Scholieren
en vuile lucht
nieuw JEUGDBLAD
RUIMTE
Twee
meisjes
arbiter
op gras
mat
Hooglied
GEBOREN
AMERIKA
IN
ZATERDAG 29 APRIL 1967
KADER 2x@
FRIESE BACTERIËN KUNNEN
NIET LEVEN IN VLAARDINGEN
Gielis (18), Rob van Det (16), Ad
Kloet (16), Peter van Leeuwen (17) en
Frank van Zuuren (18) wel van me
ning dat er door de overheid en het
bedrijfsleven veel aan het luchtveront-
reinigingsonderzoek wordt gedaan.
Dank zij dit werk zou de situatie
zelfs al wat verbeteren.
Oplossing
Dit neemt niet weg dat de vervui
ling in de lucht een groot gevaar
vormt. Het Roergebied en Groot-Lon-
den zijn hier „voorbeelden" van.
Is er dan geen oplossing voor
het tegengaan van de lucht-
VLAARDINGEN Met spanning tverd het resul- vaneen'B«g"
taat van bijna drie maanden wetenschappelijk „als ze die stoffen volledig zouden
onderzoek door de zeven Vlaardingse hbs-ers af- vei"branden is er geen vuiltje aan
gewacht. De microscoop waaromheen zij stonden ge- Om technische redenen en voor-
schaard moest het antwoord geven. Team-leider Gerard1 al ouk financiële, schijnt dit nog
van den Berg waagde een blik. Wat hij zag deed hem de
haren ten berge reizen.
„We waren altijd maar toeschouwer",
vertelt Tineke van Spronsen. „we
stonden langs het lijntje en we
moesten bij een voetbalwedstrijd
steeds passief toekijken. Op een ge
geven moment waren wij dat beu.
We wilden zelf ook wel eens wat
doen.
Nu fluiten we haast elke vrijdag
avond ('s zaterdags kunnen wij van
wege onze studie niet) een pupillen-
wedstrijd".
„Xiks bang"
Vol trots laat Tineke van Spronsen
foto's zien van door haar gefloten
wedstrijden. Krantenknipsels il
lustreren het geheel. Ook het pu
bliek heeft plezier in de meisjes en
wil wel eens zien wat ze ervan te
recht brengen. „We zijn niks bang
voor de toeschouwers", vertelt Els
van den Berg. „Je moet doen alsof
je hen niet hoort.
voor Virginia
poëzie ontstaat als de
dag geboren wordt uit de nacht
als de nacht sterft in de greep
van de dageraad
als de nacht ontkiemt
uit de laatste adem
van de schemering
als de dromen plotseling
wakker worden en
zelfbeschikking eisen
dan walmt de poëzie als wierook
naar een God die misschien
door de schok van een gedicht
dat ontstaat uit het niets
plotseling een nieuwe wereld
wil creëren.
poëzie is niets anders
dan ademhalen met woorden
dan leven met volzinnen
in je gedachten
niets anders dan de glimlach van
de europoort
transformeren tot een
boeket rozen
niets anders dan de lichtmasten
van de van brienenboordbrug
hanteren als toetsen
van je schrijfmachine.
s het
registreren van de symfonieën
van brahms en beethoven
tot woorden die huilen
het vertalen van de muziek
van de beatles
tot. akkoorden van heimwee
het omsmelten van hoogovens
tot een droomrivier van weemoed
Meer dan vijftig procent
oplossing, maar minder afdoen
de, is het verhogen van de pij-
de „goedaardige" bacteriën Pen. Daar zijn ze bij de Shell nu
waren tengevolge van luchtverontreiniging afgestorven. Het mee fif1?", er e i^?°.r 6
waren de bacteriën die zo hoogstnoodzakelijk zijn voor het gezondheid van heel veel belang Dr me.sjrs mogen brwheiden zun n
J.,__4J v dat er een uitgebreide groen- het dagelijks leven, in het veld zijn
ze dat bepaald niet. Met forse hand
hanteert het Zwijndrechtse tweetal
(heiden leerling van de Industrie
BRAM BOM vakschool in Dordrecht) het schelle
voor en door scheidsrechtersfluitje om pupillen
de jeugd die buiten hun boekje gaan precies
^WIJNDRECHT „Als ze tegen me opspelen, geef ik ze ge-
woon een brutale mond terug". Deze krachtige woorden
komen uit de mond van het bescheiden meisje Els van den Berg,
17 jaar. die samen met de al even weinig opdringerige Tineke
van Spronsen, 18 jaar, week in week uit op voetbalvelden in
Dordrecht en omgeving te vinden is om een voetbalwedstrijd
te leiden.
