MARTINE'S EERSTE SHOW
Toevluchtsoord
kamerbewoners
Provocerende
wachtmeester
voor
L
DAG VAN
DE JAZZ
ZATERDAG MAART 19«T
kokernauwe broek trekt haar laarzen
jr maar bij uit. Zo op haar blote voeten gaat
let beter als ze gewillig de instructies van de
ion met het scenario opvolgt: een pas naar
i nks, een naar rechts, gezicht en face.
t afstand tussen twee kran-
»p de parketvloer van een
mezaal in restaurant Mo-
aan het Leidse Plein moet
in elevisiepodium voorstellen.
gende week maandag en
dinsdag wordt haar eerste eigen
televisieshow opgenomen, die zo
als voorlopig is vastgesteld, 10
april wordt uitgezonden.
Nu wordt er nog maar „droog" gere
peteerd. Dat wil zeggen Martine zingt
een pakje sigaretten in haar hand
geklemd moet de luidspreker voorstel
len ca en voorlopig komt de begelei
ding van een bandje. Dat bandje had
ze prompt thuis laten liggen, maar
haar broer „de redder in nood"
brengt het.
ZICHZELF GEBLEVEN
Voor de repetitie kunnen we een
praatje maken met Martine; een ge
wone leuke meid. Ondanks het suc
ces. dat ze heeft geboekt, is ze zo
duidelijk zichzelf gebleven, dat het
plezierig is om naar haar te luisteren.
Ze heeft een uitgesproken eigen me
ning, maar beslist niet op zo'n ma
nier. dat het lijkt of zij het alleen
weet. „Ik zeg wat ik vind en wat ik
wil, maar ik probeer de mensen niet
te kwetsen." Haar grote groengrijze
ogen onderstrepen de eerlijke bedoe
ling.
In haar show zingt ze acht nieuwe
liedjes, die op een langspeelplaat ko
men te staan, die omstreeks die tijd
ook uitkomt.
„Allemaal Nederlandse liedjes, geen
vertalingen, dat doe ik niet meer. Het
is dan altijd presentatie van iets, dat
al is gehoord. En er zijn zulke leuke
liedjes te krijgen," vertelt ze lepelend
aan haar Wiener Melange met een he
leboel suiker.
Henk van der Molen heeft de
meeste geschreven. „Hij schrijft op
mijn lijf." Het is er nog niet uit of ze
schiet al in de lach, het klinkt ook zo
mooi. Verder is er een van Jules de
Corte bij, dat nog nooit op de plaat is
gezet: „De arme gezel".
Ze krijgt leuke brieven van: wan-
,.^er kom je nou weer. Vooral na
Knokke krijgt ze veel fan-mail. Vijf
101 zeven brieven per dag, die met
plezier worden beantwoord. „De suk
kels sluiten alleen nooit postzegels in
en dat loopt op hoor."
AFGESIMTEN
De beginperiode van het school
meisje. dat zong over de makelaar
van Schagen en het Bloemendaals bos
is eigenlijk wei afgesloten vindt ze
zelf. „Ik wil af van dat lieve kleine
schoolmeisje met het guitaartje.
Ik ben wel zangeres zo langzamer
hand; ik doe er niets meer bij." Zon
dag wordt ze negentien jaar. Op
school zit ze niet meer en tijd voor
de Academie voor Beeldende Kunsten
schoot er ook niet op over.
Nu krijgt ze op het conservatorium
guitaarles en zangles. Op de vraag of
de zangles niet klassiek geschoeid is:
„Gebleken is, dat mijn hese stem het
doet. Dus ik vraag of het geen canta
te hoeft te worden. Er kan veel wor
den verbeterd, zonder het karakter
van de stem te veranderen."
Tekenen en haken zijn haar hob
by's. De jurken waar ze mee bezig is
worden honderdduizend maal uitge
haald. „Ja, ik ben zo, als ik eenmaal
bezig ben, wil ik weer iets anders.
Een heel enkel keertje komt er dan
een truitje uit te voorschijn."
„Klassieke muziek kan ik wel waar
deren, maar ik heb er geen verstand
van. Van Beethoven houd ik helemaal
niet." Ze kijkt er heel serieus bij.
„Maar ja. ik vergeet altijd hoe je
het uitspreekt ...Dvorak, vind ik
mooi en Smetana."
