Wereldwijde
uurloon - actie
in de maak
Israël bereid zonder
haatgevoel te leven
VS EN SOWJETUNIE
NIET VERRAST -
MR. LUNS WEU
Nog steeds
vele
aanmeldingen
Joodse humor
nog aanwezig
Israël schakelde
3 duikboten uit
ISRAËL WEER
IN LUCHTNET
tcwi
kt ai
aard
heeft I
dochtea
de zeei
Stoomj
en de
imersfot
ïft mei
iar het
werkt
;st-Eurcj
1
onderzoj
on.troleii
ZATERDAG 10JUM 1XT
snj
Bd
MSTELVEEN - Er is
in he^ nu 'n nationaal comi
.-dpe°rPl^ economische hulpverU-
Bibiiotping aan Israël van zestig
,eiden" man. Ik zou haast zeggen:
leen een belangrijk heer in
itehuis L5 lan([ Qj fcj zjt er fjei
Coördineert alle activitei-
n. Van een extra voorstel -
ng in Loenerslootvia de
GfoUectieve I sraèl-actie van
straatheer Palache in Amster
damtot de drie uur loon-
lictie van de Stichting van
HANItfe Arbeid. Eenheid is no-
fdeiingwant zaah dringt.
Militair mag Israël dan be-
pOvezen hebben zijn eigen boon-
I fclmjes te kunnen doppen, financi-
iel-economisch is het bankroet.
!ienestrrat wilt u toen de oorlog
:r nog niet was, verleden week,
en bekende minister Pinhas Sapir
jaar. dfan financiën ons in Parijs voor
lat de defensieve inspanningen
welsraël 1 miljard kostten. Tegen
125 Rotjpn nationaal inkomen van Vh
(niljard!
I Snel slingert jongensachtige
lud-excellentie, prof. dr. J. E. An-
jriessen, in zijn huidige werkkring
lij de Van Leergroep (vaten) ge-
Totaal reeds 80
vrijwilligers weg
AMSTERDAM Van Schiphol Is
Hjdagmiddag een toestel van de
aëlische luchtvaartonderneming
Al met 130 passagiers aan boord
Tel-Aviv vertrokken. Er zijn
S'intig jongelui bij, twee meisjes en
rhttien jongens, die in een Kibboets
Uilen gaan werken. Deze twintig zijn
I eens eerder in Israël geweest.
tachtig
01«l
woon „meneer Andrlessen", deze fei
ten op tafel. In dit geval het maho
niehouten oppervlak van een ma-
kro-bureau, dat waardig domineert
in zijn hoge, stille kamer.
Zo redenerende, zijn ogen ongedu
rig heen en weer flitsend, lijkt hij
nog altijd de pientere student die tot
verbazing der beschouwers een geni
aal tentamen doet. Zijn betoogtrant
is onthullend. Ondanks, of juist door
de simpele manier van zeggen, waar
bij hij je ontwapenend aankijkt
alsof hij het ook niet kan helpen (de
charme van zijn optreden) ervaar je
dat er iemand aan het woord is die
praat vanuit weten.
Zijn blik richt zich nu op het park
dat door de volledig e glaswand
haast deel uitmaakt van zijn werkdo-
mein. Weer terug: De laatste dagen
wordt er hier en daar geredeneerd
over breder zien: niet alleen Israël
helpen, maar het hele Nabije Oosten.
ONRECHT
erlandse Zionistenbond naar Israël
tstuurd. Er melden zich nog steeds
ter veel mensen aan voor uitzending
aar Israël. De bond raadt echter aan
trst naar het bureau te bellen omdat
p behoefte aan hulp in Israël door de
ewijzigde omstandigheden een verza-
igingspunt heeft bereikt.
flDfil G1SNEVE Het comité van het
l/HU|itemationale Rode Kruis heeft vrij-
dringend gevraagd om bloed-
lasma voor gewonde militairen en
irgers in Jordanië en Syrië. Een
elen wfrste zending bloedplasma, geneesmid-
erbflen en babyvoedsel is inmiddels in
liroet aangekomen.
