Discipelschap wordt van
ieder christen gevraagd
Schoolslag haalt cle
vijf miljoen niet
"YIII i ee1, die evf
VEEL WINST, TOCH
HOGERE TARIEVEN
Een woord voor vandaag
Jaarlijkse winterconferentie Navigators
Uw probleem
is het
onze..
Modeluitvoering van
Bachs Kerstoratorium
R.- en O.-katholieken in
één liturgische dienst
Monument omgekomen
Joden in Rotterdam
Als Israël, staande op het allereerste bruggehoofd van het
beloofde land de besnijdenis als teken van het verbond weer
heeft aanvaardis het nog niet rijp voor de grote aanval. Eerst
moet nog het pascha gevierd worden.
De besnijdenis is het teken van de gemeenschap met God. Het
pascha is de vrucht daarvan in de gemeenschap met elkaar.
De besnijdenis betekent volgens Jozua 5, dat God „de smaad
van Egypte", van de slavernij heeft afgewenteld. Het pascha
laat Israël delen in de heerlijkheid van God.
Veel is er veranderd. Het pascha profeteerde van de komende
Messias. Het avondmaal gedenkt diezelfde Messias en wat Hij
voor ons deed. Maar veel bleef gelijk. Het pascha was de over
gave van Israël aan God om in gemeenschap met Hem Zijn wil
te volbrengen. Het avondmaal is dat ook. Deel hebben aan ,jZ'xjn
vlees en Zijn bloed" betekent deel hebben aan Zijn strijd en
Zijn overwinning.
Het opmerkelijke nu is dat Israël het pascha m,oet vieren aan
de vooravond van de strijd. Gelovend in de komende overwin
ning. De Gemeente van Pinksteren zal het avondmaal vieren
na de volkomen overwinning. Want laten we nooit vergeten:
Het avondmaal in de kerk is slechts een flauwe afspiegeling
van het avondmaal dat wij straks zullen vieren. Óns avond
maal wijst terug naar wat Christus deed, maar ook vooruit
net als het pascha naar wat Hij met ons zal doen.
We lezen vandaag: Jesaja 61 1-11.
DINSDAG 13 DECEMBER 19«
(Van een medewerker) «mijn dagelijks leven? Uit dit veelzijdi
ge thema belichtte hij het verschil tus-
ARNHEM Moet een christen Isen het ,even onder de wet en het ,e*
anders ziin9 Dat was het thema ven uit Beloof. De wet zegt: Ik moet.
anaers zijn uat was net tnema 1Iet gel0of zegt; christus doet
van de jaarlijkse winterconferen-1
tie, die het afgelopen weekeindbezwaar van de wet is dat zij
door De Navigators in de Jeugd
herberg Alteveer werd gehouden.
De heer Roger E. Anderson, direc
teur van De Navigators in Neder
land, opende de conferefttie. „De
Bijbel geeft een positief antwoord
op deze vraag als hij zegt, d%t een
christen gehéél anders moet zijn.
Geheel anders, omdat hij Jezus
Christus heeft leren kennen."
Veelzijdig
Zaterdagmorgen sprak ds. F. II. Veen-
huizen, gereformeerd predikant te
Overveen, over: Wat betekent geloof in
totale gehoorzaamheid vraagt, in
haar totaliteit kan deze wet evenwel
niet volbracht worden. Dit gaat boven
de menselijke kracht en is ook tegen
de menselijke natuur. De mens tracht
een oplossing te vinden om de wet te
gehoorzamen: een oplossing die veelal
bepaald wordt door de omgeving en
het milieu.
Men doet wat de gemeenschap
(kerkelijk of sociaal) doet, waartoe men
behoort. En men laat na, wat die ge
meenschap nalaat. Dit veroorzaakt
vaak een gevoel van onbehagen en
kramp. Men wil, Gods wet volbrengen,
maar men kan het niet. Wet en geloof
zijn tegenstellingen, treinen die in
verschillende richtingen rijden en die
dus niet samen kunnen gaan.
Brieven die niet zijn voorzien
van naam en adres kannen niet
in behandeling worden genomen.
Geheimhouding ls verzekerd. Vra
gen die niet onderling met elkaar
In verband staan moeten tn af
zonderlijke brieven worden ge
steld. Per brief dient een galden
aan postzegels te worden ingeslo
ten.
