Beschuiten
ververst in
WACHTEN TWEELING
ZUSTER VAN LUIHEID
H'
Motto van pers voor geboorte Trix:
Moederweelde en vadertrots
Tere herinneringen
RIL I
GERARD HOEKBEATRIX
LIET OP ZICH WACHTEN
TELEX 'S NACHTS BEWAAKT
DOOR REDACTEUR OP DIVAN
'ILVERSUM „Die hele maand januari 1938
was de spanning in Nederland geweldig groot.
Nu elk ogenblik, zo heette het dag in dag uit,
kan in het prinselijk gezin een baby worden
geboren. Voor de viering van die geboorte waren in
het land allerlei voorbereidingen getroffen. Zo zouden
de schoolkinderen worden getracteerd op beschuit met
muisjes.
Maar de baby liet op zich wachten, en dit had konsekwenties,
ook voor de beschuiten. Toen prinses Beatrix nog net op de laat
ste dag van de maand het levenslicht aanschouwde, waren bij
voorbeeld op een aantal scholen de beschuiten al zesmaal ver
verst".
Van alle kanten stroomden die 31ste januari 1938 de trouwe Oranje-gezinden naar Soestdijk toen bekend werd, dat prinses
Juliana het leven had geschonken aan een dochter. Een onafzienbare rij auto's beuoog zich langzaam langs het paleis. De
politie had grote moeite het verkeer in goede banen te leiden.
Gerard 'H. Hoek, nu wethouder te
Hilversum, toen als redacteur ver
bonden aan De Rotterdammer, zet
de klok 29 jaar terug.
Hij vertelt: „De NCRV had ge
vraagd of ik voor haar de uitingen
van vreugde over de geboorte in Rot
terdam wilde „verslaan." Dat gebeur
de zo in die dagen. De omroepen
beschikten nog niet over een staf
van reporters zoals nu. Dikwijls wer
den de reportages verzorgd door de
omroepers, maar soms werd een bui
tenstaander ingeschakeld. Die kreeg
dan voor elke reportage een tientje."
Een geboorte bergt altijd verrassin
gen in zich wat de tijd betreft Je
(Van een onzer redacteuren)
ROTTERDAM Het was in 1938 net als nu. Voor de kranten
was er die dagen slechts één vraag belangrijk, doch het was een
vraag, die nu net niemand kon beantwoorden: Wanneer komt de
prinselijke baby?
Toen op 3 januari prinses Juliana op Soestdijk terugkeerde, vonden
j de journalisten het ogenblik aangebroken hun koffertje te pakken en
j vast de wacht bij het paleis te gaan betrekken.
De Prinses had wekenlang in het Bur-
Igerziekenhuis te Amsterdam ver
toefd, bij prins Benlhard die daar
werd verpleegd, nadat hij op 29 no
vember 1937 op de Muldenstraatweg
bij een auto-ongeluk zwaar was ge
wond. Er was om hem grote zorg
geweest. Maar alles was gelukkig
toch nog ten goede gekeerd, en op 5
I januari kon de Prins het ziekenhuis
m verlaten en zich bij de Prinses voe
gen.
Hln Baarn werd ook de saluutbatterij h
stelling gebracht. Kapitein G. J. M
C. van Nijnatten, de commandant,
I zou het bevel „vuur" geven zodra de
Oranje-baby was geboren uit de
zogenaamde 7-Veld zouden 51 scho
ten worden gelost indien de baby
Nieuws
[De journalisten, onder wie zeer veel
buitenlandse, hadden hun centrum
in het Badhotel, de fotografen in ho
tel Trier. Eén ding hadden ze ge
meen: Ze hadden zo mogelijk dage
lijks hun kranten van nieuws te
voorzien.
In het begin lukte dat wonderwel. Er
j viel nog wel wat te schrijven en te
fotograferen. De Prinses maakte af
en toe een rijtoer, koningin Wilhelmi-
na bracht haar dochter een bezoek,
de Prins reed wel eens uit in zijn
roomkleurige streamline Cord, en
zuster Trijntje Boonstra schepte ge
regeld een luchtje in de bossen in de
omgeving van het paleis.
|Nee, in het begin was bet een goed
leven daar bij het paleis. Er werden
met buitenlandse collega's hartelijke
banden aangeknoopt, er werden erva
ringen uitgewisseld en er werd gezel
lig gezamenlijk een drankje gedron
ken.
paraat, die zogenaamde verreschrij
ver of telex, die het bericht over de
geboorte van de baby a la minute
naar alle dagbladen zou doorzen
den. Dat „journalisten kijken" had
overigens ook een voordeel. Men
kreeg meelij met de stakkerds, die
hun tijd in lijdzaamheid moesten
doorbrengen, en er werd zo maar
spontaan besloten hen met wat ver
tier op te vrolijken.
