Graham luistert naar
de tegenstemmen
Ds. Geursen
terug naar
Australië"
Geen nieuwe
preken
Werk is niet
aangepast
GEEN HEROPENING VAN
PROCES TEGEN JEZUS
GEESTELIJK
LEVEN
ZATERDAG 26 NOVEMBER 1966
LEVEN IS HIER
TE GEJAAGD
(Van onze kerkredactie)
Drie dingen vooral vallen dominee
en mevrouw M. W. J. Geursen, terug
in ons land na een verblijf van vijf
tien jaar in Australië, op: het is hier
vreselijk vol; het leven is zo gejaagd
en gespannen en er is hier een luxe,
die in Australië onbekend is. Het zijn
voor hen stuk voor stuk redenen, om
niet meer blijvend naar ons land
terug te keren.
Ds. Geursen (thans 52 jaar)
vertrok in 1951 als eerste
Nederlandse dominee naar
Australië. Tevoren was hij
predikant in de Nederlandse
Hervormde Kerk, laatstelijk
in Leiden. In Australië werd
hij door de Presbyteriaanse
Kerk belast met de geeste
lijke verzorging van de Ne
derlandse immigranten-
Het aantal immigranten uit
Nederland is teruggelopen tot
een tweeduizend per jaar. Zij,
die in de veertiger en vijftiger
jaren kwamen, zijn inmiddels
al geheel geïntegreerd in het
Australische kerkelijke leven.
En zo beëindigde ds. Geursen
zijn speciale immigranten-
werk al in 1959. Sindsdien is
hij predikant in een „gewone"
Australische gemeente te
Camberwell, een voorstad
van Melbourne.
Veel gedaan
De Presbyteriaanse Kerk heeft
bijzonder veel gedaan voor de op
vang van de immigranten (naast
Nederlanders vooral ook Honga
ren). Acht jaar lang had ds.
Geursen de verzorging van op
het laatst drieduizend gezinnen
in Melbourne en wijde omtrek.
Dat betekende heel veel reizen
(in een werkterrein, groter dan
heel Nederland), zo veel moge
lijk één keer per maand een
dienst houden op alle plaatsen,
waar Nederlanders zaten, zor
gen voor ontspanningsavonden
met Polygoonfilmpjes uit Ne
derland èn bij dat alles in feite
blijven leven op de rand van de
kerkelijke gemeenschap.
Dit bevredigde ds. Geursen
niet, noch voor zichzelf, noch
voor de mensen, onder wie hij
werkte Toen zijn eigen vrouw
en kinderen na verloop van tijd
volop meedraaiden in een gewo
ne" Australische gemeente, merk
te hij, hoe hij zelf bij hen ach
terop raakte, doordat hij nog el
ke zondag in het Nederlands
voor Nederlanders preekte.
Integratie
Met alle macht stimuleerde ds.
Geursen dan ook het integratie
proces. Het is aan hem te dan
ken. dat er in Melbourne geen
Nederlandstalige gemeente meer
is in de Presbyteriaanse Kerk.
Een dergelijke gemeente is er
thans alleen nog in Sydney, waar
ds. C. UIdam en ds. H. F Kat
werken In Melbourne wordt nog
twee maal per jaar een Neder
landse dienst gehouden: op Kerst-
mo'cn en on Paasmaandag. De
laatste is een Kerkedag, die meer
het karakter heeft
van een ontmoe
tingsdag.
„Dorpi"
Trouwens, het ker
kelijk leven in Au
stralië vertoont het
typische patroon, dat
men ook in Amerika
kent: het social life
concentreert zich om
de gemeente. Ook in
de grote stad heeft
de gemeente een
„dorps"karakter. En
kele dames staan in
het kerkportaal, om iedere
vreemde hartelijk welkom te he
ten.
De dominee staat na de dienst
aan de uitgang, om iedereen de
hand te drukken en een enkel
woord te wisselen. Vaak wordt
er voor het gebouw nog een tijd
gezellig nagepraat.
Elke zondag wordt er twee
keer kerk gehouden en eens in
de maand wegens de bediening
van het avondmaal zelfs drie
keer. Het probleem van- de
tweede dienst kent men er net
als In Nederland, maar dan op
een heel merkwaardige manier
De avonddiensten worden bedui
dend minder bezocht, doordat de
ouderen schitteren door afwezig
heid. maar de jeugd komt trouw
Daarom heeft ds. Geursen deze
diensten meer afgestemd op de
iongeren „Dan praat ik meer
dan ik preek."