Vraag: Een vrijgezel huwde een
vrouw, die uit een vorig huwelijk
kinderen meebracht. Het huwelijk
geschiedde in gemeenschap van goe
deren. Uit dit huwelijk zijn geen
kinderen geboren. Hebben de kinde
ren van de vrouw rechten op de
nalatenschap van de stiefvader als
er geen testament is?
Antwoord: Als de man sterft,
komt zijn gehele nalatenschap aan
zijn vrouw. Is de vrouw reeds voor
zijn dood overleden, dan gaat zijn
nalatenschap naar zijn eigen fami
lie. Hij kan bij testament andere re
gelingen treffen.
Vraag: Twee tuinders werken on
der firma. Zij kregen van de Kamer
van koophandel een formulier om
in té vullen, doch hebben dit niet
gedaan omdat dit» inschrij-
vingskosten zou meebrengen en het
verder voor hen van generlei belang
is. Daarna kregen zij een kaart met
de mededeling dat inschrijving ver
plicht is. Wij meenden dat agra
rische beroepen vrij van inschrij
vingsplicht waren.
Antwoord: Inderdaad, doch niet
wanneer men een vennootschap on
der firma heeft. In dat geval is
inschrijving wel verplicht.
Hulp van lezers: Naar aanleiding
van de vraag naar het gedicht:
„Hoe meer ge in mij graaft", enz.
geven ons enkele lezers de volgende
regels op:
„Lees mij vrij zeven maal,
Ja zeventig maal zeven,
Nog vat uw brein niet
Al wat in mij staat geschreven,
Hoe meer gij in mij graaft,
Hoe meer gij in mij vindt,
Hoe meer gij in mij leest,
Hoe meer gij mij bemint", enz.
Het gedicht stond in het zoge
naamde Gulden Boekje dat op cate
chisaties werd gebruikt en waarin
men o.a. de scheppingsdagen,
aartsvaders, tien geboden, namen
der apostelen, de Bijbelboeken, de
Zaligsprekingen, enz. kon vinden.
Daarom roept God niet op tot een
strijd tegen de zonde, maar tot de
strijd van het geloof. Geloven betekent j
niet, dat wij ons best doen en God onze
tekortkomingen completeert. Geloven
betekent: zonder Christus kan ik niets j
doen. Geloven begint met verootmoedi-1
ging. Alle wereldgodsdiensten hebben
dit gemeen, dat men iets wil doen. De
j christelijke godsdienst, het geloof, is
I het enige, dat de mens opheft om iets
pr-- - 1 te z'jn.
Dr. De Froe (92)
Ds. G. M. Winston, directeur van een j
bijbelschool in Brussel, was een andere
gastspreker op deze conferentie, die de'
ruim tweehonderd aanwezigen enige
keren toesprak. In de kerkdienst op
zondag sprak hij over: Wat vraagt i
mijn geloof van mij? Sprekend overl
het discipelschap, zei ds. Winston, dat
men het woord discipel in het alge
meen meer aantreft in de taal van de
middeleeuwen en in de tijd van de am- j
bachten. Men kende toen gezellen of
leerlingen. Onze tijd van mechanisatie:
kent dit woord niet meer.
In de Bijbel treft men dit woord
evenwel wèl aan en het waren de disci
pelen in de eerste christengemeente,
die de naam christenen ontvingen. Een
discipel is iemand die gehecht is aan
een bepaalde leer en aan een bepaalde
persoon. Hij is iemand die bereid is om
te leren. Discipelschap is niet beperkt
tot predikanten en fulltime werkers in
kerkelijke of geestelijke arbeid. God
vraagt discipelschap van ieder
christen.
blijf de
feestdrukte
vóór!
Ov
Ontmoeting in Rotterdam
Getuigenis van
hoop en
vertrouwen
(Van een onzer verslaggevers)
ROTTERDAM In de St. Elisabeth-
kerk kwamen maandagavond voor de
eerste maal na de historische ontmoe
ting van 7 november j.l. in Utrecht
rooms-katholieken en oud-katholieken
bijeen. Ongeveer 350 leden van beide
geloofsgemeenschappen namen deel aan
deze liturgische dienst. Wederzijds
werd getuigd van vertrouwen en hoop
voor de toenadering, die is begonnen.
