van eeo
Mislukking
politieke carrière
GLOUKHOV WAS EEN
GEVAARLIJK SPION
Sartre's Vrouwen van Tro
indrukwekkend gebracht
Je Kennedy-dynastie
Auto uit de bocht: dode
en 5 zwaargewonden
Blauwe
plekken
BEENDEREN ONDER VLOER
5
MAANDAG IT APRIL 1967
(Van een onzer redacteuren)
JOE KENNEDY kon niet
verdragen, dat zijn omge
ving hem nooit geheel wil
de accepteren. Hij moet wel
eens vertwijfeld hebben uitge
roepen: „Zelf hen ik hier ge
boren. Mijn kinderen zijn ook
in Amerika ter wereld geko
men. Wat moet ik eigenlijk nog
meer doen om Amerikaan te
lorden?"
Hij kreeg zijn kans na de klap,
die de financiële wereld in 1929
deed ineen storten. Franklin De
lano Roosevelt streefde naar de
kandidatuur van de Democrati-
iche Partij voor de presidents-
rerkiezingen van 1932.
Joe Kennedy had hem tegen het
ïnd van de eerste wereldoorlog leren
nnen als onderminister van marine,
lo tnnedy was toen een van de leidende
t juren van de reusachtige
heepswerf van Bethlehem Steel. On-
1 i zijn leiding werd het ene produk-
•rekord na het andere gebroken.
Conflict
De keiharde zakenman Joe Kennedy
'karn wel eens in conflict met de poli-
I us Roosevelt. Toen hij weigerde,
jree oorlogsschepen aan Argentinië te
eren, voordat ze betaald waren, gaf
josevelt opdracht. ze bij de
hoor>swerf weg te laten slepen.
emin werd Joe Kennedy een en
thousiast supporter van de presiden-
r iele kandidaat Roosevelt. Angst voor
en revolutie deed hem de vroegere
ivaliteit vergeten. Na de verkiezin-
;en, die Roosevelt in het Witte Huis
trachten, werd Joe Kennedy voorzit-
1 ter van een commissie, die wettelijke
aa naatregelen moest opstellen om her-
ea haling van de depressieramp te voor-
«Mosevelt had geen betere figuur
n°oor dit werk kunnen vinden. Joe Ken-
New York, de stad waar Joe
Kennedy goede zaken deed en
waar talrijke immigranten het Vrij
heidsbeeld passeerden, op. zoek
naar een beter bestaan
nedy had een deel van zijn fortuin
met speculaties verdiend en kende dus
het klappen van de zweep. Niemand
hoefde te proberen, hem iets wijs te
maken. De commissie leverde onder
zijn leiding dan ook een voortreffelijk
stuk werk.
Ongelukken op de weg
Opschudding
Groot was echter de opschudding,
toen Roosevelt Joe Kennedy tot ambas
sadeur in Engeland benoemde. Tonden
was in de jaren dertig de belangrijkste
diplomatieke post. Daar raakte Kenne
dy bevriend met een andere zaken
man, die in de politiek terecht was
gekomen: premier Neville Chamber
lain.
Hij steunde het vredesstreven van
Chamberlain. Kennedy leefde in de
veronderstelling, dat internationale pro
blemen opgelost konden worden, zoals
dat in de zakenwereld gebeurt. Hij
drong aan op een vergelijk met Hitier
en begroette dan ook het pact van
München, dat „vrede voor onze tijd"
beloofde.
Hoewel hij later opkwam tegen de
wreedheid en vervolgingen, door Hit-
ler-Duitsland bedreven, verklaarde hij
in 1938 dat dictatoren en democra
tische landen goede betrekkingen met
elkaar moesten onderhouden. Het was
niet nodig, zo meende hij, dat zij el
kaar in de haren zouden vliegen.