MARTINE BIJL
...ik zeg wat ik vind en wat ik wil
BEELDSCHOON
duurt erg lang, maar het is begin van dit jaar is ze weer voor de
beeldschoon." televisie opgetreden. „Niet meer zo
Na Knokke is het een hele tijd stil vaak, daar kan ik niet tegen." Ze
geweest om Martine, maar sinds het vindt het ook niet verstandig zo vaak
DOODGEZWEGEN
Haar eigen liedjes zijn altijd echt
poëtisch. „Ik houd niet van het woord
„chanson", dat klinkt zo hoogdravend,
terwijl het juist allemaal heel gewoon
Alsjeblieft geen protestsongs. Die
zijn allemaal doodgezongen. Daarom
begin ik er al niet aan, maar ook
omdat er dan wordt gezegd „Oh, Mar
tine Bijl moet ook zo nodig..."
„Ik houd er niet van de dingen
zo erg bij de naam te noemen.
Ja, het is „in", maar ik vind het
niet leuk. Alles heeft ermee te
maken. Het is zo lelijk, die mini-
mode, zo lelijk. Ik heb een tijdje
meegedaan als braaf meeloopster.
Nu heb ik m'n rokken weer tot
de knie, 'k vind het veel chiquer."
LID PSP EN PROTESTEREN
TEGEN OORLOG IN VIETNAM
EDE, VAN ESSENKAZARNE Op het bureau van wacht
meester-van-de-week van de stafbatterij 14 Afdeling Veld
artillerie hangen tussen de lesuren verscheidene kanonniers
rond. Aan de goudgele streep op de bovenarm herken ik veel
besproken Gerrie Litz (22).
Ik wacht totdat hij met zijn zaken gereed is: post. vcrzoekenboek, het
rapport van half vier bij de kapitein. HU schuift mfj ondertussen een van
zün befaamde verzoeken, inzet van het interview, toe: „Heb ik juist van
de commandant teruggehad: het is het leger door geweest."
Rode stempels onthullen de
weg, die het verzoek om te mo
gen deelnemen aan een protest
mars in Amsterdam heeft afge
legd. Wat moeilijk laat de zeer
ambtelijke stijl zich lezen. Gezag
drager Litz, als vrijwillig nadie-
nende gelijkgesteld met een be
roepsonderofficier, licht het ver
zoek toe.
„Ik wilde dit keer weer eens
iets anders. Behalve deelnemen
wou ik ook een spandoek mee
voeren. Met als tekst: Waarom
doden Yankees burgers in Viet-
Afgewezen
De garnizoenscommandant van
'Amsterdam, kolonel Crul, heeft
de kortste en laatste bijdrage
aan het twee grote vellen
beslaande verzoek geleverd. Ach
ter zijn stempel staat kort en
krachtig: Afgewezen.
De commandant van de 14e Af-
ling Veldartillerie, n
Bouman, zegt mij
Bert Jongsma
het bureau van de garnizoens
commandant voor het verzoek
nog niet eens het eindstation be
tekende. Minister De Jong
persoonlijk zou in deze zaak, die
zo snel in de politieke sfeer kan
worden getrokken, hebben
beslist.
Litz lacht erom. „Wat mij be
treft brengen ze m'n verzoek in
de Tweede Kamer."
Hij is zich ervan bewust dat
hij zijn superieuren met een pro-
s nog maar een „droge". Een
ligaretten in Marlines hand
de luidspreker voorstellen en
:iek komt nu nog van het
„Op dat liedje ben ik dol, het is
een beetje Drei Groschen opera-achtig
Maar het leukste vind ik „Straatje
van plezier" van Henk van der Mo
len. Heel vreemd is van Jelle de
Vries een Chinees minneliedje. Het
ROTTERDAM Als de tijd om het „veilig ouderlijk huis" te
verlaten i6 aangebroken wordt ervaren, hoe moeilijk het soms
kan zijn, op eigen vleugcis de wijde wereld in te vliegen. De één
treft het en komt op een comfortable kamer terecht en heeft het
geweldig naar zijn zin.
'ET ingang van volgend jaar zal de zevende maart tot
permanente Dag van de Jazz worden uitgeroepen. Dit
tft de Commissie Collectieve Grammofoonplaten Cam-
Jgne en de Stichting Jazz in Nederland besloten, toen met
pel feestvertoon in het Amsterdamse Lureleitheater werd
rierd dat vijftig jaar geleden voor het eerst jazzmuziek
de plaat werd gebracht.