In een welkomstwoord sprak
pastoor W. Q. Grimbergen (r.k.) van
het vertrouwen, dat er iets goeds
groeit Wij moeten erbarming vragen
voor onze schuld en dankbaar zijn
dat de belemmeringen weggevallen
zijn, hetgeen het open gesprek moge
lijk maakt Wij zijn geroepen tot een
heid.
Pastoor G. A. van Kleef (r.k.) vatte
het verleden der tegenstellingen kort
samen. Pogingen tot toenadering stuit
ten steeds af op Rome's eis de formulie
ren van Alexander VII te onderteke
nen en akkoord te gaan met de consti
tutie Unigenitus van Clemens XI.
De oorzaken
onder invloed van nieuwe dogmata
als de onfeilbaarheid van de paus en
de mariologie. De o.k. kerk her
oriënteerde zich meer in oecumenisch
opzicht.
Een ander klimaat en nieuwe bron
nenstudie deden het huidige contact
ontstaan. Wederzijds werden de ge
maakte fouten erkend. Rome werd ver
zocht de eis van het formulier Alexan
der VII te laten vallen voor dit
gesprek. Beide geloofsgemeenschappen
dienen bevrijd van schuld een nieuwe
toekomst tegemoet te gaan.
Echte dialoog
Pater dr. C. Braun las de brief voor,
waarin het hoofd van de r.k. kerk bij
monde van kardinaal A. Bea, zoals
reeds in Utrecht bekend gemaakt, het
Nederlandse verzoek inwilligde.
Aartsbisschop Rinkel (o.k.) noemde
reeds diverse onderwerpen voor het
gesprek van de werkgroep, die is ge
vormd.
„Wij hopen dat dit een open
gesprek mag worden, een echte dia
loog, waarin we naar elkaar luiste
ren en van elkaar leren. Op de drem
pel van een nog te zoeken toekomst
moeten we ons niet beperken tot theo
logische gesprekken van deskundi
gen. Er moet meer gebeuren, ook in
de parochies is samenwerking en toe
nadering gewenst.
overleden
AMSTERDAM Op 92-jarige leef
tijd is overleden dr. A. de Froe, die
van 1920 tot 1939 directeur is geweest'
van de christelijke H.B.S. aan het Ade-
ma van Scheltemaplein in Amsterdam.
Dr. De Froe is begonnen bij het lager
onderwijs. Hij behaalde de akten En
gels A en B en studeerde verder En
gels aan de Universiteit van Amster
dam. Hij promoveerde op eer
proefschrift over Laurence Sterne, de
Engelse voorloper van de romantiek.
Dr De Froe schreef veel Engelse leer
boeken. Ook heeft hij een reeks artike
len geschreven over economisch taalge
bruik in wat nu het Tijdschrift voor
economisch onderwijs heet.
Rectificatie afscheid
van prof. 'Loen
UTRECHT Het ANP-verslag van
het afscheid van prof. dr. ir. A. E
Loen, waarop wij ons bericht van 8 de
cember baseerden, bevatte enkele fou
ten.
Niet prof. dr. K. H. Miskotte sprak
prof. Loen namens de vrienden en
oud-leerlingen toe, maar ds. J. Visbeek
uit Kats, daar prof. Miskotte door ziek
te verhinderd was.
Verder heet de rector magnificus van
de Utrechtse universiteit niet prof. dr.
A. R. van Nes, maar prof. dr. A. R.
Hulst.
Nederlandse hulp
voor Kenya
ROTTERDAM Van de ze:
kerkcantates die door Johanr
Sebastian Bach zijn samenge
voegd tot het Weihnachtsorato
rium, hoorden we maandagavond
in de grote zaal van ,,de Doelen"
de eerste drie delen in de meest
ideale vertolking die zich denken
laat.
Het uitvoerend apparaat stond
in zijn vocale en instrumentale ge
deelte ten opzichte van elkaar in
precies de juiste verhouding: een
koor het „Süddeutscher Madri-
galchor" te Stuttgart van veer
tig vocalisten samengesteld uit 25
vrouwen en 15 mannen, en een
orkest het „Frankfurter Bach-
orchester van 30 leden.