UTRECHT Tijdens de jaarver-
idering van de Kon. Ned. Ver. voor
ichtvaart is een telegram gestuurd
de president van de Israëlische
:lub in Tel Aviv met de wens
vrede en voorspoed.
WILLEMSTAD Maandag wordt
in Willemstad op Curacao een aktie
ihouden voor steun aan Israël-leden
'an de Joodse gemeenschap op Aruba
Sbben in enkele dagen tijd 120.000
ijeengebracht.
PARIJS De politieke commissie
ur' 'an de Raad van Europa heeft vrijdag
b een ontwerpresolutie de achttien
Idstaten opgeroepen mee te werken
^_-,fan de opening van een rechtstreekse
CES ial0°g tussen Israël en de Arabische
inden.
laten.1 LONDEN De socialistische inter-
Rationale heeft een vredesolan vooi
^t Midden-Oosten ontvouwd en haar LONDEN
Jolidariteit met Israël •lifpsnro!-'-^ I" Gugten-Ruinard in Den Haag heeft
Ipt plan wordt gesteld dat zowel het! var. een Engelse rechtbar" en schade-
tbsolute bestaansrecht van '"r?p' als vergoeding van 264.000 toegewezen
'ereine staat als de lesitieme rech-! gekregen. De heer v. d. Gugten was
de Arabische volken in het I scheikundige. Hij kwam in 1963 bij
tldden-Oosten erkend moeten wor-1 een auto-ongeluk om het leven. De we-
I du we heeft twee kinderen.
Oegstj
/ELD(
tbsolu
SïntTv
Mldde
De president-directeur van mijn
bedrijf, die veel contacten met Israël
onderhoudt zijn in 1958 overleden
vader, Bernard van Leer was betrok
ken bij de oprichting van de staat
Israël heeft, gegeven de deplorabe
le situatie in het land, met
Israëlische bewindslieden. onder
meer die van Economische Zaken, on
der ogen gezien wat er gedaan kon
worden. Er is een schema opgesteld
voor het aandeel dat meer landen
zonden kunnen leveren om finan
ciële en economische ineenstorting te
voorkomen. Ons land zou daarvan
drie procent voor zijn rekening kun-
Het ge'.dt hier een internationaal
proiect, waaraan alle Westeuropese
landen en misschien ook Amerika
willen meedoen, eveneens op de vrij-
Schadevergoeding
van f264000
SAMEN MET DE ARABIEREN
GEEN PROBLEMEN OPGELOST
TEL AVIV Drie Israëlische
soldaten wandelen een café
binnen in het zojuist op de Jor-
daniërs veroverde Hebron en be
stellen een cola. Nadat zjj betaald
hebben, worden opeens alle deuren
I dichtgegooid. Arabieren werpen
'zich op de niets vermoedende mi
litairen, snjjden hen de strot af en
verdwijnen in de kashba.
Op hetzelfde moment wordt een re-
1 quiem mis opgedragen in de Geboorte
kerk in het eveneens pas veroverde
Bethlehem. In de plaats, waar Christus
werd geboren, wordt in de schrille
toonaard der Armeense ritus gerouwd
om de verblinding, die het zinloze
bloedbad van de oorlog heeft veroor-
Joodse soldaten de loop van hun
mitrailleurs is nog warm staan on
begrijpend in de plechtige schemering.
Vijftien kilometer terug ligt de hei
ligste der heilige plaatsen, de Klaag
muur, in het oude Jeruzalem, dat ook
in handen van de Israëliërs is.
Daar wapperen de bakkebaarden
over de schouders van een „gietil" (or
thodoxe Jood), terwijl hij in extase op
het ritme van een Psalm heen en weer
wiegt. Hij buigt zich voorover, kust de
muur, en gaat handen klappend heen.