„Verzoening"
contra-spionage
ROME De Italiaanse regering
seft toegegeven dat er bij de Itali-
i] inse contra-spionagedienst Sifar onre- VPnftrPn KA IK
matigheden zijn gepleegd. C',VI Ul *a,,i
Vertegenwoordigers van linkse partij-
hadden onder meer verklaard dat
ie<dienst duizenden telefoontjes had het presidentschap te dingen. Op die
President Roosevelt gaf Joe
Kennedy de hoogste diplomatieke
lost: het ambassadeurschap in En
gland.
an toestanden bij
Kennedy's uitgangspunt was, dat
„we gezamenlijk in dezelfde wereld
moeten leven, of we dat nu willen of
niet". Hij werd beschouwd als
voorstander van een verzoeningspoli
tiek. Deze beschuldiging noemde hij
zelf vals en boosaardig.
Niettemin meende hij, dat Engeland I
niet tegen Hitier opgewassen zou zijn.
Hij adviseerde Roosevelt, buiten de Eu
ropese oorlog te blijven. Amerika I
mocht zich niet inspannen voor een j
verloren zaak. Na de uittocht uit Duin-
kerken drong hij er nog bij Churchill
op aan. met Hitier vrede te sluiten.
Roosevelt luisterde echter niet naar
de adviezen van zijn pessimistische am-|
bassadeur. Deze was ook tegen inmen-1
iging van de VS gekant, omdat Hitler
alle Amerikaanse burgers kon laten do
den. als zijn truepen Londen zouden
I bezetten. Zo stellig was Kennedy over
tuigd van de overwinning van de
KONINGSBOSCH Op de ver
bindingsweg tussen de Lim
burgse dorp Echt en Ko
ningsbosch is gisternacht een
personenauto met zeven inzit
tenden uit de bocht gevlogen en
tegen een boom gebotst. De
achterin gezeten 22-jarige me
juffrouw T. Reynants uit Ko
ningsbosch werd gedood.
De 23-jarige J. Ramakers uit Putbroek
is met levensgevaarlijke verwondingen
in een ziekenhuis te Heerlen opgeno
men, terwijl de overige vijf inzittenden
allen zwaar gewond naar het zieken
huis te Sittard zijn overgebracht.
NIEUW VENNEP De 27-jarige me
vrouw M. J. Neelemans-Timmermans
uit Rotterdam is gisteren om het leven
gekomen bij een verkeersongeluk op
rijksweg 4 onder Nieuw Vennep.
De auto, bestuurd door haar echtgenoot,
botste tegen een Duitse auto op die op
de linker rijstrook van de rijksweg stil
stond om zich tussen de auto's te kun
nen voegen op de rechter rijbaan. De
Duitse bestuurder was namelijk te laat
tot de ontdekking gekomen dat hij de
afrit naar Nieuw Vennep al was ge-
derd en wilde het alsnog proberen.
IJSSELSTEIN H. P. Timmer f6) uit
IJsselstein is gistermorgen gedood toen
hij op zijn fiets de weg overstak. Een
tegemoetkomende auto kon een botsing
niet meer voorkomen.
HAASELT Op een kruispunt in de
Belgische plaats Achel zijn zaterdag
twee auto's, waarvan een bestuurd door
de 55-jarige C. Meuge uit Rotterdam,
met elkaar in botsing gekomen en te
gen de gevel van een huis beland. De
heer Meuge overleed tijdens het ver
voer naar een ziekenhuis.
NIEUWERKERK De 11-jarige W. I
A. Lievense uit Nieuwerkerk (Zld) is
gisteren om het leven gekomen op de
weg van Bruinisse naar Zierikzee. Hij
wilde tussen twee auto's van een wach
tende file de weg oversteken juist toen
de file zich in beweging zette. De jon-
gen overleed in het ziekenhuis te Zie
rikzee aan zijn verwondingen.
VAASSEN De 36-jarige landbou
wer W. Weultjes ies zaterdagmiddag tij
dens werkzaamheden op zijn land met
zijn kleren in een meststrooier geraakt
en dodelijk verongelukt.
