Rapport over verzoening
naar hervormde classis
SCHOOL-SLAG
Veroordeling van Naudé
hier verkeerd begrepen
Ds. Kuiper en ds. Van Ande
gistermiddag begraven
Een ivoor ei voor vandaag
Kanttekening
Mr. Verplanke (maakte synode mee):
Maar besluit blijft
betreurenswaardig
f
Beroepi n gswerk
Psalm 146 is een van de jongste psalmen. Men neemt aan, dat
hij ontstaan is na de ballingschap. Koning Kores was het
middel in Gods hand geweest, dat de Joden hun vrijheid terug
kregen. Groot moet dan ook hun ontsteltenis zijn geiveest, toen
deze koning enkele jaren later stierf. Wat zou hen nu weer
boven het hoofd hangen? Dan zegt deze dichter: Vertrouwt niet
op edelen, op een mensenkind, bij wie geen heil is. Gaat zijn
adem uitdan keert hij weder tot zijn aarde, te dien dage
vergaan zijn plannen.
..Welzalig hij. die de God van Jakob tot zijn hulpe heeft, wiens
verwachting is op de Here, zijn God." (Psalm 1465)
Merkwaardiq, dat hier zo nadrukkelijk gezegd wordt: Jakobs
God. De Bijbel spreekt ook van God als de God van Abraham,
Izak en Jakob. Abraham, reus in het geloof. Izak de man, die
een teer geloofsleven kende van nauwe omgang met God. Maar
Jakob Iemand, die veel dichter bij ons staat.
Zijn naam tekent hem: de handige jongen, of het nu was met
linzenmoes of met geitevellen. Hij marchandeert met God te
Bethel en met oom Laban om het bezit van de schapen. Jakob
met zijn klein geloof, die in plaats van op God te vertrouwen
steeds weer slinkse wegen bedacht, om zijn doel te bereiken.
Wat mogen wij er blij over zijn, dat God niet alleen van
Abraham en van Izak, maar ook van Jakob de hulp wilde zijn.
Niet om iets in Jakob zelf, maar omdat God hem liefhad.
Wij lezen vandaag Jesaja 42 1-17.
Wij lezen morgen Jesaja 42 18-25; 43 1-8.
ZATERDAG 19 NOVEMBER 19#
Enkele jaren geleden werd de Hervormde Kerk geschokt
door een uitdrukking van prof. dr. P. Smits over de verzoe
ning. Zijn woorden „Geef mijn portie maar aan Fikkie" klon
ken tot op de hervormde synode door. Er werd toen opdracht
gegeven om een studie te maken over de vraag of een Ander
onze schuld kan dragen en wegnemen. Na vier jaar studie is
een commissie nu gereed gekomen. Maar zij bracht geen geza
menlijk rapport uit. Naast het meerderheidsrapport was een
minderheidsnota van ds. G. de Boer, die nu voor verdere bezin
ning naar de classesvergaderingen gaan.
j[«V
(Van onze kerkredactie
DRIEBERGEN De hervormde classicale vergaderingen
zullen zich de komende maanden kunneu bezinnen op twee rap
porten over de verzoening, of beter gezegd, een meerderheids
rapport en een minderheidsnota. De synode heeft niet gekozen
voor een van (ïe twee uitspraken, maar bewust de beide uitspraken
doorgegeven aan de kerk voor verdere bezinning en commentaar.
Ongeveer vijf jaar geleden werd de, Christus is rehootyaam geweest,
synode geconfronteerd met de vraag j Daardoor staat Hij op de plaafs waar
ho, h«, mcujk I. ,,d.t Ander I (1. m,n. brhnnr. -ej.r- -^en-j ^rstn'Jen' van''de'mens?
van het evangelie en dus
WEINIG VOLDAAN
De kritiek van de commissie van rap
port werd door verschillende synodele
den gedeeld. Maar weinigen waren wer
kelijk voldaan met het rapport. Tij
dens de bespreking kwam naar voren
dat het stuk niet in de eerste
geschreven was voor de moderne mens,
maar dat wel gepoogd was
zoening nieuw te doordenken, vanuit
het luisteren naar de bijbel.