Een meisje in mini-rok raakt de plaats
Akkoord, persoonlijk zou Ik graag
willen dat er een algemeen hulppro
gramma voor dat hele gebied zou
komen. Maar ik dacht, dat het on
recht van de agressieve bedoelingen
(de kleine staat had te kiezen tussen
vechten of ondergaan) toch wel vol
doende grond oplevert om op dit
ogenblik het accent op Israël te leg
gen. Het volk, dat niemand naar het
leven staat. De natie, die zich altijd
positief tegenover de Arabieren
heeft opgesteld. Het land dat een tien
de van zijn bevolking binnen zijn
grenzen heeft. Vergeet niet. dat Israël
pas bovendien nog een moeilijke pe
riode van economische teruggang
(werkloosheid) heeft doorgemaakt.
Dan zi.in er grote problemen met de
industrie die niet op gang komt door
het ontbreken van achterland. Men
zit met die verschrikkelijk lange ver
bindingen.
Het land zit ook met extra sociale
vraagstukken. Joden uit allerlei om
liggende landen komen binnen. Heb
ben een over het algemeen laag ont
wikkelingspeil. Ze dienen te worden
ongevangen in een centrum dat ze in
staat moet stellen zelfstandig hun
weg in de jonge staat te vinden.
Daarbij dan die ondraaglijke de
fensie! ast: uit de beperkte middelen
van de staat moeten miljoenen en
miljoenen komen om letterlijk voort
te kunnen bestaan.
Nu praten we dus nog niet eens
van de oorlogsinspanning en de dui
zenden mensen die aan het econo
mische proces onttrokken moesten
worden om naar de wapens te kun
nen grijpen. Want al is er nu een
officieel bestand, dit betekent geen
onmiddellijke terugkeer naar de sa
menleving. Economisch functioneert
het land nauwelijks meer.
EXTRA ACCENT
Overigens de oorlog geeft aan
het Nederlandse drie urenplan alleen
een extra accent. Het was al eerder
in voorbereiding. Bedoeld als een
aanloop tot voortgezette bijstand.
Want in eerste instantie kun je na
tuurlijk gaan helpen, maar het kornt
vooral aan op wat erna moet gebeu-
willige basis van een aantal uren
In ons land wordt de verdeling
ruwweg een derde werknemers, een
derde werkgevers en een derde over
heid (belastingaandeel). Waar voor
de overheid als werkgever dan nog
de nodige miljoenen bijkomen.
Israëlische ambassadeurs van de
betrokken landen zijn bijeengeroe
pen om tot deze wereldomvattende
hulpverlening, die continuiteit waar
borgt, te komen.
Ons land ligt daarbij vooraan. Het
werkcomité hier werkt uit hoe de
drie-uuractie gerealiseerd kan wor
den, want de technische verwerking
in de loonadministratie is niet een
voudig. Er zuilen ook garanties zijn
dat iedereen kan zien wat er met
het geld gebeurt. Gedacht wordt aan
een herstelfonds met een aparte reke
ning en omschreven doeleinden. In
de andere landen zal dit op dezelfde
manier gebeuren.
Professor Andriessen schuift na
dit zakelijke relaas zijn stoel achter-
Zijn gezicht krijgt een bewogen uit-
uitdrukking als hij zegt: Het daadwer
kelijk willen helpen, zoals dat nu in
ons volk naar voren komt en. naar
ik hoop, zal worden voortgezet komt
dacht ik, niet alleen voort, uit mede
levende overwegingen zoals: verdruk
te en vervolgde mensen, die maar
geen plaats op de aarde wordt ge
gund, zelfs niet in het eertijds beloof
de land. Of: een klein land, zoals
wij. Of: hardwerkende pioniers, die
rustig hun gang gaan en de vitaliteit
van een oeroud volk demonstreren.
DANKBAARHEID
Ik geloof dat die binding, onbe
wust vaak misschien, ook verklaard
mag worden uit een gevoel van
dankbaarheid voor wat het Joodse
volk aan de westerse samenleving
heeft gegeven. Ik denk aan het
Joodse Godsbegrip, hun godsdienst,
die tot de meest ontwikkelde ter we
reld behoort. Een man als Sartre
valt nooit het Boeddhisme of de leer
van Confucius, maar altijd het Jo
den- en Christendom aan. Laat ik
maar simpelweg zeggen onder het
motto: als ik de hoogst ontwikkelde
religie pak, dan pak ik alles!
