Westduitse theologen
moeten Bonn afzweren
Mystiek in kunst van
zes Oosterse culturen
Alfrink in
Kardinalen
commissie
,Alle geneesheren
zijn barba
AARDBEVINGEN IN
NEDERLAND HAAST
NIET MOGELIJK
Een woord voor vandaag
Beroeni n gswerk
„Hoor, iemand roept: Bereid in de woestijn deweg des He
ren", schrijft Jesaja. Wie zou dat roepen? God niet, want de
stem roept ook: „effent in de wildernis een haan voor onze
God." Ook de Messias niet, want de weg moet voor Hem ge
baand worden. De joden zullen wel altijd met deze vraag ge
zeten hébben.
Maar ineens krijgen we in het Nieuwe Testament het ant
woord. De stem is Johannes de Doper, de man die Gods volk
oproept tot bekering. Het volk moet zijn leven verbeteren,
moet zijn levensweg vernieuwen, dan zal Christus die nieuwe
weg kunnen bewandelen naar de troon van God.
Maar Israël heeft niet geluisterd. Het wilde niet horen dat
de lijdenstijd voorbij was. Het wilde niet horen van troost en
vergeving. Het volk bereidde geen nieuwe weg in de wilder
nis. Het heeft geen zin, zei het. Er kan in de wildernis van
ons leven geen weg zijn naar God.
Weigerde Christus toen te komen? Hij kwam toch. Maar Hij
wandelde niet de nieuwe weg naar de troon, maar de oude
dwaalweg van het volk naar het kruis, de hopeloosheid en
de ondergang.
Maar opnieuw klinkt de stem. Het verhaal is niet afgelopen.
Christus komt weer. Dan zal Hij niet de oude weg gaan, maar
wil Hij de nieuwe gaan, de weg die Hij ons gewezen heeft, de
weg naar Gods troon op aarde.
We lezen vandaag: Romeinen 7 13-26
WOENSDAG 2 AUGUSTUS 1967
Als zij naar Reformatie-feest in DDR willen
(Van onze kerkredactie)
OOST-BERLIJN Westduitse theologen zullen alleen in
Oost-Duitsland worden toegelaten, als zij zich in het openbaar uit
spreken tegen hun eigen regering. Dit is te lezen in een hoofdartikel
dat door twee bekende Oostduitse kranten is afgedrukt.
Een groot aatal Westduitse theologen wil dit najaar een bezoek
brengen aan Oost-Duitsland om daar de Reformatie-feesten bij te
wonen. In oktober zal het 450 jaar geleden zijn dat Luther zijn stel
lingen poneerde tegen Rome.
Nieuwe Katechismus
(Van onze kerkredactie)
ROME Zowel de corres
pondent van Reuter als die van
Associated Press melden uit
Italië dat kardinaal Alfrink door
de paus is benoemd in de com
missie die de Nieuwe Katechis
mus moet gaan beoordelen. Als
hoofd van de Nederlandse
Rooms Katholieke Kerk is hij
zelf in het bijzonder verant-
I woordelijk voor de inhoud.
Andere kardinalen die in de com
missie zitting zouden hebben zijn vol
gens Associated Press Ottaviani, die
de conservatieve vleugel in de Ro
meinse curie vertegenwoordigt, Feli-
tournet van Genève en Villot van
Lvon.
Reuter meldt uit Rome bovendien
dat zeer invloedrijke conservatieve
kardinalen het plan hebben opgevat
r-1 tiidens de komende bisschoppen-
f°rentie een aanval op het Neder
landse episcopaat te lanceren. Deze
conferentie begint 29 september. Er
zullen 200 bisschoppen aan deelne
men.
Dp conservatieven willen de aanval
imetten tijdens de bespreking van
he* eerste agendapunt dat de ge
loofsleer betreft. Zij zien vooral als
dwalingen de wi'jze waarop gespro
ken wordt over de maagdelijke ge
boorte van Christus, de eucharistie,
het offerkarakter van de misviering,
de erfzonde en de directe schepping
van de ziel.