Vermoedelijk was de meststrooier door
verstopping stil gaan staan. Toen het
slachtoffer trachtte het euvel te verhel
pen, moet de machine weer zijn gaan
draaien.
DEN HAAG Ondanks hard
nekkige, doch niet geslaagde po
gingen van de Russische spion
om zich als de mishandelde voor
te stellen, bracht een medisch on
derzoek geen enkel letsel aan
het licht. Hij had slechts wat ro
de strepen om de polsen, doch
deze had hij zichzelf opzettelijk
toegebracht door met de hand
boeien. waarin hij geslagen was,
te gaan wringen.
„Niet hij. maar wij hadden
blauwe plekken", aldus de onder
de Haagse procureur-generaal
werkende rijksrechercheur H.
Rood, die met z'n Amsterdamse
collega Koops de arrestatie in de
Moreelsestraat verrichtte.
Het hevige verzet van Glouk-
hov ten spijt hebben de recher
cheurs hem toch nog met zo
zacht mogelijke handschoenen
aangepakt.
..Als we werkelijk geweld had
den willen gebruiken", aldus de
heer Rood, „was het een koud
kunstje geweest de man binnen
drie minuten in de wagen te krij
gen. Waarschijnlijk was hij er
dan niet zo ongeschonden afgeko
men. als nu het geval is ge-
(Vervolg van pag. 1)
Verklaard werd slechts dat het con
tact tussen de Rus en „meneer X" in
het arrondissement Den Haag had
plaats gehad, en dat de laatste de
Rijksrecherche over de uitlokking tot
spionage had ingelicht. Wat vreemd
deed de suggestie aan dat Gloukhov
de verkeerde man benaderd had. om
dat „meneer X", met wie hij tijdens
zijn verblijf in het Haagse Huis van
Bewaring niet was geconfronteerd,
geen enkele staatsgeheim kende en op
dit gebied ook niets voor zijn verleider
kon bemachtigen.
Zijn gelasting tot arrestatie verdedig
de de officier door te stellen dat er ten
aanzien van de Rus een „redelijk ver
moeden van schuld" bestond. Het aan
vullende bewijs, dat door de wet
wordt vereist, kon echter niet worden
geleverd. Gloukhov had bekend met
„meneer X" in verbinding te zijn ge
weest, doch hij had ten stelligste ont
kend getracht te hebben hem gehei
men te ontfutselen.
Hoewel de Aeroflot-man als een „ge
vaarlijke en goed getrainde spion"
werd betiteld, die de veiligheid van de
Nederlandse staat in hoge mate in ge
vaar had gebracht, werd door mr. Kol-
kert uitdrukkelijk gesteld dat de
binnenlandse veiligheidsdienst niets
met deze zaak te maken heeft gehad.
De aangifte van uitlokking tot het
uitleveren van staatsgeheimen was bin
nengekomen bij de Rijksrecherche. In
overleg met de procureur-generaal in
Den Haag was de Rus, wiens spiona-
ge-activiteiten in Nederland tenminste
in november van het vorig jaar waren
begonnen, „slechts een paar dagen la
ter" gearresteerd.
Het laten „schaduwen" van Glou
khov met het doel achter meerde
re contactadressen te komen en het
wel wat dunne bewijsmateriaal aan te
kunnen vullen, had de officier, gezien
de verhoudingen in Nederland, niet
wenselijk geacht. In een huiszoeking
had hij evenmin iets gezien. De
ning van verdachte was niet ver
wijderd van het gebouw waarin de
Sovjet handelsdelegatie verblijft Zo er
geheime stukken te verbergen waren,
dan zouden deze zeker in veiligheid
zijn gebracht.