Deze beide elementen gaven een klin
kend resultaat waarin niets verloren
ging en nergens het een ter wille van
het ander moest geforceerd worden.
Voeg daarbij de uitstekende kwaliteit
van het geheel uit dilettanten bestaan
de koor en het niet minder hoge gehal
te van het orkest, en men ziet alle voor
waarden verwezenlijkt voor een ideale
uitvoering.
'VERBAZING
Met enige verbazing hebben we ge
merkt, dat de mannenstemmen waren
verdeeld in tien tenoren en slechts vijf
bassen, die voortdurend in de juiste
sterktegraad met elkaar samenwerk-
ten.
Voor de solisten, de sopraan Hfcrract
Wehrung, de vooral van de talrijke
grammofoonplaten bekende alt Marga
Höffgen, de tenor Johannes Hoefflin en
de bas Siegmund Nimsgern hebben we
hoogste lof.
De hobogroep van het orkest verge-
;n we tegen de achtergrond van zo'n
sublieme uitvoering de kleine onzuiver
heden in de Sinfonie-Pastorale gaarne.
In
de kloof zijn van ruimte zijn
DEN HAAG Nederland zal
340.000 bijdragen voor een onder
wijsproject in Kenya. De bouw van de
middelbare meisjesschool in Lwak zal
groeiproces tot elkaar moet bijna vijf ton vergen,
inventiviteit. Dr.
Een speciaal woord van waarderinL
verdient de soloviolist Klaus Speicher
voor zijn prachtige vertolking van de
vioolpartij in de altaria „Schliesse
mein Herze dies selige Wunder", waar
in ook Marga Höffgen met haar warme
Ialtstem ontroerde.
Deze school wordt door de congrega- j
zeer fundamentele aard. de aanleidin- Braun hoopte op meer'geméènschappe'- tie van de Zusters Franciscanessen van I LOGISCH
deden een venijnige strijd j ijjke diensten als deze, in de toekomst Oudenbosch opgericht op verzoek van Heel logisch liet de dirigent, in te-
op eucharistische vieringen en volledi-1 de Kenyase regering. genstelling tot wat meestal gebeurt, het
recitatief „Und das habt zum Zeichen"
door de sopraan zingen omdat dit het
Bomvplannen in het buitenland de dupe
ontstaan. In 1700 gingen r.k. en
hun eigen weg, in 1850 kwamen zij ge communie, gespreksgroepen en leer-
even dichter bij elkaar. Daarna gingen gangen, gemeenschappelijke aanpak op
zij echter verder uiteen. De r.k. kerk j velerlei terrein. Wellicht is de weg nog
lang, maar hij is de moeite waard.
Leden der Oecumenische Raden van
Rotterdam (waarin beide kerken zijn!
vertegenwoordigd) alsmede bisschop j
Dionissios van de Russisch-Orthodoxe
Kerk woonden de dienst bij. De gelovi-
gen zongen een aantal liederen en na- I
men deel aan gebeden. In Rotterdam
ïeeft de r.k. kerk naar schatting 150 a
180.000 leden, de o.k. kerk ongeveer
1100 leden.
vervolg is
(Van onze onderwas-redactie)
DEN HAAG Organisatoren
van de actie Schoolslag vrezen
dat het streefbedrag van vijf mil
joen gulden niet zal worden ge
haald. Gehoopt wordt nu op de
helft, maar dan moet er nog een
miljoen binnenkomen.
Gevolg zal zijn, dat de bouw
plannen in diverse landen niet
kunnen worden uitgevoerd. Daar
om heeft het comité besloten giro
nummer 515 te Hilversum ook het
volgend jaar nog aan te houden.
Nog steeds komen iedere dag on
geveer 2000 overschrijvingen bin
nen.
Een gevolg van de actie is wel dat bij
vele plaatselijke comité's van de
Unie „Een school met de bijbel" het
verlangen levend is geworden om in
het vervolg jaarlijks een groter dee!
van de zogenaamde Uniecollecte af
te staan voor scholen in het buiten
land.
Het comité vreest dat veel bouwprojec
ten in het buitenland nu niet zullen
kunnen doorgaan. Een typerend voor
beeld is de christelijke school in
Genk. De huidige school is afgekeurd
en er moet een nieuwe worden ge
bouwd. Gehoopt werd dat 150.000 gul
den zou komen uit de actie
Schoolslag. Het ls de vraag of dit nu
mogelijk is.
