Zingend liepen zij de dood of de zege tegemoet Vredesvliegtuig VN naar Israël „FEEST"IN EGYPTE ALGERIJE LEGT BESLAG OP SHELL EN UNILEVER Aan alle fronten rustig m Syrische forten sterk als Atlantikwall Lexington MAANDAG 1! JUNI 1967 icti| in (Van onze speciale verslaggever Piet Snoeren) TEL AVIV Dit is het verhaal van de zingende zelfmoorde naars. Van de jongens en mannen, die juichten en wuifden naar de meisjes aan de kant, terwijl zjj wisten, dat hun doodvonnis in koelen bloede getekend was. Ik schrijf het met tegenzin, want het is een afschuwelijk verhaal. Maar het is goed, dat hulpvaardig Nederland weet, welke offers Israël zelf heeft willen brengen in de strijd om zijn naakte bestaan. De Syrische heuvels strekken zich uit van de witbesneeuwde berg Hermon tot aan het blauwe meer van Kinner. Ze zijn 20 tot 30 km diep. De hellingen vol steenslag en distels zijn onbegaan baar. Iedere top is een fort. Twintig jaar lang hebben de wrokken de Syriërs zich hier dieper en dieper in het gebied ingegraven, en gewacht op de dag, dat zij Israël de rekening van hun haat konden presenteren. Het heeft Israël precies 24 uur gekost om het langgerekte bolwerk, dat in sterkte niet onderdoet voor de Duitse Atlantikwall uit 1944, te nemen. Ik zal nu vertellen, hoe het ge- De Israëlische minister van defensie men het vuren te staken. Uren daar- generaal Mosje Dayan en de chef- na werden aan de Israëlisch-Syri- staf generaal Yitshak Rabin nadat sche grens toch nog hevige gevech- Israël met Syrië was overeengeko- ten geleverd (Van onze luchtvaartmedewerker) YPENBURGIn de loop van de dag is de tweemotorige Fokker Friendship C2 in Israël aangeko men, waar het toestel op speciaal verzoek van VN-secretaris-gene- raai Oe Thant ter beschikking zal staan van de VN-bestandscom- missie. De Friendship, (plaats voor 32 pas sagiers) zal worden ingezet voor con- trolevluchten langs de Israëlische grens om na te gaan of de wapenstil stand wordt nageleefd. In oktober 1965 had minister Luns aan Oe Thant een Friendship, drie Alouette hefschroefvliegtuigen en zes honderd mariniers ter beschikking beloofd. De VN-Dakota in Israël is onklaar geraakt. COMMANDO Het Nederlandse toestel staat onder commando van de 37-jarige majoor vlieger H. Westra, die verder assis tentie heeft van kapitein M. C. Hane- (Vervolg van pagina 1) De Russen, wier prestige in het Na bije Oosten door de Israëlische over winning een gevoelige klap kreeg, hebben de diplomatieke betrekkingen met Israël verbroken. Ook Tsjecho- slowakije en Bulgarije gingen hiertoe over. Men ziet in dit gebaar van Moskou, gepaard gaande met voortdurende felle aanvallen op Israël in de Veilig heidsraad. slechts een poging om de teleurgestelde Arabieren een genoegen te doen. Hierin past ook de verklaring van zeven communistische landen, dat Israël gedwongen moet worden zich ichter de bestandslijn terug te trekken. Egypte In de afgelopen dagen was het, alsof Egypte een bevrijdingsfeest vierde, ook al had het een smadelijke neder laag tegen Israël geleden. Met een plotselinge ommezwaai, die waarschijnlijk alleen een Arabier kan hegrijpen, sloeg de doffe droefenis van vrijdagavond om in een vrolijke stem ming, die aan het hysterische grenst. Niemand anders dan Nasser zou dit effect bij de bevolking bereikt kunnen hebben Hij verklaarde zaterdag te zullen aanblijven, „tot alle sporen van agressie verdwenen zijn". Daarna moet het volk zich in een referendum over zijn toekomstige positie uitspreken. Svrië De Veiligheidsraad kwam op verzoek van Syrië tijdens het weekeinde enkele malen in spoedzitting bijeen. Vanavond