poëzie is het afbreken van
de euromast
het omvergooien van de doelen
het dempen van de indische oce
welzqn van
i, dieren en planten.
worden
Het bepon allemaal in januari naar verontreiniging kunnen
aanleiding van het programma van gesteld,
de Vara ..De jonge onderzoekers In Overigens zijn Gerard van den
deze televisie-serie worden jonge Berg (17)i Constant Smits (16), Cees
mensen aangemoedigd tot wetenschap
pelijk en experimenteel onderzoek.
De groep Van den Berg heeft in dit
programma met de „luchtverontreini
ging" als onderwerp, hoge ogen ge
gooid. Zij staan op het ogenblik met
785 punten aan de kop en het is niet
onwaarschijnlijk dat zij de eerste
prijs van vijfhonderd gulden gaan
winnen.
Dinsdagavond 9 mei, in studio „Bel-
levue" te Amsterdam wordt opnieuw
voor de televisie uitgemaakt wie deze
prijs krijgt Slechts een groep met
een onderzoek naar de invloed van
televisie op schoolkinderen, kan de
Vlaardingers nog „bedreigen".
De groep Van den Berg zit in de
vierde klas van het gemeentelyceum.
Vanuit hun school kijken zij op raffi
naderijen en chemische fabrieken. De
wind hoeft maar even uit de verkeer
de hoek te komen of dikke zwarte
rookslierten verspreiden zich over de
nieuwe wijken van het Waterweg-ge
bied.
De meeste
voorziening komt".
gewend en klagen hoogstens over de
stank. Voor personen met astma of
andere adëmhalingsaandoeningen ligt
dit heel wat anders. Zij merken drom
mels goed dat de luchtverontreiniging
hun gezondheid bedreigt.
Voor de zeven h.b.s.-ers lag het on
derwerp van hun onderzoek dan ook
voor de hand. Na overleg met drs. F.
L. Pelt. de biologieleraar, werd nage
gaan hoe bacteriën reageren op ver
vuilde lucht.
Allereerst maakten de zeven biolo
gen in de dop een werkrooster. Ieder
kreeg een taak opgedragen. Grote sta
pels boeken over het kweken en en
ten van bacteriën werden doorgeno
men. Het belangrijkste werk moest
echter nog komen.
Teneinde een zo goed mogelijk
resultaat te krijgen besloot de groep
Van den Berg een grondmonster te
nemen uit een niet door luchtveront
reiniging besmette streek. Zij kozen
hiervoor een bosrijke omgeving bij
Bolsward in Friesland uit. In de
Kerstvakantie namen zij hier een
monster uit korrelige klei, die dicht
bij de oppervlakte lag.
Zij verdeelden de helft van dit
monster over Vlaardingen en de ande
re helft werd luchtdicht afgesloten be
waard. De afgesloten bacteriën wer
den ongeveer zeven kilometer buiten
Vlaardingen uitgezet. Na veertien da
gen bleek dat ongeveer tien procent
was afgestorven.
Dat reglement kennen de meisjes op
hun duimpje na een cursus van
drie maanden, die in november be
gon en in februari eindigde.
Hogerop
Wat huiverig stonden Tineke van
Spronsen en Els v.d. Berg op hel
28ste november op de stoep van het
KNVB-gebouw in Dordrecht, klaar
voor de eerste les. Argwanend ke
ken 33 mannen-scheidsrechters
naar het vrouwelijke tweetal, dat
de moed had scheidsrechter te wil
len worden.