Ook denk ik aan een begrip
als naastenliefde. Wij zouden
het zonder het Joodse volk nooit
gekend hebben. Ik bedoel niet
liefdadigheid bedrijven, deze
charitas kenden we wel van de
Griekse beschaving. Maar het
naast de ander gaan staan
(uw naaste als uzelf).
Naastenliefde. Alleen al uit
dankbaarheid daarvoor mogen
wü er nu van doen blijken.
Sjaloom vraagt
begrip voor
de Arabieren
ODIJK (U.) ..Wij delen de be
zorgdheid om het geluk van het
Joodse volk die thans overal wordt ge
demonstreerd, maar zijn ernstig veront
rust dat deze solidariteit tot een onge
nuanceerde goedkeuring van Israëls po
litiek aanleiding geeft."
Dit zegt de Sjaloomgroep in een ver
klaring. waarin wordt gepleit voor een
radicale vrede in het Nabije-Oosten.
..•Deze kan alleen bestaan als zij, allen
Arabieren en Israëliërs omvat.
„Wij missen pijnlijk een besef van
.■ie schu'd. die wij op ons geladen heb
ben door onze jarenlange steun aan
een ontwikkelde welvarende westerse
natie, opgedrongen aan een laag ont
wikkelde arme arabischt wereld." I
l I
NEW YORK Zowel voor de
Amerikaanse als voor de Russische
regering kwam het aftreden van
president Nasser van Egypte niet
onverwacht. Zijn positie was on
houdbaar geworden na zijn belofte
van vorige week dat Israël versla
gen zou worden en Palestina weer
in handen van de Arabieren zou
komen, aldus het commentaar uit
Washington.
Volgens de Amerikaanse regering
politieke en diplomatieke weg op de
knieën zou krijgen en wel door eerst
de strijdmacht van de Verenigde Na
ties weg te sturen en daarna de Straat
Tiran te blokkeren. Israëls verras-
Dat de Israëliërs erg ingenomen
zijn met Nassers besluit behoeft
geen betoog. Minister vah voorlich
ting Galili zei dat het Egyptische
volk nu de gelegenheid heeft om tot
een werkelijke vrede met „Israël te
komen en afstand te doen
imperialistische dromen. Hij drong
bij de Egyptenaren aan. zich geheel
te geven aan de maatschappelijke
wederopbouw.
Mevrouw Golda Meïr, oud-ministi
van buitenlandse zaken, zei in Parijs
op doorreis naar New York
het er niet toe doet wie Nasser op-
Israël moet komen.
Mr. Luns
nr. Luns kwam het bericht uit
sende en bijzonder hevige aanval deed I Ka,r<> wel als een volslagen verrassing,
echter al zijn plannen mislukken. Hij ze' (gisteravond voor de televisie)
Betrouwbare Russische bronnen mei- J'"""" h'bben dat het preeti-
den dat premier Kosigih al twee dagen van Nasser au groo rou
geleden een brief van Nasser heeft ge- *n „d*« aftreden ,o snel tor
kregen waarin hij meedeelde te zullen 1T hem ""t verwon,
aftreden. De leiders in het Kremlin me- aftreden onder druk tou zijn
nen dat Nasser hun verkeerde gege- 8
vens heeft verstrekt over de feitelijke!. Voor de naaste toekomst noemde
krachtsverhouding in het Nabijebe'j"ect"ejen ïa."