Psychiater
Volendammers kwamen muziek ma
ken, een oud-resident uit Indië
kwam een film vertonen, een mario
netten-theater voerde een schim
menspel op, een firma stuurde hop
jes, een tweede firma cream crac
kers met muisjes, er werden sigaret
tenpijpjes gestuurd, en gelegenheids
liederen, en er kwam ook eer
adreskaartje in het perscentrum:
„Beleefd aanbevelend, een psychia
ter"...
In het Badhotel trad een goochelaar
op onder het motto: De journalisten
hebben bij gebrek aan nieuws van
niets iets moeten goochelen.
Er waren journalisten, die in het hotel
op een of ander instrument de gehe
le dag een klagelijk mamma-geluid
produceerden. Zij protesteerden bij
de hoteldirectie tegen het strijkje,
dat overmatig Sag beim - Abschied
leise Servus, speelde. Hun antwoord
daar op was koorzang van: Wij gaan
nog niet naar huis, nog lange niet...
Op een dag werd hun op de telex een
citaat aangeboden uit Levenskracht
een boekje van Dahlmeijer: „Het le
ven is te kort om met wachten ver
knoeid te worden. Bovendien is
wachten de tweelingzuster van de
luiheid".
Voorts bevatte het boekje een soort
leer van het blijmoedig verbeiden.
Er werden ook regels gegeven, die
nauwgezet werden gespeld.
Zij luidden: „Gij zult niet dezelfde ver
halen aan dezelfde mensen doen. Gij
zult acht uren daags slapen. Gij zult
matig eten, geen alcohol gebruiken
en elke dag oefenen in de open
lucht Gij zult goed denken van
uzelf en van uw buurman. Gij zult u
niet laten ontmoedigen. Gij zult
nooit op het toeval rekenen. Gij zult
acht geven op kleinigheden: zij zijn
ook zaken. Gij zult leren zien wat
anderen niet zagen, gij1 zult niet op
de gelegenheid wachten doch haar
scheppen. Gij zult de waarheid nooit
verloochenen, als ge u niet verder
waagt dan de werkelijkheid".
Fleetstreet
was paraat
ROTTERDAM De Engelse
kranten waren in 1938 in het
perscentrum goed vertegenwoor
digd. En ze hadden er heel wat
voor over om het grote nieuws
van paleis Soestdijk ogenblikke
lijk te kunnen publiceren.
Meer dan drie weken hield
Fleetstreet daarom de ochtend
edities langer vast dan gewoon
lijk. Het kostte de directies per
krant duizend pond sterling per
dag
kunt nooit op de dag af precies zeg
gen wanneer de baby komt.
„De NCRV nam dan ook geen en
kel risico. In de eerste week van
januari werd onze technicus Nico
Akkerman al in Rotterdam gedeta
cheerd en ondergebracht in een ho
telletje in de omgeving van de Veer
haven. Hij heeft daar tot 1 februari
gezeten.
Voor de NCRV zou het het beste
zijn als de baby op een maandag
werd geboren, want dat was haar
dag van uitzenden. Kwam de baby
op een dinsdag, dan greep zij er
naast. En een zondag was ook niet
zo'n geschikte dag.
Waar het tenslotte op aan kwam
was, dat ik zo tijdig werd ingelicht
als de baby was geboren, dat ik van
stonde af aan het vreugdebetoon kon
uitzenden."
„LEKKER"
Een journalist moet over goede re
laties beschikken. „Ik had het voor
deel dat ik op zeer goede voet stond
met de heer H. Ringers van het Rot
terdams Comité tot behartiging van
Nulpunt
Tegen het einde van januari was
stemming onder de journalisten tot
het nulpunt gezakt. Ze waren het
wachten moe en ze hadden ook geen
nieuws meer.
Ze hadden verhalen geschreven over
het weer, over koningin Wilhelmina
op de fiets, over het Noorderlicht. Ze
hadden verteld over die twee kinde
ren uit Blaricum, Gé en Freddy
Reeser, die naar het paleis waren
gekomen om prinses Juliana een zelf
gemaakt schilderstukje aan te bie
den De wieg van het prinsenkind.