Port. dr. A. A. van Ruler vroeg zich
af: Wat maken wij ons druk over de
De Mammoetwet
Reimer
v
ren aan Nederlandse gymnasia,
lycea en athenea heeft onlangs ge
zegd, dat er redenen genoeg zijn
om te overwegen de invoeringsda
tum van de Wet op het voortgezet
onderwijs, de Mammoetwet, op te
schorten.
Het ontwerp-overgangswet gaat er
van uit, dat de Mammoetwet op 1
augustus 1968 in werking treedt.
Dr. Reimer noemt als redenen voor
opschorting: de te hoge kosten van
de wet; ruimere tijd voor voorlich
ting over de nieuwe onderwijsstruc
tuur bij ouders en docenten; meer
tijd voor rustige bestudering van
lerarenopleiding, van scholenge
meenschappen enz.
UOE zit het met de hoge kosten
van de invoering van de Mam
moetwet?
Het merkwaardige is, dat bij de tot
standkoming van de wet weinig of
geen aandacht is besteed aan de
kosten welke deze wet meebrengt.
De memorie van toelichting van de
overgangswet raamt de jaarlijkse
exploitatiekosten van de volledige
Invoering van de Mammoetwet op
270 miljoen en raamt een investe
ring voor éénmaal van omstreeks
170 miljoen voor de bouw van nieu
we lokalen. Alles naar het loon- en
prijspeil van 1966.
Het voorlopig verslag van de Twee
de Kamer vraagt heel voorzichtig,
of temporisering van de kostenver
hogende maatregelen van de invoe-1
ring van de Mammoetwet nodig zal
zijn. De memorie van antwoord van
19 oktober 1966 zegt. dat de be
windslieden thans van oordeel zijn
dat aan temporisering niet valt tc
ontkomen.
TY/AT bedoelt deze memorie van
antwoord met temporisering j
kostenverhogende maatregelen van
de Mammoetwet? Natuurlijk niet.
dat reeds temporisering plaats vindt
omdat de invoering van de wet in
die zin geleidelijk geschiedt, dat
leerjaar voor leerjaar aan de nieu
we voorschriften wordt aangepast,
zodat het zeker verscheidene jaren
zal duren, voordat het bedrag van
de geraamde hogere jaarlijkse
exploitatiekosten van 270 miljoen
naar het loon- en prijspeil van 1966
zal zijn bereikt.
Op deze geleidelijke stijging van de
uitgaven wees terecht reeds
de memorie van toelichting van de
overgangswet.
De temporisering welke de memo
rie van antwoord van 19 oktober
Gezamenlijke dienst
van oud-katholieken
en r.k. in Rotterdam
mijn zonde en schuld zou kunnen
dragen en wegnemen." In 1960 sprak
de hervormde synode duidelijk uit
dat zij vasthield aan de belijdenis
van Jezus Christus als het Lam
Gods, dat de zonden der wereld weg
neemt. Maar zij werkte deze verkla
ring toen niet verder uit, maar droeg
dc Raad voor de zaken van kerk en
theologie op om een verdere studie te
maken over het begrip verzoening.
De Raad benoemde een commissie on
der voorzitterschap van dr. H. Schro
ten, waarin de hoogleraren A. F. N.
Lekkerkerker, G. Sevenster en A. S,
v. d. Woude zitting kregen en ook ds.
Kr. Strijd, dr. A. de Wilde, mevrouw
dr. E. Flesseman-Van Leer en ds. G.
Boer. Ds. Boer diende de minder
heidsnota in.
