DRINKWATER
wordt Nederlands
grootste zorg
Industrie slokt steeds meer het leeuwenaandeel op-
«we ubteB
Vlaggen voor
koningshuis
Franse handelsraad
7 uur in vrieskou
„We zitten nog
in de mist"
Uniek systeem
van ontzouten
oorwaarden
BP-vestiging
publiceren?
DONDERDAG 2 FEBRUARI 1967
(Van een onzer verslaggevers)
O OTTERDAM De zorg voor voldoende goed
drinkwater wordt één van de grootste proble
men van de komende decennia. Waterrijk Neder
land is er met de neus op gedrukt, dat gebrek aan
water onherroepelijk dreigt, als niet tijdig maatre
gelen worden genomen om in de snel stijgende be
hoefte te voorzien.
Zover komt het gelukkig niet! Drinkwater is een zaak van
levensbelang. De aanleg van reusachtige spaarbekkens en de
bouw van zuiveringsinstallaties kosten duizelingwekkende be
dragen, maar geen regering zal het zich kunnen permitteren,
daar geld op uit te sparen.
Experts hebben berekend, hoeveel
tot het jaar 2000 moet worden ge
ïnvesteerd om de drinkwatervoor
ziening veilig te stellen: tien(l) mil
jard gulden, ongeveer de helft van
de rijksbegroting voor 1967. De kos
ten voor de uitvoering van het spec
taculaire Deltaproject vallen daar
bij helemaal in het niet met 2,7 mil
jard gulden.
Actueel
„Wees zuinig met water". Bij
langdurige droogteperioden laat
het waterleidingbedrijf van New
York een luchtschip boven de stad
vliegen, waarop in verlichte letters
i_s te lezen, dat men zuinig aan moet
doen met water.
Chinese regering protesteert
UTRECHT De heer P. de Vries
uit 's Graven vroeg gisteren op
de verjaardag van de Vereniging van
christeljjk-historische gemeentebe-1
stuurders aandacht voor het vlaggen
op verjaardagen van leden van het
Koninklijk Huis.
Hij was verontwaardigd over het ge
ring aantal vlaggen op de verjaardag
van prinses Beatrix en hij vroeg zijn
collega's deze zaak in eigen kring aan
de orde te stellen, om daadwerkelijk te
laten blijken, dat zij nog steeds voor
de monarchie zijn.
De werkgelegenheid in het noorden
kwam ook ter sprake. Een van de le
den noemde de hulp een druppel op
een gloeiende plaat. Drs. A. D. W. Tila-
nus deelde mee, dat de c.h-Tweede-Ka-
merfractie zaterdag een bezoek aan
Groningen zal brengen.
Overdracht van
woningwetwoning
DEN HAAG Minister Witte heeft
in antwoord op schriftelijke vragen
van het Tweede-Kamerlid Andriessen
(kath.v.) nadere .mededelingen gedaan
over de normen voor waardebepaling
bij koop door de bewoner van een wo
ningwetwoning.
Voor na-oorlogse woningen geldt als
prijs de vervangingswaarde minus
subsidie, die gegeven wordt bij de
bouw van een nieuwe, eigen woning
Bovendien wordt 2■/- procent afschrij
ving per jaar in mindering gebracht
(na tien jaar 2 procent per jaar). De
bewoner zal tenminste tien procent zelf
moeten investeren.
Voor de regeling komen alleen in
aanmerking bewoners, wier inkomen
blijft beneden de loongrens en die niet
ouder zijn dan 55 jaar.
Er zullen grensgevallen zijn. bijvoor
beeld van personen van wie verwacht
mag worden dat zij binnen niet al te
lange tijd meer zullen verdienen. Zij
worden van de gunstige overdrachtsre
geling uitgesloten. Niet echter bewo
ners wie inkomen de loongrens iets te
boven gaat. doch die overigens wel
voor een woningwetwoning in aanmer
king komen.
PEKING De Chinese onder
minister van buitenlandse zaken,
Lo Kwei-po, heeft nog gisteravond
krachtig geprotesteerd bij de
Franse ambassadeur in Peking
naar aanleiding van het ernstige
incident met de Franse handels
raad Robert Richard.