En ze hadden stemmingsstukjes
geschreven over de belangstelling
dag-in dag-uit rond het paleis.
Ze konden nu alleen nog maar wach
ten, wachten. En ze hadden te wach
ten tot de laatste dag van de maand,
toen de souvenir-fabrikanten al
bleek om de neus begonnen te wor
den bij de gedachte dat hun hele
voorraad souvenirs waardeloos zou
Toen.
Toen, die 31ste januari, kwam het gro
te nieuws. Het werd verstrekt door
jhr. Dedel, secretaris van prins Bern-
hard, en het bestond slechts uit twee
woorden: een prinses....
Kort daarop volgde de officiële publi-
katie van de beide artsen dr. J. de
Groot en dr. C. L. de Jongh: „Hare
Koninklijke Hoogheid Prinses Julia
na heeft heden, den 31sten 'januari
1938, des voormiddags te 9.47 uur,
het leven geschonken aan een flinke
dochter. De toestand van moeder en
kind is op het ogenblik zeer bevredi
gend".
Zes minuten later gaf kapitein Van
Nijnatten het eerste commando
„vuur'. Er werden in totaal 51 scho
ten gelost. Na 12 minuten en 45 se
conden wist iedereen in Baarn en
wijde omtrek dat de baby was gebo-
De journalisten hadden toen het ver
haal. waarop zij bijna een maand
hadden gewacht, al naar hun redac
ties doorgebeld.—
GERARD H. HOEK
derde keer
Verveling
De verveling kwam later, toen de
baby langer op zich liet wachten
dan was gedacht, toen ook dr. J. de
Groot, de arts van de Prinses, de
6 journalisten mijdde omdat hij op
hun vragen geen antwoord meer
durfde geven.
1'Op 11 januari had hij laten weten dat
hoewel onmogelijk de datum met eni
ge zekerheid kon worden voorspeld,
de waarschijnlijkheid toch groot
was, dat de blijde gebeurtenis over
een of twee weken een feit zou zijn.
'Maar de baby was
)Voor Rosemary Hirst van T - -
Mirror was dat het einde. Zij pakte seJuliana (1909) en prinses Juliana met prinses Beatrix (1938).
haar koffers, boekte een plaats in
1 een vliegtuig en vloog terug naar
j Londen.
Twee weken had ze in Baarn vertoefd.
Haar on kostenrekening beliep een
0 duizend gulden. En voor die duizend j
gulden, onthulde een collega, had ze
-| minder geschreven, dan de doorsnee j||||!|||||
0 Nederlandse journalist op één dag. IV ij1 1
I Kijken
Het verblijf van de journalisten en fo
tografen, van radio-mensen en cine
asten, in het Badhotel en hotel Trier
was natuurlijk een sensatie voor de
bevolking. Het „journalisten kijken"
werd een sport. Het ommetje, dat
inwoners van Baarn zo 's avonds
maakten, leidde altijd langs de ho-
Maar hun grootste belangstelling ging Drie vaders: koning Willem lil (1882), prins Hendrik (1910) en prins Bemhard (deze foto werd
toch uit naar dat geheimzinnige ap- in 1943 genomen).
Op hetzelfde ogenblik passeerde er
een vrachtauto. Ik liet de chauffeur
stoppen, toonde hem mijn perspen
ning, klom maar vast in de cabine
en zei: Breng me gauw naar de Veer
haven, er is een prinses geboren.
De chauffeur reed of zijn leven
ervan afhing. Natuurlijk hadden we
een brug tegen. Er stond een dubbe
le rij auto's en sleperswagens gedul
dig te wachten tot de kleppen zou
den neergaan.
We sneden ze allemaal, kwamen
als eerste over de brug en juist toen
we op het Westplein arriveerden be
gonnen de boten te loeien en de klok
ken te luiden. Ik kon dus fris van
de lever mijn verhaal uitzenden."
LIEFDE
De vreugde was direct algemeen.
„Toen heb ik pas goed kunnen
constateren hoe groot bij de Rotter
dammer de liefde voor ons vorsten
huis was. In een oogwenk wapper
den van kantoren en woonhuizen de
vlaggen. De mensen stroomden de
straat op, alles liep leeg. De meisjes
van Jamin in haar witte schorten,
de heren van de kantoren, de huis
moeders, de winkeljuffrouwen
iedereen liep buiten.
Mét de NCRV was afgesproken,
dat eerst een reportage zou worden
gegeven van het afvuren van de
vuurmonden op het Haagse Malie
veld. Daarna zou Rotterdam aan de
beurt komen.