Op onze vraag, of de spionage van
de Rus in verband is gebracht met
het inmiddels in Italië ontmaskerde
Rinaldi-complot de ex-parachutist
Rinaldi was de leider van een over
heel West-Europa vertakt Sowjetspi-
onagenet, dat er in slaagde de Noord-
atlantische Verdragsorganisatie te
infiltreren antwoordde mr. Kol-
kert dat dit zeker was gedaan. Het
was hem echter niet gelukt door de
muur van zwijgzaamheid heen te
breken waarmee Gloukhov zich had
omringd.
Spionnenlijst
De officier heeft niet laten nagaan,
of de naam van dé Rus voorkwam op
de spionnenlijst, die onlangs in de Tu-
rijnse flat van Rinaldi is ontdekt Als
er geeri andere aangiften, of verzoeken
van bijvoorbeeld Interpol voorhanden
liggen, is het gebruikelijk zich tijdens
de verhoren te bepalen tot datgene
wat een verdachte ten laste wordt
legd.
Gloukhov. die afgestudeerd vliegtuig
bouwkundig ingenieur is en c
proefschrift in de maak heeft
het begin tot het einde onhandelbaar
geweest. Bij zijn arrestatie had hij
zich zo heftig verzet dat het de drie
rijksrechercheurs grote moeite kostte
hem in hun auto te krijgen. Tijdens de
rit naar Den Haag had hij getracht de
ruiten in te slaan terwijl hij ook her
haaldelijk naar het stuur greep.
De „polsmofjes" die hem waren
gedaan, had hij trachten te gebruiken
om zich ermee te verwonden. De
chercheurs die hem tussen zich inge
klemd hadden, waren zelfs verplicht
geweest de handboeien wat losser aan
te leggen om hem het „bewijs" te ont
nemen dat hij „mishandeld" zou zijn.
De verhoren die mr. Kolkert bijna
alle persoonlijk heeft afgenomen, heb
ben nooit langer dan vijf kwartier ge
duurd. Bovendien zijn er nooit
dan twee per dag geweest. Dit
beurd om de Rus elke grond van de te
verwachten beschuldiging te ontnemen
dat hij een soort „third deg
hebben moeten doorstaan.
de officier over mishandeling door dei,,een stortvloed
hem arresterende rechercheurs had be- wijden,
klaagd. geen enkel letsel heeft opgelo
pen.
Hoewel dit niet gebruikelijk is, heeft
r. Kolkert toegestaan dat de man
door een vertegenwoordiger van de
Russische ambassade in Den Haag
werd bezocht. Ook heeft hij, eveneens
tegen de gebruiken in, toestemming
verleend voor het onmiddellijk ter
beschikking stellen van een raadsman.
Er is echter geen advocaat komen op
dagen.
Nog voor het stellen van de eerste
vraag had Gloukhov gezegd dat hij
niet zou eten en slapen, dat hij „een
lijk wilde worden en blijven", dat hij
sterven wilde „voor de glorie van het
vaderland".
Zijn grootspraak duurde overigens
niet lang. Toen hij het koud begon te
krijgen, vroeg hij om z'n jasje, dat hij
bij het gevecht in de Moreelsestraat
erloren had. Later nam hij op norma
le wijze voedsel tot zich, aangevuld
met fruit en chocolade, die hem door
de Russische ambassade ter beschik
king waren gesteld.
De houding van Gloukhov zijn
luidkeels schreeuwen bijvoorbeeld tij
dens zijn arrestatie kon mr. Kolkert
wel begrijpen, maar niet waarderen.
Zij kwam voort uit emotie, evenals de
overtredingen, waaraan zijn vrouw en
zijn assistent (verzet tegen in functie
optredende opsporingsambtenaren)
zich schuldig hadden gemaakt
Geen letsel
van beschouwingen*
De Rus, die de officier een spion
noemde van „een zeker gehalte"
„hij was beslist geen assistentje of zo
iets" moest door het hoofd zijn ge
gaan dat zijn superieuren hem het inci
dent, waarbij hij betrokken raakte,
toilet zou worden toegewezen, dat hij
voortaan met veel argwaan zou wor
den bekeken.
