze waarden nieuw leven inblazen (Quakers). Naast alles wat tij delijk en veranderlijk is, zul len we aan die eeutvig- heidswaarden moeten denken en doen. ze zullen overanderd aktueel blijven!" Ondergang De heer G. te S. vraagt: Staan we net als de oudste beschaving aan de rand van de ondergang? Iedereen wordt in de watten gelegd door een sociale wetgeving die „brood en spelen" zelfs aan gedeti neerden verschaft. Spit- en graafwerk wordt mensonte rend genoemd. Duizenden bui tenlanders zijn aangetrokken omdat vele baantjes voor ons volk te vuil of te zwaar zijn. Zo zetten de Grieken en Ro meinen hun overwonnen sla ven aan het werk om zichzelf volledig in te zetten voor hun afbraak en ondergang. Ledig heid is des duivels oorkussen. Deze is men nu bezig te creëren. Criminaliteit, verdo vende middelen en sexualiteit vieren hoogtij. In 2000 hebben we mis schien wel plastic munten. De staatsschuld zal gestegen zijn tot een astronomisch bedrag. In 2000 een weistandsgrens van ƒ100.000 per maand, de dokter vraagt ƒ5.000 per visi te, moet daarvan 4.9 lasting betalen. AOWers zijn het beste af dan: op 50-jarige leeftijd gra tis kleuren t.v. en buiten landse reizen. Bij de besluit vorming waren zij namelijk in de meerderheid!" Tob niet „Tob niet. het komt toch an ders", roept mevrouw L. A. te K. ..Dat het geen heilstaat zal worden staat vast. Vele uitvin dingen zullen eenmaal tegen de mens getuigen zij zijn een bespoediging van het ein de. Alle mensen kunnen be reikt worden (ook met het evangelie mevrouw K.) Vele gemakken zijn voor ve len te duur. Wegwerpluiers, verpakte levensmiddelen zijn er al lang, maar onbetaalbaar. Al droomt de jeugd van ge mak, laat ze stil dromen, de werkelijkheid komt gauw ge- Ik vind het bedroevend als de oecumene de wereld zal re geren. Dan zou er heel wat water bij de wijn gedaan moe ten worden. Ik beleef het jaar 2000 niet meer, maar God blijft regeren al denken velen dat Hij dood is." Uit een lang gedicht van de heer V.W. (uw adres?) citeren wij: „Aanschouw de tekenen der tijden, een geschiedenis is zich aan het voorbereiden I dwaas die gij zijt /die denkt te maken hier op aarde nog het paradijs. Hij komt als een dief in de nacht Hij zal ko men niet verwacht mocht het jaar tweeduizend komen ook dan zijn er de apen ge bleven zoals zij zijn gescha- Vraagtekens Mevrouw J.V. te R. plaatst vele vraagtekens: „Zal het jaar 2000 er ooit zijn? Het kan de bangste tijd zijn die de we reldgeschiedenis ooit kende. Worden dan de zeven zegelen verbroken, het eerste, het laatste? Gaan dan grote ram pen de oordeelsdag vooraf? Zullen duivelse machten zich vrijuit openbaren? Zal de kerk grote vervolgingen door maken? Zal 2000 wel ooit in jaartallen voorkomen of is het eindgericht eerder? Is dan alle strijd voorbij en een eeuwig durend vrederijk op de nieu we aarde? Laten onze gedachten zich ook hiermee bezig houden, en geef Here Jezus, dat we bij uw komst onstraflijk wezen mogen." Twee jongeren sluiten de rij vandaag. „Hoe vaak is door de Jehova-getuigen al het eind voorspeld. Het is iets dat nie mand weet dan God alleen." zegt een werkend meisje me juffrouw P. te B. Er zullen ontzaggelijk veel verbeterin gen voor ons werk zijn. We zullen overigens te allen tijde als we ons brood willen ver dienen hoofd en handen zelf moeten gebruiken. Het blijft wel zo: Wie niet werkt, zal niet eten, onder ons gewone volk, zo denkt zij. Vadsig Mejuffrouw Zr. L B. te P. (19 jr) voorspelt: „In 2000 gaan we met vakantie naar de maan voor een maand of drie. De mensheid gaat door veel vrije tijd veel rare dingen doen (provo's op de Dam). We verleren het werken en krij gen vadsige mensen op de aardbodem, tenzij er anti- vervelingspillen uitgevonden worden. Verpleegsters blijven superslank, behouden vijf daagse werkweek en drie we ken vakantie want zieken en zwakken blijven er. Heel Nederland staat vol met flats gezellig maar be nauwd. Kerkewerk gaat de eeuwen door wat vlotter; alles wordt geautomatiseerd, 't hele huis bestaat uit knopjes dus we krijgen