WEEK VOOR EENHEID
IN TEKEN VAN HOOP
Hervormd kerkzijn zowel
hachelijk als boeiend
Een woord voor vandaag
Actie van Taizé-jongeren
Uw probleem
is het
onze.
Heinemann: Praten met
Spanje heeft geen zin
Toekomstvisie van ds. Landman
Kerkelijke ontwikkeling
nieuwe fase ingegaan
Bekend politicus
wordt predikant
Verklaring Wereldraad
voor een deel niet reëel
DINSDAG 17 JANUARI 196;e
In de afgelopen dagen hebben we in onze meditatie gezien,
hoe ieder van de discipelen op een eigen manier tot Christus
komt. Philippus wordt gevonden door Christus. Nathanael
wordt gevonden door Philippus.
Maar Nathanael is niet zo spoedig overtuigd. Philippus zei:
Wij hebben hem gevondenvan wie Mozes in de wet geschre
ven heeft en de profeten, Jezus, de zoon van Jozef, uit Naza
reth. Dat getuigenis gaat ergens vrselijk mank. Als dit een
preek was, zouden de ouderlingen er veel op aan te merken
kunnen hebben.
En Nathanael heeft er veel op aan te merken: „Kan uit Naza
reth iets goeds komen?" Hij valt precies over het onschrif
tuurlijke uit de korte „preek" van Philuppus. Wat zegt het
Oude Testament van Nazareth? Niets. Maar Christus komt
niet uit Nazareth, maar uit Bethlehem. Daar ligt zijn geboor
te-acte.
,jZoon van Jozef" is ook zo iets. Christus is geen zoon van Jo
zef. Hij is zoon van Maria. Alweer is Philippus fout. Hij ver-
donkermaant hier de maagdelijke geboorte. Dat is geen klei
nigheid.
Maar dan pakt Philippus het anders aan. Hij probeert het
evangelie niet langer op zijn gebrekkige manier uit te leggen,
maar zegt: „Kom en zie." En Nathanael komt, hoort, ziet, en
gelooft.
We lezen vandaag: Johannes 6 16-24.
(Van onze kerkredactie)
UTRECHT De week van ge
bed voor de eenheid der christe
nen staat dit jaar in het teken
van de hoop. Ondanks de blijvende
verdeeldheid zullen protestanten,
rooms-katholieken en orthodoxen
gebedsweek traditioneel in de week
van Pinksteren.
In vele plaatsen zullen ohristenen uit
verschillende kerken samen bidden om
de openbaring van de eenheid, die God
wil, op de wijze, waarop Hij die wil.
Het thema voor dit jaar is ontleend
aan Epheziërs 4 4 en luidt „Geroepen.,
in de ene hoop". Een leidraad voor bij-
j j belstudie en gebed met een orde van
in een groot deel van de wereld diensl is verifrij6baar bij het secreta-
zich ook dit jaar weer verenigen
in gebed gedurende de week van
18 tot 25 januari.
Alleen de christenen op het zuidelijk
halfrond en in Duitsland hebben hun
KOOP GEEN SPIJT
koop
kwaliteit in de
seizoenfinale van
peek cloppenburg
Brieven die niet tjjn voorzien
van naam en adres kannen niet
In behandeling worden genomen
Geheimbonding ls verzekerd. Vra
gen die niet onderling met elkaar
in verband staan moeten In af
zonderlijke brieven worden ge
steld. Per brief dient een galden
aan postzegels te worden ingeslo
ten.
Vraag: Men zegt dat het Hon
gaarse elftal uit de eerste helft van
de jaren vijftig nog beter was dan
dat van nu. Men roemt vooral het
spel van het befaamde binnentrio
uit die dagen: Puskas, Hideguthi en
Kocsis, maar wie waren de vleu
gelspelers?
Antwoord: De vleugels van het
Hongaarse wonderteam, dat toen
o.m. met 63 van Engeland won,
werden bezet door Csibor en Budai.
De laatste werd een seizoen later
vervangen door Sandor.