Nederlandse jazzkenners luisteren met vertedering naar de originele
Jnamen uit 1917. die ondei zeer primitieve omstandigheden op de
Raat werden vastgelegd.
\1Het zijn de - nummers „Original Dixieland Land one step" van La
:ca (componist o.a. van de Tigerrag) en „Livry stable blues", beide
ipeeld door het al lang vergeten kwintet dat zich aandiende als „The
linal Dixie Land Jazz Band" (Het woord „Jazz" moest nog worden
Miljoen exemplaren
Van deze plaat werden destijds een miljoen exemplaren verkocht;
_or die tijd een ongekend hoog aantal. De herdruk van deze plaat is
de handel gebracht door de Nederlandse afdeling van Amerikaanse pla-
pmaatschappij Victor.
ie'Met deze plaat werd de jazzmuziek uit het isolement gehaald van de
lultueuze nachtclubs. Het was muziek voor miljoenen geworden.
Maar er zijn er ook die het minder
gelukkig hebben getroffen. De huur is
veel te hoog, het eten niet wat je
noemt en visite mag niet worden ont
vangen. Zij zitten met hun ziel onder
de arm.
Goed, de bioscopen, schouwburgen,
dancings en verenigingen zijn er voor
de ontspanning. Maar wat gezocht
wordt, is nog steeds niet gevonden.
Het is de deur, waarachter de huise
lijke sfeer hangt en die altijd, net als
een haven, toegankelijk is.
Uithangbord
Toch is die deur er wel en op de
Heemraadssingel 191, onder het uit
hangbord „Rotterdamse Maatschappij
Voor Jongeren". De eigenlijke naam
is „Het Vlot". Het is een ontmoe
tingscentrum voor jeugdige kamerbe
woners Wat dit precies betekent valt
moeilijk onder woorden te brengen,
maar het is iets tussen een sociëteit
en een moderne jongere maatschap
pij in.
Vlak na de oorlog, in 1946, werd
Het Vlot met subsidie van gemeente
en bedrijfsleven opgericht. In die tijd
heeft het een gestadige groei doorge
maakt en werd het een begrip voor
talrijke Rotterdamse jongeren. Thans
telt het ontmoetingscentrum 300 le
den, waaronder alle milieus te vinden
zijn. Gezamenlijk trachten zij, door
een grote mate van zelfwerkzaam
heid, initiatieven te ontplooien, die zo
wel doelmatig als ontspannend zijn.
De leden hoeven zich geen moment
te vervelen, want aktiviteiten zijn er
volop. Een kleine opsomming volley
bal-, sohaak-, dam-, en lafelten-
nisclubs; toneel en ballet; lezingen
over maatsdhappelijke en culturele on
derwerpen; discussieavonden over pro
blemen die betrekking hebben op de
nieuwe generatie en de maandelijkse
feest- en dansavond.
ledereen
Wat er zoal voor mensen op Het
Vlot komen, kan directeur L. Herwig
(32) het beste vertellen. Hij is een
rijzig man, niet vaak zonder sigaar
en heeft een idealistische jeugdige
geest. Vanuit zijn eenvoudig ingerich
te werkkamer zorgt hij voor de orga
nisatie en het financiële beheer.
„Letterlijk iedereen komt hier", zo
begint hij. „Van kantoor, fabrieken,
platteland en zelfs studenten. Dat zij
hier komen is niet zo verwonderlijk,
want bij ons kunnen zij met iedereen
in contact komen, wat in een studen
tensociëteit niet mogelijk is. Het zijn
pracl^ige medewerkers, hoewel zij
waarschijnlijk een meer economisch
doel voor ogen hebben".
Op de vraag of de sociëteit alleen
maar voor de gezelligheid is bedoeld,
antwoordt hij resoluut: Beslist niet.
„Onze taak is groter. Wij zijn een
oefenveld voor medezeggenschap in
de maatschappij. Hier wordt verant
woordelijkheid gekweekt, die later
van pas kan komen. Een voorbeeld
hiervan is de zogenaamde Vlot-raad."
om aan bepaalde denkbeelden of be
hoeften, gestalte te geven.
Op het ogenblik zijn zij, in samen
werking met vijftien leden, bezig een
film te maken. De commissie zorgde
onder meer voor de nodige appara
tuur en zij maken zich ook verdienste
lijk met het geven van advies.
Het RMVJ is toegankelijk voor ka
merbewoners van achttien tot dertig
jaar en is vrijwel de gehele dag open.
