In Boedapest wordt nog
Nederlands gesproken
NIEUW
HOFNAR
Gereformeerde vrouwen
*"£8tdiinstoffei]
en instruc
Een woord voor vandaag
HONGAARS DAGBOEK
van Jan J. van Capelleveen
Uw probleem
is het
onze....
Meer samenwerking
missie en zending
Ds. Schoep
verdedigt
Open Brief
Broek keert
classis de
rug toe
KAMPIOEN
kreg
NIEUWE LEIDSE COURANT
VRIJDAG 26 MEI 19EE
Mordechai's plaats in het verhaal van Esther is aan de poort
van het paleis. Hij ziet, wat er in- en uitgaat. Hij weet, wat
er in deze wereld gebeurt. Hij weet, welke wetten zij heeft.
Hij kent haar werking. Daarin vertoont Mordechai het beeld
van de christenen, van de kerk. Hij zit aan de poort. Onop
vallend en toch irriterend. Hij is aanwezig in de wereld van
Ahasveros, maar doet er niet aan mee. Hij ziet toe en blijft
alleen.
In feite zijn niet de koning en de koningin, Ahasveros en
Esther, maar Haman en Mordechai steeds de handelende per
sonen in dit verhaal. Met de anderen wordt meer gehandeld.
Haman is de man van de wereld: hard, onverbiddelijk, het
recht van de sterkste, de plicht van efficiency, de noodzaak
van organisatie, de behoefte aan macht, de struggle for life.
Daartegenover is Mordechai de representant van die andere
wereld. In de kritieke dagen zit hij in gescheurde klederen
aan de poort, hongerend en angstig als een bedelaar. Hij stoort
het gladde beeld van Haman, Wat moet die bedelaar daar
toch, die zo duidelijk anders is, dan de norm die de wereld
aangeeft? Hij is de grote verhinder aar, de gevaarlijkste tegen
stander, die niet gelooft in de ontwikkeling.
Als Mordechai en Haman elkaar herkennen, nadert het ver
haal zijn hoogtepunt.
De wereld gelooft vast in haar eigen wetten. Het boek Esther
vertelt, hoe de aanwezigheid van Mordechai (de kerk) deze
wereld in de crisis brengt en doet ineenstorten, maar vertelt
ook van het „daarna". Het is de moeite waard, om het boek
Esther eens te vergelijken met het laatste bijbelboek!
Wij lezen vandaag: Richteren 6 1727.
Openbare les VI"
dr. De Hoogli
(Van o
e onderwijsredactie)
Prof dr. G. E. Meuleniann van
de Vrije Universiteit laat zich
als gast in Boedapest inschrijven
door ds. Pap, de man die de
financiën van de kerk, beheert.
DEBRECEN, donderdagavond, 18 mei Het orkest in het
oude hotel van Debrecen had zich kennelijk aangepast bij het
internationale gezelschap. Geen czardas-klanken vulden de hoge
ruimte van de eetzaal maar harde, moderne, westerse muziek.
Kennelijk waren wij niet de enigen die dat niet bijster ap
precieerden. want een groep Russische jongeren maakten van
een moment stilte gebruik om via hun volksliederen te demon
streren dat er nog een andere wereld is.
Debrecen, wel eens het Dor
drecht van Oost-Europa ge
noemd, ligt in die andere we-
Brieven die niet zijn voorzien
van naam en adres kunnen niet
In behandeling worden genomen,
Geheimhouding is verzekerd Vra
gen die niet onderling met elkaar
In verband staan moeten In af
zonderlijke brieven worden ge
steld. Per brief dient een gulden
aan postzegels te worden Ingcslo-
Vraag: Een echtpaar met kinde
ren had een zaak in textielgoede-
ren. Het was niet in gemeenschap
van goederen gehuwd. De man over
lijdt. Worden goederenvoorraad en
eventuele verdere bezittingen aan
de weduwe toegewezen of krijgt de
ze daarvan een deel? Kunnen kinde
ren hun aandeel in de zaak
opeisen? Of rente vorderen van
hun aandeel? Hebben kinderen die
in het textielvak zijn opgeleid het
recht hun vader op te volgen?
