<3>
MINMSRAÈL
Jeugd
tekent
bijbelse onderwerpen
Vijftig
WEDSTRIJD OOGSTTE
VEEL BIJVAL
Psalmen
bekeken
Engel Angel
GEESTELIJK
LEVEN
ZATERDAG 8 APRIL W
„Om de domheid van die mensen goed uit te laten komen,
hebben we hen heel grote ronde witte ogen gegeven. Ze zijn
als het ware blind, omdat ze de Heilige Geest nog niet ont
vangen hebben. Vlak voorbij de poort lopen twee mensen,
die er helemaal niets van willen weten.
Op de voorgrond staat een man, die naar z'n hoofd wijst
en zegt dat ze gek zijn, of teveel wijn gedronken hebben. Op
de achtergrond hebben we de stad heel vaag gehouden om
alle aandacht op de mensen te laten vallen", schrijven de
leerlingen van de MMS van het christelijk lyceum in Dor
drecht als verklaring bij het meters grote wandkleed dat
Pinksteren voorstelt.
NAAR aanleiding van Vijftig Psalmen, Proeve van
een nieuwe vertaling door Huub Oosterhuis en
Michel van der Plas, in samenwerking met Pius Drijvers
en Han Renckens (uitg. Amboboeken, Utrecht, 87
bldz., 5.90).
HET is een van de
grootste inzendin
gen voor de wedstrijd
„De Bijbel is niet van
gisteren", die jongens
en meisjes van 16 tot
25 jaar heeft uitge
daagd door middel van
tekenen, schilderen,
naaldkunst, kleinplas-
tieken, hoorspelen, fo
tografie, gedichten of
muziek tot uitdrukking
te brengen wat de Bij
bel hen doet.
DE Statenvertaling van de bijbel is en blijft een
monument, voor de kerk en voor de Nederland
se taal. Ze mag niet in vergetelheid raken. Iedereen
die kerkelijk meeleeft moet de statenvertaling bij de
hand houden en blijven raadplegen. Ik zou er op de
middelbare scholen een leervak van willen maken.
Daarbij zou o.a. voor de docenten uitstekend dienst
kunnen doen het 336 bladzijden tellende werk De
Statenbijbel en zijn voorgangers van dr. C. C. de
Bruin (Leiden 1937).
Bewerken
legt bij het bokje. Een oer-Hol- let... Het geheel is goed, het doet met liefde en animo is gemaakt,
landse koe komt om een hoek je iets ook al komt de tekeninR Daarom geldt de waardering van
kijken, de zuigeling speelt bij misschien niet in aanmerking een dergelijke tentoonstelling
het hol van de adder, de leeuw voor een prijs. Je kunt zien dat vooral het initiatief van de orga-
en de berin, ze staan er allemaal hij of zij er met plezier (en ge- nisatoren en het enthousiasme
op. duld) aan heeft gewerkt. van de inzenders.
Goed, het bokje
als de panter, mai
i net zo groot En dat typeert praktisch de he-
r wie daarop le verzameling, waarvan veel
Enthousiasme
De wedstrijd is zoels
bekend georganiseerd
door het Nederlands
Bijbelgenootschap en
de Katholieke Bijbel
stichting in samenwer
king met de VPRO en
KRO. Alle scholen in
Nederland werden er
van in kennis gesteld
en zeventig procent Bijbelles
daarvan vroeg om fol
ders, die aan de leerlin
gen werden uitgedeeld
Schoolschrift
(Van onze onderwijsredacteur)
Het aantal inzendingen is dan
ook groot. Er konden ruim 160
werkstukken worden genoteerd
in de twee groepen namelijk die
met vooropleiding en die zonder
een dergelijke opleiding.
Naaldwerk
,4k vind dat we maar een vreemde God hebben. Als
Mozes een keer op dc rots slaat, mag hij Kanaan niet
binnen. Dat is toch hartstikke gemeen?"
Dit is een van de vragen die kinderen hun onderwijzen
voorlegden naar aanleiding van de bijbelles en hij werd
geciteerd door de heer A. W. Rietdijk op de laatste CNS-
vergadering in Utreoht, waar een panel zich met de bijbel
les bezighield.
