FATALE SCHOTEN GALMEN NOG NA
OHDAGS
BLAD
twijfel
Drie jaar na de moord op Kennedy
D
Link van Bruggen
ZATERDAG 19 NOVEMBER 196«
HET met ongeduld verbeide rapport, dat de commissie-Warren op 27 september 1964 over
de moord op president Kennedy uitbracht, stelde niet teleur. In de hele wereldpers
met in de voorste gelederen de Amerikaanse kranten werd het gunstig ontvangen. Het
feitenmateriaal, dat in eerste instantie 888 pagina's besloeg, bevestigde in grote lijnen de
resultaten van het voorlopig onderzoek.
E voornaamste punten waren:
1. De 24-jarige Lee Harvey Oswald had geen medeplichtigen, toen hjj op 22 november 1963 zijn
misdrijf pleegde.
2. Aanwjjzigingen dat Rusland of Cuba bij de moord betrokken waren, zijn niet gevonden.
3. De Amerikaanse geheime dienst heeft gefaald.
4. De houding van de politie van Dallas is te laken.
De commissie stelde onomstotelijk vast dat Oswald, die ontevreden was met zijn omgeving, naar
roem zocht, of althans naar een opvallende plaats in de maatschappij, in de Sowjetunie had gewoond
en reeds eerder een mislukte aanslag op de rechtse generaal Walker had gepleegd, uit een raam op
de zesde verdieping van een boekendepot drie maal op de passerende auto van de president schoot.
Handlanger
Twee kogels troffen doel. De ene voor de verschijning van het
raakte Kennedy in de nek, de an- Warren-rapport een serie ar-
dere in het hoofd. Het laatste tikelen, die er niet om loog.
schot was dodelijk
Ook Jack Ruby, de eigenaar
een nachtclub in Dalles, handelde
volgens de commissie op eigen ini- In deze verhalen, die later in
tiatief, toen hij twee dagen later boekvorm zijn verschenen, brengt
het hoofdbureau van politie in hij naar voren dat Oswald nooit
Dallas binnendrong en de door re- de moordenaar van Kennedy heeft
chercheurs begeleide Oswald neer- kunnen zyn. Hij was een handlan-
schoot. ger in een complot, waar ten-
Ruby, die inmiddels ter dood minste één oliemiljonair uit Texas
veroordeeld is, maar wiens zaak dezelfde, die de Italiaanse olie-
opnieuw geopend zal worden magnaat Enrico Mattei zou hebben
een niet ongebruikelijke precedure laten verongelukken het brein
in de Amerikaanse rechtspraak van zou zijn geweest. Deze droeg
had weliswaar contacten met de Kennedy een dodelijke haat toe
onderwereld, doch er kon op geen voor de door Washington gevoerde
enkele wijze worden vastgesteld politiek op betere voet te komen
dat hij in een complot was opge- met Moskou.
nomen. Hij kende zijn slachtoffer Het vuile werk het eigenlijke
niet en handelde impulsief. schieten dus zou door gangsters
Als motief Voor de moord had zijn opgeknapt. Een van hen
Ruby aangevoerd later herhaald schoot van voren op de president
tijdens de behandeling van zijn van een viaduct af een an-
zaak dat hij mevrouw Kennedy der zou de man zijn geweest, die
de beproeving wilde besparen zich op de zesde verdieping van
naar Dallas te moeten terugkeren het boekendepot verborgen had.
voor het proces tegen de moorde- Volgèns Buchanan zijn ten
naar van haar man minste vijf kogels afgevuurd. De
De derde dode van het drama, gangster op het viaduct zou Kenne-
de agent van politie J. D. Tippit, dy in de keel hebben geraakt, die
werd eveneens door Oswald neer- jn het gebouw zou de dodelijke
geschoten. Hij hield de laatste tij- hoofdwond hebben veroorzaakt
Judasrol
Buchanan zegt nog veel meer.
In het complot, dat hij reconstru
eert, zouden, behalve zijn aange
voerde gangsters, nog meer samen
zweerders gezeten hebben.