Later viel het allemaal best mee. ..We
werden als volwaardige cursisten
beschouwd", vertelt Tineke van
Spronsen „en we worden nu ook
als volwaardige scheidsrechters be
handeld. Het is echt geen lacher
tje". Tineke en Els hebben op die
cursus overigens veel plezier be
leefd.
Dit doen ze nu trouwens nog aan het
arbitreren. De meisjes laten geen
mogelijkheid ongebruikt om in de
sport nog iets op te steken.
In de eerste wedstrijden viel dat niet
mee. Je bent dan altijd een beetje
zenuwachtig maar als je eenmaal
op dreef bent. heb je alleen nog
maar oog voor de wedstrijd en niet het vernietigen met atoombom
voor het publiek."
Vuurproef
Tineke en Els zijn echte voetbalfans.
Elke tv-wedstrijd wordt met arguso
gen gevolgd. Vooral de scheidsrech
ter wordt aan een nauwkeurig on
derzoek onderworpen.
De meisjes willen graag hogerop in
het scheidsrechtersvak, hoewel zij
voorlopig een pupillenwedstrijd pre
fereren boven een junioren
wedstrijd. „Die jongens van een
jaar of vijftien, zestien kennen
meestal de kneepjes van het vak.
Zij halen soms gemene dingen uit en
daar moet je dan als meisje van
zeventien tegen optreden. Nee.
daarvoor hebben we nog te weinig
gezag.
Tegen pupillen moeten we natuurlijk
ook wel eens onze tanden laten
zien. en dat doen we dan ook wel, j
maar in je hartje voel je je dan i
heel klein. Je bent steeds bang dat i
het uit de hand zal lopen hoewel je
dat natuurlijk nooit laat merken".
van new york en moskou
om uil de ruïnes
nieuw-jeruzalem op te bouwen.
poëzie is het kruipen
in het hof van gethsemane
het is het wachten op de executie
die voltrokken wordt
als de zon opgaat
over de stervende aarde.
poëzie is het doortrekken
van de. sahara
zonder een druppel water
het blindelings gaan
door de schaduwen des doods
zonder de zekerheid
dat aan de overkant
het beloofde land wacht.
poëzie is de kristallisatie
van de honger van miljoenen
in azië en afrika
de weerklank van de
slagvelden in vietnam
de triomfantelijke lach van de
amerikaanse piloten
en de doodschrei
van de vietcong.
poezie is het rai
op de rijksweg i
naar dordrecht
met een vaart
200 km per
Bram Bom (ik zal slagen) lanceert
Reacties
Met het laatste gedeelte van dit
spectaculaire onderzoek wilden de
h.b.s.-ers aantonen dat de verontrei
nigde lucht van de industrieën af
komstig was. Een ander monster zet
ten zij daarom uit op een tiental me
ters afstand van een bepaalde in
dustrie. Het resultaat was frappant.
Ongeveer 85 procent van de bacteriën schijnt met- een oplage van 50.000
bleek niet tegen deze nieuwe omge- eerste nummer van een cul-
VmcfeenS wondlr'ïa, Ce h.b,,crS turecl blad. Voor e„ door de
afloop van het televisie-programma jeugd zegt Bram. ..Als net goed
NEGERS, Chinezen, Amerikanen en zelfs Neder
landers luisteren naar liet ritme uit de luidspre
ker. Een mengelmoes van talen, gezellige hoek
jes. In een van die hoekjes, spaarzaam verlicht, vertelt
Bram Bom, architect, 22 jaar, over zijn plan een veertien
daags cultureel orgaan voor de jeugd uit te geven.
Sombere geluiden over Rotter
dam als cultuurarme stad logen
straft hij met feiten, die er niet
om liegen: in september ver-
Pieter Jan
Dekkers
Inhoud: film, toneel, (amateur en
modern) cabaret, shows, festivals,
sport en spel, volksontwikkeling, con
certen (waaronder ook jazz), klassieke
muziek, kunst voor de jeugd, kunst
voorlichting, publiciteit. „En alle ande
re facetten van de samenleving die de
communicatie tussen de jongeren kun
nen bevorderen", voegt hij er aan toe.
