9 Brok menselijke tragiek in „De sprakelozen" KRO nam geen lettergreep risico HU Spel van Lodewijk de Boer Van der Kamp: dan liever werkloos In de van de kreeft NIEUWE LEIDSE COURANT DONDERDAG 25 MEI 1967 Caterina-show (Van onze radio- en tv-redactie) HILVERSUM De samenwerking ussen Duitslands ZDF en de AVRO lij het produceren van vier Caterina r'alente-shows is goed bevallen. Daar- 'ordt er voor de komende winter ïog een serie van vier programma's inet de gevierde ster gemaakt. Ook nu :al er een sprankje Nederlands in voor komennaar wens van de AVRO mis- chien in elke show. Verleden jaar mocht alleen Trea lobbs éénmaal gaste zijn van Cateri- a, die heel charmant allerlei buiten- andse artiesten ontving, maar Trea ;een woordje waardig keurde. Dat is ,e Nederlandse kijkers niet zo aange- laam geweest. Nu zal in de eerste show Liesbeth .list optreden, en de AVRO ondebhan- elt nog met o.a. Ramses Shaffy en .onnie van den Bos voor optreden in olgende afleveringen. Ronnie Tober ou al gecontracteerd zijn. De nieuwe produkties krijgen het ka- akter van „personality-shows", met minimum aan gesproken woord en maximum aan muziek en zang. Ze ;n elk 70 minuten duren, worden n juni opgenomen in het RAI-Congres- pentrum in Amsterdam, met uitzonde ling van één, waarvoor men naar de kpeldoornse schouwburg Orpheus gaat, n worden geregisseerd door de Duitse wichael Pfleghar. Tot de medewerkers aan het eerste rogramma behoren (natuurlijk) Cate na's broer Silvio Francesco, Johan Heesters, de Kessler-tweeling en de Amerikaanse variété-artiest Bob kramson en een Amerikaanse Iansgroep. Voor de begeleiding zorgt GOTENBURG Aan boord van de üelgische tanker Belgulf Enterprise in Ie haven van Gotenburg in Zweden heeft isteren brand gewoed. Een drijvende jrandspuit sleepte de tanker van de ka le weg. Het vuur kon in minder dan een ur worden geblust. I De tanker was juist gemeerd toen de ning de brand ontdekte. Het schip, n bemanning van 40 koppen, heeft 0.000 ton benzine en 12.000 ton olie aan Horizontaal woorden invullen die be- :kenen: 1. medeklinker, 2. hoofd- eksel, 3. deel van een fiets, 4. stuk eschut, 5. verzoekschrift, 6. verfstof, krijgsmacht, 8. vreemde munt. 9. me- Beklinker. Bij juiste oplossing leest men verti- aal: 1. de naam van een plaats in Gel- OPLOSSING VORIGE PUZZEL Horizontaal: 1. wals, 4. dollar, 9. adé, 0. dos, 11. era, 12. Londen, 14. nier, 16. mud, 17. in, 19. arbiter, 22. ok, 24. nol, 25. nek, 27. petitie, 30. ka, 2. los, 33. tra, 35. rede, 37. Lierop, 39. |de, 40. mee, 41. toe, 42. merite, 43. Vertikaal: 1. Wallis. 2. Ada, 3. Lena, Don, 5. os, 6. Leiden, 7. are, 8. rare, 0. deernis, 13. dra. 14. nut, 16. militie, nop, 20. bot, 21. rek, 23. kelder, 26. apper, 28. toe, 29. ere, 31. krom, 34. •rta, 36. Ede, 37. Lee, 38. ooi, 40. mt. (Van onze radio- en tv-redactie) HILVERSUM Het in opdracht van de VARA door Lodewijk de Boer speciaal voor televisie ge schreven spel „De sprakelozen" komt vanavond op het scherm en dat wordt weer een van die dramatische uitzendingen, waarbij de kijker enige bege leiding nodig heeft. Amusement is het in geen enkel opzicht, ge makkelijk te volgen evenmin; U moet dus bewust voor Uzelf uit maken, of U het zult gaan zien. Hoogst belangrijk is het stuk echter als eigentijds toneel verschijnsel. U herinnert zich de auteur misschien? Lodewijk de Boer is een nu 30-jari- ge veelzijdig begaafde artiest. Tot aan het einde van dit seizoen blijft hij zijn plaats bezetten als altviolist