Ook zou een kweekschool in Suriname
geholpen worden. Inmiddels heeft
een schoolbestuur voor dit doel reeds
25.000 gulden aangeboden onder voor
waarde dat dit bedrag gegeven
wordt boven het bedrag dat de
kweekschool uit de actie zal ontvan
gen.
DS. RETEL
OVERLEDEN
(Van o
s kerkredactic)
OEGSTGEEST In de ouderdom
van tachtig jaar is na een langdurige
ziekte overleden ds. H. Retel. gerefor
meerd emeritus-predikant. De begrafe
nis is donderdagmiddag op Rhijnhof te
Leiden na een rouwdienst in de aula.
die om half drie begint.
Beroepingswerk
Ds. Retel is 10 maart 1886 te Oegst-
geest geboren. Hij was eerst werkzaam
in de handel. In 1928 werd hij lerend
ouderling te Hoornsterzwaag. De
classis Heerenveen stelde ham twee
jaar later wegens singuliere gaven be
roepbaar, waarna hij op 30 november
1930 te Hoornsterzwaag zijn intree ais
predikant deed. In 1946 vertrok hij
naar Haaksbergen, vanwaar hij in 1949
naar Colijnsplaat ging. Op 1 november j Proöijen te Grafhorst.'
1953 werd hem emeritaat veneend, UNIE v. BAPT. GEM.
NED. HERV. KERK
Beroepen ie Schoonhoven (vac. J. C.
Schuurman): C. Treure te Hasselt; te
Wijk by Heusden: J. Zwijnenburg te
Oudewater; te Valburg-Homoet: B. A. v.
Donkersgoed te St. Philipsland.
Bedankt voor Den Haag (vac. C. M.
Krijger): J. Grolle te Groningen; voor
Poortvliet (toez.) en voor Delft (wijk-
SSTr Oud%djedaCndSl?aUsr<:«"w'Tï SPAANSE SINAASAPPELEN
K" ^it^LVei?.en heJSmR 30 meer vitamine C!
Boerma te Bredevoort; voor Dinxperlo rijpten in de Spaanse zon... ze hebben dus
(2e pred.pl. - toez.): A. Meyeringh te meer sap, meer vitamine C, de natuurlijke
Schoonebeek; voor Eibergen (vac. H. (en lekkere) remedie tegen griep en verkoud-
Gordeau): T. Feenstra te Avereest. heid!
GEREF. KERKEN
Beroepen te Nieuwkoop-Woerdense -
Verlaat: kand. J. Tiersma te Schiedam;
te Beekbergen (acclJ: H. Dijkstra te
Diever; te Muiden-Muiderberg: J. de
Waard te Oostvoorne.
Emeritaat: ds. S. E. Wesbonk te Vrees
wijk zal met februari met emeritaat gaan.
GEREF. KERKEN (vrUgem.)
Aangenomen naar Apeldoorn: J. Ver
kade te Groningen-Noord.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Beroepen te Bunschoten: P. den Butter
te Gorkum.
Bedankt voor Meppel-St. Jansklooster:
J. Westerink te Kerkwerve-Haamstede;
voor Maassluis (accl.): G. Bouw te
Eemdijk.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Emmeloord: A. W. Verhoef
te Barneveld.
OUD GEREF. GEM. IN NED.
Bedankt voor Scheveningen: J. v.
,Parkkerkwerd
een succes
AMSTERDAM De driedaagse mani
festatie in de Amsterdamse Park-
kerk rond de rechten van de mens,
waarbij kerk en kunst elkaar ont
moetten. is een succes geworden.
Drieduizend belangstellenden, waar
onder veel buitenkerkelijken, heb
ben vrijdag, zaterdag en zondag de
kerkzaal en de daaromheen liggen
de ruimten gevuld.
Deze manifestatie was een poging,
zoals wij in ons zondagsblad schre
ven. om bij te dragen aan de leef
baarheid van de in deze dagen
roerige stad Amsterdam.