Antwoord: Behoorde de zaak aan
de vrouw, dan valt deze niet in de
erfenis. Behoorde zij aan de man,
dan valt de zaak tenzij er af
doende testamentaire beschikkingen
zijn getroffen geheel met voorra
den enz. in de onverdeelde nala
tenschap. De vrouw en de kinderen
zijn elk tot gelijke delen in de nala
tenschap gerechtigd, tenzij er spra
ke is van een tweede of verder hu
welijk.
De erfgenamen kunnen steeds
scheiding of deling van de nala
tenschap vorderen, maar zij kunnen
zich verplichten de zaak ongedeeld
te laten en genoegen nemen met
een aandeel daarin. Geen van de
kinderen heeft meer recht om in de
zaak op te volgen dan een van de
andere erfgenamen.
Dit is een zaak die men onderling
met gezond verstand moet regelen.
Als er geen minnelijke oplossing ge
vonden wordt, zit er niets anders
op dan de zaak te verkopen of voor
lopig zo veel mogelijk op de oude
voet voort te gaan.
Vraag: Voor drie broers wordt
loonbelasting ingehouden van de
AOW. voor één 2,50, voor de
tweede 6 en voor de derde 8 in
de maand. Hoe is het mogelijk dat
er LB wordt ingehouden, daar geen
van drieën in loondienst is?
Antwoord: In gevallen waarin
AOW gezamenlijk wordt uitbetaald
met openbare pensioenen, wordt de
LB berekend over pensioen plus
AOW. In veel gevallen wordt daar
door oplegging van inkomstenbe
lasting voorkomen. De hoogte van
het ingehouden bedrag wordt
beïnvloed door het pensioen dat
men geniet.
Verzoek van lezer: In de film „Do-
navan's Reef" met in de hoofdrol
o.a. John Wayne, wordt in het be
gin (na een minuut of tien) een lied
gezongen door een eilandbevolking.
Dit lied is op de plaat gezet. Kan
iemand de titel van de plaat noe
men en de maatschappij, die de
plaats uitbracht? Zijn er nog andere
Eerste oriënterend gesprek
OEGSTGEEST De Neder
landse Zendingsraad en de Neder
landse Missieraad zullen een werk
groep vormen, waarin een groot
aantal mogelijkheden van samen
werking tussen missie en zending
op verwezenlijking zal worden
toetst.
Voor het eerst in de geschiedenis
van de Nederlandse zending en missie
is in het Hervormd Zendingshuis een
informatief en oriënterend gesprek ge
houden tussen circa tachtig mensen
van de zending en de missie in Neder
land.
Op uitnodiging van de Nederlandse
Zendingsraad werd gesproken over de
verhouding tussen de Rooms-Katholie-
ke Kerk en de protestantse kerken in
Azië, Afrika en Latijn^-Amerika en
met name de consequenties hiervan
voor de missionaire, diakonale en cha
ritatieve instanties in het westen.
Prof. dr. J. Verkuyl wees in een in
leiding uitvoerig terreinen aan. waarop
volgens hem samenwerking mogelijk
en noodzakelijk is. Hij noemde ge
meenschappelijke bijbelvertalingen,
planning op medisch gebied, inter
kerkelijke hulpverlening, sociologische
en theologische studies, alsook het ge
meenschappelijk beschikbaar stellen
van transportmiddelen aan kerken
overzee.
„Wij herinneren ons allen met
schaamte de afstand, die er vroeger
was tussen de mensen van missie en
zending en onder invloed daarvan
ook tussen de vertegenwoordigers
van de inheemse kerken. Er was een
grote mate van schuwheid, verlegen
heid. wantrouwen en jaloezie," aldus
prof. Verkuyl.