Nog een voorbeeld: „Ik snap niet wat Farao nou aan
Sara vond; ze was toch al bijna tachtig jaar?" En: „Waarom
moesten in Egypte alle eerstgeborenen vermoord worden.
Die mensen konden er toch niets aan doen. Het was de
schuld van de Farao."
Lezen
Afgelopen saterdag was in de
KRO-studio in Hilversum een
bonte verzameling tekeningen en
naaldwerk tentoongesteld en
door de jury beoordeeld. De
hoorspelen en andere prestaties
worden later gehonoreerd en
waarschijnlijk voor de radio uit
gezonden. Ook de televisie zal
nog aandacht aan de wedstrijd
geven.
Behalve het werkstuk, waar
aan alle meisjes van de Dordtse
MMS hadden meegewerkt was
er nog schitterend naaldwerk te
bewonderen, zoals dat met de en
kele strakke figuren, dat
voorstelde de tekst ..Wanneer gij
niet wordt als een kind".
Schilderen met de draad had
den Maria, Marie-José en Prisca.
alle drie niet ouder dan zestien
jaar, letterlijk gedaan naar aan
leiding van Handelingen 2 veis
19 en 20 waar staat: „En ik zal
wonderen geven in de hemel bo
ven en tekenen op de aarde De
neden: bloed en vuur en rook
walm".
Vergelijking
Veel tekenaars en schilder*
met waterverf, plakkaat en olie
ver/ hadden de Emmaüsgangers
tot onderwerp. „Men kan een
vergelijking maken tussen de
tocht van de Emmaüsgangers en
het leven", schrijft een meisje
van zeventien erbij. „Tegenwoor
dig hoort men vaak de kreet
„God is dood". De Emmaüsgan
gers dachten dat Christus dood
was
Het moet beslist een dierenlief
hebber zijn, die het Messiaanse
vrederijk in plakkaat afbeeldde,
waar de wolf bij het schaap zal
verkeren en de panter zich neer-
Snel lezen is voor tien procent een kwestie van weten
noe het gaat en voor negentig procent een kwestie van
lefenen. Daar gaat een Zweedse studiemethode van uit
die door PBNA in ons land is geïntroduceerd.
De woorden van een zin zijn te vergelijken met de stenen
van een huis. die men ook niet baksteen voor baksteen
oekijkt. In een zin moet men niet te veel aandacht schenken
aan de afzonderlijke woorden. Als men te langzaam leest
neemt men ook minder op, omdat het geheugen te zeer
belast wordt.
Het oog, dat veel van een camera heeft, is er goed aan te
wennen sprongen van drie a vier woorden te maken.
Opener
Enthousiasme spreekt vooral
uit een bijschrift als dit: ..Hclans
had ik niet de tijd alle opgege
ven onderwerpen te maken, hoe-
vel ik dit wel graag gedaan had.
Het eerste onderwerp dat ik in
gestuurd heb is dat uit Genesis
11 vers 27 tot 12 vers 6. Ook
deze voorstelling heb ik in kleur
gemaakt. U komt maar eens kij
ken. Verder vind ik dit een ge
weldig Initiatief en ik hoop dat
er nog meer als defce zullen vol
gen"
„Moeten de verhalen, personen
en gebeurtenissen uit de Bijbel
toch niet hechte raakpunten heb
ben met de wereld waarin wij
even?" werd gevraagd in de fol-
ier. In het grootste deel van de
afbeeldingen komt dit niet tot
ii ting.
Blijkbaar was het te moeilijk
en zijn velen niet verder geko
men dan het beantwoorden aan
de ene opdracht „Wat treft je
het meest in de genoemde bijbel
gedeelten hoe zou je dat uit
beelden?"
Slechts een enkeling kon ee>
.hedendaagse visie geven op de
bijbelgedeelten". Misschien de
'ongen met zijn pop-art plaat of
lie met zijn steengoede gewas
sen pentekening. De heden
daagse visie werd er door de
meesten „aangeplakt" met een
bijschrift op de achterkant.