Hij noemt weer niet met
toenaam een hoge poli
tiefunctionaris, die de arrestatie
van Oswald beval voordat diens
signalement bekend zou zijn ge
weest, een politieman, die de in
dens diens vlucht aan, doch kreeg het gebouw aanwezige gangster
geen gelegenheid z'n pistool te liet ontsnappen, een politieman,
trekken. De in paniek geraakte die zorgde dat het viaduct onbe-
hem
waakt bleef en een politieman, die
Oswald het boekendepot liet verla
ten. alleen omdat deze zei: „Ik
werk hier."
Tippit tenslotte zou ook een
rol in het complot hebben ge
speeld. Een Judasrol nog wel,
want hij was degene, die zou
zijn aangewezen Oswald neer
te schieten.
Oswald, aldus de schrijver,
zou weliswaar geen wapen heb-
thy ontketende heksenjacht op t><™ gehanteerd, maar hij zou
de communisten het slachtoffer toet aangewezen zijn om zich in
werd van zijn politieke over- de weken voor de aankomst van
tuiging. Kennedy in Dallas zo te ge-
dragen dat er bij het plegen van
Al in de zomer van 1948 werd een moordaanslag verdenking
hij door de hoofdredacteur van op hem zou vaueTli
de Washington Evening Star,
Oswald
Te mooi
Een mooi, een veel te mooi
sluitend geheel, zeiden en zeg
gen de critici. Een pionier on
der hen was Thomas Buchanan,
een in Parijs woonachtige Ame
rikaanse wiskundige. Hij was
ook de man maar dat kwam
pas later uit die lang voor
de door senator Joseph McCar-
waarbij hij als journalist werk
te, op staande voet ontslagen.
Alles vanwege een juist ge
bleken tip dat hij lid, of althans
sympathisant was van de com
munistische partij.
In het Franse weekblad l'Ex-
Deze week in het Ame
rikaanse weekblad Esquire.
Opnieuw een foto, diè
zou moeten bewijzen dat
de op 22 november 1963
vermoorde president van
de Verenigde Staten, John
Fitzgerald Kennedy, niet
het slachtoffer geworden
is van de labiele geestes
gesteldheid van slechts
één man, maar van een
laaghartig en overi
gens nog steeds niet ont
dekt complot.
De foto is een vergro
ting van een beeld, dat
weM uitgesneden uit een
8 mm kleurenfilm. De ma
ker ervan, een inwoner
van de politiek rumoerige
en door gangsterdom ver
scheurde stad Dallas, waar
de gruweldaad werd ge
pleegd, hanteerde z'n ca
mera uit liefhebberij, toen
de fatale schoten vielen.
Wellicht, stelt Esquire,
staat op het plaatje de man,
die mogelijkerwijs met een
geweer op de president
heeft aangelegd, toen de
ze voorbijreed. De foto, die
vaag is, en slechts een per
soon te zien geeft, die op
een met gras begroeide
verhoging tegen een auto
leunt, zouden de leden
van de commissie-Warren
wel onder ogen hebben ge
had, doch zou niet als be
wijsmateriaal zijn gebruikt.
„Mogelijk", „wellicht",
„vermoedelijk", „waar
schijnlijk" met tiental
len andere, slechts sugge--
rerende woorden of termen
behoren ze tot het arse
naal van onduidelijkheden,
waaruit wordt geput om
de door president Johnson
ingestelde, federale com
missie van onderzoek in
diskrediet te brengen.
Het steekspel over de
achtergronden, de motie
ven en de conclusies, die
getrokken zijn, gaat al ja
ren door. Aan de moord
op de 46-jarige John F.
Kennedy zijn miljoenen
woorden gewijd (en ver
spild) Ook werden er hon
derdduizenden dollars aan
verdiend
De aanvallen op de
commissie-Warren wer
den al ingezet voordat zij
gereed kwam met haar in
drukwekkende rapport, dat
uit 27 delen bestaat, waar
tien maanden aan werd
gewerkt, en waarin de ver
klaringen van bijna 600 ge
tuigen zijn opgenomen.
De critici konden zich
eenvoudig niet voorstellen
dat de drievoudige
moord zo simpel, zo alle
daags bijna, in elkaar zat.