in het Concertgebouworkest, daarna MAANDAG FRANSE VIETNAM-FILM (Van onze radio- en tv-redactie) HILVERSUM Direct na de geboor te van prins Willem-Alexander liet de VARA de uitzending van een Franse film over de oorlog in Vietnam vallen. Deze zal nu a.s. maandagavond (29 mei, Ned. 1) worden vertoond. De film is getiteld „Het peloton An derson". Cineast Pierre Schoendoerffer zijn medewerkers hebben voor de opnamen zes weken lang, door de geva ren en explosies van de oorlog heen, het peloton Anderson bij de acties ge- meent hij verder van zijn pen te kunnen leven. Hiermee stapt hij niet op glad ijs: al heel jong begon hij met schrijven, proza en gedichten. Er is een tijd geweest waarin hij veel schilderde en beeldhouwde bij zijn serieuze mu zikale studie. Toch schijnt zijn artistieke bezieling hem voornamelijk de kant van het toneelschrijven op te stuwen. Reeds verschillende opvallende stukken van zijn hand werden opgevoerd, zo wel door het beroeps- als door het studententoneel, dat daarmee enkele malen bekroningen behaalde. Wel licht herinnert u zich van hem „Het gat" en „De verhuizing", ook op tv verschenen. Absurdisme Het werk van Lodewijk de Boer neigt j naar het absurdistische in de dik-1 wijls fragmentarische en schijnbaar! onsamenhangende dialoog. Het is: nimmer vrolijk of humoristisch, het pluist aan de mensenziel en aan de problemen van aanpassing bij socia le normen. Wrede en wat sinistere figuren kan men bij hem aantreffen. Ook in „De sprakelozen" is dat het geval. Hierin heeft hij brokken menselijke tragiek bijeengebracht, sterk-emotioneel aansprekend, heftig dan wel teder bij momenten, in een klein, onmoge lijk milieu, aangevreten door ver kommering op materieel gebied, eer verkommering welke zich echter meedeelt aan de geest van de weini ge personen die samen iets denken te ondernemen. De situering is die van een afbraakper ceel midden in een zandvlakte, het geen reeds een theatrale suggestie schept van mensen, die buiten de gewone samenleving staan. Een berg heeft weer eens een muis gebaard: de lang beloofde, tweemaal afgekeurde en herziene documentaire over geboortenrege- ling die de KRO gisteravond ver toonde, is een vrij teleurstellende aangelegenheid geworden. Dat is zeker het geval voor het rooms- katholieke volksdeel dat zo vurig wacht op kerkelijke voorlichting in deze, en op een uitspraak van Paus Paulus. Eigenlijk werd er niet anders ge daan dan een aantal progressieve geestelijken en andere wetenschaps mensen een bevestiging te laten ge ven van de stellingen in de destijds zo opzienbarende rede, welke Mgr. Bekkers ruim vier jaar geleden in Brandpunt uitsprak en waarin hij de geboortenregeling een zaak van ver antwoordelijkheid in christelijke geest, berustende bij de ouders, noemde. Men volgde deze rede nu deel voor deel maar het leek wel alsof de KRO geen lettergreep risico wilde nemen: elke spreker las woord na woord van een papier en wanneer er een andere taal werd gesproken kreeg men de ver taling-lezende hoorspelacteur Peter Aryans in beeld waardoor het pro gramma visiueel een misser werd. Breedvoerig In feite werd er totaal niets nieuw vernomen: alles wat breedvoerig en in vele herhalingen werd gezegd, is reeds betoogd. Men moet echter niet vergeten, dat het zelfdragen van verantwoordelijk heid voor rooms-katholieken reeds een geweldige stap is. Men is immers tot voor kort als leek altijd gesteld onder verantwoordelijkheid van de geeste lijkheid. De leek behoefde zich