vergadert de raad opnieuw. Vannacht eiste hii eenstemmig, dat Israël en Syrië elke verdere verplaatsing van troepen vermijden er. de troepen terug trekken. die sinds het ingaan van het bestand nog zijn opgerukt. Israël gaf toe. dat er Israëlische troepenbewegingen waren in het be zette deel van Syrië. De troepen be vonden zich echter binnen de bestands lijnen en er werd niet gevochten. Intussen wordt uit Beiroet gemeld, dat de Syrische regeringsleiders zich in grote moeiliikheden bevinden. Eenj onstand tegen het huidige bewind Wordt niet ongemogelijk geacht. I graaf, adjudant A. C. den Beider, ad judant W. J. Kosters en sergeant majoor W. Laiwakabessy. Allen be horen tot het 334 Transport Squadron van de vliegbasis Ypenburg. Voor de laatste vlieger is het Nabij Oosten geen onbekend terrein: hij is er vele malen geweest en maakte er kennis met onderscheidene bevolkingsgroepen. Aanvankelijk zou het toestel in de nacht van zaterdag op zondag zijn vertrokken, maar kort voor het ver trek kwam het verzoek uit New York, het toestel op een speciale manier te beschilderen. VN-vliegtuigen zijn na melijk wit geschilderd en voorts zijn ze voorzien van het VN-embleem. PRESTATIE In allerijl moest honderd kilo verf worden besteld. Zondagmorgen vroeg togen acht schilders aan het werk, die zich bekwaam van hun taak kweten, te meer daar minister Den Toom, die zich gistermiddag persoonlijk op de hoogte kwam stellen, drie dagen pres tatiebeloning in het vooruitzicht stelde als het toestel nog vóór middernacht gereed kwam. Wellicht komt er nog een dagje bij, want het toestel steeg al om tien minuten voor elf op met bestemming Athene. Behalve minister Den Toom kwamen gisteren nog tal van andere luchtmacht autoriteiten zich op de hoogte stellen. Onder hen waren de plaatsvervan gend chef van de Luchtmachtstaf, ge- neraal-majoor De Zwaan, en de chef van het militaire huis van de Ko ningin, luitenant-generaal Schaper. Na een korte toespraak van de ge neraal De Zwaan gingen de beman ningsleden aan boord: het was toen twaalf minuten voor elf. Enkele ogen blikken later verdween het toestel beschilderd en wel van de vlieg basis Ypenburg. In Athene werd nog brandstof ingenomen en vanmorgen ging het verder richting Jeruzalem. Voordat de tanks tegen de ruige hellingen konden opklimmen, moes ten er wegen worden gemaakt. Dat gebeurde met bulldozers. Onder moordend kruisvuur kropen de chauffeurs omhoog. Het waren vrij willigers. Zij werden weggemaaid, maar er kwam een tweede golf, en een derde. Zij wisten van hun lot, deze chauffeurs, maar zij wisten ook, dat het noodzakelijk was. Zij zaten zingend achter het stuur, en zij stier ven bij tientallen tussen de distels, totdat de tanks de top hadden be reikt van de heuvels en konden uit waaieren over de hoogvlakte. Sterven of winnen Daarna kwam de tweede categorie van zelfmoordenaars: de infanterie. Hun opdracht was, de forten te ver overen en het Syrische geschut tot zwijgen te brengen. Ik heb ze ge zien, die forten. Het begint met een loopgraaf rond de top van een heu vel. Hij is bijna 2 meter diep en zo smal. dat men de ellebogen tegen het lijf gedrukt moet houden. Dit heeft twee voordelen. Zulke loop graven zijn onkwetsbaar voor bom men en de vijand, die erin door dringt kan slechts zeer lichte wape nen gebruiken. Maar dat is niet al les. Onder de eerste loopgraaf ligt een tweede, en daaronder de derde. Pas aan de voet van de heuvel ligt. in gegraven in het graniet de zware artillerie verscholen. Men kan die plaats slechts bereiken door in een lange spiraal van loopgraven drie maal rond de heuvel te gaan. En nu