Van maandag tot vrijdag tussen 17 en
19 uur wordt de zogenaamde Open
Tafel gehouden.
Voor nog geen twee gulden kan er
in die tijd warm worden gegeten.
Meestal gaan de leden daarna naar
de huiskamer om de koffie te gebrui
ken. Er zijn de meest uiteenlopende
tijdschriften en kranten.
's Avonds is er ook gelegenheid
naar de tv te kijken. Het is een
toestel, dat door de leden zelf bij el
kaar is gespaard. Verder kan de ken
nis verrijkt worden in de girote biblio
theek. waar eveneens gestudeerd kan
worden.
Altijd welkom
De contributie is twintig gulden
per jaar; overigens kan iedereen
binnen vallen wanneer dat zo
uitkomt. Aan de RMVJ is ook een
internaat voor meisjes verbonden.
Zij die pas het ouderlijk huis heb
ben verlaten om in de stad te
werken, kunnen voor twee jaar
een kamer huren. Hieraan is wel
de leeftijdsgrens van zestien tot
drieëntwintig jaar verbonden.
"1 bleem heeft
PBk t opgescheept,
dat niemand
I graag zelf op-
Kk lost. „Ze zijn
bang als we
zels. Van de
batterij gaat
het naar de af
deling. Van de
afdeling naar
de divisie. En
dan schijnt het
w via allerlei
kronkelwegen
aan de minister te worden voor
gelegd. Fouten ontstaan op die
manier zonder moeite".
Zo is een verzoek om aan een
mars te mogen deelnemen al een
keer afgewezen, 's Avonds was
die weigering al weer ingetrok
ken. Vorig jaar is hem gezegd
dat hij geen lid mocht worden
van de PSP. Een paar maanden
later toonde hij zijn lid
maatschapskaart aan iedereen,
die daarvoor maar belangstelling
had.
Maar Litz is voorzichtig. Zijn
dienst verricht hij tot ieders te
vredenheid. Toch zegt de afde
lingscommandant onomwonden:
„Ik ben hem liever kwijt dan
rijk."
Kenze
Tegenover een volgeling van
Litz, wachtmeester Kimmel, liet
ook de plaatsvervangend com
mandant zich in ongeveer dezelf
de bewoordingen uit „Litz zal
wel oneervol worden ontslagen.
Jou plaats ik voor de keuze:
deelnemer èn soldaat of
niet-deelnemer en wacht
meester."
Minister de Jong heeft het er
voor de commandanten overi
gens niet gemakkelijker op ge
maakt. Hij liet bekend maken
dat militairen, mits in burger,
mogen deelnemen aan protest
marsen tegen de oorlog in Viet
nam.
Het leger zit met het ge-
val-Litz in de maag. Want de
wachtmeester trekt uit zijn sym
pathie voor de PSP niet die
consequentie, die het graag zou
zien. Litz zegt: „In het leger ben
Ik voor de partij waardevoller
dan erbuiten."
Aanleiding
Wat was de aanleiding voor
zijn provocerende houding? Litz
vindt dat niet belangrijk. Als ik
blijf aandringen, geeft hij toe
dat het met een gevoel van ran
cune tegenover het leger is be
gonnen
„Toen ik begin vorig jaar in
het leger terugkwam als vrijwil
liger stelde ik telefonisch
dat ik dicht bij Dordrecht wilde
worden geplaatst. Hieraan werd
niet voldaan. Ik moest daardoor
mijn contract als betaald voetbal
ler bij DFC: laten lopen. En om
dat het voetballen veel voor mij
betekende, vroeg ik me af op
welke manier ik het leger kon
terugpakken. Als eenling is dat
niet zo eenvoudig."
Toen hij dan ook met zijn
eerste verzoek bij de comman
dant kwam, nam niemand hem
serieus. Nog is bijna niemand
die in de bevelslijn met Litz' ver
zoeken te maken heeft van zijn
trouw aan de PSP overtuigd.
Men noemt hem een toneelspe
ler, die vast in de eigen rol is
gaan geloven.
Litz geeft wel toe dat hij
het allemaal als toneelspel
begonnen is, niet echter dat
hij in zijn rol is gaan geloven
door deze zichzelf lang ge
noeg voor te houden. „Ieder
een, die zich wezenlijk bezint
over die gruwelijke oorlog
in Vietnam, neemt zijn toe
vlucht tot het protest," zegt
hij. „En dat is dan niet liegen
totdat je het zelf gelooft."