Prof. A. D. Pont
in hoger beroep
(Van o
kerkredactie)
JOHANNESBURG Prof. dr. A.
D. Pont, die door het gerechtshof van
Johannesburg veroordeeld werd we
gens smaad, heeft hoger beroep aan
getekend bij het hof van appèl.
Zolang deze zaak niet opnieuw
voorkomt heeft de klager, ds. C. F.
Beyers Naudé, besloten geen commen
taar te geven op dit proces in het
blad Pro Veritate van het Zuidafri-
kaanse Christelijk Instituut.
Zoals wij eerder reeds meldden
werd prof. Pont veroordeeld om een
groot bedrag te betalen aan de beide
klagers, prof. dr. A. S. Geyser en ds.
Naudé. Tevens werd hij veroordeeld
tot betaling van de proceskosten.
I. Noothoven van
Goor overleden
BENNEKOM Naar eerst nu be
kend is geworden, is verleden week
de heer I. Noothoven van Goor,
oud-directeur van de uitgeversmaat
schappij G. B. van Goor Zn's. op 88-
jarige leeftijd overleden.
De heer Noothoven van Goor was
de laatste van drie generaties Van
Goor, die dit uitgeversbedrijf in Den
Haag, dat in 1839 in Gouda startte,
hebben geleid.
Tot enige jaren voor zijn dood was
hij nog gedelegeerd commissaris en
maakte in die functie een reeks van
fusies met andere uitgeversbedrijven
en drukkerijen mee, die Van Goor tot
de grootste uitgevers van ons land
maakten. De heer Noothoven van
Goor was officier in de orde van
Oranje-Nassau.
NED. HERV. KERK
Aangenomen naar Deurne (N.B.): kand.
R. E. R. v. Buiren te Rotterdam, die be
dankte voor Terkaple-Terhorne-Goinga-
rijp (Fr.). voor Engwierum (Fr.), voor
Sint-Laurens (Z.>, voor Grijpskerk-Vis-
vliet-Pieterzijl (Gr).
GEREF. KERKEN
Beroepen to Leimuiden: kand. P. Blok
land te Goudriaan.
Bedankt voor Klazienaveen (Dr.): A.
Groenewegen te Ulrum (Gr.).
VRIJE EVANG. GEM.
Bedankt voor Enschede: T. J. Prins te
Meppel.
Russische Kerk
helpt Kenia
(Van onze kerkredactie)
NAIROBI De verbeterde econo
mische omstandigheden achter het ij
zeren gordijn stellen de kerken daar
nu ook in staat hun deel te gaan
bijdragen aan de ontwikkelingsgebie
den. De Oecumenische Raad van Ke
nia heeft uit Rusland een grote hoe
veelheid laboratoriummateriaal ont
vangen voor de christeliike middelba
re scholen. Het geschenk kwam van
de Russisch-Orthodoxe Kerk.
Kenia kreeg 86 kisten met laborato
riummateriaal voor middelbare scho
len om hen in staat te stellen beter
natuurkunde-onderwiis te geven. De
Raad van kerken in Kenia heeft het
geschenk verdeeld over elf scholen.
Tevens bevatten de kisten nog materi
aal voor het Christelijk Industrieel
Trainingscentrum in Poemwani.
Rusland besloot dit materiaal te stu
ren na een bezoek van kerkelijke lei
ders uit Kenia aan Moskou.
Letterlijk staat in dit hoofdartikel
te lezen: „Als Westduitse kerkelijke
leiders in onze republiek als gast wil
len worden ontvangen, moeten zij
zich eerst in geloofwaardige duidelijk
heid uitspreken tegen de regering
van Bonn en verklaren dat zij
voorstanders zijn van een normalise
ring van de betrekking met de DDR
en van een likwidatie van de revan-
chepolitiek van Bonn.
