ONDABS
VLIEGTUIG KOPEN
VAN
Luchtvaart
vandaag en
morgen
Pi
ZATERDAG 3 JUNI 196?
Veel onbekende faktoren spe
len nog steeds een rol; zo ver
wacht men dat het toestel vooral
tijdens de start een ondraaglijk
lawaai zal maken. Om nog maar pz=
niet te spreken van de
Mach-knallen die ontstaan als j|j
de motoren op halve kracht wer-
ken. Ondanks deze pessi- m
mistische geluiden verwacht men
er in 1980 toch zo'n 350 stuks
van vterkocht te hebben, tegen
de lieve som van 174 miljoen per jm
stuk. 111
Het is overigens nog de vraag gg
of de Concorde het eerste su-
personische toestel zal zijn: ook
in Rusland werkt men hard. Zo
heeft Toepolef de Toe-144 ont
worpen, waarmee men nog voor
het eind van dit'jaar hoopt op te
stijgen.
Het Russische toestel biedt
plaats aan 120 prsonen tegen
136 in de Concorde. Beide zijn
echter afhankelijk van buiten- MOSSQYCi'VOGI'
landse leveranciers, die nog een
spaak in het wiel kunnen steken.
tion Pictures reeds
nu bezig, te on
derzoeken of er
films gedraaid
kunnen worden
in dergelijke reu-
zentoestellen,
waar men met ne
gen personen
naast elkaar zit.
Men moet reke
ning houden met
de verschillende
talen die tegelijk
gehoord moeten
kunnen worden.
Ergo is men niet
alleen klaar met
ondertiteling,
maar zuller er
ook aparte ge-
geluidbanden met
gehoorapparaatjes voor de pas
sagiers moeten komen.
Voor de komende jaren ver
wacht men een jaarlijkse toena-
12 procent aan reizi-
Ook de VS doet aan deze su
personische wedloop mee met de
Boeing 2707, maar deze zal vier
Naast het supersnelle vervoer
zijn de fabrikanten ook druk be- gersvterkeer. Na 1970 zal dit iets
zig met de bouw van vliegtuigen teruglopen tot tien procent. Het
voor het massavervoer. Zo is er vervoer per vliegtuig is niet al-
tot vijf jaar later voor gebruik op het tcntoonstellings-terrein j^en mcer van belang voor de
gereed zijn dan de Europese con- een Super DC_8 van Eastern Air- zakenman. Een ontwikkeling die
currenten. lines aanWezig, oed voor 251 niet alleen op de grote afstand,
Onder dte ruim honderd bestel- passagiers. Dit 147 ton zware maar ook binnen Europa valt te
de toestellen bevinden zjch^ook toestel wordt voor het eerst in bespeuren.
Europa getoond. Er zijn er nog
slechts drie van in gebruik.
Het betreffende type zal plaats
bieden aan 298 passagiers en per enkele maanden zal ook
stuk 403 miljoen gulden kosten, de KLM als eerste maatschappij bouw
Daarom hebben de Britten,
Fransen en Westduitsers de hoof-
bij elkaar gestoken voor de
i Europese lucht-
in dit deel van de wereld
Maar de bouw van de eerste de beschikking krijgen over deze us' P a ie en _aan Z°n
twee proefmachines kost liefst mammoet Het is echter nog twee- tot driehonderd personen.
12.000 miljoten dollar. Hiervan maar een voorloper van de April volgend jaar besluit men
zal 90 procent door de Ameri- Boeing 747. definitief of deze 120-tonner ge-
kaanse regering worden gedra- Deze luchtreus biedt plaats worden Met de ont-
gen. Dit voorschot wordt terugbe- aan 490 luchtreizigers. Eerste
taald als er 300 van zijn ver- vlucht volgend jaar dtecember. wikkeling is een bedrag van
Maar er zijn vijfduizend verschil- Ook voor de bouw van dit type 1900 miljoen gulden gemoeid,
lende fabrieken bij betrokken, zijn weer talloze nevenbedrijven
Het conomische belang van een ingeschakeld, zo is Inflight Mo- Wil men er financieel uitsprin
gen dan zullen er zteker drie hon
derd verkocht moeten worden.
In Europa is echter slechts be
hoefte aan de helft. De kans dat
men de resterende 150 in de VS
zou kunnen slijten is vrij klein,
want ook Douglas en Lockheed
hebben plannen in dteze richting.
Met vereende krachten is men
bezig om door middel van deze
reuzenmachines een verderte ta
riefsdaling te realiseren.