SAMEN
Het meerderheidsrapport onderneemt
een poging om tot klaarheid te komen
over wat in de kerk gezamenlijk over
de verzoening gezegd moet worden. De
commissie gaat daarbij uit van de „ver-
bondawil van God, Zij besluit om sa
men met Zijn volk, samen met de mens
te zijn." In verzoening ziet de commis
sie twee hoofdaspecten. De hoofdlijn is
het genadig zich toekeren van God tot
de mens, maar er is ook de andere lijn
waarin de mens van zijn kant zich in
1966 onvermijdelijk acht, is een an
dere, onafwendbaar voortvloeiend
uit de noodzakelijke algemene
temporisering van de uitgaven van
de rijksoverheid.
Deze temporisering kan niet anders
betekenen dan invoering van de
Mammoetwet op een later tijdstip
dan 1 augustus 1968. O.i. terecht.
Is dc Mammoetwet eenmaal in
werking, dan zijn de daaruit voort
vloeiende uitgaven niet wel meer
te stuiten. Daarom is het niet ver
standig, in de invoeringswet een
bepaald tijdstip aan te wijzen waar- I aTmhèTdkrert tot&ïï'.'B
op de Mammoetwet in werking De commissie bezint zich in dit rap
port eerst op de verzoening in het Ou
de Testament, waar deze gezien wordt
als handhaving en herstel van het ver
bond tussen God en Israël. Natuurlijk
komt daarbij ook de verzoening door
het offer ter sprake. Sommigen den
ken, zo wordt gezegd, bij het offerdier
aan de plaatsvervanging, anderen aan
een overdracht van schuld, weer ande
ren spreken liever van vereenzelviging.
Dan wordt de lijn naar het Nieuwe
Testament en het offer van Christus
doorgetrokken en gezegd dat het bij de
verzoening niet alleen gaat om het weg
doen van de zonde en het vergeven
van schuld, maar om de gehoorzame
mens.
FiE onzekerheid van de financieel-
economische ontwikkeling ver
hindert thans te besluiten tot het in
werking treden van de Mammoet
wet met ingang van 1 augustus 1968
of 1 augustus 1969, omdat dan af
weging van het belang van de in
voering van deze wet tegenover an
dere belangen welke het rijk be
hartigt geen wezenlijke uitwerking
meer zou kunnen hebben. En dat
tnag niet.
Nu bovendien andere door dr. Rei
mer genoemde belangrijke punten
terecht pleiten voor een latere in
voering van de wet op het voortge
zet ondrwijs, is er alleszins reden,
zulks thans duidelijk te verklaren.
Dan weet het voortgezet onderwijs
waaraan het voorlopig toe is;
nü verkeert het in de mist.
roordfgt «ns en door het werk
H-llfo'e Geest In ons nartfclperen wij in
ZMn IDden en Zün gehoorzaamheid.
In zijn minderheidsnota zegt ds. Boer
uit Katwiik dat hii het rapport te vaag
en te vlak vindt. Te weinig hoort hij
van noties als overbracht van schuld,
losprijs, vriikoping. De toorn van God
wordt te uitsluitend binnen het ver
bond geplaatst. Het waarlijk mens
zijn van Christus wordt zo sterk
benadrukt dat Zijn God-zijn in de mist
bliift.
Ernstig waarschuwt hij voor een op
vatting die geloof en bekering hoe
noodzakelijk ook tot constituerende
elementen in het heil Gods maakt. Hij
meent dat het menselijk handelen zo
sterk worde benadrukt dat het genade
karakter van het evangelie in gevaar
komt.
Ds. Boer is teleurgesteld omdat het
rapnort eigenliik peen antwoord geeft
op de vraag: „Is de schuld al of niet
overdraagbaar?" Het raonort noemt
plaatsvervanging overdracht en vereen
zelviging. Ds. Boer wil niet kiezen. Het
is alles tegelijkertijd waar,
wordt vnorbiieegaan aan de overdraag
baarheid van de schuld. Daarbij Is het
hart van het evangelie in het geding.
COMMISSI E
De commissie van rapport, die
verslag uitbracht aan de svnode, komt
met vrijwel dezelfde bezwaren: „Waar
rapport over plaatsvervanging
spreekt, geschiedt dat nergens in ver
band met het dragen van de zonde,
r in de zin van vertegenwoordi
ging, representatie van de mensheid.