Oosten en daarmee de Arabische zaak i,-gkhpirt Fr n e "1.
grote mate heeft benadeeld. T"" °P E?""* Sebèed
i een goede oplossing worden gevonden
Het Russische persbureau T.ss ,dat. .«tvnudig rijn. Hij
bracht Nassers besluit zonder commen
taar. Waarnemers menen dat het
Kremlin rekening zal houden met
sterke daling van
Oosten als gevolg
dacht in dit verband _JM_I
desmacht en verdere hulp van de VN,
„hetgeen tevens goed zou zijn om het
■iinToXd'^ hj. de V01'
De bewindsman verwachtte dus wel
veel politieke moeilijkheden, maar hij
hoopte dat de nieuwe Egyptische presi
dent plooibaarder zal zijn dan Nasser,
omdat deze president niet te worstelen
heeft met frustraties en prestigever-
Nassers aftre
den. Dc Russen, zo verluidde, hebben
veel gedaan om goede vriendjes met
hem te blijven.
Ook Engeland was niet bijster ver
rast over Nassers heengaan. Hij was
niet erg populair in Engeland, dat te
gen hem ten strijde trok in 1956. Ve
len achten hem voor een groot deel
verantwoordelijk voor de huidige on
rust in Aden en de Zuidarabische fe
deratie. Oud-premier Clement Attlee
zei gisteravond: „Goddank dat hij weg
Prinses Beatrix en prins Clans
arriveerde gisteren bij het res
taurant Frascatix in de Deense
hoofdstad voor het officiële di
ner aan de vooravond van het
huwelijk van prinses Margarethe
en graaf De Monpezat.
mij munitie en gasbommen van Ameri
kaans fabrikaat, die blijkens de adres
sering twee dagen voor het uitbreken
van de oorlog verzonden waren.
Commentaar van hun kolonel: „Nu
is tenminste bewezen, dat Amerika in
derdaad onpartijdig is geweest" het-
(Van onze speciale verslaggever geen maar weer eens aantoont, onder
Piet Snoeren) welke barre omstandigheden de Joodse
humor blijft bloeien.
Nog een opmerking over het Joodse
gebrek aan haatgevoel. Het lot van
de liefkozing op de onbewogen Nasf hM" ,h.ier nauwelijks leedver.
- - - - - - maak opgewekt het kan de mensen
gewoon niets schelen.
In geen enkel veroverd dorp heb lïc
de beschuldiging gehoord, dat de vero
veraars zelfs maar een doosje lucifers
hebben meegenomen zonder te betalen.
Integendeel: de Israëliërs hebben on
danks al hun moeilijkheden overuren
gemaakt om de bewoners water en
elektriciteit te bezorgen, nadat de ra
zende koning Hoessein zijn verslagen
onderdanen van deze twee levensbe
hoeften had afgesneden.
steen aarzelend met haar gelakte nagel
Zwerftocht
ar drie indrukken, die ik op
deed tijdens mijn zwerftocht door het
gebied, dat Israël op koning Hoessein
veroverd heeft, maar waar sluipschut-
verborgen mijnen nog steeds
angst zaaien en niet zelden de dood.
Een lijst van zulke soms gruwelijke,
soms ontroerende, soms humoristische
tegenstellingen, kan naar believen wor
den uitgebreid, hier in dit barre,
geschroeide stukje wereld.
Ik herinner me een Israëlische offi
cier, die drie uur lang in hitte en stof
het chaotische labyrinth van oud Jeru
zalem had uitgekamd op sluipschut-
Hij kreeg van een Arabische vrouw
:n glas water aangeboden, maar wei
gerde met het motief: „Ze heeft zelf
niet genoeg".
Ik herinner me in de verlaten Via
Dolorosa geen toeristen mei
spoor van de kruisdragende Christus
twee bevende oude mensjes.
Het zijn de ouders van Mosje Day-
an. Israëls een-ogige held. „Negentien
jaar hebben we hier niet kunnen ko
men'." zegt de moeder, „en nu heeft
onze zoon het in een enkele dag weer
mogelijk gemaakt."
Overt uigingen
Twee overtuigingen heb ik van deze,
vaak verbijsterende, tocht per jeep
door het zo heilige land mee naar Tel
Aviv terug genomen.