Mr. J. J. van Gennip, directeur van
het centraal missiecommissariaat, deed
suggesties, om meer coördinatie te
brengen in de benadering van de rege
ring voor ontwikkelingsprojecten, een
gemeenschappelijke behartiging van so
ciale voorzieningen ten behoeve van
zendingsarbeiders en missionarissen,
alsmede een samenwerking op het ge
bied van publiciteit en public rela
tions. Speciaal het werk in Indonesië
wil men zoveel mogelijk op elkaar
afstemmen.
De bijeenkomst begon met een we
derzijdse verkenning van de ontwikke
lingen in het missionair denken. Hiero
ver zijn inleidingen gehouden door pa
ter drs. R. G. van Rossum uit Heerlen
en prof. dr. E. Jansen Schoonhoven,
rector van de zendingshogeschool te
Oegstgeest.
Uit de inleidingen en de volgende
discussie bleek, dat er meer over
eenstemming bestond in het theolo
gisch denken van de gesprekspartners,
dan men aanvankelijk geneigd was te
denken.
(Van een onzer medewerkers)
AMSTELVEEN Op de Noordhol
landse particuliere synode van de vrij
gemaakte Gereformeerde Kerken heeft
ds. B. J. F. Schoep nog eenmaal bewo
gen de zogenaamde „Open Brief" ver
dedigd, tegen wat de generale synode
daarin zag. Zoals men weet heeft de
generale synode van Amersfoort hem
als lid geweigerd.
Ds. Schoep sloot de rij van sprekers
over de situatie die in deze Gerefor
meerde Kerken is ontstaan. Zaterdag
over een week komt de particuliere
synode opnieuw bijeen om een reeks
van voorstellen te bespreken die door
een aantal kerkeraden en door de drie
classes zijn ingediend.
De tweede zittingsdag begon met een
schriftelijke mededeling van ouderling
H. de Jong uit Broek op Langedijk,
dat hij ook nu niet zou verschijnen om
informatie te verschaffen over de gang
van zaken op de generale synode die
ds. Schoep niet ontving.
Hij acht deze particuliere synode
wettig, omdat één van de classes die
om haar samenroeping had verzocht
(Alkmaar-Zaandam) zelf was bijeenge
roepen door een kerkeraad, die zich
volgens hem buiten het kerkverband
heeft geplaatst.
Dat slaat op de kerk van Koog-Zaan
dijk, die na het heenzenden van ds.
Schoep had besloten geen synodebeslui
ten van deze generale synode meer
voor bindend te houden.
De discussie leverde overigens weinig
nieuws meer op. Ze onderscheidde zich
wel van andere discussies over de
Open Brief, doordat de deelnemers
ernstig op eikaars argumenten ingin
gen.
(Van c
n onzer medewerkers)
ALKMAAR De afgevaardigden
van de vrijgemaakte gereformeerde
kerk te Broek op Langendijk hebben
woensdag de classis Alkmaar-Zaan
dam verlaten, nadat de classis twee
voorstellen die zij hadden ingediend
had verworpen.
De beide voorstellen, met voorrang
behandeld, beoogden de credentiebrief
van Koog-Zaandijk niet te aanvaarden
en die van ds. A. H. Algra te Wormer
alleen te aanvaarden, als hij zijn hand- l
tekening onder de Open Brief zou te- j
rugnemen.
De kerk van Koog-Zaandijk voelt
zich niet geboden door synode-uitspra-
ken en heeft aldus de Broekse gedach- I
tengang daardoor het .kerkverband ver- j
broken.
Alle Hofnar produkten uitsluitend tabak
reld. Het is een groot dorp, of
zo u wilt, een klein stadje ruim
200 kilometer ten oosten van
Budapest. Maar nog altijd wordt
het stadsbeeld er beheerst door
de grote oude kerk.
En nog altijd is het een centrum
van gereformeerd kerkelijk leven In
Hongarije. Morgen zal er het jubi
leum van de Hongaarse Hervormde
Kerk gevierd worden. Dan is het
vierhonderd jaar geleden dat in dit
stadje de eerste Hongaarse synode
bijeenkwam.