Vraag: Men zegt dat prof. Oud,
oud-burgemeester van Rotterdam
en voormalig fractievoorzitter van
de WD, wel lid van vier partijen is
geweest. Is dat waar?
Antwoord: Prof. mr. P. J. Oud
werd reeds in 1917 lid van de Vrij-
zinnig Democratische Bond en is dat
daarna steeds gebleven. In 1946 ging
hij met deze bond over naar de Par
tij van de Arbeid. Eind 1947 bedank
te hij voor de PvdA en in januari
1948 kwam door fusie van een aan
tal oud-VD-ers en de liberale partij
van de Vrijheid de Volkspartij voor
Vrijheid en Democratie „tot stand.
Men kan eerder zeggen, dat de par
tijen zelf veranderden.
Vraag: Hoe kan ik het adres te
weten komen van de eigenaar van
een Duitse wagen, waarvan kente
ken en merk mij bekend zijn?
Antwoord: In dit geval is het
slechts mogelijk de zaak in handen
te geven van de politie.
Vraag: Wie was de eerste ruimte
vaarder? Wanneer werd hij gelan-
Antwoord: Eerste was de Rus Joe-
ri Alexejewitsj Gagarin. Hij ging
met de Wostok I op 12 april 1961 de
ruimte in en zijn reis duurde 1 uur
48 minuten.
Vraag: Mogen alleen artsen een
esculaap op hun wagen voeren of
ook andere personen, die in de me
dische sector werkzaam zijn?
Antwoord: Alleen medisch
geschoolde medici mogen de escu
laap voeren. Dit zijn artsen, tand
artsen en dierenartsen. Bovendien
mogen vroedvrouwen een blauwe
esculaap voeren, indien ze volledig
afgestudeerd zijn.
Over hinkende huwelijken
BONN De Westduitse minis
ter van justitie dr. Gustav Heine
mann verwacht geen resultaat van
eventuele besprekingen met de
Spaanse regering over wijziging
van de Spaanse huwelijkswetge
ving met het oog op in het buiten
land gesloten huwelijken.
Dit heeft hij geantwoord top schrifte
lijke vr&gen van het socialistsche
bondsdaglid Hans Geiger.
De bepalingen zijn nog in 1958 nieuw
geformuleerd als gevolg van het concor
daat tussen Spanje en het Vaticaan,
dat van 1953 dateert.
De Spaanse regeling, waarbij de
Rooms-Katholieke Kerk een bevoor
rechte positie inneemt in het huwe
lijksrecht, is ten aanzien van huwelij
ken, die in de Bondsrepubliek gesloten
worden, echter zonder betekenis. Alle
godsdienstige gemeenschappen worden
bij ons gelijkelijk behandeld, aldus mi
nister Heinemann.
Hij voegde daaraan toe, dat het geen
schending van dit beginsel is, wannen
verloofden of echtparen ingelicht wor
den over het Spaanse huwelijksrecht
en hun geadviseerd wordt, rooms
tholiek te trouwen, om hun huwelijk
ook voor Spanje geldig te maken.
Het gedrag van de ambtenaar van de
burgerlijke stand van Pforzheim, die
weigerde de familienaam in te schrij
ven van een kind uit een Spaans-Duits
huwelijk, dat niet naar Spaans ïecht
gesloten was, keurde minister Heine
mann af.
riaat van de oecumenische raad van
kerken in Nederland (Maliebaan 88,
Utrecht, tel. 030 - 22779).
De week van gebed wordt georga
niseerd door de commissie voor ge
loofsbelijdenis en kerkorde van de We
reldraad van Kerken en het Een
heidscentrum van de Rooms-Katholie
ke Kerk te Lyon. De leidraad is op
gesteld door de Wereldraad en pater
Pierre Michalon, een lid van het Vati
caanse secretariaat voor de eenheid der
christenen.