geen rekenschap te geven wanneer hij de voorschriften van de kerk op alle ter des levens maar volgde. Voor oudere rooms-katholieken is het dus telkens Weer' schokkend te vernemen dat de kerk nu op dit moeilijke gebied Andere jglfer^atieven aanwijst. Huwelijksliefde Intussen is ook deze vertoning niet zonder incidenten verlopen: de r.k. groepering Confrontatie, welke zich verzet tegen al te veel vernieuwingen in de kerk, heeft in een telegram aan kardinaal Alfrink gevraagd, de in de uitzending aangetoonde „ommezwaai van de kerk inzake anti-conceptie" te loochenstraffen. De kardinaal werkte er echter integendeel aan mee: hij liet zich in de studio, zij het óók via v en antwoord op papier, interviewen en legde de nadruk op zijn mening dat geboortenregeling een zaak is van hu welijksliefde, menselijke waardigheid en ouderlijke verantwoordelijkheid, waarbij het goed is ook te luisteren naar de stem van andere kerkelijke groeperingen. Die stem werd in de uit zending vertolkt door de Rotterdamse hervormde arts dr. Dupuis, die waar schuwde tegen te lichtvaafdig spreken van onfeilbare stellingen, omdat tijds- geboden kerkelijke theorieën kunnen wijzigen. Bitter Kort na de uitzending kwam Manus van der Kamp, die wegens het wei geren van zijn documentaire over dit onderwerp ontslag nam bij de KRO, voor de VARA-radio. Hij zei dat er „niets was overgebleven van zijn werk, en dat buitenlandse professo ren middels filmopnamen (door hem gemaakt) bij verkeerde na werden genoemd. De teneurs van zijn programma was geweest: de kerk kan in deze tijd geen beslissin gen meer nemen voor haar leden, maar ze hoogstens met adviezen in hun zelfstandigheid begeleiden". Deze gedurfde stelling vond hij in dit herziene maaksel niet meer te rug: „En dan ben ik liever werkloos, dan te moeten werken voor een in stituut dat alleen op eigen welzijn uit is!" voegde hij er bitter aan toe. dlokrant. 19.30 Gewijde muz. (opn.). 20.00 Lichte orkestmuz. (gr.). 20.10 De wilde vaart, de- tective-hoorsp. (3). 20.35 NCRV-Voc. ens. 22.00 Gitaar ding en oekumene. 22.30 Nws. 22.40 Boekbespr. 22.45 Kerkor- gelconc. 23.15 Klass. pianomuz. net 23.55 8.15 Act. 18.20 -orden onderbrokei. Olympiads' Tour ^oor^Neder- land). IKOR: 19.30 Korte vesperdienst. 19.55 Kerk ver af en dichtbij. AVRO: 20.00 Nws. 20.05 Thcun de Vries 60 iggespr. 20.30 Stereo: Radio Kam buss i sol. 21.20 bos- piano. TV-film. 20,30 Intern, rendez- 10: 19.15 Teletaalle 39). 19.30 Oon Nederlands. 20.20 Voetbal. Rep. 7.32 Radiokrant. 7.50 8.10 Stereo: Gewijde 0 Nws. 8.32 Stereo: 1 report. 13.30 Ster dagS°VeVARA: dollne en piano. VPRO: 7.55 Deze Stereo: Pianorecital. AVRO: 11.30 1 kasteel, klankbeeld. 14 50 Hm je aan je woord. VPRO: 15.31 Voor thuiszittenden. 16.01 Nws. 16.02 Namiddagconcert focaal ensemble. 17.01 FM-kanale». AVRO: 9.00 9.02 Actualiteiten. 9.05 vr ochtendprogr. 10.00 Nws. Arbeidsvitaminen. i Nws.). VPRO: 12.00 Nws. TELEVISIE MORGEN Klass. strijkkw Dat doen ze dan ook, de twee broer? met hun stomme zusje, die hier wo nen en als het ware van de buiten wereld zijn afgesloten. De meeste connectie welke zij hebben overge houden culmineert in de band, gesla gen tussen het zusje Gina en een oudere, eveneens stomme man. Zij zijn de sprakelozen. De oudste broer Doe (een schitterende rol voor Henk van Ulsen) is de on dernemer, de gangmaker, mentor van zijn jongere, psychopatische en werkschuwe broer Kil, die van zich zelf weet dat hij een sadist en een gevaarlijke zwakkeling