Hij heeft gesprekken gevoerd met
vele bekende mensen in ue kunst.
Resultaat is een lijst van lieden met
klinkende namen, die achter Brams
streven staan en er alle medewerking
aan verlenen.
„Dat is ook de reden, dat ik zo
optimistisch ben", lacht hij.
Burgemeester Thomassen is voorzit
ter. Leden: o.a. dr. W. C. van Cauwen-
berg, Belgisch ambassadeur in Den
Haag. J. Reehorst, wethouder kunstza-
•eel mensen reacties ontvingen gaat moet het blad over twee jaar beleven was. Alleen bestond er geen ken, It.-gen. b.d. J. Nass (mariniers),
j-j- blad, dat de jongeren op de hoogte Rob de Vries, direkteur van het
De belangrijkste kregen zij van de een haif miljoen lezers hebben".
voorzitter van de „contactcommissie
voor natuur- en landschapbescher- je wejnjg cultuur"
mmg", jhr. mr. M. van den Goes van 3
Naters. In een schrijven liet hij weten Hij is een wat verlegen jongeman
dat hij het onderzoek bijzonder op met 'neUe krullen in zijn haar en een
prijs stelde. Ook de rector en de lera- smetteloos witte boord. Hij past
ren waren vol lof. Amerikaans aandoende sfeer ii
Maar wat graag zouden de scholie- Rotterdamse AMVJ-gebouw aan de
ren. van wie sommigen in de biologie, Westersingel,
scheikunde en medicijnen verder ho
pen te gaan. het onderzoek voort wil- „Vorig jaar september kwam ik tot
len zetten. Liefst nog samen met ande- de conclusie (naar aanleiding waar-
re scholen. In dat geval zou wellicht van. weet ik niet meer) dat er op cul-
een landelijk onderzoek naar de lucht- tureel gebied voor de jeugd genoeg t# vorderen.
DE jazz zegt men is geboren in Afrika. Een veel voor
komend misverstand: een essentieel deel van de jazz-men-
sen is zwart en het gebruik van ritme-instrumenten associeert
men iets te makkelijk met allerlei Afrikaanse riten en folklore.
Ik ben niet van plan om het zwarte aandeel in de jazzgeschiedenis
te kleineren, integendeel. In alle belangrijke stromingen hebben
negers vooraanstaande posities bezet, met uitzondering misschien
van de West-Coast, die vrijwel uitsluitend wit is geweest; ook al
natuurlijk omdat de neger over het algemeen een emotioneel en
primair reagerend mens is. die zich niet graag met deze steriele
mooitoeterij bezighoudt. Maar het zou bedenkelijk veel op racisme
gaan lijken als je een waarde-oordeel (ook al is het alleen maar
jazzkritisch) uitspreekt op grond van een huidskleur.
De jazz is niet geboren in Afrika, maar in Amerika, al vindt hij
z'n oorsprong in de Europese cultuurmuzick. Jazz is een helemaal
Amerikaanse aangelegenheid: buiten dit werelddeel wordt hij
op een gunstige uitzondering na voornamelijk amateuristisch
bedreven, als achtergrond voor een jeugdprogramma voor de radio,
of als begeleiding van een Franse gangsterfilm, maar nooit als zelf
standig volwaardig expressiemiddel.
Blanke blues''
Om op de tegenstelling wit/zwart terug te komen: de blanke muzi
kant wordt steeds meer geïntegreerd. Zelfs de blues, een terrein
dat tot voor kort specifiek een negroide aangelegenheid was, krijgt
steeds meer witte beoefenaren.
In Chicago bijvoorbeeld worden de straten opgesierd door Mike
Bloomfield, compleet met twaalfsnarige gitaar, en daaraan op inge
nieuze wijze bevestigd een net niet te groot mondharmonikaatje. Ook
bevat het apparaat een zeer inventief knijpertje voor sigaar of
sigaret. Mikc kan dus de gitaar bespelen, op dc harmonika blazen
en roken tegelijk.