Bij binnenkomst in het Huis van Be
waring stond Gloukhov erop dat hem
een ruim verblijf met badkamer en
toilet zou worden toegewezen dat hij
elke dag tenminste twee uur van wan
delgenot in een tuin zou profiteren, en
dat hij boter in plaats van margarine
zou krijgen.
Kruisvuur
Tot een half uur voor zijn vrijlating
toe heeft de spion zich aan eer
kruisvuur van vragen moeten onder
werpen. Dit gebeurde zowel in het En
gels als in het Russisch tolken wa
ren steeds voorhanden doch mr.
Kolkert was van oordeel dat de ver-
verdachte, die sinds 1964 in ons land
vertoefde, redelijk goed Nederlands
kon verstaan.
Zijn „stempelopmerking" was: „Ik
zeg niets meer en ik luister ook niet
voordat een vertegenwoordiger var
Russische ambassade aanwezig is".
Volgens de officier maakte de Rus
„aardige danspasjes", als het op kern
vragen aankwam. Aan onderwerpen,
die hem niet konden belasten, kon hij
Mr. Kolkert: „Hij wees ons er her
haaldelijk op een zeer belangrijk bur
ger van de Sowjetunie te zijn, maar
hij heeft zich tijdens de verhoren op
de meest onhebbelijke wijze gedragen.
Soms stopte hij een vinger in beide
oren. vooral als hem lastige vragen
werden gesteld. Hij hing dan als een
zoutzak over z'n stoel. Als ik de verba
lisant dan liet opschrijven: „Geen ant
woord", zei hij onmiddellijk „Dat i»
fout; ik helemaal niet geluisterd heb
ben." Kennelijk luisterde hij dus
toch".
De officier erkende er niet in
geslaagd te zijn door te dringen tot
het wezenlijke van de beschuldiging.
„Hij heeft zich gedragen zoals men
van een goed opgeleide spion in een
gevaarlijke situatie verwacht. Als
vreemdeling loonde hij niet langer de
moeite, die aan hem werd besteed. Na
ruggespraak gepleegd te hebben met
de procureur-generaal heeft de mi
nister van justitie er toen via het
vreemdelingenbeleid een einde aan ge
maakt".
Gloukhov had bij zijn afscheid nog
gezegd blij te zijn Nederland te verla
ten. Hij zou geen aangename herinne
ring aan ons land hebben.
Ook de manier, waarop de arresta
tie is verricht, en die in officiële
kringen als „bijzonder ongelukkig"
bestempeld wordt, lichtte mr. Kol
kert toe. Men had de keuze tussen
drie mogelijkheden. Men zou de man
in zijn woning kunnen arresteren,
op z'n kantoor (Schiphol) of op
straat. Men koos voor het laatste,
omdat dit de minste aanleiding tot
een rel of tot een volksoploop zou
geven.
De rijksrechercheurs, aldus de offi
cier, waren geheel volgens het boekje
te werk gegaan. Ze hadden zelfs nog
de voorzorgsmaatregel genomen een in
het Russisch gesteld briefje mee te ne
men. waarop ze zich hadden gelegiti
meerd, en het doel van hun ingrijpen
hadden aangekondigd.
Dat er ondanks dit alles toch enig
rumoer ontstond, kwam omdat Glouk
hov zich met alles wat hem ten dienste
stond, verzette. Het ingrijpen van som
mige omstanders was begrijpelijk, om
dat men dacht met een ontvoering te
doen te hebben. Na herhaalde legitima
tie en de aankomst van een surveillan
cewagen van de Amsterdamse gemeen
tepolitie hield het publiek zich afzij
dig.
I BOLZANO Een spoorwegarbei
der is gisteravond gewond, toen op
de Brennerpas een bom in een spoor
wegwagon ontplofte. Naar de politie
aanneemt, is de aanslag het werk
van terroristen die aansluiting van'
Zuid-Tirol bij Oostenrijk eisen.