Het echtpaar Richard werd gis
teren voor het gebouw van de
Franse ambassade door rode gar
disten uit de auto gesleurd. De
Chinezen lieten hen zeven uur
lang in de vrieskou staan. Daarna
zijn ze verhoord en naar de am
bassade teruggekeerd.
Procureur-generaal
in Keulen geschorst
DUSSELDORF Naar aanleiding
van de gebleken mishandeling van ge
vangenen in de Keulse gevangenis Klin-
gelpütz heeft de regering van de West-
duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen
de Keulse procureur-generaal dr Wal
ter Haas (63) met vervroegd pensioen
gezonden.
Bij onderzoek is gebleken dat de
voorgeschreven halfjaarlijkse inspectie
in de betrokken gevangenis al sedert
1955 achterwege is gebleven. Onlangs
rijn twee leden van het gevangenisper
soneel tot acht en twaalf maanden ge
vangenisstraf veroordeeld.
het feit, dat de Franse autoriteiten vorige
week Chinese studenten in Parijs hadden
verhinderd een actie tegen de Russische
ambassade te ondernemen.)
..AANRIJDING"
Volgens functionarissen van de Franse
ambassade in Peking ontstond het inci
dent toen de auto van Richard b\j het
achteruitrijden tegen een bestelauto reed,
die de Rode Garde voor propaganda
doeleinden gebruikte. De betogers be-i
weerden, dat de auto op enkele omstan
ders inreed.
De gardisten sloegen op de auto en
riepen beledigingen naar de heer Richard.
Hij moest zelfs zijn auto verlaten en later
ook zijn vrouw. Zeven uur lang stonden
zij in de vrieskou, beschermd door poli
tiemannen. Later kwamen leden van de
Franse ambassade met dekens het echt-
Volgens radio-Peking heeft de handeL-j paar te hulp. Na een verhoor van drie
raad geweigerd zijn verontschuldigingen uur op het politiebureau mochten ze
aan te bieden toen de betogers hem dit I naar de ambassade teruggaan,
vroegen. Zijn vrouw zou hebben gepro-l Japanse kranten weten te melden, dat
beerd de kleren van een vrouwelijke be- partijvoorzitter MaoTse-toeng zijn aan-
toger kapot te trekken en haar met een hangere heeft opgeroepen tot ..eenheid
Het drinkwater-
vraagstuk is pas
sinds een jaar of
tien actueel. Voor
dien bestond het
wel, maar sprak
het weinig tot de
verbeelding. Water
vloed. Niemand
dacht eraan, dal
goed drinkwater
nog wel eens een
fabrieksprodukt 'zou worden, im
mers: je boorde een gat in de grond
en je was vlakbij de bron.
De behoefte wordt elk jaar groter.
Dit fdar zal het totale waterverbruik
naar schatting negentienhonderd
miljoen m3 bedragen: over JS-jnflT- Vo°* «mclpsies
in 2000, wordt het verbruik op 375Ó
miljoen m3 geraamd. Ruwweg kan
men zeggen, dat het totale verbruik
jaarlijks met tien procent toeneemt.
ziet, heeft met 94 miljoen m3 de
grootste omzet in ons land. Daarna
volgt Amsterdam met 72 miljoen m3.
Den Haag komt op de vierde plaats
met 30 miljoen m3. De cijfers zijn
illustratief voor de waterafname
door de industrie.
Twee jaar geleden gaf de minister
van sociale zaken en volksgezond
heid het Rijksinstituut voor Drink
watervoorziening opdracht, een ba
sisplan te ontwerpen voor de toe
komstige drinkwaterlevering. De
bewindsman heeft onlangs de Ver
eniging van exploitanten van water
leidingbedrijven in Nederland
(Vewin) gemachtigd ook aan de
studie deel te nemen.
Het onderzoek is nog niet afgerond.