In de inleiding wordt onder meer ge
zegd: „Bidden .voor de eenheid is niet
iar een vorm van geloven, wat
graag wil. Het is een volgen ii
voetstappen van Christus, die zelf dit
d begon. Misschien zijn de orde
dienst en de geboden uit deze leid
raad u .niet bekend. Wij zijn echter
dankbaar voor de gebeden, die de
verschillende kerkelijke tradities ons
bieden en die ons persoonlijk gebed en
dat van onze gemeenteleden kunnen
verrijken."
Verder citeren we: „Luisteren, bid
den en werken kunnen voor een
christen niet van elkaar gescheiden
worden. Dit geldt in het bijzonder
de week van gebed voor de eenheid
der christenen. Het gebed staat in het
middelpunt, maar het veronderstelt
en luisteren met het doel tot
samenwerking te komen."
Onderste psalm
was gironummer
internationale bijstand) prijkte zondag
onderaan het psalmenbord in de gere
formeerde kerk van Heemstede.
Drs. G. N. Lammens wilde hiermee
de kerkgangers aansporen tot christen
dom van de daad. NOVIB vraagt name
lijk aan iedereen symbolisch een gast
aan tafel te nemen. Dat komt neer op het
afstaan van zes gulden per maand voor
giro 645300. Dit sloot aan bij de preek
van drs. Lammens over „Geef ons heden
ons dagelijks brood".
(Van onze kerkredactie)
DEN HAAG Steeds duidelijker kondigt zich voor de Nederlandse
Hervormde Kerk een nieuwe fase aan in de strijd om haar kerk-zyn.
Deze fase wordt gekenmerkt door de vraag, of de vorm van kerk-zijn,
waarvan de kerkorde de grondlijnen trekt, in de tweede helft van de
twintigste eeuw nog wel verantwoord is.
Dit schrijft ds. F. H. Landsman (bin
nenkort secretaris-generaal van de Ne
derlandse Hervormde Kerk) in het
jongste nummer van Hervormd Neder
land. Hij wijst op drie aspecten, die in
deze nieuwe ontwikkeling van grote be
tekenis zijn: de oecumenische bewe
ging, de geloofwaardigheid van het ge
loof en het feit, dat de signatuur van
de samenleving radicaal verandert.
Strijder voor negerrechten
(Van onze kerkredactie)
DETROIT De bekende Ame
rikaanse politicus G. Mennen Wil
liams heeft aangekondigd de po
litiek te zullen verlaten en predi
kant te worden in de Episcopaal
se Kerk. Williams, die 55 jaar is
dolf het onderspit bij de senaats
verkiezingen in november.
Williams geniet op het Amerikaanse
politieke toneel grote bekendheid.
Reeds op 37-jarige leeftijd werd hij
gekozen tot gouverneur van Michigan
(op zichzelf voor een democraat al een
prestatie), een ambt, dat hij niet min
der dan twaalf jaar heeft vervuld. Hij
maakte zich daarbij' vooral verdienste
lijk in de strijd voor de burgerrechten
van de negers.
In 1960 spande hij zich in voor de
overwinning van Kennedy. Omdat hij
voor de vrede wilde werken, stelde hij
zichzelf niet meer herkiesbaar bij de
gouverneursverkiezingen.
Kennedy maakte hem onderminister
voor Afrikaanse zaken. In deze functie
bracht hij vele bezoeken aan Afri
kaanse staten en ijverde hij voor een
zo flexibel mogelijke Afrika-politiek
van de Verenigde Staten. Begin maart
vorig jaar trad Williams af. om zich
kandidaat te stellen (in Michigan) voor
een senaatszetel.
Williams (die uit een familie
*«pmiljonairs stamt en daaraan zijn
populaire bijnaam „Soapy" ontleent)
wilde niet zeggen, waarom hij zijn poli
tieke carrière afbreekt, om predikant
te worden. Wel zei hij: „Op mijn leef
tijd (55) is het nog niet te Iaat om van
beroep te veranderen".
Mennen's vrouw heeft zich overi
gens tamelijk skeptisch uitgelaten
over de voornemens van haar man.
„Hij zegt wel vaker zo iets."