Reeds maandenlang wordt overal
in de kerkelijke wereld geklaagd
over de visa-politiek van de Oost
duitse regering van Ulbricht. Reeds
vonden in Thüringen en in Maagden-
bure herdenkingen van de reformatie
plaats. Vele buitenlandse theologen
die deze biieenkomsten wilden bijwo
nen werden door de regering van Ul
bricht geweigerd.
Ook onze kerkredacteur heeft reeds
tweemaal een verzoek bij de Oost
duitse regering laten indienen om
hem toe te staan dergeütkc bijeen
komsten bij te wonen. In belde geval
len kreeg hij te horen dat hij biet
welkom was. terwijl de regering van
Hongarije hem in mei alle medewer
king gaf om de reformatiefeesten
van de Hongaarse Hervormde Kerk
bij te wonen. Ook andere Nederlan
ders werden geweigerd.
OECUMENE
De secretaris-generaal van de We
reldraad van Kerken, dr, Eugene C.
Blake heeft reeds gedreigd dat als de
regering van Ulbricht haar houding
niet wijzigt ten opzichte van de West
duitse theologen, ook- de kerkelijke
leiders uit andere landen zich wel
eens zullen kunnen bedenken om dit
naiaar naar de Wartburg te komen.
Hij zei zelfs, dat dan de gehele oecu
menische wereld, die zich daar graag
Verbitterde schreef dreigbrief
UTRECHT De officier van
justitie bij de Utrechtse recht
bank, mr. A. Somerwil, heeft
gisteren tegen de 52-jarige
schoonmaker A. K. uit Doorn
een gevangenisstraf geëist van
negen maanden met aftrek en
een voorwaardelijke terbeschik
kingstelling van de regering
met een proeftijd van drie jaar
wegens het schrijven van dreig
brieven.
De schoonmaker was in de laatste
tien jaar tweemaal het slachtoffer ge
worden van een bedrijfsongeval. In
beide gevallen vond hij dat de artsen
hem weer te snel naar zijn werk
hadden gestuurd. Hij was er stellig
van overtuigd dat hij door zijn onge
lukken voor een lange periode was
yitgeschakeld.
Geschikt
De schoonmaker liet zich ook door
andere artsen onderzoeken. Maar alle
veertien kwamen ze tot het oordeel
dat de man wel degelijk geschikt was
om te werken.
Vier kerken lid
van Hervormde
Wereldbond
(Van onze kerkredactie)
TORONTO Het hoofdbestuur
van de Hervormde Wereldbond heeft
vier kerken als lid toegelaten. Een
omnerkelijk facet is dat alle vier ker
ken nauwe betrekkingen onderhou
den met kerken in ons land. De Her
vormde Wereldbond omvat nu 106
kerken met meer dan 55 miljoen le
den.
De eerste kerk die werd toegelaten
was de Igreja Evangelica Reformada
in Brazilië. Deze kerk onderhoudt
nauwe contacten met de Gereformeer
de Kerken. Zij telt 5000 leden in het
zuiden van deze Zuidamerikaanse
staat
De andere drie kerken komen uit
Indonesië. De grootste is de Evange
lisch Christeliike Kerk van Irian Ba-
rat die in 1956 zelfstandig werd. nu
175.000 leden telt, verdeeld over 850
gemeenten, die gediend worden door
60 bevestigde predikanten en 900
evangelisten.
De tweede Indonesische kerk is de
Geredja Kristen di Sulawesi Selatan.
de christelijke kerk van Zuid-Cele
bes die in 1966 zelfstandig werd, 2500
leden telt waaronder tien predikan
ten en negen evangelisten.
De vierde kerk is de Geredja
Kristen Protestan di Bali. Deze kerk
heeft altijd nauwe contacten onder
houden met de Hervormde Kerk. Zij
werd in 1948 zelfstandig, telt 4800
leden verdeeld over 31 gemeenten,
die 21 predikanten onderhouden.