Bij de foto's:
FOTO BOVEN:
De grootste inzending voor dè
wedstrijd „De Bijbel is niet alleen
van gisteren", uitgeschreven door
het Nederlandsch Bijbelgenoot
schap en de Katholieke Bijbel
stichting, is dit meters grote
wandkleed, dat Pinksteren voor
stelt. Het resultaat van groeps-
Een leerling uit de derde klas
van de mms-afdeling van het
christelijk lyceum maakte het ont
werp, waarna twee meisjes uil die
zelfde klas een week lang aan hel
patroon werkten. Ten slotte moes
ten alle mms-ers de helpende
hand bieden, anders kwam het
niet op tijd klaar.
Rechts slaan de twaalf apostelen.
Ze dragen kleren in vrolijke rode
kleuren, tvat hun blijdschap moet
uitdrukken. Links staan in som
bere kleren de toehoorders met
hun „domme witte ogen".
FOTO ONDER:
Verreweg de beste inzending van
de drie kleinplastieken is dit
plastiekje van terra klei, beschil
derd met wit. Het rust op een
bodempje, dat niet meer dan een
middellijn van 10 cm heeft. Voor
het miniatuur mannetje staat een
Maar we leven niet meer in de
zeventiende eeuw. Wie het Ne
derlands van de statenbijbel en
van de kerkelijke formulieren
voorgoed wil vasthouden, is op
de weg van Rome dat het kerkla-
ijn handhaafde en op de weg
van de Oosters-Orthodoxe ker
ken die het kerkslavisch hebben
vastgehouden.
Het christelijk geloof wordt
dan iets dat boven het gewone
leven zweeft en de kerk wordt
een heilig museum. Het konink
rijk Gods beweegt zich echter in
de onweerhoudbaar voortsnel
lende tijd; de kerk moet het
evangelie brengen in de taal van
haar omgeving, anders SDreekt
ze een geheimtaal voor ingewij
den.
We leven zo snel dat de Nieu
we Vertaling van het Neder
lands Bijbelgenootschap, voor ve
le calvinistische christenen nog
steeds een bedenkelijke nieuwig
heid, vanwege haar archaïserend
taalgebruik alweer verouderd is:
achterhaald voor ze algemeen is
ingehaald.
Die situatie is niet leuk, maar
ze is ons nu eenmaal door God
opgelegd. Wie de wijzers van de
wereldklok wil vasthouden, ver
loochent Pinksteren en vertraagt
de gang van het Koninkrijk.
tafel. Men zou overigens wel
eens een enquête willen zien
over het verval van dit gebruik
bij ons. Zullen hier de laatsten
de eersten worden?
Teamwork
Het bovensta'ande dient om de
achtergrond aan te geven, waar
tegen de verschijning van de
Vijftig Psalmen moet worden ge
zien. Huub Oosterhuls is priester
en schrijft kerkliederen. Michel
van der Plas, oud-seminarist, is
dichter en journalist. Pius Drij
vers en Han Renckens zullen,
naar ik vermoed, over taal
kwesties hebben geadviseerd.
Want natuurlijk is in onze speci
alistische tijd vertalen (evenals
berijmen) teamwork. Men kan
Enquête
De Nederlandse rooms-katholie-
ken hebben de bijbel ontdekt.
Wat dat gaat betekenen is nog
niet te overzien, maar wie een
indruk wil krijgen van de macht
van het evangeliewoord wanneer
dat botst op de empirische
roomse kerk, moet het indruk
wekkende boek van pater Ro
bert Adolfs maar eens lezen.
Het heet Het graf van God;
heeft de kerk nog toekomst? (uit
gave Amboboeken, Utrecht, 174
bldz., 8.90). De Willibrord-verta-
ling van het Nieuwe Testament,
ook door protestantse nieuwtesta-
mentici geprezen, gaat nu ge
volgd worden door een vertaling
van het Oude Testament. Naar
men onlangs kon lezen zijn de
vijf boeken van Mozes gereedge
komen.
De roomsen kennen niet onze
traditie van het bijbellezen aan
dit betreuren, maar tenslotte
was de Statenvertaling ook net
werk van een gezelschap.