is. Zijn af hankelijkheid van Doe wakkert zijn agressiviteit aan. Er wordt gepraat over plannen om ge drieën een bloemenwinkeltje te be ginnen, maar hoe aan geld te ko men? De vertegenwoordiger van een financieringsmaatschappij komt te vergeefs onderhandelen: er is geen onderpand. Familiedrama Tenslotte komt Doe op zijn zoveelste kwalijke idee, uit te voeren met zijn broer als handlanger. Enfin, u zult de onbehaaglijke ontknoping van dit kleine familiedrama, waarin het veel meer om karakteruitbeelding en aantonen van menselijke emoties gaat dan om logica gaat, zelf wel Voor de auteur en de regisseur (John van de Rest) vragen wij u, minder aandacht aan het verloop van het verhaal dan aan de ontredderde mens te schenken, want zo dient u te kijken en te luisteren. Het was voor John van de Rest heel moeilijk, zijn decors bij elkaar te krijgen. Op het Amsterdamse Katten burg liet hij een afbraakhuis filmen, dat kort daarna tegen de vlakte ging. De filmbeelden liet hij in de studio nabouwen. Voor de impressies van de zandvlakte filmde men twee dagen op bouwterreinen in de Bijl mermeer. Jubileumconcert van Feike Asma (Van onze radio- en tv-redactie) HILVERSUM De NCRV zorgt er voor. dat het concert hetwelk de 55-ja- rige organist Feike Asma ter gelegen heid van zijn 40-jarig jubileum geeft op zijn „eigen" orgel in de Grote kerk van Maassluis, via de radio is te ho- Dat gebeurt in het programma „Mu ziek en dienst", dat op maandag 29 mei a.s. 's avonds om half tien wordt uitgezonden. Vooraf hoort u flitsen van de receptie, welke de jubilaris wordt aangeboden. Feike Asma begon zijn loopbaan in 1927 op 15-jarige leeftijd in zijn ge boorteplaats Den Helder; in 1933 ging hij naar de Hooglandse kerk in Lei den, tien jaar later naar de Ev. Lu therse kerk in Den Haag en sinds 1 oktober 1965 is hij organist in Maassluis. Zijn jubileumconcert wijdt Feike Asma aan werken van Bach, Jan Zwart, Hendrik Andriessen en aan een uitvoering van het werk dat Paul Christiaan van Westering voor zijn ju bileum componeerde. Keizersnede op rat gedemonstreerd (Van onze radio- tv-redactie) HILVERSUM In het KRO-televi- sieprogramma op donderdag 1 juni a.s. zal de geboorte van een rat een onder deel vormen van de serie-uitzending „Gamma", waarin populair wetenschap pelijke onderwerpen worden behan deld. De jonge rat zal door middel van de keizersnede ter wereld worden ge bracht, opdat de kijker kan zien, hoe deze operatie in zijn werk gaat. Een en ander gebeurt in het Radio Biolo gisch Instituut in Rijswijk, in een ste riele, hermetisch afgesloten ruimte, om dat het jonge diertje vrij moet zijn van ziektekiemen. Het wordt nl. ge bruikt voor wetenschappelijk medisch onderzoek. door B. J. Kleymens Een van de weinige vriendelijke momenten in het tv-spel „De sprakelozen" van Lodewijk de Boer, waarin het mooie zusje Gina dat niet kan spreken, haar jongste broer Kil een verwrongen figuur) een foto toont. U ziet in deze rollen Willeke van Ammelrooy en Herman Lutgerink. Deze scène typeert niet de sfeer van het spel dat, zoals de meeste stukken van De Boer, een atmosfeer van wreedheid en geestelijke primitivi teit oproept. De auteur beperkt zich niet in de harde en onver bloemde wijzewaarop hij de zelfkant van de samen leving de toeschouwers voor ogen houdt. Uitzending vanavond op Ned. 1, tussen 9.50 en 10.05 VANAVOND TE ZIEN Ned. 1 VARA r (NTS) Eurovisiereportage voetbal uit Lissabon: Inter MilaanCeltic, r Gewestelijk nieuws, r Achter het nieuws. r