De bouw van nieuwe projecten
wordt intussen ingepast in het basis-
plan-in-wording. Recente projecten
zijn o.m. de drinkwaterfabriek op de
Berenplaat (kosten 120 miljoen gul
den), het project bij Andijk in
Noord-Holland (vijftig miljoen), de
tweede grote aanvoerleiding van
Jutphaas naar het wingebied van de
Amsterdamse waterleiding (c.a. 78
miljoen) en de plannen voor de aan
leg van de spaarbekkens in de Bies-
bosch (tweehonderd miljoen).
Industrieën zijn de grootste slokop.
Zij hebben dit jaar ongeveer 1360
miljoen m3 nodig; in 2000 2700 mil
joen m3. De hoeveelheid water voor
huishoudelijk gebruik steekt daar
mager bij af: 540 miljoen m3 in
1967, 1050 miljoen m3 in 2000.
Kwaliteit
Basisplan
stok te slaan.
Minister Lo noemde het incident
..ernstig". Hij beweerde dat de Fransen
hadden geprobeerd een betoging van
Chinezen tegen te gaan. iDe Chinezen
protesteerden gisteren (opnieuw) tegen
Ziekenfondsen
UTRECHT ..Nu zitten we nog in
de mist", zegt de heer J. Verschoor,
voorzitter van het gemeenschappelijk
overleg van ziekenfondsorganisaties
(GOZ).
Hij vindt het „hoogst ongelukkig",
dat minister Veldkamp in de Eerste Ka
mer nog niet heeft willen zeggen hoe
veel de ziekenfondsen de komende ja
ren aan de huisartsen moeten betalen.
De hoofdlijnen zijn wel geregeld,
maar belangrijke details nog niet. De
ziekenfondsen voelen er niets voor. pa
alle moeilijkheden, nog eens met de
artsen om de tafel te gaan zitten. De
fondsen menen, dat een soort afkoe
lingsperiode nodig is.
Commentaar van de huisartsen: Al
leen de details moeten nog geregeld.
Maar laat dat wel spoedig gebeuren,
want de contractloze toestand van dit
moment is onaangenaam voor artsen
en patiënten.
Vrouw plagen:
huis in brand
AMSTERDAM De 32-jarige maga
zijnbediende J. V. heeft gistermiddag
tegenover de politie bekend, dat hij
dinsdagmiddag brand heeft gesticht in
zijn woning aan de Manegestraat.
De man heeft het gedaan om zijn
vrouw dwars te zitten. Op drie
plaatsen in de woning was petroleum
gesprenkeld. Er was niemand thuis tij
dens de brand. De man werd dinsdag
avond gearresteerd.
alle revolutionairen van links". „Wij
moeten de tweedracht (die zich in som
mige organisaties voordoet) uitroeien en
ons verenigen, zelfs met de mensen die
denkbeelden verkondigen die tegenge
steld zijn aan de onze." Mao zou hierbij
hebben gesproken van zijn „laatste in
structies".
Op muurkranten in Peking stond gis
teren te lezen, dat Chinese legereenheden
de stad Sjihotzoe in Sinkiang zijn bin
nengetrokken. De tegenstanders van Mao,
die vorige week de stad in hun macht
hadden gekregen, zouden zich met mede
neming van geld, voedsel en munitie
hebben teruggetrokken in de bergen
vlakbij de stad. Het zou hierbij gaan om
twintigduizend anti-maoïsten (voormali
ge militairen).
Eerder was gemeld, dat het merendeel
van het volksbevrijdingsleger de zijde
had gekozen van generaal Wang. die
tegen Mao is gekant. Deze zou hebben
gedreigd zich meester te maken van de,
voorraden kernmateriaal, als de aanhan
gers van Mao zouden pogen de macht in:
Sinkiang over te nemen. <In deze pro-;
vincie ligt het proefcentrum van de
Chinezen op kerngebied.)
Het Rotterdamse drinkwaterlei-
dingbedrijf, dat een groot gedeelte
van het Waterweggebied met zijn
vele industrieën van water voor-
ROTTERDAM Nederlandse
deskundigen werken mee aan de
verdere ontwikkelingen van een
uniek systeem ontwikkeld om
van zout water zoet water te ma
ken. De onlangs in Delft
geëxposeerde proefinstallatie
de eerste op het Europese conti
nent trok veel belangstelling.