SVB ontdek l fout
met computer
(Va
e onderwijsredactie)
AMSTERDAM Uit een onderzoek
van de SVB is gebleken dat het huidi
ge studietoelagenbeleid van het ministe
rie van o. en w. diverse mankementen
vertoont.
Met behulp van een TR-4 computer
van de TH-Delft hebben de studenten
L. Reijnders te Amsterdam en R. de
Jong en H. Meyer te Delft een tabellen-
rapport opgesteld dat een overzicht
geeft van de grootte der toelagen.
De SVB concludeert dat door het mi
nisterie een fout is gemaakt bij het
opstellen van de definitieve over
gangsregeling voor de studenten van
1965-66. De rijksstudietoelage neemt
bij een ouderlijk inkomen van ƒ21.000
en meer toe in plaats van af bij overi
gens gelijkblijvende omstandigheden.
In de eerste plaats is er onontkoom
baar het verschijnsel van de oecume
nische beweging. „Is het de doem of
misschien ook de glorie van het her
vormd-zijn, dat de pinnen, waarmee
onze tenten in de grond staan, blijk
baar zo gemakkelijk zijn los te wrik
ken?" zo vraagt hij.
Immers, juist de Hervormde Kerk is
zo in onzekerheid gebracht over de legi
timiteit van haar eigen bestaan, in
haar huidige vorm van leven,' in haar
huidige structuur. In de Gereformeerde
Kerken zijn ook veel groeperingen, die
dit besef met zich meedragen, maar
toch anders. Doopsgezinden, re
monstranten. baptisten enzovoort heb
ben er blijkbaar helemaal geen last
van. Die hervormde onzekerheid heeft
wel ergens grenzen, want aldus ds.
Landsman:
„Als de Nederlandse bisschoppen
zeggen „we kunnen niet buiten de
Reformatie", is het bijvoorbeeld de
vraag, of de hervormde synode zal
zeggen „we kunnen niet buiten Ro
me". Wij menen, dat het verant
woord zou zijn dit zo te zeggen en
dat we daar ook de consequenties uit
moeten trekken."
Maar, zo vervolgt hij „wordt dat niet
wat erg moeilijk, als we bedenken, dat
juist de Nederlandse Hervormde Kerk
ook te maken heeft met een heel ande
re vorm van „oecumenisme", een boven-
kerkelijk, een spiritualistisch oecume
nisme, dat de twijfel aan de legitimi
teit van de Nederlandse Hervormde
Kerk omgezet heeft in twijfel aan de
legitimiteit in de wereld van nu, van
elke min of meer geïnstitutionaliseerde
vorm van kerk zijn."
Dit .oecumenisme gaat verder dan
het experimenteel doorbreken van de
gewone gang van zaken door liefde
maaltijden. „oecumenische" huwe
lijkssluitingen en doopbedieningen. Het
wil het christenzijn en het gemeen
te-zijn reduceren tot een apostolaire
prestatie, die alleen de kleine groep,
het incidentele verband, misschien nog
een para-parochie verdraagt, maar niet
Vervolgens gaat ds. Landsman in op
het tweede aspect van de nieuwe ont
wikkeling, dat volgens hem nog veel
belangrijker is: de twijfel aan de ge
loofwaardigheid van de christelijke ge
loofsverkondiging in haar tot nu toe
geldende vorm. Juist in hervormde
kring gaat deze twijel het diepst Men
spreekt van christelijk atheïsme, reli
gieloos christendom, ontmythologiseer-
Dat laatste wordt benadrukt door
?n aantal jongeren, die vanuit Taizé
;n oproep aan alle jongeren in Frank-
jk en Nederland hebben gericht, „om
het gebed concreet te maken".
„Bidden voor de eenheid houdt in,
it men het risico loopt ingeschakeld
te worden als instrument tot verhoring
an dit gebed", zo schrijven zij.
Zij stellen voor, de solidariteit met
de ontwikkelingslanden te stimuleren,
door acht weken geld bijeen te brengen
voor bepaalde miniprojecten.