DE EERSTE: Israël zal Jeruzalem niet
meer teruggeven aan de Jordaniërs
cn waarschijnlijk het hele gebied tus
sen de grens en de rivier de Jordaan
DE TWEEDE: Israël Is bereid de
consequentie hiervan het opbou
wen van een samenleving tesamen
met de Arabieren zonder haatge
voel te aanvaarden.
Soldaten, die het bloed van hun ka
meraden nog op de uniformen hadden
zitten, heb ik de Klaagmuur halfhui-
lend horen zingen de hartstochtelijke
smeekbeden uit het Oude Testament:
„God, die vrede over de hele wereld
zou brengen, moge Hij vrede brengen
over ons."
Een half uur later, maar nog geen
kilometer verder, joegen schoten van
een Arabische sluipschutter mij uit de
ze droom naar de werkelijkheid van
schuilplaats terug.
Geen schade
Ik herinner mij nu, wat tankcom
mandant Agron mij verteld heeft, ter
wijl hij de loop van zijn voertuig zorg
vuldig gericht hield op een plein vol
geagiteerde Arabieren: „Wij hebben
geen schade willen toebrengen aan de
heilige plaatsen". Daarom hebben we
Jeruzalem niet beschoten, maar straat
voor straat én man tegen man met de
bajonet veroverd. Dat heeft veel bloed
gekost en veel zweet.
Dit schrijvende dringt zich een der
de overtuiging aan mij op: de
Israëliërs hebben met hun overwinnin
gen geen probleem opgelost; ze hebben
er een probleem bij gekregen: tegen
haat vechten is misschien gemakke
lijker dan samenleven met haat.
Amerika
Om 'net nog ingewikkelder te ma
ken: in de Jordaanse stellingen boven
de Zeven Poorten, die de gehate Jood
uit zijn eigen vaderstad moesten hou
den, toonden de Israëlische soldaten
De Beanbag, een transistor-ra
diootje gaat er in de Verenigde
Staten in als koek. Het apparaatje
kan makkelijk overal worden „op-
gedruKt"e op de schouder, op een
dashbord. op de leuning van een
stoel, enfin, waar u maar wilt.
De transistor is voorzien van een
polsriempje en een oortelefoon,
zodat men ookkk alléén kan luis
teren. Tenslotte: Het omhulsel kan
worden verwijderd, waardoor de
omvang wordt verkleind.
TEL AVIV Eenheden van de
Israëlische vloot hebben woensdag en
donderdag bij de kust drie Egyptische
duikboten vernietigd, die probeerden
Israëlische kustplaatsen aan te vallen.
Een woordvoerder in Tel Aviv dia
de balans opmaakte van de strijd ter
zee zei dat een groep kikvorsmannen
in de haven van Alexandrië schepen
die uitgerust waren met raketten heeft
vernietigd of beschadigd. Ook drongen
torpedoboten door tot de rede van
Port Said, waar zij schepen beschadig-
TEL AVIV Alle buitenlandse
luchtvaartmaatschappijen hebben
besloten hun vluchten op Israël te her
vatten. Ze zijn vier dagen onderbroken
geweest.
PROTEST TEGEN
CANDIDATUUR
PROF. SAMKALDEN
AMSTERDAM Het protest-comité
tegen vrijlating van oorlogsmisdadi
gers heeft bij de minister van binnen
landse zaken geprotesteerd tegen de
eventuele benoeming van prof. mr. L
Samkalden als burgemeester van
Amsterdam.
Prof. Samkalden heeft in zijn kwali
teit van minister van justitie de vrijla
ting van de Duitse oorlogsmisdadiger
Willy Lages bewerkstelligd.
Het comité vindt dat de man die
deze verantwoordelijkheid op zich
heeft genomen onmogelijk kan optre
den als eerste burger van de stad
waarin Willy Lages als geen ander
-;>n terreur heeft uitgeoefend.
Het comité schrijft: „Het negeren
van de gevoelens van het overgrote
deel der Amsterdamse bevolking zou
geen bijdrage zijn tot een gunstige ont
wikkeling in de hoofdstad".