De commissie vraagt zich af of men
dan niet terecht had moeten komen bij
plaatsvervanging niet alleen in gehoor
zaamheid (Christus was in onze plaats
gehoorzaaml. maar ook in schuld.
De commissie vraagt zich bovendien
af of begrippen als representatie en
solidariteit wel de aangewezen woor
den zijn om bijbels te spreken. Zo
ichrüft men: „Nu komt het ons voer,
dat de gedachte, dat God zich solidair
gemaakt heeft met de mensen, tot
misverstand aanleiding geeft. Immers
God heeft de wereld met Zichzelf ver
zoend (2 Cor. 5:19). niet Zichzelf met de
were'd (wat door dc vinders zien van
zonde zou betekenen). Met het woord
iiïdariteit kan men slechts het tweede
uitdrukken, niet het eerste."
ROTTERDAM Rooms-katholieken
en oud-katholieken in Rotterdam zul
len op 12 december een gemeenschappe
lijke dienst houden. Zij geven hiermee
gehoor aan de gezamenlijke herderlijke
boodschap van de bisschoppn van bei
de kerken.
Deze spraken op de liturgische dienst
op 7 november in Utrecht de wens uit
dat deze eerste ontmoeting tussen de
Rooms-Katholieke en de Oud-Katholie
ke Kerk nok in de parochies zal leiden
tot „toenadering en waarachtig christe
lijke samenwerking."
Tijdens de dienst in Rotterdam in
de Rooms-Katholieke kerk aan de Ma-
thenesserlaan zullen de oud-katholie
ke pastoor G. A. van Kleef en pater dr.
C. Braun. directeur van Una Sancta,
spreken peer de betekenis van de ont- maakt to, vrij2innig ,oe en M,fs ge2a.
mÏÏJX ,Jtre,:ht' In de liederen de men,ijke kerkelijke bijeenkomsten gin-
schriftlezingen en de gebeden zullen „rgan|seren, zou w dan geen reac-
lie van de kerken komen? Hoewel geen
1 kerkelijke organisatie, ging het Christe-
Iliik Instituut toch kerkewerk doen. Het
werd een soort kerkje in de kerk."
Mr. Verplanke wil het synodebesluit
I niet goedpraten. maar stelt wel nadruk-
h-e'nk. dat het niet allereerst ging over
"n visie inzake het rassen-
(Van onze kerkredactie)
'S-GRAVENDEEL Het besluit, dat de generale synode van
de Nederduitse Gereformeerde Kerk van Zuid-Afrika heeft genomen
ten aanzien van het Christelijk Instituut, is niet verstandig geweest.
Een verdere verwijdering zal het gevolg zijn en dat terwijl men
mensen als Beyers Naudé juist zo nodig heeft. Maar één ding is
zeker: de rassenkwestie had met deze zaak nauwelijks te maken.
Dat vertellen ons mr. dr. C. J. Verplanke, de burgemeester van 's-Graven-
deel, en de Amerikaan prof. dr. J. H. Kromminga, die zijn teruggekeerd
uit Zuid-Afrika, waar zij belangrijke besprekingen hebben gevoerd over
de apartheidskwestie.
Ds. Beyers Naudé („een bijzonder
sympathiek man; wij ontmoetten hem
twee dagen, nadat wij op de synode de
beslissing meemaakten; hij had het wel
verwacht, maar niet met zo'n grote
meerderheid") is sterk oecumenisch in
gesteld en heeft nauwe contacten met
de Wereldraad. Dat kan men moeilijk
verteren in de Nederduitse Gerefor
meerde Kerk, die zelf in 1961 uit de
Wereldraad getreden is.
Verder moet men de houding tegeno
ver het Christelijk Instituut vergelij
ken met de manier, waarop de gerefor
meerden zich voor de oorlog tegenover
de „NCSV-mentaliteit" opstelden.