het ergste: die forten hebben geen uit gang. Het is, in die 50 cm smalle pijpen, die rond de Syrische heuvels spiralen, sterven of overwinnen, want vluchten kan men niet. Een infanterist, die het overleefd heeft, vertelt mij, hoe het gegaan is. Zijn ogen staan afwezig, alsof het beeld van die verschrikking nog steeds op zijn netvlies aanwezig is. Je springt in zo'n loopgraaf. Je schiet blindelings je stengun lëeg. Dan druk je je zelf tegen de rotswand om de volgende te laten passeren. Zo gaat het door, meter voor meter, spiraal na spiraal, na iedere bocht komen nieuwe golven Syriërs, die vechten tot ze dood zijn omdat daar geen uitweg is. Kruipend over lijken, tas tend je weg zoekend door de duis tere niipen. doof van het lawaai en blind van de kruitdamp, moet je voortgaan, tot je dan de voet van de heuvel hebt bereikt en er geen vijand meer in leven is. Op het laatste zijn er geen wapens meer. Men vecht met het mes en met blote handen. Gemiddeld heeft de verovering van zulke forten het of fer van honderd Israëlische solda ten gekost. De eerste infanterist, die in de loopgraaf kwam wist dat het zijn dood was. De tweede ook enz voorts. Shalom Met man en macht heeft perso neel van de Koninklijke lucht macht op de vliegbasis Ypenburg gewerkt om op tijd een Fokker Friendship, die moest worden wit gespoten en van het opschrift United Nations voorzien, op tijd UuiVCls gereed te krijgen. Het toestel, dat de Nederlandse regering ter be schikking had gesteld van de be velhebber van de bestandscommis sie der Verenigde Naties, moest zondagavond nog vertrekken. In het bloedspoor van deze op mars der zelfmoordenaars ben ik van Gadot de lafhartig beschoten kibboets aan deze kant van de Jor- daan door de Syrische heuvels de weg naar Damascus op gegaan. Het slagveld is verlaten, op enkele Israëlische schildwachten na, die vermoeid „shalom" roepen: vrede. Alle gewas is bruin verbrand door de hitte van het artillerievuur. Uit gebrande wrakken van tanks en legerwagens wijzen de weg door het slagveld en rondcirkelende gieren en het gejank van jakhalzen marke ren de plaatsen, waar de slachtoffers van het bloedbad liggen, hun haat uitgeblust, verenigd in een nodeloze dood. De eucalyptusbomen vlammen als rouwkaarsen overal op het massa graf der Syrische heuvels. Ik vraag een officier, of men de zwaarte van hun offer van tevoren heeft onder kend en of het allemaal nodig is geweest. Zijn gezicht is een masker van zweet en stof de ogen druk ken zoveel leed uit dat ik hem niet lang kan aankijken. „Tijdens mijn officiersopleiding", zegt hy, „heb ik niets anders gedaan dan de Syrische forten bestudeerd. Ja: wij kenden het offer" En zijn betoog verbergt niet, dat de versterkingen ook veroverd had den kunnen worden langs de heu velrug door omsingeling en iuthon- gering. Maar dat zou weken ge kost hebben, en Mosje Dayan, de leeuw van de Sinai, wilde geen tijd verliezen. „Wy moesten de Syrische heuvels koste wat kost hebben", zegt de officier verder, „Nasser is dom en Hoessein is zwak. daar ligt ons gevaar niet." De Syriërs zijn geen mensen, maar duivels. Zij zijn de grootste bbedrei- ging van Israël. Daarom moeten wij de heuvelsh ebben. Ik ben ervan overtuigd, dat Syrië ze nooit meer terug zal krfjgen". Ik schrijf dit in Tiberias, aan het meer van Galilea. Enkele uren ge leden trokken er, zingend de sol daten voorbij op weg naar het front. Zij hadden uitzicht op de besneeuw de top van de berg Hermon, die in de oude geschriften aan het Joodse volk beloofd wordt als opperste oor logsbuit in hun strijd om de grond van Israël. Hier zijn zij gedood, maar de