tv-spel „De sprakelozen" door Lodewijk de Boer. r herhaling documentaire psychiatrische verpleging Ned. 2 NCRV r „Geen beter leven", feuilleton. Internationaal Rendez-vous. r medisch filmpje uit Rusland, r voortzetting Britse serie Russische toonkunste- (CVK/IKOR) Dichterbij. VANAVOND TE HOREN Hilversum I NCRV r gevraagde gewijde muziek, r vervolghoorspel „De wilde vaart" 'detective), r koorprogramma met causerie, gewijd aan Willem Pijper en zijr\ tijd. r Wijd1 als de wereld, religieuze informatie, r Jaques van den Dool bespeelt het orgel van de Grote Kerk in Den Bosch. Hilversum 11 AVRO r (IKOR) Avondgebed, r tweede vraaggesprek met Theun de Vries, r Radio Kamerorkest concerteert, r vakantie-amusement. r Mozart-concert door Erna "Spoorenberg, sopraan, en Géza Frid, piano, r nieuwe stereo-platen in Discotaria. de harde matras met alle comfort van een zachte! Ergens voelde hij zich niet helemaal tevreden. Tobbend met de rechterpijp van zijn pyamabroek hij had, verstrooid, zijn schoenen, nog niet uitgetrokken dacht hij aan het raadsstuk, dat hij opgeraapt en in zijn zak gesto ken had. Wat voor belang had hij er bij om dat achter te houden? Diep in zijn hart wist Jan het antwoord op die vraag wel. Je hoefde niet zo'n groot journalist te zijn, om te bevroeden, dat er in de rustige, saaise stad Rool- drecht, waar het leven op maandag precies op dat van dinsdag leek en zo heel de week door iets aan de hand was. Als het ook maar enigszins mogelijk was zou Jan Frens daar graag zijn vingers tussen krijgen. Dat hij diezelfde vingers aan dit zaakje wel eens gevoelig zou kun nen branden als hij met het raadsstuk voor de dag zou moeten komen en zou moeten bekennen, dat hij het ver donkeremaand had omdat hij er nieuws aan had gero ken, begreep hij best. Hij hoorde de commissaris al briesen! Misschien was het beter toch maar geen risico te nemen en morgenochtend met een of an dere smoes Akkerman te vertellen, dat er aan de stapel raadsstukken in de bodekamer een ontbrak en dat hij dat nu als een kleine bijdrage tot het slagen van het onderzoek aan de commissaris kwam aanbieden. Zou waarschijnlijk de boot toch al aan zijn! Zijn voet was eindelijkdoor de onwil lige broekspijp gegleden. Hij plofte op zijn divanbed en begon, nog steeds zwaar nadenkend, zijn veters los te peute ren, maar staakte die bezigheid toen de telefoon een hels gerinkel liet horen. Nou een brandje.zei Frens nijdig. Daar zit ik net vurig naar te verlangen- Maar gelukkig voor hem was er geen brandalarm. Het was de nachtvogel Jek Groot, die er een handje van had op de meest onwaarschijnlijke uren op te bellen. Lag je al, Jan? kwam Jeks stem krassend door de draad. En voor Frens hem hartelijk kon bedanken voor de belangstelling ging het in een onvoorstelbaar tempo verder: Ik heb je al eerder gebeld. Dat primeurtje heeft tijd gekost zeg. Moet je het nu nog uitwerken of heb je bot gevangen? Zeg Jan, hoe vond jij dat kind, die Loesje? Mag er wezen, niet? 