„Stel. dat de Achttien in ons land
hun activiteiten uitstrekten van vrijge-
Diestal van sieraden,
huit elf mille
AMSTERDAM Uit eet
lierszaak in de M^mixstraat ziin gister-prob'
nacht meer dan honderd damesrineen 1 Het doel van de reis van prof. Krom-
gestolen voor een waarde van elfdui- minga en mr. Verplanke was. om sa-
zend gulden. De afscherm'-"» van een men met de Zuidafrikaan prof. dr. F.
van de etalageruiten was, evenals dc .1. M. Potgieter de laatste hand te leg-
bleem, dat ter tafel zal komen van de
eerstvolgende Gereformeerde Oecu
menische Synode (In 1968).
Naast intensieve gesprekken met
prof. Potgieter spraken zij ongeveer
tweehonderd mensen, zowel voor- als
tegenstanders van de apartheidspoli
tiek (al moet je, ook onder Bantoes,
Tndiërs en kleurlingen, wel zoeken
naar iemand, die echt vierkant tegen
is, aldus mr. Verplanke). Zij hadden
uitgebreide contacten met ds. Beyers
Naudé. met de Nederduitse Gerefor
meerde Kerk en met de Gereformeerde
Kerk. Laatstgenoemde kerk denkt
meer genuanceerd over het rassenpro
bleem.
HUWELIJK
ruit, vernield.
De gesprekken met prof. Potgieter
cirkelden voor een belangrijk deel
rond het interraciale huwelijk en de
kerkelijke eenheid.
In het rapport zal worden gesteld,
dat zowel verbieden als het koste wat
het wil forceren van interraciale huwe
lijken moet worden verworpen. Wel is
het een pastorale taak. om de betrokke
nen de gevolgen (met name voor de
kinderen) van een dergeliik huwelijk
voor ogen te houden. Gelijk bekend
verbiedt de Zuidafrikaanse regering hu
welijken tussen mensen van verschil-
gen a
i rapport over het rassenpro- lende rassen en sommigen in Zuid-Afri
ka funderen dit op de Bijbel. Dat acht
Verplanke beslist onjuist,
ver de kerkelijke eenheid zeiden
Verplanke en prof. Kromminga:
Het kan gewenst zijn, dat verschillende
rassen hun eigen kerkelijk leven opbou
wen, maar wij stellen ook, dat de een
heid van Christus zich moet kunnen
uiten in eenheid van avondmaalsvie
ring.
Daar zit men in Zuid-Afrika nog wat
tegen aan te kijken, omdat men daar
sterk werkt met een Kuvperiaans pluri-
formiteitsbegrip („wat God pluriform
geschapen heeft, mogen wij niet uni
form maken"). Dat is voor ons onaan
vaardbaar, aldus mr. Verplanke. Om
uit het slop te komen, wil men het
onderscheid, dat in de werkelijkheid
van de schepping aanwezig is. „multi-
formiteit" noemen in het rapport.
BRVG
Het rapport, dat als duidelijke trend
zal hebhen, dat noch apartheid, noch
integratie bijbelse eisen mogen worden
eenoemd, zal naar het oordeel van bel
de heren aanvaardbaar zijn als brug
tussen Zuid-Afrika en de rest van de
GOS. „Wij zijn verplicht, tot beter be
grip van elkaar tc komen. Dat is de
kerkelijke weg. Zij hebben contact
dringend nodig", zegt prof. Krommin
ga.
Beiden waren ervan geschrokken,
dat het communicatieprobleem zo moei
lijk was. Het duurde een tijd, voor het
ijs ontdooid was. Hoe langer zij met
prof. Potgieter (die hen eerst als een
soort kryptocommunisten had
beschouwd) optrokken, hoé meer te
genstellingen herleid konden worden
tot misverstanden.