berg Hermon is heroverd. De schemering legt een rouwwade om zijn flanken. De ondergaande zon geeft het bloedrood aureool. Ondanks alle overwinningen en de felle beheersing der joden is er een probleem in Israël, zoals ik al eer der schreef. Ik zie het in al zijn naaktheid liggen wanneer ik naar Jeruzalem riidt over een weg, die kortegeleden nog verpulverd werd on der Jordaans kruisvuur, langs dalen gapende bomkraters, door voorste den. waar de oorlogsbuit en de ge blinddoekte gevangenen even grauw zijn als de geraniums kleurig. De weg loopt langs de grens, maar dat hoeft men niet te weten, want men ziet het vanzelf wel. Aan de ene kant het welige groen van de j voorzomer uit de onwillige bodem j geperst in de 19 jaar van Israëls moeizame onafhankelijkheid. Dan opeens, alsof er een reusachtig scheermes over het landschap is ge haald. heuvels, die grijs zyn van on vruchtbaarheid na 1400 jaar Ara bisch en Turks bewind. Een wachtpost wijst met zijn sten- gun beurtelings naar de ene en naar de andere kant. „Dit is de oorlog der jaloeziën". zegt hij, „zoals alle leed van de joden door jaloezie is veroor zaakt". Ik vraag hem naar de achtergrond van de militaire overwinning. Hij antwoordt met een wedervraag: „Hebt u Nasser wel eens gehoord?" Ik niet, maar hij vervolgt: „Nasser heeft gezegd: de arabieren moeten de joden uitroeien, dat meende hij. Wij wisten dat de inwoners van ieder veroverd dorp de keel zou worden afgesneden, daarom moes ten wy er wel voor zorgen, dat ze niet in onze dorpen zouden komen. Weet u wat er in Hebron is ge beurd?" Ik knik weer, want ik denk dat hij het heeft over de drie Israë lische soldaten, die daar door de Arabieren op een verschrikkelijke manier zijn vermoord, maar hij zegt, zyn blik starend naar de kale heu vels van Jordanië: „In Hebron heb ben ze een joodse kostschool over vallen, niemand heeft de aanval overleefd. De leraren niet en de kin deren niet. Er waren heel jonge kin deren bij. Onder meer een broertje van mij. Dat was in 1929. Nu heb ik zelf kinderen, dat is de achtergrond van onze overwinning". Ik zeg: be woners van alle bezette dorpen in een sigaret die thuishoort in een krachtige hand. ALGIERS Algerijnse autoritei ten hebben zaterdag beslag ge legd op Nederlandse vestigingen in Algerije. Het zijn Unilever Al- gerie (voorlOOpct. Nederlands) en Shell Algerie (voor 60 procent Ne derlands en voor 40 pet. Brits) en de Compagnie des petroles d'Al- gerie, welke maatschappij voor 65 pet. Nederlands en voor 35 pet. Frans is. Waarnemers in Algiers menen dat de maatregel verband houdt met het feit dat, volgens Nederlandse medede lingen. Israëlische vliegtuigen militaire uitrusting in Nederland hadden opge haald. In Nederland was gezegd dat het materiaal voor het uitbreken van de vijandelijkheden was besteld. Noch bij het hoofdkantoor van de Koninklijke Shell-groep noch bij dat van het Unilever-concern in Den Haag en Rotterdam is het echter duidelijk, welke betekenis moet worden gehecht aan de maatregel van de Algerijnse, autoriteiten. Het hoofdkantoor van Unilever, dat| contact heeft opgenomen met de Alge rijnse vestiging, verneemt, dat nie mand overlast heeft ondervonden var de Algerijnen. Het is trouwens heel Jordanië roepen "shalom" tegen de overwinnende troepen, het hebreeuwse woord voor „vrede". Hij haalt zijn schouders op en zegt: „Laten ze het gerust in het Arabisch roepen en hun messen weggooien, dat heb ik nu liever". rustig in dat land, zo verneemt men verder. Alle personeelsleden verkeren in blakende welstand en men hoopt vandaag weer aan het werk te kunnen gaan. Overleg Moskou- Boemedienne