Première bij de Haagsehe Comedie
DEN HAAG In zijn treur
spel „Vrouwen van Troje"
zo schreef Franz Werfel bij zijn
Duitse bewerking die in maart
1914 verscheen betoont Euri
pides zich „als voorbode, heraut,
als vroege duif van het chris
tendom". Dit is een opmerke
lijk lot van een scepticus:
„Voorbode van het geloof te
zijn". Maar, schrijft Werfel. „de
laatste historische consequentie
van de skepsis is de moraal, die
tegelijk het ochtendgloren van
het geloof is".
van list (het Trojaanse paard) geno
men was, de mannen vermoord, de hui
zen verwoest en de vrouwen als oor
logsbuit weggevoerd.
Rampzalig
l'it een In het Huis van Bewaring
ingesteld medisch onderzoek is geble
ken dat Gloukhov. die zich tegenover
Onder aanvoering van koningin He-
kuba bespreken deze Trojaanse vrou
wen hun rampzalige toestand. Het I»
een stuk met een Kassandrastemming:
niets dan onheil en vernedering staat
de vrouwen te wachten.
Ontroerend laat Euripides achtereen
volgens Kassandra. Andromache en He-
kuba aan het woord terwijl Helena,
om. wie de oorlog begonnen was, tever
geefs tracht haar man Menelaos te ver-
I murwen.
Wat *d.e™oraal die Eur'P'des verkon-l Het is een diepontroerend stuk en er
rt. Werfel he# n. ,c geen beter middel tegen de oorlog
aj getapt. Ook telefoongesprekken
ei "esident Saragat zouden zijn afge-
isterd.
Er zijn stappen ondernomen om aan
nJeze toestand een einde te maken, zo
as srzekerde de regering.
De regering heeft ook laten weten
it generaal Giovanni de Lorenze als
es afchef van het leger is vervangen
«>r generaal Guido Vedovato. Een
irklarïng hiervoor werd niet gegeven.
manier wilde hij proberen te
komen dat Roosevelts politiek van
inmenging in het Europese conflict
zou worden voortgezet.
Hij kreeg echter geen kans. Eind
1940 moest hij Engeland verlaten,
omdat hij zich onmogelijk had ge
maakt. Nadat hij in de Verenigde
Staten een weinig gelukkige toespraak
had gehouden, besloot Roosevelt hem
niet naar Londen te laten terugkeren.
Zijn nieuwe carrière was
mislukt door zijn van weinig
politiek inzicht getuigende hou
ding. De geschiedenis zou hem
ongelijk geven. Kennedy gaf
en twee matrozen te hebben verloren. j echter niet op. Hij concentreerde
vermisten zijn verdronken. Bij een zich op politieke carrière van
fote reddingsactie van schepen en
kegtuigen werden hun lijken gebor- j zlJn zonen' met name dle van de
en. oudste en veelbelovende Joe.
KOPENHAGEN De Ameri-
lanse duikboot Picuda heeft gisteren
oiymeld tijdens manoeuvres negentig
ijl ten noorden van de Far-Oer-eilan-
SOUBURG Bij een verbouwing van
in winkel aan de Paspoortstraat heeft
heer A. H. Borst beenderen van
'nselijke lichamen gevonden. De lu
iere vondst werd gedaan b(| het op-
"ken van de vloer in de verf- en be-
'ngvinkcl.
recherche uit Vlissingen, die een
zoek instelt, deelde mee dat het
gaat om beenderen van meer per-
i. Nagegaan wordt of het hier een
lad uit een ver verleden betreft,
eerste plaats zal nu een onderzoek
worden ingesteld naar de leeftijd van
de personen, waarvan de beenderen
onder de winkelvloer zijn .gevonden.
DEN HAAG De Deense kust
vaarder Trevik is zaterdag in de Oost
zee gezonken na een aanvaring met
het Panamese MS Caltex-Kopenhagen.