Daarom is volgens mr. Verplanke de
houding te laken van hen, die menen
over de apartheid te kunnen oordelen
zonder ooit in Zuid-Afrika te zijn ge
weest en die dat verdedigen door erop
te wijzen, daj toch ook over het com
munisme geoordeeld wordt zonder dat
men ooit in Rusland is geweest. Het
communisme is een levensbeschouwing,
die aan de hand van literatuur is te
bestuderen. Maar apartheid is een
„way of life" om onderling zeer
verschillende volkeren tot zelfstandige
ontwikkeling te brengen. Dat moet je
zelf gezien hebben, aldus de 's-Graven-1
deelse burgemeester.
van de verzoening is dat God onze
zonden vergeeft. Wij hebben een heel
leven nodig om dat te begrijpen. Ver
zet tegen de verzoening is een daad
van het door genade gekwelde hart.
Uiteindelijk besloot de synode or
commissie op te dragen aan de hand
van de bespreking het stuk nog eens
na te gaan en dan het gerevideerde
stuk met de nota's toe te zenden aan
de classicale vergadering om het te
bestuderen en er over te rapporteren.
Amerikaanse mis
helemaal Engels
WASHINGTON De Amerikaanse
rooms-katholieke bisschoppen hebben
van Rome toestemming gekregen om
de hele mis in het Engels op te dragen,
behalve bepaalde eigen gebeden van de
priester.
Engels wordt al algemeen gebruikt
door de Rooms-Katholieke Kerk in
Amerika, alleen het tweede deel van
de mis wordt nog in het latijn gecele
breerd.
Christelijke school
in Gent uitgebreid
(Van onze onderwijsredactic)
GENT Vanmiddag heeft de
Caspar de Coligny-school in Gent er
een belangrijke aanwinst bijgekregen.
Met feestelijk vertoon is namelijk een
nieuwe etage in gebruik gesteld, die
twee leslokalen telt en een over-
blijf-ruimte.
Deze uitbreiding, die tot stand is ge
komen dank zij de gulheid van de ac
ties Geven voor zeven en het co-
mité-Veenstra voorziet in een grote be
hoefte. Ook het schoolbestuur, onder
voorzitterschap van dr. J. Bruynzeel,
heeft zich sterk ingezet voor de school-
uitbreiding. Het hoopt dat men spoedig
tot de volgende stap kan overgaan, te
weten het openen van een middelbare
school in Gent. Een andere vurige
van het schoolbestuur is dat men
nu spoedig ir aanmerking kan komen
voor subsidie.
Orthodoxe en
R.K. Kerk nabij?
NEW YORK „De hereniging van
de Orthodoxe en de Rooms-Katholieke
Kerk is niet erg ver af," zou patriarch
Athenagoras van Constantinopel ge
zegd hebben in een exclusief interview
in New York Times.
Wel denkt de patriarch dit zelf mis
schien niet meer mee te zullen maken,
daar hij reeds 81 jaar oud is. Volgend
jaar zal hij de paus in Rome bezoeken
om „de vertrouwelijke besprekingen
voort te zetten, die beiden in Jeruza
lem hebben gevoerd.
Advies-commissie:
Geen salaris
per lesuur
(Van onze onderwijsredactie)
DEN HAAG De salariëring per
lesuur moet overal verdwijnen. In de
plaats daarvan is een beloning voor de
totale taak van de docent wenselijk.
Deze taak omvat meer dan lesgeven,
zoals voorbereiding, correctie, toezicht,
besprekingen, contacten leggen en der
gelijke. Bovendien dient de omvang
van de weektaak van de docent duide
lijk te worden afgebakend. De taak
moet voor alle docenten bij het voortge
zet onderwijs gelijk zijn: 35 klokuren
per week.
Tot deze stellingen is een commissie
gekomen, die bijna twee jaar geleden
werd ingesteld door het Nederlands
verbond van directies en leerkrachten
bij het nijverheidsondrwijs. Nadeel
van het tegenwoordige salarissysteem
vindt de commissie onder meer het na
genoeg ontbreken van promotiekansen
en het automatisch bereiken van het
maximum-salaris.