Op het ogenblik beheerst Ame
rika de markt, maar dit land be
gint steeds meer concurrentie te
ondervinden van Europa. Een
ontwikkeling die men daar
hoopt te ondervangen door deel
name in het kapitaal van de Eu
ropese fabrikanten. Fokker is
o.a. ten dele van Northrop. Een
andere ontwikkeling zowel in de
militaire als in de civiele stector
is de toepassing van verstelbare
vleugels. De voorloper is de Ame
rikaanse F-lll straaljager, die
voor de eerste maal in Europa
aanwezig is. Dit type is bestemd
voor vijf verschillend^ taken en
Australië, Engeland en Ameri
ka zelf hebben vijfhonderd van
deze merkwaardige toestellen in
bestelling. Deze machines zullen
mogelijk meer furore maken dan
de zogenaamde steilstarters, in
de luchtvaartwereld bekend als
V/STOL-machines die rechtstan
dig of bijna vertikaal kunnen
landen en starten.
Een van de meest recente plan
nen op dit terrein is een combi
natie van beide. De laatste tech
niek (de verstelbaite vleugel)
wordt vooral gebruikt als men
tijdens de start en op kruishoog-
te een groter liftvermogen en
daardoor geringer brandstofver
bruik nodig heeft. Het gaat hier
om een gezamenlijk ontwerp
van Amerika en West-Duitsland,
dat bestemd is om als middel
zwaar tweepersoons aanvalsvlieg-
tuig dienst te doen. De motoren
worden tijdens de horizontale be
weging buiten de romp gedraaid.
Een zeer gecompliceerde
constructie. Mogelijk wordt het
technisch onderhoud eenvoudi
ger. Voorlopig hebben beide rege
ringen geld verstrekt voor zeven
maanden ontwikkelingswerk.
Daarna zal men bezien of het
denkbeeld in de praktijk rea
liseerbaar is.
Tegenslagen
Vooral bij de ontwikkeling
van V/STOL-straaljagers en
transporttoestellen had men met
vele tegenslagen te kampen.
Bij de foto's:
RECHTS (van boven naar
beneden):
Een Brits jachtvliegtuig
met reserve brandstof
tanks op de vleugel.
Een vliegende Sikorsky-
kraan met een passagiers
cabine voor 80 mensen.
Het in studie zijnde
Amerikaans-Duitse aan-
valsvliegtuig, waarbij de
motoren naar buiten draai
en en ook de vleugel ver
stelbaar is.
Voor het eerst in Europa
is deze Bronco te zien.
BOVEN: Dit is geen bios
coopzaal. maar een ge
deelte van de Boeing 747
cabine.
MIDDEN: Dit vliegende
strijkijzer zou een voorlo
per kunnen zijn van de
bestuurbare ruimtecapsule.
DE Parijse luchthaven Le Bourget is de afgelopen
tien dagen de ontmoetingsplaats geweest voor
talloze luchtvaart-autoriteiten. Direkteuren van vlieg
tuigfabrieken,. constructeurs (zoals Antonof, Douglas,
Mikoyan e.d.), vliegers en technici zijn naar deze ex
positie gegaan om daar de luchtvaart van vandaag en
morgen te aanschouwen. Ja speciaal ook van morgen,
want we leven tegenwoordig zo snel, dat het noodza
kelijk is geworden vliegtuigen reeds van de teken
plank te bestellen.
Zodra het type zijn eerste vlucht maakt, zijn er
vaak reeds meer dan honderd toestellen verkocht.
Wil de maatschappij over modern materiaal be
schikken, dan is men wel genoodzaakt om tijdig een
order te verstrekken.
pARIJS, de stad waar al jarenlang de modere
dactrices naar toe trekken, is de afgelopen da
gen het domicilie geweest van 2100 luchtvaart
journalisten. Dit omdat vandaag en morgen de
27e Internationale Lucht- en Ruimtevaart Salon
zal worden besloten met een vliegdemonstratie,
die groter is dan enige voorgaande. Onder de 250
machines uit zestien verschillende landen, die
hieraan meewerken, is Fokkers straalverkeersvliegtuig de Fellowship het
meest recente. In dit artikel brengt onze luchtvaartmedewerker vele bij
zonderheden over de vooruitgang op vliegtuiggebied.
DOOR
Geert Kamphuis
Het ontwerpen van een nieuw
toestel is een vrij riskante bezig
heid geworden, want tussen het
ontwerpen en de eerste vlucht
verstrijken zeker vijf tot zes
jaar. Mede omdat zo'n toestel al
tijd nog zo'n tien jaar mee moet
gaan, is de ontwerper wel ver
plicht om jaren vooruit te zien.
Men gaat er dan ook meer
en meer toe over om de
ontwikkeling van een toestel sa
men met andere fabrieken in
binnen- en buitenland ter hand
Veel toestellen zijn verongelukt.