Het gaat hier om zeer precieze, klei-
projecten, die een groep jongeren in
een bepaalde .stad of streek aan kan.
Het gaat niet oqi een grootse anonieme
actie, maar om een inzet, die door uit
wisseling persoonlijk gemaakt en ver
menselijkt kan worden. Er zou een
briefwisseling begonnen kunnen wor
den tussen hen die geven-en hen, die
de projecten ter plaatse realiseren.
De projecten variëren-van veertigdui
zend gulden (een regionaal ontwikke
lingsprogram in Peru op gang brengen)
tot vierduizend gulden (een kleine
vrachtwagen voor maatschappelijk
werksters in het Argentijnse ZamoraJ.
Volksca tech ism us
verschijnt april
MAASTRICHT Pastoor J. Brou
wers uit het Limburgse Bemelen, die
eenvoudige volkscatechismus heeft
geschreven, heeft er nu ook een uitge
ver voor gevonden. In april zal de opla
ge van 15.000 exemplaren bij uitgeverij
Schenk N.V. in Maastricht uitkomen.
De bisschoppelijke goedkeuring ver
wacht pastoor Brouwers over enkele
dagen.
De pastoor meent dat de rooms-katho-
lieke „Nieuwe Katechismus" niet
door alle gelovigen is te begrijpen.
Zijn populaire versie is beknopter,
eenvoudiger van taal en bovendien
voorzichtiger in de formuleringen bij
kwesties als de maagdelijke geboorte
van Christus en het bestaan der en
gelen.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Brakel: J. Catsburg te Op-
heusden; te Renkum (vac. J. C. Hunnik):
Ph. J. Stoutjesdijk te Hellendoorn.
Aangenomen naar Ouwsterhaule (Fr.):
T. J. Drent te Middelbert, die bedankte
voor Opende (Gr.); naar Neede (Gld.-
toez.): kand. B. Martèl te Zaandam, die
bedankte voor Dedemsvaart (vac. E. C.
Burgstede).
Bedankt voor Scheveningen (vac. H.
Stolk): P. v. d. Berg te Den Haag; voor
Farmsum: R. Pomp te Zwartemeer.
Emeritaat: verleend aan P. G. van den
Hooff te Hilversum, K. A. Oskam te
's-Hertogenbosch en R. C. G. Troelstra
te Wageningen.
Eervol ontslag verleend aan mej. J. H.
Stegeman, pred. voor buitengew. werk-
zaamh. (Indische gerepatrieerden) te
Den Haag.
GEREF. KERKEN
Beroepbaarstelling: de class.' Arnhem
heeft prep. geëx. en beroepbaar verkl.:
kand. L. Wieringa, Saffierstraat 45, Am
sterdam-Zuid, in verb, met stage is hij
nog niet beroepbaar.
Aangenomen naar Vlissingen (vac. drs.
A. Verschoor): H. Groeneveld te Ben-
nekom.
Bedankt voor Minnertsga: L. Hartholt
te Wierum: voor Oldebroek: H. Herder
GEREF. KERKEN (vrygem.)
Beroepen te Niezijl-Kommerzijl en te
Ferwerd-Hollum: kand. J. C. Post te
Leeuwarden.
Aangenomen naar Rotterdam-Over-
schie (vac. O. J. Douma): J. M. Smelik
te Almkerk.
Bedankt voor Winschoten en voor Alk
maar: D. Nieuwcnhuis te IJmuiden.
Presidente NCVB
Als correctie op het bericht over het
presidentschap van de NCVB delen wij
mee, dat de vorige presidente mevrouw
S. H. Engelkes-Wijngaarden is geweest.
„Het type man dat de histo
rische maatschappijen beheerste
was de volwassen man. Maar
deze volwassene ondervindt op
momenten van een crisis de con
currentie van de jonge man,
zelfs van de jongeling".