een twee- of drie daagse werkweek. Nij maar geen atoombom anders gaat m'n voorspelling niet door.... Bent u het eens met deze lezers? Dit is uw hoekje van de krant, nog even en we krij gen een nieuw onderwerp. Schrijf ons dus meteen! EEN beroemd Engels schrijver heeft eens gezegd dat schrij ven verraad betekent, en inder daad, de werkelijkheid vangen is ondoenlijk. De werkelijkheid ver teert ons, we maken haar meestal >maar mooier. Wie dat niet wil en niet kan ik denk hier even aan het werk van Gerard van het Re- ve wordt niet geaccepteerd. Dan lijkt het zo eenvoudig, dat men zegt: zeg, dat kan de kruide nier ook: alsof de kruidenier de diepste grond van zijn hart ooit zo zou kunnen laten zien. Of men zegt: ja, het is wel absoluut waar, zo is de mens, maar je kunt abso luut eerlijk zijn niet volhouden, op de duur ga je met je eerlijk heid koketteren. In ibeide gevallen geen acceptatie. Maar ook leven zelf kent niets dan verraad. Waarom anders denkt u dat ik even onder het kussen keek? Stel je voor dat je zo'n misselijk jog uit je klas trok. Terwijl je toch door de grond zou zijn gegaan als je aangebedene van de overzijde je bijv. pardoes had gezoend. En daar bén ik bij de brief van mijn briefvriendin. Wat ik vind van dat gezoen op schoolreisjes en op klasse-avonden. Heel in het al gemeen zou ik nu willen zeggen, briefschrijfster, dat onze generatie, die van u en mij, mensen op weg naar de 40 en 50, met oudste of jongste kinderen van 14, illusies kende en de huidige generatie Dat is niet lelijk, dat is eigenlijk gewoon. In de jungle nemen twee mensen elkaar als zij elkaar aan staan, en al de strijkages van onze gecompliceerde westerse samenle. ving kennen zij niet, zij gaan ook niet naar een stadhuis want het is er niet; zij tonen eenvoudig voort aan dat zij bij elkaar horen. Op zichzelf is dat niets bijzon ders. Het is ook niet zondig. Al leen omdat wij de benadering van man en vrouw omkleed hebben, al eeuwen lang. met geheimzinnig heid, met aarzelen en oogjes wer pen en tersluiks kijken (in de kerk bijv.), komt het ons als zon dig en ongeoorloofd voor. Nu, na eeuwen historie, leven we in een sterk veranderende tijd. Deze tijd is voor alles illusie-loos. Maar we kunnen niet terug naar de jungle. En alle moeilijkheden liggen daar tussen in. Het is na tuurlijk niet zo dat er vroeger al leen onschuldige droomstertjes wa ren en nu alleen maar keiharde er-op-los-zoeners, maar in het alge meen is waar dat men minder smacht en maar meteen doet. En dat doen leidt tot ander doen, en alles wat expressie van tederheid en liefde was. zo nodig in dit toch al moeilijke leven, is dan al beleefd als „gewoon", als: is dat Beschadigt er nu niet Iets zui vers? Wat toewaren we nog voor de mooiste ogenblikken van ons leven? Vroeger deden mensen na tuurlijk stiekem net zo, inaar nu het in het openbaar meer wordt gedaan, werkt dat nu niet aanste kelijk? OP de avond van da laatsta leraarsvergadering was de klas van onze zoon van 14 hier. Er werd gezoend. Door zegge één jon gen. Al wat ouder, hij had klas 1 van het gymnasium gedoubleerd en zat nu voor de tweede maal in 2. Het meisje echter dat hij zoende was nog piepjong, met grote verschrikte ogen. Daar het niet het eerste meisje van die klas was dat hij op deze manier zijn aandacht waardig keur de. zei ik er in de keuken, toen mijn zoon limonade-flessen kwam halen, iets van (ik was natuurlijk even wezen groeten). Per slot is het mijn huis. En per slot mag ik tegen de kinderen zeggen wat ik onfris vind, precies als zij mogen zeggen wat zij onmogelijk vinden „Moeder, die jongen ls verliefd" %vas het antwoord, maar later kwam een dochtertje vertellen dat onze zoon de veruefde had ver zocht „nu met het geklier op te houden". Kijk, en dat is mijn enig verweermiddel. Een open ver houding thuis. Een gevoel voor nu ances. Weten dat liefhebben is: el kaar eren. En een altijd durend gesprek over de werkelijkheid van S-zijn dat in al zijn falen

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1967 | | pagina 11