Hij weigerde zich bij de beslissing
neer te leggen. Zijn wraak keerde
zich vooral tegen de Zeister arts Lap,
die hij op allerlei manieren lastig
viel.
Op 30 augustus 1965 stuurde K. me
vrouw Lap een brief, waarin hij de
verschrikkelijkste bedreigingen uitte.
Hij liet de doktersvrouw weten dat
hij alle controlerende geneesheren
barbaren vond en dat hij met genoe
gen een aantal van hen in een gas-
mer zou willen doden.
Hogedruk
K. schreef dat hij een „hoge-
'drukspuit" had gemaakt waarmee hij
haar man blind wilde maken. Als hij
geld zou krijgen, zou hij zijn haatge
voelens laten varen. Hij besloot zijn
fraaie epistel met: „Denk daar eens
over na, een blinde man is ook niet
alles."
K. liet zijn verbittering ook op een
andere manier blijken. Hij stuurde
een ingezonden stuk naar een
Utrechtse krant dat inderdaad
werd geplaatst ondertekend met
de naam van dr. Lap.
In dti stuk kantte de schrijver zich
tegen de kinderbijslag „die toch maar
voor heel andere doeleinden werd ge
bruikt" Hij verweet daarin ook de
lagere werknemers „maar zorgeloos
kinderen te verwekken".
Stank
In het begin van dit jaar nam K.
weer op een andere manier wraak.
Dit werd hem noodlottig. Hij depo
neerde plastic zakjes met een stinken
de vloeistof in de brievenbussen van
dr. Lap, de Raad van arbeid en het
Utrechtsch Nieuwsblad.
Zijn daad bleef niet zonder gevol
gen. Overal waar hij was geweest,
ontstond een walgelijke stank. Men
dacht dat er een lek in de gasleiding
was. Veel personeel en zelfs de
gashond werd ingeschakeld om naar
het lek te zoeken.
Kerkeda gangers
komen bijeen
(Van onze kerkredactie)
DRIEBERGEN De Nederlandse
deelnemers aan de kerkedag van Han
nover komen op zaterdag 26 augustus
bijeen voor een reünie. Zij zullen
zich op Kerk en Wereld in Drieber
gen in het bijzonder afvragen wat
Nederland kan doen voor de vrede.
Zo wordt geprobeerd om ook het
thema van deze kerkedag, „De vrede
is onder ons," actueel te maken voor
ons land. Op de bijeenkomst zullen
drie korte inleidingen worden gehou
den.
Als sprekers ziin gevraagd mr. W.
B. Meyboom. dr. N. A. C. Slotemaker
en dr. K. Strijd. Tevens zal informa
tie worden verstrekt over de inter
kerkelijke vredesweek die dit najaar
zal worden gehouden.
zou willen laten vertegenwoordigen,
terug zal komen op dit besluit.
Het huidige hoofdartikel in de Oost
duitse bladen „Neue Zeit" en „Neues
Deutschland' 'is een directe reactie
op een open brief in het Westb«r-
lijnse kerkblad „Berliner Sonn-
tagsblatt Die Kirchen". Onder de
kop, App'l op Gerald Götting wordt
deze Oostduitse politicus opgeroepen
om de jubileumfeesten niet te laten
overschaduwen door een weigering
van vele gasten.
Götting is voorzitter van de
Christen Democratische Unie in de
DDR en plaatsvervangend voorzitter
van de staatsraad van de DDR.
CHANTAGE
In een Oostduitse radiouitzending
verklaarde onlangs een van de man
nen, Fritz Heidler, die de jubileum
feesten voorbereiden, dat vele buiten
landse kerkelijke leiders uit de oecu
menische beweging en vooral uit de
Lutherse Wereldfederatie uitgenodigd
zijn om als gasten van de kerk in
Oost-Duitsland de feesten te komen
biiwonen.