Simon Vinkenoog was de initiatief
nemer om de kerken door de week
meer dienstbaar te stellen. De Am
sterdamse Parkkerk met als voor
langer ds. W. M. van Asperen ging
op zijn voorstel in. De inmiddels ge
vormde werkgroep ziet uit naar
nieuwe mogelijkheden.
Kamercommissie over PTT:
DEN HAAG Waarom moeten de PTT-tarieven zo drastisch worden
verhoogd als is aangekondigd, terwijl het staatspostbedrijf toch redelijke
winsten maakt? Dit vraagt de vaste Tweede-Kamercommissie voor verkeer
en waterstaat aan minister De Quay.
Het gaat om de stijging van honderd procent binnen een jaar van het
nieuwsbladtarief; het drukwerktarief steeg sinds 1963 met 150 tot 200 pro
cent en die van de briefport in dezelfde periode met 66 procent.
De commissieleden willen het in een alternatief zoeken: kostenbesparend
werken. Zij willen dit bereiken door bijvoorbeeld de tweede postbestelling
-aansoliste zijn vertolkt.
Het Weihnachtsoratorium bevat gro-
endeels parodieën van door Bach eer-
er geschreven wereldlijke werken:
■andaar de paukenslagen aan het be
un, dat >orspronkelijk als tekst had:
,Tönet ihr Pauken, erschallet Trompe
ten", uit een werk dat men alleen nog
via de grammofoon kan beluisteren.
Een gelukkige gedachte van de diri
gent Wolfgang Gönnenwein was ook,
het gefigureerde koraal „Er ist auf Er-
den kommen arm" door de koorsopra
nen te laten zingen in plaats van door
de soliste, zoals vaak gebeurt. Hierdoor
kwam het serene karakter van deze
door haar eenvoud diep ontroerende ko
raalmelodie zo prachtig tot zijn recht.
Nog meer gedeelten van grote schoon
heid naar voren halen zou tekort doen
aan hetgeen ongenoemd blijft. Daarom
besluiten wij met de opmerking die wij
aan het begin reeds maakten: een idea
le vertolking in alle opzichten, waarop
het talrijke publiek geheel overeen
komstig reageerde.
W. P. VERHEUL
Ds. Boer voorzitter
van Geref. Bond
UTRECHT Het hoofdbestuur van
de Gereformeerde Bond heeft ds. G.
Boer te Katwijk aangewezen als eerste
voorzitter. Hij volgt als zodanig wijlen
prof. dr. J. Severijn op.
Tot dusver was ds. Boer tweede voor
zitter. Deze functie is nu overgenomen
door ds. W. L. Tukker te Zwolle.
Het bestuur van de Gereformeerde
Bond bestaat verder uit dr. H. Bout te
Utrecht, eerste secretaris; ds. C.
Boer te Zeist, tweede secretaris; ds. J,
Vermaas te Huizen, eerste penning
meester; ds. J. Jongerden te IJsselmui-
den, tweede penningmeester en de he
ren ir. J. van der Graaf te Huizen en
ir. L. van der Waal te Rotterdam.
Voorzitter, secretaris en penning
meester voeren samen met de beide in
genieurs de redactie van het officiële
weekblad van de Gereformeerde Bond,
De Waarheidsvriend.
De Algemene Vergadering van dt
heeft met 70 tegen 13 stemmen bij 23
onthoudingen een resolutie aangenomen,
waarin de Veiligheidsraad gevraagd
wordt verbreking van diplomatieke be
trekkingen met Portugal en economische
boycot van dat land verplicht te stellen.
Bij koperen feest synagoge
ROTTERDAM „Ons blijft slechts
het constateren van het feit, dat wij
deze medeburgers hebben laten gaan.
dat wij over het algemeen geen trams
hebben opgeblazen, geen treinen heb
ben laten ontsporen maar als fatsoen^
lijke mensen fatsoenlijk verdrietig ons
werk hebben voortgezet, veelal zonder
afscheid, want ook dèt betekende risi
co.