DE SPAANSE SINAASAPPELS
zijn er weer
Plukvers uit Spanje (na 48 uur al op uv
boordevol sap en zon, en ...30% rijker»
vitamine C. Profiteer er meteen volop vu
Schweitzer-prijzen
AMSTERDAM De Stichting Al
bert Schweitzerprijs heeft voor 19f
drie prijzen toegekend. Dit om een
zonder karakter te geven aan
eerste lustrum. In januari zal de prj
namelijk voor de vijfde maal wordi
uitgereikt.
Aan de in Amsterdam geboren mai
thans in Israël wonende dokter Ben-Ai
sa is een prijs toegekend. Hij is doo
de commissie voor de geneeskunde vi j
de Stichting voorgedragen. De twee ar
dere prijzen gaan, op voordracht t
de commissie voor christelijke en 1
manitaire arbeid, naar de heilpedagi
en logopediste, mejuffr. A. B. Kori
dorffer uit Oosterbeek en aan dr. Heic
rich K. E. Gruber, emeritus predikaj
van de Evangelische Kerk vj
Duitsland en voormalig domproost |n
Berlijn.
(Van onze correspondenten)
SASSENHEIM/UTRECHT
Onder grote belangstelling zijn
gisteren ds. P. D. Kuiper en ds.
H. W. H. van Andel begraven,
twee predikanten, die in de Ge
reformeerde Kerken een vooraan
staande plaats hebben ingenomen.
Bij de begrafenis an ds. Kuiper
waren vele synodeleden aanwezig, als
dr. C. Gilhuis dr. P. G. Kunst en ds. A.
C. van Nood. De Theologische Hoge
school, waarvan ds. Kuiper voorzitter
van de curatoren was, liet zich verte-
genwaordigen door de tweede voorzit
ter van de curatoren, verscheidene
hoogleraren en een afvaardiging van
het studentencorps. Van de particuliere
synode en de classis waren deputaties
aanwezig, alsmede het voltallige colle
ge van B en W van Sassenheim en
daarnaast nog circa duizend gemeente
leden en belangstellenden.
Ds. H. v. d. Berg leidde de rouw
dienst. Hij preekte over Hebreeën 13: 7
„Houdt uw voorgangers in gedachtenis,
die het Gods tot u gesproken hebben;
let op het einde van hun wandel en
volgt hun geloof na." Ds. Kuiper had
rijke geest en veelzijdige begaafd
heid op allerlei terrein in dienst van de
kerken, maar voor alles was hij bood
schapper van het evangelie van de
Heiland.
Niet achter de commissie- of mode-
ramentafel heefthij zijn grootste
vreugde genoten, maar op de kansel
achter de Bijbel. Zevenendertig jaar
heeft hij hetzelfde Woord gebracht in
dezelfde gemeente en tot het eind toe
wist hij de gemeente te boeien en te
bouwen.
Na de dienst sprak als eerst dr. P. G.
Kunst, tweede voorzitter van de gene
rale synode. Oprecht dankbaar kan
men God zijn voor wat hij aan mensen
geeft. Ds. Kuiper heeft in het leven en
in de kerk een grote plaats ingenoma
Met lachende luim en spitse ernst wi
hij door te geven, wat het was diena
van Jezus Christus te zijn. Alle
dinggevend werk, soms met humor
slagvaardigheid, wist hij vast te hos
den aan een bepaalde lijn. In n
werd hij nog met algemene stemme 1
herkozen als president-curator van d
hogeschool in Kampen, hoewel beken
was dat het einde spoedig zou kornet,1
Burgemeester J. Baron van Knobelie
dorf zei dat het college gekomen wa
om getuigenis te geven van eerbied c
respect namens de hele plaatselijk
gemeenschap. Bijna heel zijn ambtstij
heeft ds. Kuiper in Sassenheim dooi
gebracht. Met zijn grote gaven dien
hij niet alleen de kerkelijke gemeeu;
maar de gehele gemeenschap.