De jongste reactie in de dagbladen
Brand aan Costa Brnva:
8,000 ha hos vernield
GERONA De brand aan de
Spaanse vakanriekust Costa Brava
heeft al 8.000 ha bos vernield. 3.000
man. onder wie vele toeristen, probe
ren de brand te bedwingen. De brand
is vrijdag ontstaan: maandagavond
leek zij te zijn bedwongen maar de
volgende ochtend wakkerde de wind
het smeulende vuur aan, waardoor
kurkdroge bossen bedreigd worden.
Direct gevaar voor de vakantietehui
zen is er nog niet.
Maar als de wind zou gaan
draaien, is het gevaar niet denkbeel
dig dat de campings en bungalows
waar duizenden Nederlanders vertoe
ven, bedreigd worden.
Ook in de omgeving van Galapa-
ggr, 30 kilometer ten noorden van.
Madrid, is gisteren een hevige
bosbrand uitgebroken.
Minder paratvfus
ondanks d*» k*t*e
UTRECHT De Nederlander is
dit jaar op warme dagen voorzichti
ger met het eten van kliekjes en
rauw vlees dan vorige jaren.
Gezondheidsdeskundigen brengen
dit onder andere in verband met de
televisiespotjes en de aanwezigheid
van een koelkast bij vele gezinnen.
Tot 20 juli zijn 1171 gevallen van
paratyfus vastgesteld. (1966: 1269). In
geheel 1959 steeg het aantal patiënten
aan deze ziekte tot de ongekende
hoogte van 6678.
De vrees was dus niet ongegrond,
dat deze warme zomer weer vele ge
vallen van paratyfus zou opleveren.
Maar voorlopig ziet het er niet naar
uit dat 1967 een topjaar zal worden.
toont evenwel aan, dat Ulbricht uit'
dit feest politieke munt wil slaan en
chantage wil plegen op vooral de
Westduitse theologen. Een van de op
merkelijkste uitspraken van het
hoofdartikel is dat de feesten „geheel
in het teken van de vrede en de inter
nationale vriendschap" zullen staan.
GASTEN
Duidelijk wordt uit een volgende
zin, dat de kerkelijke gasten niet
slechts uit West-Duitsland, maar uit
de gehele wereld eerst politiek
gekeurd zullen worden. De kranten
schrijven: „Onder de gasten die wi.'
verwachten zijn er velen die zich in
gezet hebben voor de vrede. En wij
weten dat deze kerkelijke leiders
niets gemeen hebben met het Ameri
kaanse imperialisme en met de me
ning dat Bonn het gehele Duitse volk
vertegenwoordigt, een gedachte die
de vrede in Europa in gevaar
brengt."
Opnieuw probeert Oost-Duitsland
een kerkelijk gebeuren te gebruiken
om internationaal erkend te worden
als zelfstandige staat.
De boogschutter", naar een ver
handeling over de vaste sterren, door
Abdar-Rahman As Sirifi, daterend
uit de negende eeuw.
EXPOSITIE „AZIATISCHE MINIATUREN":
DELFT Onder de alles
omvattende titel ..Aziatische
miniaturen" is tot 18 septem
ber in de sfeervolle beneden
zalen van het Delftse Prinsen
hof een uitgelezen collectie
van de meest kostbare antieke
miniaturen bijeengebracht uit
China, Tibet, Mongolië, Perzië
en Arabië.
Afgezien Van het feit. dat vele
bladen stuk voor stuk vermo
gens waard zfjn, boeien zij de
aandachtige beschouwer door
hun ongewone verbeeldingen,
door de fascinerende mystieken
van het Verre- (en van het Na
bije) Oosten.
Wat ditmaal na moeizame voor
bereidingen te Delft bijeenge
bracht werd, mag als uniek
beschouwd worden op internationaal
niveau. Vijftien belangrijke musea
uit binnen- en buitenland en eer
groot aantal particulieren stonden
topstukken af voor deze imponeren
de tentoonstelling.