Alarmerend
Nieuw boek van evangelist
WERELD IN VLAMMEN
(Van onze kerkredactie)
ALS Billy Graham ergens spreekt komen er duizen
den. Als hij een boek schrijft kopen honderdduizenden
het. Zijn nieuwste werk „World Aflame" was nauwe
lijks een maand uit, toen reeds de eerste 300.000 exem
plaren verkocht waren. Daarmee stond het van meet
af aan op de „bestseller-lijst". Inmiddels is het boek
in de Engelse uitgave al hard op weg om de miljoen te
halen. Zojuist is er een Nederlandse vertaling van ver
schenen bij Zomer en Keuning in Wageningen.
Keek Graham in zijn eerste boek Vrede met God"
vooral naar binnen, ging het hem om de persoonlijke
vrede van de christenen, in dit boek kijkt hij vooral om
■zich heen in de wereld. Het boek is duidelijk een ant
woord op de kritiek van sommigen dat hij de indivi
duele mens wil redden, maar de wereld verloren laa'
gaan."
Dat houdt niet in dat zijn
boodschap is veranderd. Hij
komt tot de conclusie dat vele
antwoorden, die in onze tijd gege
ven worden, uiteindelijk onvol
doende antwoorden zijn. Spre
kend over de taak van de kerk
beluistert hij de stemmen van
hen, die zich geheel willen inzet
ten voor maatschappelijke her
vormingen, en van hen die
waarschuwen dat de kerk zich
niet bemoeien moet met het lei
ding geven in de maatschappij.
Hij kiest niet in dit conflict.
Enkele maanden geleden schreven we dat een preek van
Spurgeon, opnieuw voorgedragen door een acteur voor de f MoilSOÜ
Britse radio, een onverwacht groot gehoor vond. Kennelijk
wist Spurgeon, in wat bekorte vorm, ook onze generatie nog
aan te spreken. In het blad „Opbouw" knoopt prof. dr. C.
Veenhof bij dat artikel aan en vertelt:
Alarmerend is het predikanten
tekort De Presbyteriaanse Kerk
van Victoria heeft op een totaal
van zeshonderd predikants
plaatsen permanent een veer
tig vacatures. Ergens in zijn ach
terhoofd had ds. Geursen dab
K)k bi* zijn verlofreis de gedach
te, om hier predikanten voor
Australië te zoeken. Maar hij
heeft al gemerkt dat ook hier
iet predikantentekort in de na-
lije toekomst ernstige vormen
tal aannemen.
Th<*ologisch is ds. Geursen, die
aan twee instituten lector is in
de dogmatiek, nog sterk op Ne
derland georiënteerd. Hij spelt
oladen als Hervormd Nederland,
In de Waagschaal, De Open Deur
en Wending, die hij vanwege de
Nederlandse Hervormde Kerk
toegestuurd krijgt Opvallend is
1e belangstelling in de presbyteri-
eanse wereld voor het werk van
orof. H Berkhot vooral nadai
hij een eredoctoraat ontving in
Glasgow
Eenheid
Verheugend zijn de besprekin
gen. om tot meer kerkelijke een
heid te komen. Presbyterianen.
:ongregntionalisten en metho
disten werken aan een plan. om
n 1970 een „Uniting Church" te
'Trmen
Let wel- „uniting" (zich vereni-
end) en niet „united" (vere
ligdi want het is maar een faze
n oen ontwikkeling. Nu reeds
>ebben de anglicanen (de
<erK tn Australië) gevraagd, om
n de besprekingen te worden be
rokken opdat zij zich eventueel
n een later stadium kunnen
•ansluiten
Ijrd werken
Ds Geursen betreurt het diep.
•at vele Nederlandse immtgran-
en van nrtho«to*-nr«»estantsen
huize (in de eerste plaats gerefor-
„Ik dacht aan een gesprek dat ik met prof. Greydanus had
een poos na de vrijmaking. Zoals men weet, ging deze oude
professor in die dagen weer week in week uit preken. Ik
vroeg hem toen we het daarover hadden of hij nog „nieuwe'
preken maakte. Neen, zei hij, na 1917 - het jaar waarin hij
als professor ophield (prof Veenhof bedoelt kennelijk met
predikant zijn) heb ik nooit meer een preek gemaakt. Dat
was en toen kwam er een echte Greijdiaanse opmerking
mijn opdracht niet Daar werd ik niet meer toe geroepen.