Dit citaat van de Franse essayist
Edgar Morin geeft precies de Neder
landse situatie van de jaren
1966'67 weer. Dat behoeft eigen
lijk geen nader betoog. De crisis
van onze democratie, zich manifeste
rend in de val van twee kabinetten
binnen twee jaar en in de onver
kwikkelijke Koekoek-verkiezingen,
heeft een opmars van jongeren in
de politiek op gang gebracht, waar
tegen de grootste partijen niet
bestand zijn gebleken. Die jongeren
zijn geen miniatuur-ouwc-heertjes,
die naar ministcrsstcken en
ambtsketenen snakken, maar angry
voung men, die genoeg hebben van
de onduidelijkheid, kleinburgerlijk
heid en gezapigheid van de Neder
landse politiek. Ze zijn overwegend
links-radicaal ingesteld en verlan
gen voor alles duidelijkheid.
de geloofsverkondiging. Ds. Landsman
zegt ervan:
„Van deze nieuwe vorm van ge
loofsbeleving (want zo moeten we haar
toch wel noemen, al vragen we ons af,
of het nog een beleving van het christe
lijk geloof is) lopen er allerlei verbin
dingen naar een nieuwe waardering en
beleving van de werkelijkheid, van de
wereld, waarin wij leven, als een „we
reld van de mens", van de menselijke
samenleving, die met de snelle ontwik
keling van wetenschap en technologie
een nieuw tijdperk ingegaan is."
Tenslotte ziet ds .Landsman als der
de aspect de radicaal wijzigende signa
tuur van de samenleving. Het samenle
vingspatroon wordt hoe langer hoe
meer ingewikkeld. Echte verantwoorde
lijke participatie wordt steeds moei
lijker. De machten worden steeds meer
anoniem en ongrijpbaar. Het zijn van
de mens dreigt verslonden te worden
door zijn functies.
„Wat is in zulk een samenleving de
plaats en de functie van de kerk? Van
dc Nederlandse Hervormde Kerk? Als
we willen en moeten vasthouden om
Christus' wil aan de roeping var
kerk tegenover overheid en volk,
het gestalte geven van Christus ii
samenleving, dan is het in elk geval
duidelijk, dat dit zo ooit dan zeker nu
niet declaratorisch kan geschieden.
Het vraagt om een vermenselijking,
een ingaan, soms' zelfs opgaan in de
samenleving, in haar levenskringen, or
ganen en instituten, dat alleen moge
lijk is, als de kerk in al haar leden en
geledingen daarop ingesteld is. Als zij
daartoe gevormd wil worden en last
not least daarin geestelijk toegerust en
gevoed wordt in de dienst der gebeden,
in de geloofsverkondiging, in de sacra
mentele gemeenschap met Christus en
met elkander, in het onderlinge dienst
betoon."
Aan het eind van zijn beschouwing
noemt ds. Landsman de manier van
leven van de Nederlandse Hervormde
Kerk bijzonder hachelijk en tegelijk
bijzonder boeiend.
Nieuwe berijming
is haast gereed
DEN HAAG De revisie van de
„nieuwe psalmberijming" (het zoge
naamde Dichterpsalter) is bijna vol
tooid. Naar het zich laat aanzien, zal dc
herziene bundel binnen afzienbare tijd
de kerken kunnen worden aangeboden.
In de aanvankelijke versie zijn nog al
wat wijzigingen aangebracht.
Zoals bekend hebben met name de
hervormden en de gereformeerden hel
„groene boekje" in de kerkdiensten ge
probeerd. Een interkerkelijke werkcom-
missie onder leiding van prof. dr. G.
Kuiper te Amsterdam heeft alle binnen
gekomen kritiek verwerkt. Regelmatig
zijn de dichters ook nog voor nadere
bezinning op de Pietersberg te Ooster
beek bijeen geweest.
Het bestuur van de Interkerkelijke
Stichting voor de Psalmberijming heeft
dr. P. G. Kunst, gereformeerd predi
kant te Amsterdam, tot voorzitter be
noemd. Hij volgt wijlen ds. P. D. Kui
per te Sassenheim op.
Niemöller over Vietnam:
BUSSUM Dr. Martin Niemöl
ler vindt de verklaring, die de
Wereldraad van Kerken vorig
jaar heeft doen uitgaan over Viet
nam, voor een deel „niet reëel".