In het voorwoord van de door dr,
Anne Berendse zo voortreffelijk sa
mengestelde en kunstzinnig uitgevoer
de catalogus stelt drs. D C. Bol-
ten, direkteur van het Prinsenhof,
dat de fonkelende miniaturen uit
Azië, de laatste jaren steeds sterker
DE BILT Wij kunnen ge
rust zijn. Een aardbeving zoals
die zich heeft voorgedaan in
Turkije, Colombia en Venezuela
is in Nederland haast niet mo
gelijk. Dat komt omdat de bo
demgesteldheid bij ons zich
niet leent voor een aardbeving.
Gebieden waar zich hoge bergen en
diepe zeeën bevinden maken de
meeste kans op aardbevingen, zo zegt
dr. A. L. Ritsma. wetensrhaoneliik
hoofdambtenaar bii het KNMI. De
aanwezieheid van de bergen heeft al
een indicatie, dat zich hier vroeger
aardschokken en -verschuivingen
hebben voorgedaan.
Maar hoe zit het dan met die lichte
aardschokken die eind april in Zuid
Limburg werden gevoeld? Van wei
nig betekenis. Niet schokkend te noe
men. Wii weten, dat zich in dit ge
bied onderaardse breuken bevinden",
zesrt dr. Ritsma.
Trillingen en aardbevingen
ontstaan, wanneer zich diep in de
aardbodem (vaak 30 kilometer onder
de oppervlakte) verschuivingen voor
doen. waardoor een spanningsveld
ontstaat. De vrijgekomen energie uit
zich in trillingen en vormt een zoge
naamd hypocentrum. Loodrecht bo
ven dit centrum ligt de plaats op
aarde, die dit spannineseebied het
dichtst benaderd: het epicentrum.
De oorzaak van alle aardbevingen
en -trillingen is weliswaar bekend,
maar volgens dr. Ritsma kan nie
mand van tevoren vaststellen, wan
neer en waar zich een aardbeving zal
voordoen. In vele gebieden in de we
reld weet men dat aardbevingen kun
nen voorkomen, maar men moet
maar afwachten wanneer een derge
lijk verwoestend natuurverschijnsel
zich openbaart.
Nederland heeft nooit in zijn
geschiedenis noemenswaardige aard
bevingen meegemaakt. Alleen in 1932
kon in Noord Brabant bij Uden van
een lichte aardbeving worden gespro
ken. Er werden toen enkele huizen
beschadigd.
Het KNMI tekende op 22 juli de
aardbeving in Noord Oost Turkije op.
Door de schok raakte een seismo
graaf onklaar Op 29 juli werd de
aardbeving in 'Colombia waargeno
men op een afstand van 8600 kilome
ter en met een vermoedelijke haard-
diepte van 160 km Een dag later
werd Venezuela door aardschokken
getroffen en ook hier maakten de
seismnerafen in de Bilt melding van.
evenals de tweede aardbevine in Tur
kije op zondag. In Turkije zijn
aardschokken overigens biina een da-
geliikse aangelegenheid Gemiddeld
worden in dit bergachtige gebied 300
tot 400 aardbevingen oer iaar ge
voeld.
CARACAS/BOGOTA Het aantal
doden als gevolg van de aardbevin
gen in en om Caracas is gisteren in
middels gestegen tot 152 na het vin
den van twee lijken, die onder het
puin lagen.
HET WEER IN EEROP A
Amsterdam
MtlncheD
Zürlcb
Genève
de aandacht trekken. In Amerika zijn
er dit seizoen o.m. twee exposities
van aangekondigd.
Veelzeggend
In Londen werd in de- afgelopen
herfst en nu deze zomer door het
Victoria and Albert Museum weder
om een uitgebreide tentoonstelling
van deze Aziatische kunst gegeven.