Vanmiddag streek het KLM -
vliegtuig bij Boedapest neer. Ik be
vind me in een land dat een taal
spreekt die verwant is aan het Fins,
maar dan ook aan geen enkele ande
re taal. Hongaars is Slavisch, noch
Germaans, noch Romaans. Ik bevind
me ook in een land met een commu
nistisch regiem.
THUIS
En toch voel ik me er thuis. Nau
welijks was ik door de douane, of ik
werd aangesproken door een Hon
gaarse predikant in mijn eigen taal.
Hij is één van de 60 Hongaarse voor
gangers, die in Nederland hebben
gestudeerd.
En toen ik in deze oude eetzaal
aan tafel schoof kwam een andere
predikant me vragen of we het alle
maal wel naar onze zin hadden. Ge
duldig vertaalde hij het Hongaarse
menu, zodat we tenminste wisten
wat we aten.
„Wij Nederlanders staan er be
kend om, dat we zoveel talen kun
nen radbraken", zei onlangs een Ne
derlander op een oecumenisch con
gres met evenveel trots als zelfspot.
Het gevolg is dat niemand onze taal
leert. Dat wil zeggen, behalve de
Hongaren. Ik heb na een halve dag
hier in Hongarije al meer Neder
lands horen spreken, dan in enig an
der land dat ik bezocht. Het geeft
me een gevoel van welkom te zijn.
Trouwens, ook in ander opzichten
werd het me gemakkelijk gemaakt
om me hier thuis te voelen. In het
grote gebouw van de synode in Boe
dapest was de rode loper uitgerold
ter ere van de 75 buitenlandse
gasten, die het vierde eeuwfeest ex
tra Juister bij kwamen zetten.
GASTEIV
Van over de gehele wereld zijn ze
gekomen: ds. Jean Kotto uit Kame
roen, ds. James I. Mc Cord van Prin
ceton Seminary in Amerika, Wilhelm
Niesel, de voorzitter van de Her
vormde Wereldbond uit West-
Duitsland, prof. dr. J. L. Hro-
madka uit Tsjechoslowakije, Pierre
Bourquet uit Frankrijk, dr. Albrecht
Schönker uit Oost-Duitsland en nog
vele anderen, wier namen in de ko
lommen van deze pagina herhaalde
lijk voorkomen.
Vanmiddag dwaalde ik een paar
uur door Boedapest. Het is een mo
derne stad die door de vele kleurige
lichtreclames veel meer een westerse
indruk geeft dan bijvoorbeeld
Oost-Berlijn. Maar Boedapest was
ver voor de oorlog reeds het Parijs
van Oost-Europa.
De vrouwen en meisjes in hun zo
merse dracht zien er moderner uit
dan de vrouwen van Amerikaanse
emigranten die ik in het vliegtuig
ontmoette. Na jaren van scheiding
waren ze op weg om hun Hongaarse
familieleden te bezoeken.
Aan hun kleding te zien had de
tijd voor deze vrouwen stilgestaan,
terwijl in Boedapest de tijd is door
gegaan.
TRADITIE
Wie van een communistisch re
giem verwacht dat het een volledige
breuk met het verleden wil forceren,
staat verbaasd over het Hongaarse
gevoel voor traditie.
Oude monumenten, die in de oor
log zijn verwoest: worden met grote
zorg in hun oude glorie hersteld.
Een toren van een kasteel, al twee
eeuwen lang een ruïne, wordt weer
geheel opgebouwd.
Het beeld van Stalin mag dan ver
vangen zijn door een veel kleiner
beeld van Lenin, oude christelijke
koningen en martelaren staan nog
altijd op hun voetstukken. En een
nieuwe brug over de Donau werd
niet genoemd naar een revolutionai
re held. maar naar de eerst (my
thische) koning die het geloof aan
vaardde.