Maar, zo Uet hij daarop volgen: het is merkwaardig hoe goed
die oude preken nog „passen".
meerden) zich niet aangesloten
hebben bij de bestaande Austra
lische kerken, maar een eigen
kerkelijk leven hebben opge
bouwd: de Reformed Churches.
„Zij hadden de Presbyteriaanse
Kerk een machtige stimulans
kunnen geven. Hun argument is.
dat de belijdenis eerst goed moet
'ungeren. Mijn antwoord is: daar
Tot 10 februari blijft het echt
paar Geursen hier met de
jongste van hun vier kinderen
(de enige, die in Australië is ge-
ooren en daarom Juliana Elisa-
oeth is genoemd). De predikani
<al oog twee maal preken in Lei
den. zijn oude gemeente: 8 janua
ri 'n de Vredeskerk en op 29 ja
nuari.
Maar hij constateert wel dat
een goede wetgeving niet bete
kent dat iedereen die wet ook
houdt Daarom blijft de eerste
taak van de kerk de mensen te
veranderen en „de enige manier
om mensen te veranderen is hen
tot Jezus Christus te brengen tot
wie zij bekeerd moeten worden".
Wie Graham er van beschul
digt niet sociaal bewogen te zijn,
moet in dit boek wel tot de con
clusie komen, dat dat oordeel op
geen enkele grond berust Maar
wel is dit boek een hernieuwd
beroep op de kerk, niet om al die
andere taken maar te laten lig
gen, maar om vooral weer aan
dacht te „schenken aan haar „al
lereerste roeping", „haar voor
naamste taak" de prediking van
het evangelie.
Vergeleken met voorgaande
uitspraken komen wij in dit
boek een ongetwijfeld „rijpere
Graham" tegen. Hij heeft altijd
opengestaan voor kritiek en het
blijkt dat de kritiek op zijn een
zijdigheid niet aan hem is voor
bijgegaan. Maar het blijft tege
lijkertijd de bewogen Graham,
de man die een boodschap heeft
voor de wereld van vandaag.
Tv-kijkers
En in de verkondiging van die
boodschap bindt hij zich niet aan
zijn eigen methoden. Hij onder
kent dat zijn „greep" op de grote
steden minder sterk is, dan hij
wel zou willen. Zo daagt hij me
de de kerk uit en zegt: „Wil men
de aandacht behouden van de tel
kens wisselende, naar de tele
visie starende stadsbewoners in
de flatgebouwen, dan zijn daar
voor forse, nieuwe werkwijzen
op het terrein van de evangelisa
tie en de leiding van het christe
lijk leven vereist."
Zijn boek is een bewogen
geschrift Het begint met een
schildering van de huidige situa
tie die soms d'e vraag doet opko
men: Ziet hij alles niet te donker
in? Maar wie verder leest, beseft
dat die vraag misschien ook wel
voortkomt uit de onwil om de
gevaren van onze tijd onder ogen
te zien. Niet iedereen zal het in
alles met hem eens zijn. Toch
zegt hij soms dingen waarover
we wel eens mogen nadenken:
„Er zijn in onze steden verorde
ningen tegen open riolen en zink
putten. Waarom vaardigt men
geen verordening uit tegen
vuilschrijverij en ontuchtigheid".
Maar juist het feit dat velen ge
probeerd hebben tot een
omschrijving te komen van „on
tuchtigheid", maar men het on
der elkaar niet eens kon worden,
is voor hem een bewijs: „dat wij
onze maatstaf kwijt zijn".