Ik kan met mijn kinderen niet pra
ten over de al te geduldige berusting
die er is geweest. Ik heb aan de februa-
ri-staking niet genoeg om de intense
verbazing in hun ogen weg te nemen
als zij horen dat Nederland met Polen
maar Polen was langer bezet en
daar woedde de terreur heviger het
grootste percentage vermoorde Joden
telt"
Aldus dr. F. J. Krop, voorzitter van
het Comité Ereschuld aan Omgekomen
Joodse Stadgenoten maandagavond op
de zesde avond van het Channoe-
ka-feest in de synagoge aan de Paeis-
straat, die nu twaalf en een hal? jaar
bestaat. Door het werk van het comité
komt meer dan twintig jaar na de oor
log, eindelijk in Rotterdam een monu
ment voor de meer dan tienduizend Jo
den, die uit Rotterdam zijn wegge
voerd. Er zijn er nu, meegerekend hen,
die van elders Rotterdam binnenkwa-
en, ongeveer 850.
Drie reliëfs
De Rotterdamse Kunststichting en de
gemeente Rotterdam hebben de beeld
houwster Loekie. Metz opdracht gege
ven tot het vervaardigen van een reliëf
in brons, dat voor het Joodse nieuw
jaar oktober 1967 gereed moet
zijn.
Het bestaat uit drie delen, die teza
men de Klaagmuur aan de Synagoge
zullen omsluiten. De centrale figuur is
die van de vader, die zijn zoon zegent,
de schakel tussen verleden, neden en
toekomst.
Aan de zijde van de trappen naar de
synagoge komen de Jesaja-figuur en
de Davidsster met daarin in hot He
breeuws en het Nederlands de teksten
Jesaja 55 13 en 56 5. Deze tekst is
ook die van het oorlogsdocumeita-
tiecentrum in Jeruzalem.
Aan de zijde van de Paetsstraat is de
oorlog gegeven in een menseb.ike fi
guur, die in het reliëf als leegte is uit
gehold. Daarnaast aangegeven de ge
beurtenissen in neergaande Jijn: de ver
nietiging van de oude synagoge, het
vluchten der Joden met meenemen var
menorah en wetsrol, maar ook de uit
tocht, die Jeruzalem als doel heeft.
Het centrale stuk wordt ongeveer
70 m. hoog, de beide zijdelen onge
veer 1,30 m.
Voorts heeft het comité B. en W. ver
zocht, het plein voor de synagoge de
naam A.B.N. Davidsplein te geven, ter
herinnering aan opperrabbijn Davids,
die in 1943 omkwam. En ten slotte kon
digde dr. Krop aan, lat het ge
nootschap Nederland-Israël het voorne
men heeft, in 1968 bij het iwintig jaar
bestaan van de staat Israël in Rotter
dam een Israël-week te organiseren.
Namens het bestuur van de Neder
lands Israëlitische Gemeente in Rotter
dam sprak mr. Martin Levie. die de
Het aan de Rotterdamse syna
goge op te richten monument
ter gedachtenis van de tiendui
zend in de oorlog omgekomen
joden bestaat uit drie panelen,
die de koop van de Klaagmuur
omsluiten. Aan de binnenzijde,
dus niet naar de straat gericht,
het hierboven afgebeelde paneel:
de profeet Jesaja met de Davids
ster.
In het Hebreeuws en Neder
lands de teksten Jesaja 55 13
en 56 5: „Voor een doornstruik
zal een cypres opschieten, voor
een distel zal een mirt opschie
ten en het zal den Here zijn tot
een naam, tot een eeuwig teken,
dat niet uitgeroeid zal worden"
en „Ik geef hun in Mijn huis en
binnen Mijn muren een naam
beter dan zonen en dochters. Ik
geef hun een eeuwige naam, die
niet zal worden uitgeroeid."
de.
Opperrabijn L. Vorst spra« bij het
koperen jubileum over de bet 'kenis
van de „halve waarde" in de bijbel,
juist als het gaat om Hogere Waarden.
Daarna werden op de channoekia zes
van de acht channoeka-lichten ontsto
ken ter ere van de zesde dag van het
channoeka-feest.
Burgemeestejr W. Thomassen sprak
over de band tussen hem, zijn stad en
Israël en vond het wat vreemd, dat,
waar er in alle maatschappelijke func
ties in ons land ook Joden hebben
gestaan, hit nog nooit had gehoord t
een Joo-'se burgemeester!
Ten slotte droeg Rob de Vries voor
uit het verk van Nelly Sachs en .To'ef
Agnon de beide Joodse auteurs, die
kort gel?.öen werden onderscheiden
met de Nobel-prijs.