Niemöller, die zélf een van de pre
sidenten van de Wereldraad is, keerde
vorige week terug van een bezoek
aan Noord-Vietnam. In de televisie-ru-
KOOP GEEN SPIJT
koop
kwaliteit in de
seizoenfinale van
peek cloppenburg
Vol vragen en onzekerheden:
maar dat is een misère die ook iets
met de glorie heeft te maken van
het christen-zijn en het kerk-zijn
in deze wereld. Zo te mogen twij
felen aan zichzelf en zo vast te mo
gen vertrouwen dat God dan het
best zijn kerk, ook de Hervormde
kerk, kan gebruiken voor zijn
heilsplan met mens en wereld.
briek Kenmerk (IKOR-CvK) zei hij
gisteravond, dat het niet reëel is het
Vietnamese volk de overtuiging bij te
brengen, dat het aan deze oorlog ook
maar een deel van schuld heeft.
Men vindt het in Noord-Vietnam niet
maar een schuld, maar zelfs een mis
daad van de Amerikanen, dat zij het
Vietnamese volk met bommen besto
ken en het zijn vrijheid onthouden.
MILAAN In een vraaggesprek
met het Milanese dagblad II Gioino
heeft dr. Niemöller gezegd, dat Ho
Tsji Minh hoopt op een veroordeling
van de Amerikaanse agressie in Viet
nam door de Rooms-Katholieke Kerk.
Hij had een gesprek met de Noord- i
Vietnamese president.
De Kerstrede van kardinaal Spell- j
man in Saigon heeft in het noorden
bijzonder felle reacties uitgelokt en de
rooms-katholieken daar in een bijzon
der moeilijke positie gebracht, zei hij.
Hervormd kerketverk
in het zuiden
EINDHOVEN Het steunfonds voor
het protestantisme in het zuiden van
ons land heeft in 1966 in totaal 68.000
gulden ontvangen, dat is tien procent
meer, dan in 1965.
Dit fonds wordt gesteund door vele
hervormde gemeenten boven de grote
rivieren. Het keerde 38.000 gulden uit
aan kleine gemeenten voor het pasto
raat, 15.000 gulden voor taken op soci
aal gebied en 6.000 gulden voor evange-
lisatiearbeid.
TETS daarvan heeft z'n uitw
gevonden in enkele
zingsprograms. Het meest
van de PvdA. In Haarlem kreeg
socialistische partijleiding
druk van de jongerenaanhëng e«
paar vuurrode punten in de ma
gesplitst, die Den Uyl's onderhand
lingspositie bij de komende kaft
netsformatie bij voorbaat hebbq
verzwakt. Maar ook de VVD moe;
terwille van de jeugd op haar con.
gres in Rotterdam een stuk of wj
conservatieve veertjes laten. Oven
gens niet zoveel, dat D'66 r
wind uit de zeilen is genomen.
KVP en CHU blijven met hun pro
grams in rustiger vaarwater. Ze heb.
ben dan ook rustige jongerenorgani.
saties, die weliswaar actief, maai
niet radicalistisch zijn. Anders lig;
het bij de AR, die in de ARJOS -
althans in de leiding daarvan een
vooruitstrevend-idealistische, somj
zelfs revolutionair-aandoende keur.
troep heeft. Toch blijkt de invloed
van de a.r. jongeren op
menstelling van het Program vat
Actie 19671971 niet groot te
geweest. In de inleiding wordt web
iswaar gesproken over de „radical!,
teit van het Evangelie", van waaruil
de „Evangelische Volksparij"
lerlei problemen in de samenlevinj
te lijf wil gaan, maar een werkelijk1
radicaal puntje hebben we in he!
hele program niet kunnen ontwa
ren. Het biedt een keurig Elck wa!
Wils, waarin niet-al-te-rechts et
niet-al-te-links elkaar mannenbroe-
derlijk de hand reiken.