Bij voorbaat werd de la
ter door een overstelpen
de hoeveelheid feiten ge
staafde theorie verworpen
dat „die ene gek" (Lee
Harvey Oswald) eerst de
grote staatsman Kennedy
velde, vervolgens, tijdens
z'n vlucht, de politieman
J. D. Tippit neerschoot, en
tenslotte, zij 't twee dagen
later, door de kogels van
„die andere gek" (Jack
Ruby) om het leven kwam.
Vooral de Amerikaanse
schrijver Edward J. Ep
stein heeft veel bijgedra
gen aan de verwarring, die
er momenteel heerst. Hij
kwam na lezing van het
rapport-Warren tot de con
clusie dat de commissie
zich heeft laten leiden door
een „hoger" en een „la
ger" doel. Het eerste was:
het vertrouwen van. het
buitenland in de Verenig
de Staten te herstellen en
dat van de Amerikanen in
hun eigen instellingen. Het
tweede was: het achterha
len van de waarheid van
de schokkende gebeurte
nis.
Omdat volgens Epstein
het „lagere" doel aan het
„hogere" doel onderge
schikt werd gesteld. op
perrechter Warren en zijn
mede-onderzoekers zouden
zelfs van de premisse zijn
uitgegaan dat Oswald de
moordenaar was zou de
commissie niet objectief
tewerk kunnen zijn ge
gaan.
Het zaad van de twijfel
is eveneens uitgestrooid
door de puzzel die de Pa-
rijse Amerikaan Thomas
G. Buchanan ervan heeft
gemaakt het eerste
vraagteken vindt men al
achter de titel van zijn
boek Wie vermoordden
Kennedy? zomede door
de Newyorkse strafpleiter
Mark Lane die, als Zola
tijdens de Dreyfus-affaire,
zijn Pleidooi voor de
Waarheid schreef.
Dan is er nog de onbe
kende Zwitser Toachim
Joesten, die liefst twee
boeken (van een onbe
stemd karakter) over de
moord op president Ken
nedy schreef.
De schrijnende wonden,
welke de kogels sloegen
één ervan, die Kennedy
doodde en de voor hem
zittende gouverneur van
Texas, John Connelly,
zwaar verwondde, wordt
door Mark Lane .magisch'
genoemd dreigen drie
jaar na de aanslag opnieuw
te worden opengereten.
In de Senaat zijn al stem
men opgegaan een nieu
we commissie in het leven
te roepen om de gevolgde
werkmethoden van de sa
menstellers van het rap
port-Warren te onderzoe
ken.
Recente opinie-onder
zoekingen hebben aange
toond dat het zaad van de
twijfel een steeds grotere
voedingsbodem vindt. De
laatste onthullingen van
Buchanan dat „veertien
getuigen moesten sterven"
zullen hier wel niet vreemd
aan zijn.
Maatregelen
Om die reden zou hij een ge
weer hebben gekocht Om die re- kendepot
den zou hij op een schietbaan in
Dallas op opvallende wijze heb
ben geoefend. Om die reden ten
Wie heeft of hebben Kennedy
dan wèl vermoord? Lane weet 't
niet hij noemt althans geen na
men. Wat hij wel doet. is verkla
ren dat hij zich niet aan specuja-
ties wagen wil, wat de commis
sie-Warren volgens hem wel heeft
gedaan.
Het boek van Mark Lane is bij
zonder indringend. Beslist indrin
gender dan de werken van Bucha
nan en Joesten, die duidelijk ran
vooropstellingen uitgaan. De con
clusies van opperrechter Warren
en diens mede-ondprzoekers wor
den op reeds ingenomen standpun
ten aangevochten.
De boeken van de drie auteurs
in 't bijzonder dat van Mark
Lane tonen duidelijk aan dat er
ten aanzien van de gevolgde werk
wijze van de federale commissie
enkele critische vragen te stellen
zouden zijn.