Toewijding
Ook naar de rouwdienst in de Tuli Bi
dorpkerk te Utrecht bij de begrafen Cl
van ds. Van Andel, dc actuarius van i
generale synode, waren velen gek» h
men. Het moderamen van de laatstgf
houden synode was vertegenwoordig!Ni
door de praeses ds. P. van Stricn en di
beide scribae ds. E. N. van Loo en di
J. R. Hommes. De Nederladse Htm
vormde Kerk was vertegenwoordig!
door de praeses van de synode, dr. cljei
de Ru en de secretaris-generaal dr.
Emmen.
ÉÉN ACTIE VOOR VIJF WERELDDELEN
Lees - Luister - Zie
Pers, radio en televisie vestigen uw aan
dacht op School-Slag. Ook u bent hierbij
betrokken. Ook u wordt gevraagd welke
waarde u hecht aan christelijk onderwijs
in vijf werelddelen. Als volksopvoeding en
onderwijs vanuit het Evangelie in de gehele
wereld u ter harte gaat, doe dan mee aan
deze wereldwijde dienstverlening.
School-Slag rekent op u
Beantwoord dit laatste appèl en gééf!
giro 515 Hilversum.
Actie-Bureau Simon Stevinweg 146, Hilversum.
Tel. 02950-41372
u
De rouwdienst werd geleid door d fa
wijkpredikant van Utrecht-Tuindoir
drs. R. Strijker. Na de evangeliever
kondiging werd een persoonlijk ge
dachteniswoord gesproken door
Van Strien. Hij vertelde met hoeve#*
liefdevolle zorg en toewijding ds. V
Andel geprobeerd heeft zijn werk
actuarius van de synode geheel af
maken. Eind van dit jaar zou hij zij:01
dienst als actuarius beëindigen
overdragen aan zijn opvolger.
Hij was een uiterst nauwkeurig a11
sterk kerkordelijk denkend en hande
lend dienaar van de kerk in de synodi
maar ook een hartelijke, toegewijd*
pastor, die ook in de jaren waarin hi.
persoonlijk veel leed te dragen had
toch, en misschien wel juist daarom
diepgaand meeleefde in de zorgen vé
zijn gemeenteleden.
Ook toen hij geheel in dienst kwart
in de synode bleef hij een bijzondert N
pastorale taak als gevangenispredikan
behouden. Hij kon dat niet missen. Ds
Van Strien zag hierin geen tegenstrij-
digheid, maar juist een typische over- j*
eenstemming: bij de zorg voor dr
rechte en correcte orde in de kerk gaa
het immers om het goede pastoraat Bi m
het verdriet van zovelen, die ds. Vs
Andel thans missen, past daarom ni
anders dan een dankbaar gedenken
van alles wat ons in hem werd
gegeven, aldus ds. Van Strien.
NED. HERV. KERK
Beroepen te 's-Gravenhage (vac. C. M-
Krijger), Joh. Grolle te Groningen.
Aangenomen naar Enschede (wijkgem
3; toez.), J. J. Duvekot te Deurne; naar
Hem en Venhuizen, kand. J. Lugtigheid
te Amsterdam.
Ambt neergelegd door J. Colljn tc
Nijmegen.
GERF.F. KERKEN
Beroepen te Heemstede (4e p.p.), G
Mevnen te Utrecht-We.st.
Benoemd tot geestelijk verzorger
langduirg zieken en bejaarden in Apel
doorn. D. C. Tielemans te Eindhoven.
GEREF. KERKEN (vrüg.)
Beroepen te Apeldoorn. J. Verkade tc
Groningen-Noord.
Aangenomen naar Groningen-Noord
rac. L. L. v. d. Vliet), dr. C. Trimp
CHR. GEREF. KERKEN
Tweetal te Bunschoten, P. den Butter
te Gorinchem en M. Vlietstra te IJmuiden;
te Meppel. Joh. Prins tc Rijswijk (Z.-H'
J. Westerink te Kerkwerve-Haamstede:
Noordeloos. M. C. Tanis te Baren-
drecht en C. van der Weele te Huizen
(N.-H.).
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Klaaswaal, P. Blok te
Dirksland.