ALGIERS President Hoeari Boe- medienne van Algerije is vandaag per vliegtuig in Moskou aangekomen. Het is zijn bedoeling om het Kremlin te polsen over de politiek ten aanzien van het Nabije Oosten. Het staatshoofd had zaterdag de communistische landen opgeroepen om een krachtige houding aan te nemen en hun verantwoordelijkheid tegenover de Arabische wereld te aan vaarden. FRANSE GENERAAL VERONGELUKT PARIJS Generaal Jacques Noiret. getiteld „Vrouw met sjaal", van de Franse strijdkrachten, is zaterdagavond om het leven gekomen bij een verkeers ongeluk in Parijs, waarbij zijn auto te gen die van de schrijver Pierre Daninos botste. Daninos werd licht gewond. Schilderij gestolen LAREN Gistermiddag tussen een uur en half drie is uit het Singer-mu seum te Laren een schilderij ontvreemd, getiteld „Vrouw met spaal'', van de Franse schilder Th. Dule Ribot, Het Hij wijst naar „de moeder", zo geheten, omdat de veie heuvels de vorm van een vrouwenborst heb ben. „Vandaar werden onze dorpen beschotm. Dag In dag uit, jarenlang. Hoe groot het aantal bioscoopbe zoekers gemiddeld per jaar per Ne derlander is, weet ik niet, maar wel, dat ik beslist een verlagende invloed op het percentage zal heb ben. En dat terwijl ik dol op film ben Maar ik kom er gewoon niet aan toe. Bovendien moet ik begeleid worden door een vertrouwd persoon, die ik bij griezelen in de arm mag knijpen; die mij bij hel treuren de brede schouder biedt en bij lachen meelacht. Ik breng het nooit op om te zeg gen: het is maar een film ze spe len het maar. Voor mij leven de helden en hel dinnen en ik leef met hen mee. En door dat alles kan ik me le vendig indenken wat de heer Peter Vink bedoelde toen hij in het Week blad voor de Cinematografie ver zuchtte. dat het voor de bioscoopex ploitanten zo verschrikkelijk moei lijk is te beoordelen of een film goed is. Dat wil zeggen èn artistiek ver antwoord èn publiektrekkend. Hij verzuchtte daarbij, dat de filmcritici, die elke week weer zo veel rolprenten moeten beoordelen en dat vanuit kunstzinnig oogpunt doen, het wel verschrikkelijk moei lijk hebben. Hij vraagt zich af of het niet beter zou zijn. zo na een iaartje de vaste filmredacteur eens te vervangen om kiikmoeheid te voorkomen. Nu daar kan ik wel over meepra ten. Zo eens in de zoveel jaar ge beurt het dat alle filmdeskundigen op de krant zijn uitverkocht of be zet, zo ge wilt, en dan werd er „een beroep" op mij gedaan. Nou zijn ze op mijn krant ook niet gek. dus kreeg ik de kaartjes toegeschoven voor „ongevaarlijke" films. Van die vertoningen, die na een week ge ruisloos verdwijnen Film küken Zo kreeg ik eens een première "lat is er een aparte draaierij voo? Ie critici, beginnend met een kopjr koffie en eindigend met een borre on de eoede afloop Bij de koffie zwees ik, want he' resDrek ging constant over festi vals. waar ik niks van af weet. Dar de film. De heren en ik bezetter »nige loges. Het wordt donker er daar begon het. Na vijf minuten was ik in. Lachte opeens hardop toen de held „per ongeluk" in het water stapte. Een doffe brom naast me in het duister waarschuwde, dat ik buiten het ritueel van de filmcri ticus was beland Maar het ergste kwam toen de film vorderde Op het eind leek het allemaal mis te 'open Held en heldin verkeerden in de grootste ellende en ik voelde ach ter mijn bril een verraderlijk prik- king optreden. Diep ademhalen. Het hielp niet een traan trok een onor door miin zorgvuldig aange- ".