Profeten
Toen een student hem vroeg:
„Ligt de gemeenschap, waartoe
wij behoren op sterven, of be
gaat zij de huichelarij dat zij als
het ware dood is zonder het te
weten?" antwoordde hij: „Ik lius onlangs, is een „teken dat
weet het niet zeker, maar ik weersproken wordt". Hij citeerde
maak mij ongerust en ik voel de ®art.h die. theole-
X j m §ie ls wel Juist> maar dat u aan
last en de plicht van de oude het slot van uw samenkomsten
profeten om de mensen te de mensen naar voren laat ko-
waarschuwen". men, dat ls fout". Emil Brunner
echter zei: „Dat naar voren ko-
Dit boek is een waarschuwing men is volkomen juist, alleen
Het wil de ogen openen voor moet u uw theologie nog leren",
veel, waarover we zo gemakke- De oren van Graham, die inder-
lijk heen zien. Maar het is meer. laad wil luisteren naar kritiek,
Het is ook een prediking van het nullen wel eens tuiten bij al zul-
heil. Als hij gaat schrijven over ke verschillende „goede raden",
verzoening, over bekering, be- Maar dat hij in de afgelopen ja-
rouw of geloof dan doet hij dat ren geluisterd heeft is duidelijk, j
op een bewogen en tegelijkertijd Er> dat een dergelijk luisteren
fijnzinnige manier. En ook dan §een afbreuk gedaan heeft aan de
blijkt hoe hij weer geluisterd bewogenheid waarmee hij de
heeft naar de kritiek, vooral van blijde boodschap verkondigt, i
calvinisten die hem soms in zijn maakt dit boek eveneens duide-
prediking toch te methodistisch
vonden. Hij zet niet alles op de
noemer van „plotselinge beke
ring" maar erkent dat er ook an
dere wegen zijn om tot het ge
loof te komen.
Wereld in Vlammen, door
Billy Graham in een verta- I
ling van de gereformeerde
predikant ds. T. B. van Hou- J
ten. Uitgave Gebr. Zomer en
Keuning, Wageningen. 256
Graham, schreef bisschop Dibe- blz.; S.90, ,J:\*
t Weersproken
„Op zondag is alles anders.
Dan hoeft de bakker geen brood te verkopen
dan is de melkboer zijn winkel niet open,
de postbode draagt geen brieventas meer,
dan is het zondag, de dag van de Heer."
Leiderscahier Zondagsscholen
Het Sanhedrin besluit:
(Van onze kerkredactie)
HET hedendaagse „Sanhedrin" (het
Israëlische Hooggerechtshof te
Jeruzalem) is niet bereid het proces
tegen Jezus te heropenen. Reeds ver
scheidene malen is (vooral van
christelijke zijde) gevraagd om her
opening. Men ging daarbij van de ge
dachte uit, dat een herroeping van
het eens door het Sanhedrin uitge
sproken vonnis een belangrijke stap
in de verhouding tussen Joden en
christenen zou kunnen zijn.
Hairo Cohn, president van hel
Israëlische Hooggerechtshof, heeft na zorg
vuldige studie gezegd, dat dit buiten de
competentie van het hof ligt. Wel vroeg
hij om een nieuw, onpartijdig onderzoek
naar hel eens gevoerde proces. In een
lezing te Jeruzalem heeft hij zijn visie
gegeven.
Volgens Cohn was het proces tegen
Christus zuiver een Romeinse aangelegen
heid. Uit het opschrift op het kruis „Jezrn-
van Nazareth, Jodenkoning" blijkt vol
gens hem duidelijk, dat Pilatus Jezus te:
dood veroordeeld heeft wegens majesteits
schennis, zoals dat omschreven is In de
Lex Julia. Deze wet was in het jaar 8
voor Christus door keizer Augustus uitge
vaardigd.
Teken van rouw
De rol van de Joodse priesters en
schriftgeleerden is volgens Cohn deze ge
weest. dat zij s nachts Jezus in hun mld
den hebben geroepen en Hem gesmeek!
niet meei vast te houden aan Zijn ko
ningschap Cohn zegt, dat Kajafas zijn
klederen scheurde als teken van rouw.
toen hij inzag, dat lezus niet van zijn
standpunt af te brengen was en zo „ge
doemd was om te sterven door Romein»
handen."
Geen toestemming
De gangbare opvatting ls. dat Wet Sanhp
Jrin Jezus ter dood veroordeelde, maai
voor de voltrekking van het vonnis
toestemming aan de Romeinse stadhouder
moest vragen. Dat is niet waar, zegt Cohn
Als het Sanhedrin Jezus ter dood veroor
deeld had, dan had het het vonnis zeil
kunnen voltrekken zonder toestemming
van Pilatus, zoals dat bij Stephanus ge
beurd is. Hij zou dan alleen niet ge
kruisigd zijn, maar gestenigd.