Principes
Het AVMO-weekblad constateerde onlangs: „Indien men
in ons land op Amerikaanse wijze het hoger onderwijs eens
wat opener maakte, zou het tekort aan academici snel ver
dwijnen. Men kan in de Verenigde Staten voor avondonder
wijs terecht by 117 universiteiten, die bij de Nationale Uni
versity Extension zyn aangesloten en nog eens bij 152
universiteiten die verenigd zijn in de Association of Uni
versity Evening Colleges. In de VS bestaat er geen enkele
belemmering om een graad te halen, daar zijn werkelijk
gelyke kansen voor iedereen."
Kritiek
Vraagjes
Engels-talige toeristen die Europa bezoeken en niet zo'n
zonnig humeur hebben, zullen met plezier grijpen naar een
scheldwoordenboek in het Duits. Frans, Italiaans en Spaans.
Er staan fijne zinnetjes tn, zoals: „Serveert u maagtablet
ten bij elke gang?". Js de kelnerstaking al lang aan de
gang?". Een wat slordige taxichauffeur kan men overvallen
met de rechtstreekse vraag: Jloeveel mensen hebt u van
daag al overreden?"
Wartaal
in het Correspondentieblad schrijft de heer E. H. d«
Voogd te Rhoon: „We krijgen nu de derde spelling na d«
tweede wereldoorlog, maar in huis. school en kantoor gaar
we onze taal te lijf met een „vreemdewoordenboek".
Men denke aan woorden als teach-in, culmineren en, nog
er^er, non-proliferatie-verdrag. Een goede Nederlandse ver
taling van dergelijke wartaal is beter dan de thans voor
gestelde studeerkamer-spelling."
Maar dat is nog geen reden
voor de genadeloze kritiek van
enkele juryleden op de hele in
zending boud werd verkondigd
dat je van de tekeningen kunt
aflezen, dat kunst van orthodoxe
christenen meestal schijnheilig
is.
Misschien hebben ze echter
wel gelijk met de opmerking, dat
de onderwerpen vreselijk moei
lijk zijn, vooral voor hen die
niets van de Bijbel afweten.
Natuurlijk niet alle tekeningen
zijn geslaagd, er zijn uitgespro
ken slechte bij. maar de goede
en de slechte vormen samen een
interessante verzameling, die
waard is langer tentoongesteld
te worden.
voltas WCEK
VOR.MDZN WE f£h
KERKELIJKE
GESPREKSGROEP
we t/aenr/jDSt
r*CaiCM£H BlSTUDCBiN
ZOALS
LAkSH£/D_
HfT BSGON GOED
De auteurs leggen geen verant
woording af van de beginselen
die hen bij de vertaling hebben
geleid. Men krijgt de indruk dat
die principes de volgende zijn: 1.
Hedendaags Nederlands, dit, in
het algemeen dus; 2. verant
woorde populariteit, dus niet de
taal van de kansel of van de
studeerkamer; 3. het versachten
of menselijk ver-algemenen van
te sterk Joodse accenten (Israël
wordt wij). Over elk van deze
punten een enkele opmerking.
In het taalgebruik is een ster
ke nivelleringsdrang gaande. Ra
dio en televisie spreken steeds
meer tot iedereen in de taal van
iedereen. Het gevoel voor het bij
zondere, het exquise, het precies
genuanceerde woord neemt sterk
af.
Er ontstaat een soort Neder
lands koinè, waartegen het ge
drukte en ook gesproken Neder
lands van zeg dertig jaar gele
den aandoet ais classicistisch.
Dit gaat gepaard met een verar
ming van de woordenschat en
een inburgeren van tics zoals
„dus", „ergens", „inhaken" op"
„Verkocht"
Nu is het gemoedsleven dat in
de Psalmen aan het woord komt,,
ongelofelijk rijk genuanceerd. Het
gevaar dreigt dat de algemene
verstaanbaarheid wordt gekocht
met een sterk nuanceverlies.
Psalm 42 begint hier zo: „Zo
als een hert reikhalst naar le
vend water, zo wil ik, God, met
heel mijn wezen naar U toe." In
ps. 115 leest men: „En wie ver
trouwt op zulke goden is al even
waardeloos". Psalm 90 laat ons
lezen: „Ja, door uw woede ko
men wij om, van angst verteren
wij, als Gij kwaad wordt". Dat
tussen haakjes de vertalers aan
de gij-vorm vasthouden is met
het oog op het beneden-Moer-
dijkse gebied begrijpelijk, madr
dan is het een inconsequentie in
ps. 23 te vertalen: „ik ben niet
angstig, U bent toch bij me".