-arhte Poederlaag. En dan opeens heeft het stel el- toch gekregen. Kus... licht in de zaal. Daar zat ik dan met een verheer- 'ijkt gezicht en vernielde opmaak Om me heen de norse kennersblik ken en de krakende woorden: te 'raag. sentimenteel, grove humor vaardeloos.. Ik zette voor de tiende maal mijn >ril recht en veegde daarbij stie- •m hpt laatste vocht weg Bij de borrel voelde ik me zo chuldig. Ik had genoten, maar durf het niet te zeggen. Zij weten immers alles toch vee "ter. De bioscoopexploitant zal mijn i en regel ige beschrijving ongetwij feld nu in een lijstje op zijn kan foor hebben hangén Want hoe dan ook: in de krant lieg ik niet. En de filmdeskundigen waren toch met va kantie... TEL AVIV/KAIRO Langs alle (nieuwe?) grenzen van Isra el was het ook vandaag bijzon der rustig. Nadat het staakt-het- vuren zaterdagavond om half acht van kracht was geworden, zijn gisteren vooral van Syrische zijde nog wel enkele gevechts handelingen gemeld, maar over het algemeen wordt het bestand toch goed nageleefd. Zaterdag was het de gehele dag nog onrustig. Radio-Tel Aviv meldde dat Is raëlische troepen „na bloedige gevech ten" Syrische stellingen op de rotsach tige hoogten in de noordelijke sector van de grens hadden bezet. Tientallen tanks vielen in handen van de Israëliërs. „Onze strijdkrachten bezetten thans een gebied dat loopt van Missada over Koen- eitra naar Boetmiej" zo werd gezegd. In deze sector f ongeveer twintig kilometer uit de Israëlische grens) lagen bergstel- lingen van waaruit Syrische batterijen Israëlische strijdkrachten bestookten. Gisteren maakte radio-Damascus, de Syrisiche zender, geen officieel gewag meer van gevechten en ook radio-Tel Aviv meldde dat het staakt-het-vuren van kracht was op „dit laatste front". Het ra diostation voegde eraan toe, dat de ge vechten aan de Syrische grens de bloe digste uit de gehele oorlog waren. Zowel in Tel Aviv als in Kairo en Da mascus hernam het leven gisteren zijn normale gang. Wel ging radio-Kairo nog door met het uitzenden van militaire mu ziek en patriottische liederen doorspekt met opwekkingen aan de bevolking al tijd paraat te zijn om de „Zionistische agressie' 'te bestrijden. In de Egyptische hoofdstad is het eni ge wat nog aan de oorlog herinnert de militaire bewaking van bruggen over de Nijl. Winkels en regeringsbureaus zijn weer open. In Beiroet (de hoofdstad van Libanon) is vannmorgen het uitgaansverbod inge- De Israëlische gouverneurs die Egyp tische en Jordaanse gebieden onder hun bestuur hebben, hebben de bewo- s van deze streken gelast, de wapens te leveren. Niet opvolgei i ges tra bevel zal worden gestraft. Het Jordaanse kabinet heeft op voor van koning Hoessein besloten dat al le leden van de strijdkrachten en velllg- heidseenheden een maand salaris extra kriieen. De koning heeft zHn volk opge wekt tot orde en rust. Hij drong erop aan „de kracht van Jordanië te her stellen". In totaal zijn veertig militaire waar nemers van de Verenigde Naties belast met het toezicht op de naleving van de wapenstilstand Mutaties in Nassers leger BEIROET Radio-Cairo heeft be kendgemaakt dat generaal Mohammed Fawzi is benoemd tot opperbevelhebber van de Egyptisch" strijdkrachten. Hij ""rvangt maarschalk Abdel Hakim Amer. die vriidae aftrad Generaal Fawzi was tot nu toe stafchef van de strijdkrachten. Nasser heeft het ontsla" aanvaard van de commandanten van leeer, lucht macht en marine resp Abdei Mohsin Kamel Mortamii. die ook leider van de operaties in Smal was Mohammed Si- di Mahmned en Soplplman Ezzat Gene- lal Meaner Ahoe F1 F77 Is benoemd A commandant van de luchtmacht. Ook enkpip onderbevelhebbers zijn ontslagen Vier generaal-majoors zijn gepensioneerd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1967 | | pagina 5