Het regiem van Kadar is een com
munistisch regiem, maar het commu
nisme heeft een eigen nationalistisch
accent gekregen, ook in Hongarije.
De klok van de oude basiliek in
dit Hongaarse Dordrecht slaat zijn
twaalf slagen. Door het open hotel
raam komt het gescandeerd bonken
van een drum. Aan de overkant van
de weg staat iemand stil voor een
boekwinkel. Een politiemotor raast
door de straat.
AMSTERDAM Dr. J. de Hooi
benoemd tot buitengewoon lector inl
agrarische economie, heeft vandJ
aan de VU zijn openbare les gehoudj
getiteld „Enkele beschouwingen
de economische organisatie van
landbouwproduktic".
De snelle economische en technisM
ontwikkeling, die in vele bedrijfst£
ken. tot een concentratie van de pj
duktie en de werkgelegenheid
kleiner wordend aantal grote
dustriële ondernemingen heeft gelei,
roepen in de landbouw juist een dalj
van de gemiddelde arbeidsbezett^
per onderneming op.
De levensvatbaarheid van de kleL
produktie-eenheid in de landbopg
moet verklaard worden uit enerzifc
de specifieke technische relaties in T
agrarisch voortbrengingsproces
derzijds uit de economische eigenai-.
digheden van het gezinsbedrijf Ij
persoonlijke onderneming). il
Dr. De Hoogh is in Winterswijk (I
boren. Hij studeerde aan de landbou'
hogeschool te Wageningen, waar
ook promoveerde in 1959. Sinds 1964
dr. De Hoogh hoofd van de afdell
Algemene Economisch Onderzoek vac
het Landbouw-Economisch Instituut.
't Mooiste bruin?!
beschermt |W
En ineens weet ik: Dit zijn maar
eerste vage indrukken, lossen klan
ken, die nog geen muziek maken.
Dit is de buitenkant van zowel de
Hongaarse staat als van deze kerk
met haar twee miljoen leden. Zal ik
tot een dieper verstaan kunnen ko
men? De komende dagen zullen het
NED. HERV. KERK
Beroepen te Schoonhoven (vac. J. C.
Schuurman): Joh. Verwelius te Waddinx-
veen; te Heukelum (toez.): J. Oh. Plaat
te Well-Ammerzodente Bennekom (vac.
J. Ewoldt): F. J. Veldman te Drachten.
Aangenomen naar Steeniwijk (wij'gem.
3): H. v. Dijk te Exloërmond.
GEREF. KERKEN
DOOPSGEZ. BROEDERSCHAP 'ET*
Beroepen te Den Haag (vac. O. plh
Hylkema): D. Richards te Bussue
Naarden.
CHRIST. GEREF. KERKEN L- 6
Beroepen te Vlaardingen: M. C. Taijj
te Barendrecht. Lj
GEREF. GEMEENTEN P
Bedankt voor Rijssen (vac. J. v. Hate®
ren): P. Blok te Dirksland. en
Nog altijd beheersen de kerken het stadsbeeld van Boedapest, En het ziet er niet naar uit dat het communis-\U
tisch regiem dit wil veranderen. Integendeel, oude gebouwen en ook kerken worden nog steeds gerestaureerdfa
al was het alleen maar om de band met het verleden niet te verliezen. El
(Van een onzer verslaggeefsters)
AMERSFOORT „Leven, leven, laten leven, ook in deze
maatschappij. Ook die jeugd heeft recht op leven, op een
toekomst zoals wij!" zongen-gisteren de gereformeerde dames
in de Grachtkerk van Amersfoort enthousiast met de Jelburg-ers
mee. In de Markthal werd gekeken en geluisterd naar dia's en
een klankbeeld van het Zendingscentrum in Baarn. Terwijl in
de andere gebouwen waar de bondsdag van de Bond van ge
reformeerde vrouwenverenigingen ook werd gevierd, cabaret,
creatief spel en dia's werden gebracht of vertoond door de
Nijenburg, de jeugdbonden en andere organisaties.