Het streven naar een goed-be-
doelde populariteit komt naar vo
ren in het gebruik van de
je-vorm als mensen worden toe
gesproken en in uitdrukkingen
als (ik doe maar een greep): vei
lig en wel (ps. 4), alles en alles
(8), dat soort krijgt van Hem
stortbuien vuur en zwavel (9),
even kostelijk als honing, nee,
nog meer (11), maar ik ben geen
mens meer (22), toen Gij U af
keerde, was ik nergens meer
(30), waarom loop ik er haveloos
bij (42), ik sta tot mijn nek in
het water (69), puike gezondheid
(73), wat kunnen de mensen mij
maken (118), hij kan de wereld
Wat het derde punt betnj
hier krijgt men soms de indïj
dat het vertalen bewerken wori
Een kenner van het Hebreen»
moet dit maar uitmaken.
In ps. 46 wordt HERE 4
heirscharen „God van de maó
ten" en de God van Jakob woS
„een God van mensen". Bij ,i
machten" denken wij tegenwoö
dig aan anonieme en gevaarlij)
machten die op aarde werkza»
zijn, de verborgen bedreiging)
waarover pater Adolfs zo duiïj
lijk en origineel schrijft op I
86/8 van zijn hierboven genoei)
de boek.
Voor mijzelf noem ik dat i
„golems" en denk daarbij voo}
aan het institutionalisme dat a
in kerk, staat en maatschap)
bedreigt. Maar de psalmdicht
bedoelt de hemelse machte
Martin Buber, in zijn ook dol
hebraici veel geraadpleegj
psalmvertaling (Das Buch d|
Preisungen, Köln Oltcn 199
vertaalt: „ER, der UmscharW
dus God, de van heirscharen on
ringde. Een prachtig epitheta
in één woord!
En waarom wordt de God v
Jakob hier de God van mense}
Een psalmvertaling is toch ni
een bewerking tot stichtelijl
lectuur? Het typisch Joodse k|
rakter van de psalmen moet a
verkort en onverdoezeld in I
vertaling overeind blijven stajj
want dat is het fundament v»
Je christelijke kerk.
Pascal schreef in de nacht vi
:ijn bekering ook niet: God v
nensen, maar „God van Abri
ham, Isaac en Jacob; niet I
"od van filosofen en schriftgt
eerden." Deze aartsvaders leve
bij God, en hun namen zijn do|
Jezus m onmiddellijk verba}
gebracht met de opstanding.
Misschien kunnen deze vijf
vertaalde psalmen voor
roomse leken een brug sla
naar de psalmen in hun onve
minkte gedaante, althans zot
de tekst aan ons is overgelevei
Maar wat ze missen is majestt
Nu wil ik nadrukkelijk uitspi
ken dat het majestueuze van
psalmen niet afhankelijk is v
een vasthouden aan veroude
Nederlands. Dit zou neerkom
op een soort taal-fetisjisme. J
Ook het levend Nederland
van vandaag is (nog) rijk genoi
om dat majesteitelijke, wèl-gent
anceerd, in een vertaling aan i
brengen. Het plechtige en indrul
wekkende zit van binnen, nil
van buiten. De kleding maal
hier de man niet, maar wel
houding, de oogopslag en het
baar. Daarom is het jammer,
bij de Nieuwe Vertaling niet
het begin af aan taalkunstenai
zijn betrokken geweest, r
mensen zijn juist meesters
het gebied van de nuance.
Oosterhuis en Van der 1
zijn inderdaad (ook) dicht»
maar naar mijn smaak staan
te sterk onder de invloed van
huidige poëzie, die sterk horizi
taal gericht is en die de overgel
verde hiërarchie in het taalg
bruik heeft verworpen.
Laat ik eindigen met hèt citt
rpn van psalm 131.
beeld mij niet in dat ik
>en
droom geen geweldige droi
als een kind dat gedronkei
heeft
en rust aan de borst van zij
moeder
Men ziet: deze mooie psalm
ook al ont-israëliseerd en bij i
le waardering vraagt men
af: waarom?
Dr. C. RIJNSDO