Voor Delft is een veelzijdige exposi
tie gemaakt, die een duidelijke lei
draad en fundamentele kennis van de
ze boeiende materie wil verstrekken.
Bijzonder veelzeggend blijkt hier
bij, hoe volkomen anders de Arabie
ren bij hun illustraties te werk zijn
gegaan als de Perzen of de Chinezen
en er srwpken gphppl anders ingestel
de wereHeri uit de fijnzinnige varia
ties tus?e" woord en beeld cn bij de
vol kei
Het woord minia'uu
tentoonstelling niet gehanteerd in
zijn meest strikte zin. maar in de
alonieeldende opvatting, dat de ver-
lucHttu" of illustratie ten nauwste sa
menhangt met de vaak niet minder
dekorafwf aangebrachte tpksten.
Bc'iïiens asjfoot
Het oosters religieus asnect van de
ze tentoonstelling vergt van de mens
met westerse opvattingen, dat hij in
contact treedl en zich openstelt voor
begrippen en gebruiken welke hem
ten ènenmale volkomen vreemd zijn,
hoezeer hij ook well'cht moge gelo
ven, dat hij deze m'nutieus geschilder
de miniaturen met een kunstzinnig
oos vermag te doorgronden Deze
schilderkunst moet prhter vooral on
dergaan worden als sterk bindend ele
ment de spanningen tussen woord
en beeld.
In China groeide deze kunst tot
een harmonisch samengaan in de
weergaloze kombinaties van de ranke
schrifttekens en de daarmee overeen
komen^ struktnnr van hamhnphtode-
ren. Bij de Mongolen kwam het
episch vertellen door beeldpcdp
kunst tot suggestieve volmaaktheid
en Werd het beeld de evenknie het
evenwaardig element van het
geschrevene.
In Perzië was het miniatuur
geïnspireerd op dp tekst, maar toch
ergens los daarvan de welsprekende
tolk
relig'e
In de extatische en zeer dien-
mvst'ek van het oeroude Thibet, wa
ren de eodsd'encticp teksten dermate
sterk verankerd in het gedachten-
beeld. dat zij hoewel ongeschreven
volledig aanwezig waren bii de
conceptie van de vaak bizarre
voorstellingen, die dienden tot steun
gij een geestelijke contemplatie,
w'aarbii in het algemeen de woorden
zwijgen en de overgave aan het god
delijke culmineren in hallucinerende
beelden
Uiterst verfijnd
Onmerkingswaard bij dit alles ziin.-
zoals bii de Hindoes, de uiterst ver
fijnde waterverftecbnieken. waarbij
de werkstukken soms door de handen
gingen van zes zeven specialisten,
die elk hun naamloos maar vaardig
aandeel biidroegen bii het tot stand
komen van een ragfijn en spiritueel
werkstuk.
Het is niet alleen om de verhluf-
fend knappe calligrafische instelling
van befaamde Chinese litteraten, dat
hun penseelschilderingen zo uiterma
te belangrijk ziin. want hun nersppk-
tivische landschapppen zijn ten
nauwste verwant aan de dichtkunst
en vaak heeft de kunstenaar enige
dichtregels vol levenswijsheid gete
kend op zijn snel „geschreven"
landschap.
Prachtige voorbeelden hiervan
zijn: ..De kruidenolukker in de ber
gen". van Lu Tshih (1496-1576); de
Wijnrank van Hsü Wei (1521-1593):
een litteraat van Li Shih-Tsho (1750)
en een album van acht bladen door
Yeh Hsin (1661).
Wat de Mongolen betreft, boeien
vooral twee albums met ingeplakte
miniaturen. Men ziet hun kleine, zwa
re gestalten met gewaden, die naar
rechts sluiten en met brocaat zijn
afgezet. Zij werden vooral getekend
en geschilderd te Bagdad en hebben
bijgedragen ,om het Chinese realisme
(met lichte en donkere schaduwpartij
en) tussen de 14e en 19e eeuw overte
brengen naar Europa.