Duizenden leden, waarvan de
meesten getooid met feestelijke oranje
kokarde vulden de Bergkerk, Advent-
Nieuwe kerk, Grachtkerk en de Markt
hal.
Voor hen presenteerden zich 's mid
dags de Bijbel Kiosk Vereniging, Evan
gelisch Herstel en Opbouw, de Gerefor
meerde Jeugdorganisatie en de Gere
formeerde Jeugdverenigingen, het Zen
dingscentrum, de Nijenburg en de Jel-
burg. Met hun cabaret, dia's enzo
voorts gaven zij een indruk van hun
Immers het jubileumjaar zal in het
teken staan van de persoonlijke inzet
van de gereformeerde vrouwen in der
gelijk werk, waarvoor altijd mensen
tekort zijn. Maar wat zijn er voor mo
gelijkheden en door welke instanties
wordt het gedaan?
T3
OVATIE
„We wisten dat er een Jelburg en
een Evangelisch Herstel en Opbouw
zijn, maar we wisten nog niet wat het
was", zei mevrouw A, J. de Rooij-Tie-
mens, die de samenkomst in de Gracht
kerk leidde, in haar dankwoord tot de
Jelburgers. Deze brachten een bijzon
der goed programma ten beste en de
ovatie aan het eind was dan ook over
weldigend en verdiend.
Ze hadden een muziekspel ingestu
deerd. Voor de preekstoel en boven bij
het orgel zongen ze over de vele facet
ten van hun werk. Bekende melodieën,
hits en beat wisselden elkaar af. Intus
sen kwamen ook veel voorbeelden tot
daadwerkelijke hulp op de proppen.
„Jellers zoeken kamers in hun stage-
Zingend vertelden ze ook over de
ieugd, die naar de clubhuizen komt, er
n het begin het liefst patat zou willen
bakken en tot slot niet meer weg wil
voor nog vlug een plaatje is opgezet.
'S; Morgens na het openingswoord
van de presidente, dat wij gisteren
reeds doorgaven, spraken vijf burge
meesters, een lid van de Rijnmondraad
en de secretaris van de Christelijke
Boeren en Tuinders Bond over het on
derwerp: „De welvaart en ik". Alle
sprekers behoren tot de Anti-revolutio
naire partij.
De heer M. W. Schakel, burgn
meester van Hoornaar, die in de Berei
kerk het woord voerde noemde da>]
tijd er een, waarin God ons mensTt,
plaatst voor het volwassen zijn. Niejg
ve mogelijkheden betekenen nieuwe
antwoordelijkheid. Elke nieuwe ontdejg
king is een appèl, een beroep op ons. jg
In deze welvaartstijd worden o'"
het christelijk geloof en de christelij
zede doorgegeven. Spreker noemde E
betrekkelijkheid van de christelijke Ag
de, die toch ook niet onderschat ma',
worden. Ze is te vergelijken met C
zoals prof. Schippers het zegt f-* veie
keersborden. t
„Wij leven nu en hier, dat is vol
een christenmens een zin, die tint(e
van leven", zei burgemeester Schade
aan het eind van zijn rede. <p
UITBUNDIG
De heer J. J. G. Boot, burgemeest
van Hilversum, was zeer gedocume r
teerd in zijn toespraak. Hij begon m'1
het noemen van enkele cijfers ovr
het aantal koelkasten, wasmachinf;
vaatwasmachines, televisietoestellen,
lefoons en personenauto's. „Getalle
die de uitbundige welvaart manifest
ren, waarin we leven."
Hij verdeelde de welvaart in mat„
riële, fysieke, psychische i
godsdienstige. Wat dit laatste betre
doelde hij op de schoonheid in de ke
gebouwen en op het bestaan van
kerkelijke en maatschappelijke we
kers en werksters.
Begeleid door de muziekverenigiit
Hosanna zongen alle dames, die al
het eind van de middag naar De Hcf