De vijf bemanningsleden van de
coaster zijn van hun reddingsboot aan
boord genomen van de Deense coaster
Fennia. Het Panamese schip is verder
gevaren. i
den en het oosten, waren zaterdag
in de vroege middag wonderlijk-
versierd. Bonte trossen in lila, rood,
geel. oranje, groen hingen langs dc
autowegen. Wie niet al te snel reed.
onderscheidde in de kluwen veel
bleekblauw beklede benen, naar de
eisen der jeugd, van verschoten
jeans. Boven het palet een variatie
van kapsels, waar de beroemde Pa-
rijse Alexandre in zijn glazen bed
nog nimmer van gedroomd zal heb
ben.
Naarmate het later werd, werden
de klonten kleiner, want er zijn ge
lukkig nog begrijpende automobi
listen, die een vrij plaatsje in hun
wagen aan een jongen-zonder-cen-
ten-op-zak, maar wel in het bezit
van een kostbaar kaartje voor de
Haagse Houtrusthallen, willen mee
nemen.
Ja zelfs vonden ze meer aftrek
dan de enkele keurige jongeling,
die gewoontegetrouw zijn weekend
in het Haagse thuis of bij het
Haagse meisje wilde doorbrengen
enz hoe keurig ook, eveneens cent
loos is. Ze hadden pech en zijn
waarschijnlijk te laat voor het eten
in de veilige haven gekomen. Of te
laat voor de afspraak met het
meisje, wat erger kan zijn
beatfestijn getrokken. Zo tussen vijf massaal genoten vreugde. Een paar
blokte daken, witte deuren
groen chassis „I love" op de flan
ken en een vossenstaart op een ra-
dioloze antenne, alles volgeladen met
weer een Appelachtige kleurencom-
Wie nog een beetje duiten had,
vermeed alle risico's en nam de
trein. Omstreeks kwart over zeven
was he saaie, troosteloze sta-
een men door enkele tientallen weer
Nazorg
tionsplein van de residentie levendi
ger dan op de warmste zomerse toe
ristendag.
Afgeladen reden de trams Hout-
rustwaarts en naar mijn zeer specia
le verslaggever mij gemeld heeft,
is het daar een groot en gepast
feest geworden.
Zelfs met ministerieel bezoek.
Het is allemaal wat droevig geëin
digd en het nare is, dat wie de
intocht der duizenden gezien heeft.
dat op zijn vingers kon narekenen. -.
In het holst van de nacht moest autoriteit, de „nazorg" op zich wil-
alles terug. Maar liften is dan moei- de nemen,
lijker en het ongeduld groter. De ge- Al doende leert men.
duizenden in een kwaad dag- (in
dit geval nacht-) licht te staan.
Natuurlijk, het is te laat bedacht,
dat geef ik grif toe, maar zou het
niet mogelijk zijn, bij zo'n gelegen
heid een massa-logeergelegenheid
te creëren? De kazernes staan toch
leeg in het week-end en luxe vra
gen de jongelui niet. We hebben
hier nog Marva en Milva en Luva
ook. dus kunnen de schaapjes
zr rien worden
Van de organisatoren van zo'n
beatfestijn wordt geëist de orde te
handhaven. Ze moeten voor een ei
gen ordedienst zorgen; ze zijn ver-
olicht dranghekken te plaatsen, die
van de gemeente gehuurd moeten
worden, het vervoer van deze hek
ken komt ook voor hun rekening.