TV/TEER dan uit de verkie-
zingsprograms zal de verjonging
van de Nederlandse politiek straks1
blijken uit de samenstelling van de
nieuwe Tweede Kamer. Met die pro
grams loopt het, alles overziende,
nogal los. Niemand kan beweren d
ze overlopen van verjonging en ve
nieuwing. De radicalisering zal, j
ze komt moeten komen van de jon
geren die volgende maand het Bin
nenhof zullen betreden.
Dat zijn er nogal wat. Vooral bij
de PvdA, die een aantal oudere frac
tieleden in de uitverkoop heeft ge
gooid en vervangen door kandidaten
die voor een huwelijk nog toestem
ming van hun ouders moeten heb
ben. Ook WD en CHU hebben
twennies op verkiesbare plaatsen ge
kandideerd. De KVP doet het mei
een paar 31- en 32-jarigen even
min slecht. Alleen de AR blijft nog
een beetje aan de voorzichtige kant
Nog in het begin van de jaren
vijftig is de verlaging van de leef
tijdsgrens voor passief kiesrecht tot
25 jaar afgewezen met het argu
ment, dat beneden de 30 niemand
rijp genoeg Ls om er een weloverwo
gen oordeel over politieke zaken op
na te houden. Dat is gelukkig een
overwonnen standpunt. Natuurlijk
moet er érgens een leeftijdsgrens
zijn, want de Tweede Kamer mag
geen kinderkamer worden. Maar de
mening dat iemand pas op z'n der
tigste volwassen genoeg is om poli
tiek een woordje te kunnen meespre
ken hoort thuis in de bevoogdende
maatschappij van de vorige eeuw.
De historische feiten spreken trou
wens een andere taal. Voorbeelden
te over van vorsten en vorstinnen
die. nauwelijks de kinderschoenen
ontgroeid, staten opbouwden en we
reldrijken vormden. William Pitt de
Jongere was op z'n 22ste een geni
aal minister-president, die Engeland
uit een diepe Do'itieke en econo
mische malaise hielp.
JJET is volmaakt onduidelijk
waarom iemand op z'n 28ste
wel hoogleraar, maar geen Kamer
lid kan worden. Wijsheid, bezonken
heid en ervaring, die pas met de
jaren komen, zijn onontbeerlijke po
litieke deugden, maar zonder ee
flinke dosis jeugdig élan worden z_
al gauw steriel. En voor dat élan
zorgen straks hopelijk de jongeren.
Ze kunnen het ietwat benepen ge
worden gezicht van de Kamer een
nieuwe, frisse kleur geven. Met de
radicaliteit zal het niet zo'n vaart
lopen. Wie met de harde praktijk
van het parlementaire bedrijf in aan
raking komt en verantwoordelijk
heid voor beslissingen gaat dragen,
wordt plooibaarder, voorzichtiger,
minder geprononceerd. De politieke
realiteit slijt de scherpe kantjes van
het idealisme af. In het parlement
wordt men wel kaal maar niet radi
caal.
Daarom hoeft de rechtervleugel
van de PvdA niet bang te zijn dal
de verjonging van de socialistische
Kamerfractie de partij de extreem
linkse kant op zal drijven. Tiener-o-
ver-rood Hans van den Doel mag
nu nog hoog van de rode toren bla
zen, maar over vijftien jaar is hij
een van dc keurige rose parlementa
riërs, die diep in hun hart Mart
maar een enge man vinden.
Kosten mammoetwet
in '73 vallen mee
(Van
onderwijsredactie)
DEN HAAG De extra kosten, die
de invoering van de mammoetwet
het cursusjaar 19731974, uitgaande van
het prijspeil van 1965, met zich brengen
worden geraamd op 219.1 miljoen gul
den. Dat heeft de staatssecretaris
onderwijs en wetenschappen meegedeeld
aan de vaste commissie voor onderwijs
en wetenschappen.
De bewindsman wees er op dat i
memorie van toelichting uitgegaan
wordt van een stijging van de kosten
van exploitatie met ongeveer 270 mil
joen.