De methode wordt beschouwd
als één van de veelbelovendste
van alle systemen, die thans be
kend zijn.
Het systeem berust op de zoge
naamde omgekeerde osmose.
Zout water wordt onder hoge
druk door een soort zeef geperst.
Het zout blijft achter en het ont-
zoute water wordt door gelaten.
Knelpunt is de levensduur van
de zeven. De verwachting is, dat
binnenkort membranen worden
gemaakt, die dit ontzoutingspro-
ces tot een reële technische en eco
nomische mogelijkheid maken.
Aantrekkelijk is het geringe ener
gieverbruik.
zuivering
het nog te
vroeg. Eén ding staat echter vast:
aan de grondstof voor de bereiding
van drinkwater zal het nooit ont
breken. De hoeveelheid water. die.
alleen de Rijn al jaarlijks afvoert,
is vele tientallen malen groter dan
onze totale behoefte. Per uur stroomt
rond 25 miljoen m3 Rijnwater ons
land binnen
Wat is dan het
probleem? Ir. G.
Wijnstra, directeur
van het Keurings
instituut voor wa
terleidingartikelen
(KIWA) en secre
taris van de Ve
win: „Het gaat niet
om de kwantiteit,
maar om de kwali-
teitl' Met andere
woorden: hét
vraagstuk is de
t het smerige Rijnwater,
zodat het voor consumptie geschikt
De vervuiling van Europa's econo
misch meest belangrijke rivier neemt
voortdurend toe, ondanks de met
name Duitse maatregelen om verde
re verontreiniging tegen te gaan. Een
lichtpuntje is, dat de vervuiling ten
achter is gebleven bij de industriële
ontwikkeling langs de Rijn en haar
zijrivieren. Daaruit mag men conclu
deren, dat de voorschriften, die ver
bieden, industrieel afvalwater op de
rivier te lozen, hun uitwerking niet
missen.
Bij hoge afvoeren van de Rijn, die
met de Maas (Biesbosch-project) in
de toekomst de belangrijkste leve
rancier blijft, is het water het minst
vervuild. Het zal dus zaak zijn, in
die perioden veel water af te tappen
en in grote spaarbekkens op te slaan.
Dat opent de mogelijkheid, bij lage
afvoeren (en een grote vuildicht-
Dit is een schematische voorstel
ling van de door Werkspoor ont
worpen zoetwaterfabriek.
In dit moderne kantoorgebouw
te Rijswijk is het Keuringsinstituut
voor Waterleidingartikelen (KIWA)
gevestigd. Het keurt, speurt, advi
seert en organiseert op waterlei
ding- en aanverwant gebied.
Prijs omhoog
Rekening houdend met de enorme
behoefte is de bouw van talrijke en
grote spaarbekkens noodzakelijk. Er
is nóg meer nodig: zuiveringsinstal
laties, geschikt om dag en nacht met
hoge capaciteit te werken. Daar zijn
kapitalen mee gemoeid. Logisch ge
volg is, dat drinkwater duurder
De prijs schommelt op het ogen
blik rond de twee kwartjes per m3
dat is al twee keer zo duur als vóór
de oorlog); over een aantal jaren
zal één m3 water wellicht een gul
den kosten.
In vergelijking met het buitenland
is de waterprijs in ons land altijd
aan de lage kant geweest. Dat kwam
doordat de meeste investeringen in
de drinkwatervoorziening van vóór
de oorlog waren. Op de prijs had dat
jarenlang een gunstig effect. De tijd
is echter al aangebroken, dat hoge
investeringen de waterprijs noodza
kelijkerwijs omhoogschroeven.
Ontzouting
Het probleem van
de drinkwater
voorziening vraagt
een grootse aan
pak. Voor de 157
grote en kleine
waterleidingbedrij
ven in Nederland
zal dat zonder
twijfel een reorga
nisatie tot gevolg
moeten hebben,
omdat een zó groot
aantal zelfstandig
opererende eenheden de financiering
niet kan verzorgen en eenvoudig
niet meer past in het basisplan, dat
in een efficiënte methode van wa
terdistributie wil voorzien.