Als het feest voorbij is, de zalen
leeg gestroomd zijn. houdt hun ver
antwoordelijkheid op. Terecht, ze
kunnen moeilijk méér doen. Maar
het zou een idee zijn als een vol
gend maal eens iemand burger of
digt? Werfel vat het zo samen: „De
dichter geeft de mens niet het recht
op zijn dood. De plicht van de mens
is te leven En het leven van
mens is de plicht. Plicht echter
het trotseren van de onmenselijke
schepping, verzet tegen de natuur,
geloof aan het middelaarschap van
de mensheid die er is om zin aan de
wereld te verlenen." Zo werd de als
atheïst uitgekreten Euripides di
„vroege duif van het Christendom"
Evenals Werfel beschouwde ook de
oude Oosterse kerk Euripides als
voorbode, als de dichter die de oude
goden van het heidendom de
doodsteek toebracht om hen plaats te
laten maken voor de god van Israël,
de god van de gerechtigheid.
Scepti
cus
Men kan het dan ook met vreugde
begroeten dat in onze tijd het de
scepticus Jean-Paul Sartre is die
door. het oude stuk van Euripides
gegrepen is.
Hij heeft het stuk van Euripides
enigszins gemoderniseerd maar het
toch ook gelukkig nog in zijn
oorspronkelijke wezen gelaten hoe
wel kleine nuances in de vertaling
het stuk wel dichter bij onze tijd
brengen, bijv. door er sterk de na
druk op te leggen, dat de Grieken
Europeanen en daarmede beschaaf
den zijn en Troje in Azië ligt en
daarmede barbaars is.
Ook de toegevoegde epiloog van
Poseidon zette kracht bij aan de ac
tualisering van het stuk.
Toch is het een klassiek stuk geble
ven en de opvoering door de Haagsche
Comedip onder regie van Joris Diels
heeft het zeer klassiek gehouden.
De Vrouwen van Troje behoort tot
het indrukwekkendste anti-oorlog pro
test dat ooit van het toneel geklonken
heeft. Euripides dacht zich in 415 voor
Christus, toen Alcibiades eei
vloot uitrustte tegen Sicilië
dan zich het lot van de overwonnenen
in te denken. Euripides kreeg voor
zijn stuk de tweede prijs, maar kon de
ongelukkige oorlog tegen Sicilië niet
tegenhouden.
Leven din
Joris Diels heeft de opvoering zeer
klassiek gehouden maar tegelijk zeer
levend. Met name heeft hij de koren,
die juist in dit stuk een zeer voorname
plaats innemen, een zeer levendig aan
deel in groepering en actie weten te
geven.
Deze regieprestatie van Joris Diels
mae men gerust klassiek noemen een
lichtend voorbeeld van hoe de klassie
ken gespeeld moeten worden, een lich
tend voorbeeld ook van wat het toneel
in deze tijd van welbewuste toneelaf
braak kan zijn na al het modern to
neel geknoei. Werkelijk een verade
ming. Wat het repertoire van d«
Haagsche Comedie betreft: het beste
stuk van het seizoen. In zijn eentje
meer waard dan heel de rest bij el
kaar.
Anny de Lange was een diepontroe-
rende Hekuba, Do van Stek een prach
tige verbeten en vurige Kassandra,
Trins Snijders een tere moeder Andro
mache en Paula Petri een zeer Aphro-
ditische Helena.
Leo de Hartogh was een prachtige
martinale heraut Talthybios, Carl van
der Plas een zeer edele Menelaos en
Joris Diels vertolkte in een buitenge
woon fraai masker god Poseidon en
Anne-Marie Heyligers, idem In
masker, godin Pallas Athena.
Het decor van Hep van Delft ver
toonde een grote foto van een atoom
ontploffing als achtergrond met daar
op gescheven: e mc2, of anders
gezegd de formule van de massa-ener-
giewet die ten grondslag ligt aan de
atoomphvsica.
De kostuums van Hans Noordhoek
Atheense j Hegt waren zeer verzorgd. Een buiten
gewoon indrukwekkende opvoering
j van een stuk dat het ontroerendste an-
patriottische stemming heerste
V™uwuenv,van Troje zich ge-j ti-oorlogprotest uit de~wereidilteratuur
«ebben op de dag nadat genoemd mag worden.
Ev. Grolla
hun stad door de Grieken door middel