Taal superieur
De betekenis van de taal is voor de
Arabieren superieur geweest boven
die van het beeld. De ornamenten
zijn pure kalligrafie van de geheilig
de teksten van de profeet Moham
med. Hun illustraties zün direct tus
sen de tekst gezet zonder een eigen
fond, dat hen daarvan scheidt. Mar
kante irenretaferelen vindt men blad
na blad. Zij zijn bijzonder knap en
levendig in kleur en faktuur uitgezet
in twee dimensies en gestileerd tot
een decoratief patroon.
Topstukken op de tentoonstelling
ziin een fragment van de Koran uit
Pe of 9e eeuw in zgn Koefische letter
tekens met ornamenten in rood en
geel tussen de Soera's. Zeer fijn is
ook een handschrift met afbeeldingen
"an de heilige gebouwen in Mecca en
Medina, alsmede een verhandeling
getekend en geschreven door As-Su-
fi. Tnterressant daarnaast ziin de ver
handelingen over giften en giftige die
ren van Dioskurides uit 1244.
Tn de Perzische miniaturen is de
liefde voor schoonheid en kleur het
overhnpvrpprio dement. Het landschap
is een nv"°tiekp ervaring geworden,
waarin licht en duister tot rust ziin
gekomen. Er overheerst een statieche
"rede. zelfs in Hp vurigste jachttafere
len. Dp hoeken. die werden
geïllustreerd z'm in hoofdzaak Ara
bische vertelgpls als die van Kalila
en Dimna en van de heldendaden
van hun kom""**- pn van prins Siya-
wu=b "'ie dno>- epri vlammende
rirpn'-'dcnpl reed om zjjn onschuld te
bewiizen.
pi-orutïg is o.a. ..Dp dood van
Rieclom en Shagad door Eirdausi
'flS'-KVM): Hp hemelvaart van de pro-
feet Mohammed en de afbeelding van
AWnnHpr He Orotp. on zoek naar de
hrop Hpr Wijshe'H" P'(zor''er kost
baar is de „Tuin der Zuiverheid"
door Mirchoud (1573)
India
Ongemeen riik vertegenwoordigd
b'i dit alles is de collect'? miniaturen
uit India. Een der tonetni-ken is de
'end
"~'k"
Al-
Ma nsur nsfio-icv^ rte hofschilder
van de Groot Mogol Jehangir. Di
verse mngoi's waren dol op dp Euro-
opep ciHVur pn zii Tonden tp'ontvoRe
ion-re mennen uit om zich in het
Westen tp h pk wam :,n HP miniatuur
kunst, a's «rmmig Haarvat) is Itali
aanse nf viearcsp mv'npH te onderken
nen bii fwop FioVirpn Pen visser en
asceet in zittende houding er) een Eu-
ronpaan in fiin geschilderd gewaad.
Resten dan nn® He demonische af-
Hen ai'r-en getoond aan ingewiiden,
Hie repde een hoge eraad van mvstje-
kp opoffering hadH«n here'kt. 7ij
tonen de zetelende Tsong-kha-pa de
stichter van de Orde der Geelmutsen
met ziin twee geliefde leerlingen en
verder monstrueuze "'ezpns. die het
liphameRik en cppctoliik leven bedrei
gen Eon hooefemmt daartussen is de
zsn Bindu, het punt van waaruit al
het gesphanene evolueert en waartoe
allps terugkeert.
Deze niet alleen voor Delft, maar
voor vee? wijder kring zeer boeien
de en bezienswaardige tentoonstelling
in de Prinsenhof die tot 18 september
ee«"end MHft. ten serieus bezoek
volkomen waard.
Rest tenciotfp "«ker een woord van
lof voor het raffinement waarmee de
stukken in het museum werden op
gesteld om ze volledig tot hun recht
te laten komen.