,'Cohn gaat niet in op de houding van de
leden van het Sanhedrin tijdens het ver
boor door Pilatus op Gabbatha.)
\nder argument
Intussen heeft dr. Shalom Ben Chorin.
.■en leidende rabbijnse autoriteit in Jeruza
lem, nog een ander argument genoemd,
waarom de zaak tegen Jezus niet kan
morden heropend: „Het officiële dosslei
m het proces-verbaal van de rechtszitting
zijn niet meer voorhanden. Het enige
beschikbare materiaal is in de evangeliën
te vinden, maar die zijn nas iaren na het
oroces eeschreven
Met bovenstaand gedichtje
wordt in het zogenaamde
Blauwdrukcahier „De kleuter
in de kinderdienst" gepro
beerd de drie- tot vierjarige
kleuter uit te leggen wat de
zondag is. Het is een van de
vele praktische voorbeelden
uit dit studieboekje, bestemd
voor het zondagsschool- en
kinderkerkwerk.
Een blauwdruk is een leidersca
hier, dat wordt uitgegeven dooi
de Raad voor het jeugdwerk der
Nederlandse Hervormde Kerk
ten behoeve van de vrije jeugd-
vorming en het bijzonder jeugd
werk. Het verschijnt zes maal
oer jaai
Ditmaal is er sprake van een
extra dik boekje met op het blau
we kaft een kindertekening: Pe
trus in de gevangenis Het boekje
staat verder ook vol met derge
lijke grappige tekeningen.
Gelet op het aantal zondags
scholen, leiders en leidsters en
de bezoekertjes kan van een „flo
rerend bedrijf" worden gespro
ken. Er zijn meer dan duizend
zondagsscholen, enkele tiendui
zenden meesters en juffen en
ruim honderdduizend kinderen
bezoeken de zondagsscholen.
Te veel oud
Toch wordt l)et zondagsschool
werk te weinig aangepast aan
deze tijd, meent men in Blauw-
iruK. Alles is nog bij het oude
gebleven en de nieuwe ontwikke
lingspsychologische, pedagogische
en didactische inzichten zijn niet
of nauwelijks in een methodiek
voor het zondagsschoolwerk ver
werkt.
Pionierswerk
De Stichting Vrienden van
Westhill heeft daarom besloten
iets te doen. Westhill is de zoge
naamde vereniging voor
godsdienstige opvoeding. „Het is
^an de pioniersarbeid van de da
mes in Maarssen (Valerie, Witte,
Eeckhout en Voorst van Beest) te
danken dat in het zondagsschool
werk niet alleen gekeken wordt
naar de bijbelse verhalen, die
verteld moeten worden, maar
ook naar het kind dat deze verha-
'en moet horen", schrijft men.
Maar omdat het jarenlang bij
deze impuls is gebleven heeft
men nu besloten iets te doen. De
schrijfster van het boekje, me
vrouw M. W. Steenmeyer-Van
Rij kwam gedeeltelijk in dienst
van de Stichting Vrienden van
Westhill. In samenwerking met
een studiecommissie, waarin
Drof. J W. van Hulst en enkele
mensen uit zondagsschoolorga
nisaties zitting namen, vervaar
digde zij enkele rapporten. Een
daarvan is dit bewuste blauw-
J-tikcahier.
Handleiding
Het boekje is een soort handlei
ding, Hoewel niet de conclusie
moet worden getrokken, dat goed
zondagsschoolwerk kan worden
verricht door enkele psycholo
gische handgrepen toe te passen.
Toch wordt bij de psychologie
van de kleuter lang stilgestaan,
immers men moet de kleuter ken
nen, zij het dat ieder een andere
^onnak verlangt.
Een waardevolle bijdrage is
het hoofdstuk: De praktische uit
werking in de kinderdienst Het
bevat geen reeks van bindende
voorschriften, maar tal van leuke
voorheelden
Blauwdrukcahier „De kleuter
in de kinderdienst" is te bestel
len bij de Hervormde Jeugd
raad, Surinamestraat 4, Dim;
Haag. De prijs is ƒ3,-.