'k Heb haar laatst ontmoet op het bal van de Rooldrechtse hockeyclub. Zit, zoals je hoorde, op het kantoor van mr. Ubbink, maar daar zal ze wel weer rap vandaan gaan. Is me dat een vent. Heeft ze me een paar staaltjes van verteld. Jonge, jonge, over primeurs gespro ken ik heb sensatie in mijn hoofd, waar twee doden in een stadhuis een dor bedoeninkje bij zijn. Je zal razend worden Hé, ouwe rover, je hoort me toch wel? Frens nog altijd met zijn gedachten bij de „primeur" waar hij persoonlijk bij betrokken was geraakt, reageerde beslist niet zoals Jek van hem gewoon was. Hij mompelde maar iets en Jek vroeg verwonderd: Zeg Jan, d'er is toch niks? De oprecht gezorgde toon in de stem van Jek, die aan alle primeurs van de wereld lak zou hebben als er iets zou zijn met zijn collega, maar bovenal vriend, Jan Frens, deed zich plotseling realiseren wat hij in zijn onderbewustzijn eigenlijk al lang besloten had: hij moest met Jek praten over het geval. Kon hij gelijk van Jeks vindingrijkheid profiteren bij het vinden van een smoes voor de commissa- ten. Een half uur later zat Jek te zweten op de puzzel, die Jan hem had voorgelegd. Maar ondanks ingespannen gepie ker kwam ook hij er niet uit. Verrek! zei hij. Wie was die vent dan? Waarom sloop'tie het stadhuis binnen? Wat moest'ie bij die raads stukken? Waarom pikte hij er juist het exemplaar van Hooftman uit? Waarom is Hooftman eigenlijk doodgegaan? stootte hij er tenslotte met een bizarre gedachtensprong uit Je kunt net zo goed vragen waarom Bolink doodge gaan is! gaf Jan ten antwoord. Dat is het nou, Jek. Je nuchtere verstand zegt, dat het een tragische samenloop van omstandigheden is geweest, maar nu er een vent is komen opdagen die er kennelijk op gebrand is uit de erfenis van wijlen Hooftman juist een raadsstuk te krijgen, zoals er minstens vijftig exemplaren zijn gestencild, nu ga je je van alles in je hoofd halen.... Ik kan me dat best voorstellen, maar te denken, dat die vent iets met de dood van Hooftman te maken heeft is eigenlijk wel te gek om alleen te lopen. Dokter Krekel weet weet toch nog wel iets van z'n vak. En dan: hoe zit het met Bolink? Ook om zeep geholpen? Goed... best... maar waarom dan? 't Idee is volslagen idioot, gaf Jan onwillig toe. Maar d'er is wat aan de hand met dat raadsstuk. Dat praat je toch niet uit m'n hoofd. Laat het me nog eens zien? vroeg Jek. (Word! vervolgd) Tang in maag In Long Beach in Californië zijn twee chi rurgen, die bij een patiënt een tangetje van 23 centimeter in de buik hadden achtergelaten, veroordeeld tot betaling van 245.000 gulden plu$ rente. De patiënt was in 1964 geopereerd. Toen hij een jaar later maagfoto's liet maken, werd het vergeten instrument ontdekt. 7®By zatarOPT oe TPP I, SHTURMVS S90» imr ce. euucrH/H/sre/ue/ecm.TOP MNoetJ __l /yen weert zichtBftftR. -. 1 ©.Ie. ■SfIDIE, 1 VLDS, eu ;l WESfiou. r R. Shuster uit mogelijk terug hebben en speldde de Pittsburgh (VS) politie op de mouw dat de truck be- wilde zijn gesto- laden was met zoveel explosieven dat len auto zo snel enkele huizenblokken gemakkelijk zouden kunnen worden opgeblazen. En óf de truck vlug gevonden werd! De politie zal geen maatregelen tegen Shuster nemen. SUKKELTJE EN BRUUNKE 28. De volgende ochtend wordt Stikkeltje het eerst wakker. Hij geeft-een ny- dige ruk aan het touw en daardoor wordt Bruunke ook wakker. „Mm mmm mmm?" vraagt die. Nog een ruk, van al lebei tegelijk, en het touw schiet los! Stikkeltje haalt direct de prop uit zijn mond. „Hé, hé, dat lucht op!" zucht hij tevreden. Bruun ke volgt dadelijk zijn voorbeeld. „Nu gauw eruit, dan" zullen we de Bosdorpers waarschuwen!" zegt Stikkeltje. Maar wat ze ook prober: de deur is stevig op slot. Ze roepen, ze bonzen op de deur, ze ramme len met de knop „Niemand ziet ons, we moe ten in vredesnaam maar wachten tot die nare man terugkomt!" berust Stikkeltje, „En NIETS te eten!" zucht Bruunke. FERDNAND

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1967 | | pagina 13