Tussendoor zingt hij blues, en dat schijnt hij gans niet onbedreven
te doen. Een ander drietal, dat deze muzieksoort aanwendt om de
Weltschmerz te bestrijden zijn de heren John Koerner. Tony Glover
en Dave Ray.
En zo zijn er meer. Hun muziek is helemaal niet slecht, maar mist
uiteraard de spankracht, die nu eenmaal alleen maar in de neger aan
wezig kan zijn. Hij is in een bluestraditie opgevoed en grootgebracht.
Voor hem is er een beweegreden.
Maar wat die blanke jongens doen is racisme in diapositief. Laten
we wel wezen: de beat maakt ook gebruik van een huilend en
knorrend harmonikaatje tegenwoordig.
B. T.
het tot gruis rammeien
van de sint-laurens
het opblazen van de metro en
uit het puin een vijver aanleggen
met zwanen en lotussen
en waterlelies en libellen.
poëzie is
de synthese van leprozenkolonie»
en de neonlichten van de lijn
baan
het is gehoor geven aan de
roepstem van God
je hele leven op het spel zetten
voor je medemens.
poëzie is het lopen
naar een horizon
die er niet is
het opstaan uit de doden
in de bloei van je leven
het schreeuwen
naar gerechtigheid
het uitzien naar een nieuwe he
mel
en een nieuwe aarde
en met hulp van provo's en ma-
bressen slaan
poëzie is zonnebaden
met God
aan het strand van scheveningen
de seconden van dag en nacht
noteren in woorden van geluk
poëzie is niets anders
dan spelen met het leven
dan blij zijn
om de zon
om de regen
om de wind
om de sterren.
poëzie
is de mensheid
liefhebben met huid en haar
poëzie is de wereld
omarmen
tot een nieuw gedicht
tot een nieuw heelal
lot een nieuwe God.
HENNY TVRPIJN.
kunnen stellen van culturele ma
nifestaties.
„Ik ben er zelf op uit gegaan, onder
zocht of het haalbaar
Nieuw Rotterdams Toneel, Jules de
Corte, George Stam, ds. P. Bakker,
Pierre Janssen, dr. J. Ozinga (NCRV
Nu is het „vermoedelijk") en vele anderen.
Geen commercie
„Ik wéét dat het zal slagen", zegt
.U„„„ jui„e vooriicnung op »ovi- ,ram- Se?n tegerupr.rt duldend. „Er
aal-cultureel gebied. Het bewustzijn taanJ™ns<,n a,ch'"' °e
v.n saamhorigheid te verlevendigen ^*a8,.,r,nancietI D°ala"-
en de integratie van de Nederlandse B
en Vlaamse cultuurgemeenschap te be- Het weekblad zal zich onder geen
enkele voorwaarde bezig houden met
een winstoogmerk op commercieel ter
rein. Daarom kunnen de leden van de
Rotterdamse sociëteiten, de Doclen-
jeugd en de ..jeiigdpaspoortjnngens"
het blad gratis krijgen. De anderen
zullen een kleinig'eid moeten betalen
(„misschien een kwartje of zo").
Met de NV Arbeiderspers is een
overeenkomst gesloten over de exploi
tatie. Deze maatschappij heeft zich ga
rant gesteld voor de financiering.
Hoofdredakteur wordt Harry van
den Bouwhuysen. Bram zelf belast
zich met de „supervisie" in de vorm
van de funktie „direkteur".
Iedereen, die meer inlichtingen
wil hebben, wil reageren of sug
gesties doen (er is bijvoorbeeld
nog geen naam voor het blad),
kan bij Bram terecht. Zijn adres
is: A. Bom, Dr. Visserstraat 9,
Rotterdam.
KWESTIE VIETNAM 1975:
Wir haben es nicht gewusst
We did not know
W e hebben het niet geweten