Ontzouting van zout of brak wa
ter behoort ook tot de mogelijkhe
den, in de toekomstige drinkwater-
behoefte te voorzien. Technici scha
kelen de ontzoutingsmethodc geens
zins uit. Enkele procédé's zijn reeds
praktisch uitvoerbaar, de eraan ver
bonden kosten zijn echter (nog) aan
de te hoge kant voor toepassing op
grote schaal. Als de energieprijs
relatief daalt, krijgt de ontzouting
betere kansen.
Hier en daar worden overi
gens al Zoetwaterfabrieken ge
bouwd. De NV Provinciale
Zeeuwsche Electriciteitsmaat-
schappij heeft Werkspoor-Am-
sterdam opdracht gegeven bij
Terneuzen in Zeeuws-Vlaande
ren een fabriek op te trekken,
waarin electrische energie
wordt gefabriceerd uit aardgas
en waarbij acht miljoen m3 per
jaar kan worden gedistilleerd,
bestemd voor de industriële
waterleiding van Zeeuws-
Vlaanderen Hetzelfde bedrijf
begint in februari een proef-
fabriekje te bouwen bij de
Hoogovens.
Spoorbomen in
rijksweg weg
DEN HAAG Minister De Quay
(verkeer en waterstaat) wil de gelijk
vloerse spoorwegkruising in de auto
weg Amsterdam-Utrecht binnen afzien
bare tijd doen opheffen.
De minister, die dit meedeelde in ant
woord op schriftelijke vragen van het
socialistische Tweede-Kamerlid R. "an
der Laan, zegt dat de toeneming van
het verkeer op de rijksweg sinds de
ingebruikstelling en de daarmee ge
paard gaande sprongsgewijze stijging
van het aantal ongelukken bij de'.e
overweg duidelijk heeft aangetoond,
dat het beter was geweest wanneer
destijds de oplossing met de gelijk
vloerse kruising niet was aanvaard.
Gezien de bijzondere hoge kosten,
die aan het maken van een ongelijk
vloerse kruising zouden zijn verbon
den, heeft men zich in eerste instantie
toegelegd op een verbetering van de
signalering van het gevarenpunt op de
De ervaringen, met deze verbeterde
signalering opgedaan, waren, voordat
zich het fatale ongeluk op 6 januari
voordeed, bijzonder gunstig, aldus de
minister
G. Z. de Vos: wachten
op het rijk
(Van e
verslaggevers)
ROTTERDAM De vestigingsvoor
waarden krachtens de Hinderwet voor
de BP-raffinaderij in Europoort liggen
vanaf begin september klaar. Dit
bleek uit een betoog van de heer G. Z,
de Vos in de Rijnmondraad.
Tér sprake kwam opnieuw de vraag
waarom Rotterdam in navolging
van Amsterdam met zijn „eisenpak
ket" voor de Mobil Oil-raffinaderij
nog steeds deze voorwaarden niet
heeft vrijgegeven. Vanuit Rijnmond
is daarop al vaak aangedrongen.
Het was nu de heer R. Laan Jr. (soc.),
die de zaak aansneed. Hij kreeg di
rect antwoord van de heer De Vos.
die als Rotterdams wethouder van so
ciale zaken en volksgezondheid op de
hoogte is. Het publiceren moest wach
ten op een gesprek in Den Haag.
Van regeringszijde was gevraagd **Tst
over de kwéstie te komen spreken.
Het is er nog niet van gekomen, wel
is er een „tussengesprek" gevoerd.
Definitief is echter niets besloten.
„Ongeduld zal misschien tot publika-
tie leiden", aldus de heer De Vos.
De Russische ambassade in
Oost-Berlijn heeft gisteren geweigerd
een Amerikaans protest in ontvangst te
nemen over de schietpartijen die zich
de laatste tijd bij de Berlijnse muur
hebben voorgedaan en vermoedelijk
aan drie personen het leven hebben
i gekost.