Alleen de Britten schijnen nu de
techniek onder de knie te heb
ben. De RAF heeft nu zo'n 80
Hawker P.1127's in bestelling. An
dere landen volgen nog niet snel
en zowel Frankrijk als Amerika
werken nog steeds aan eigen ont
wikkelingen, zij het met vallen
en opstaan.
Vreemde eend
Tussen de verschillende straal-
toestellen op Le Bourget vindt
men ook een viteemde eend, na
melijk de North American
OV-10A Bronco. Dit type doet
door zijn dubbele staartbomen
denken aan onze voor-oorlogse
G.l. Het is echter een van de
meest recente toestellen ten
bestemd om de leemte tussen de
helikopter en de snelle straalja
ger op te vullen.
Zijn de laatste in sommige ge
vallen te snel en daardoor niet
wendbaar genoeg, de helikopter
is te langzaam en te klein en
voorts door zijn geringe snelheid
een makkelijk doelwit voor .het
vijandelijke afwëervuur.
Het toestel ls in aanbouw voor
le Amerikaanse luchtmacht en
de mariniers. Ook elders heeft
men veel interesse voor dit
tweemotorige type.
De taak van het toestel
bestaat uit het verrichten van
verkenningswerk en helikop-
ter-eskorte. Het is echter niet de
bedoeling dat dit typte de plaats
zal gaan innemen van de
hefschroever. Vooral door de rui
me militaire toepassing die het
ontwikkelingswerk bekostigt, ko
men er in de civiele sector
steeds meer en meter gebruiksmo
gelijkheden. Zo heeft het Ameri
kaanse leger het ontwikke
lingswerk betaald van de vlie
gende kranen. Onder de romp
van deze toestellen kan een af
neembare laadbak worden be
vestigd, waarin 80 passagiers
kunnen zitten. Er zijn vergevor
derde plannen om hiervan ge
bruik te maken voor het vervoer
van luchtreizigers tussen de stad
Los Angeles en het vliegveld. De
machine zelf kan een vrij korte
draaitijd maken, door de cabine
met zijn passagiers los te koppe
len en de inmiddels weer klaar
staande weg te brengen.
Strijkijze
Tenslotte nog iets over de
ruimtevaart op de expositie.
Vooral de Sowjet- deelname op
dit terrein was groter dan ooit
te voren.
Zoals reeds eterder deze week
vermeld, trok vooral de 39 meter
lange Wostok, waarmee Youri
Gagarin, als eerste de ruimte in
geweest is, sterk de aandacht.
De vijf startraketten van dit
ruimtevaartuig leveren maar
liefst een vermogen van 20 mil
joen paardekrachtten. Het was
ook voor het eerste dat men nog
tien andere Russische satellieten
kon bewonderen. Met de beken
de Amerikaanse openheid werd
ook in hun paviljoen het nodige
getoond. Niet zo mooi opgtepoetst
als bij de Russen, maar toch wel
indrukwekkend. In het binnenste
van een vijftien meter lange Ti-
tan-lanceerraket kon men de ge
reedschappen, het voedsel en al
wat des astronauts is bekijken.
Onder dte talloze ruimte
vaart-inzendingen was vooral
het „vliegende strijkijzer" van
Martin opvallend. Het is een af
gerond driehoekig voertuigje,
dat zeven bij drie meter meet en
zonder brandstof een gewichl
heeft van twee ton. Dit merk
waardige gedrocht is de voorlo
per van de toekomstige bestuur
bare ruimtecapsule en zal mis
schien over enige jaren tevens
als „ruimte-pont" dienst gaan
doen tussen de rondcirkelende sa
tellieten en de toch nog altijd zo
vertrouwde aarde. Voorlopig
wordt het toestel onder eten vleu
gel van een B-52 straalbommen-
werper op grote hoogte (ruim lf
km) gebracht. Nadat de ruim
te-taxi is losgekoppeld zweeft z>
op teigen kracht naar hoger sfe
ren om daarna een normale lan
ding uit te voeren, op een plaat
die zijn bestuurder zelf verkiest
Een manoeuvre die met behulp
van parachutes, zoals thans ge
bruikelijk, nog niet mogelijk is.
Wedloop
Ee van de meest de aandacht
vragende ontwikkelingen is de
bouw van het Brits/Franse su
personische straalvterkeersvlieg-
tuig de Concorde. Dit nieuwe
toestel zal 28 februari 1968 met
een snelheid van maar liefst
2334 km per uur door de lucht
razen. Na deze eerste vlucht
wordt er met zes toestellen een
testprogramma afgewerkt van
4.500 vlieguren.