Maar door een verkeerde schake
ling in Hilversum kwam het Malie
veld er niet aan te pas. Het werd
ineens Rotterdam."
Overal in de stad werd feestge
vierd. Burgemeester Droogleever
Fortuyn zou vanaf het bordes van
het stadhuis de middelbare scholie
ren toespreken. Toen ik op de
Coolsingel kwam was het daar zo
In «en van de kamer* tan het
paleis Soestdijk wachtten de toen
malige minister-president dr. H.
Colijn, de vice-voorzilter van de
Raad van State jhr. mr. P. Beelaerts
van Blokland en de burgemeester
van Baarn, jhr. mr. G. C. J. van
Reenen flinks), op het ogenblik
waarop prins Bernhard aangifte
kivam doen van de geboorte van
zijn dochter Beatrix Wilhelmina
Armgard en hij hun het kindje
toonde. De feestdronk was kandeeL
vol, dat ik nauwelijks tot bij het
stadhuis kon doordringen. De kabels
en de apparatuur moesten door de
ramen naar binnen, ik trouwens ook.
Later op de dag heb ik nog een
zanghulde opgenomen van de leerlin
gen van de school van August Weiss,
en een gelukwens in het Maleis en
het Nederlands uitgesproken door de
mandoer van de Javanen van de Ko
ninklijke Rotterdamsche Lloyd.
In een paar dagen heb ik twaalf
reportages over de geboorte kunnen
verzorgen. Het was geweldig. De
NCRV was ineens in het hele land
bekend."
1909
Gerard H. Hoek hoopt straks voor
de derde maal de geboorte van een
Oranje-baby te beleven. „De eerste
keer was ik een jochie van vijf jaar.
Dat was in 1909, toen koningin Julia
na werd geboren. We werden toen
op school ook al getracteerd op
beschuit met muisjes.
Het waren heel bijzondere oranje
muisjes, weet ik nog. Als je ze in
een glas water stopte, kreeg je ver
rukkelijke limonade, en je hield dan
nog eetbare witte muisjes over. Die
traditie van beschuit met muisjes
heeft zich dus 58 jaar lang gehand
haafd
Nationale Belangen. Hij vertelde me
heel geheimzinnig, dat hij nauw con
tact onderhield met het hof.
Het hof zou hem direct inlichten
als de baby er was, want de geboor
te zou in Rotterdam worden aange
kondigd door het loeien van
scheepsfluiten en het luiden van de
klokken.
Met hem maakte ik een afspraak.
Dat scheepsgeloel en dat klokkenge
lui moest ik natuurlijk „brengen."
Lukte het de heer Ringers me tijdig
te waarschuwen en kwam de baby
op een maandag, dan zat ik met
mijn uitzending wat je noemt echt
lekker.
Intussen maakten Akkerman en ik
een heel programma op voor het ge
val de baby niet op een maandag
zou komen. Toen dat was gebeurd
konden we niet anders doen dan
maar rustig afwachten. Nou Ja,
rustig!"
M'lYYIYf,
Dat afwachten bestond onder meer
in het op de krant nauwlettend in
de gaten houden van de telex, waar
op het grote nieuws zou verschijnen.
„Die telex was geen minuut onbe
waakt. Tegen het einde van de
maand werd er zelfs een divan bij
gezet en hield een redacteur er dag
en nacht de wacht.
De laatste dagen van januari steeg
de spanning ten top. Nu kon werke
lijk het grote ogenblik elke minuut
aanbreken. Voor alle zekerheid werd
Akkerman in zijn hotelletje geconsig
neerd. Binnen blijven, was voor hem
het parool.
Op zondag 30 januari verscheen
•p de telex het bericht, dat de kran
ten attent dienden te zijn. De geboor
te was aanstaande. In de loop van
de avond werd dit nog eens herhaald.
Het werd die nacht dus zenuwach
tig waken maar er gebeurde nog
SMJDEN
Prinses Beatrix werd de maandag
daarop geboren. „Nauwelijks was ik
op de krant of collega Blijleven die
de wacht had bij de telex rende de
redactie op, schreeuwend: Een Prin
ses, een Prinses...
Nog geen seconde later stond ik op
de Goudsesingel De Rotterdam
mer was toen nog daar gevestigd.
die iedere moeder van haar baby laat maken. Boren:
i« prinses Juliana, vervaardigd in december 1909. Onder,
n prinses Beatrix, genomen door haar vader, die al kort r
een hele serie plaatjes van zijn dochter „schoot'