Maar wat ze nog duidelijker aan»
tonen is dat de onthullingen van
de schrijvers een zee van vragen
oproepen. Arlen Spencer, die lid
van de juridische staf van de com
missie was en thans officier van
justitie in Philadelphia is, stelde
het onlangs heel eenvoudig: „In
geen van die boeken", zo zei hij,
„is ook maar een stukje nieuwe
bewijsvoering aangedragen. Is dat
waar of niet?"
De laatste vraag zouden we pas
kunnen beantwoorden, als we een
half jaar achtereen de gelegenheid
hadden de feiten van de ene kant
tegenover de feiten van de andere
kant te plaatsen.
Wat we wel kunnen zeggen is
dat degene, die stelt, voor de be
wijsvoering moet zorgen. Als alle
drie auteurs er met zoveel zeker
heid van overtuigd zijn dat presi
dent Kennedy het slachtoffer ge
worden is van een tegen hem
gesmeed complot, laten ze de
personen, die tot dat complot heb
ben behoord, dan aanwijzen.
De stelligste verklaringen wor
den echter afgelegd over degenen
die niet meer spreken kunnen.
Voor het overige wordt met sug
gesties, vermoedens en helaas hy-
pothen gewerkt.
Het tweede complot, dat wordt
verondersteld, dat namelijk tussen
de FBI, het politie-apparaat van
Dallas en zelfs de leden van de
commissie-Warren, brengt het er
in dit opzicht al even slecht af.
Het zou, zeker op grond van Bu
chanans theorieën, een koud
kunstje zijn voor een onbevooroor
deelde onderzoeker de werkelijke
schuldigen te ontmaskeren.
dienst hebben laten moesten
nemen.
press publiceerde Buchanan nog laatste zou hij zich bij het boe-
noodmaatregelen ge
troffen worden, omdat hij „wel
eens zou kunnen doorslaan". Van-
ij j- daar dat Ruby- d*e °°k al in het
Waarom moest Oswald, die als c0mpi0t zou zitten, op de proppen
een voormalige tipgever" van de kwam. Hij^ slaagde^ erin het streng
FBI, de federale recherche, be-
schreven wordt, uit de weg wor
den geruimd? Omdat hy zo dom
was zijn handlangersdiensten te
laten uitbuiten. Hij wist niet hoe
doortrapt zijn opdrachtgever 0p
was. De laatste beloofde hem bij
zijn vlucht te helpen, maar had
reeds lang het plan opgevat „de
man, die teveel wist" te laten
neerschieten.
bewaakte hoofdbureau van politie
in Dallas binnen te dringen, waar
hij Oswald tijdens diens overbren
ging van een cel naar een verhoor
kamer met z'n pistool uit de we
reld hielp.
Op deze wijze kon hij zich ont
doen van iemand, die hem zou
kunnen chanteren. Tegelijkertijd
zou een handlanger, die voor fop-
konijn had gespeeld, doch vooi
eeuwig het zwijgen was opge
legd. nooit meer onder de tegen
hem gekoesterde verdenking heb
ben kunnen uitkomen.
Buchanan zwijgt nog altijd niet.
ogenblik, twee jaar na het
erschijnen van zijn boek, heeft
hij de draad van zijn veronderstel-
lingen weer opgevat Terwijl Ruby Niet SerieUS
nog altijd leeft, stelt hij in een
serie, die thans in vele. niet van
sensatie ontblote, geïllustreerde
weekbladen van de wereld ver
schijnt „moesten veertien getuigen
sterven".
had laten vallen, doch later moest
toegeven dat hij er, samen met
een collega, mee had gespeeld. On
danks deze tegenstrijdige verklarin
gen, aldus Buchanan, werd de
dood van Bill Hunter officieel als
„een ongeluk" geboekstaafd.
Een andere journalist. Jim Koe-
the van de in Dallas verschijnende
Times Herald, werd niet lang daar
na vermoord. Hij kwam uit z'n
badkamer, toen hij onverhoeds
werd aangevallen door een onbe
kend gebleven persoon, die hem
een karateslag tegen de keel gaf.
Het zouden volgens hem allemaal
mensen zijn, die door hun onder
zoekingen of hun relaties te dicht
bij de waarheid gekomen waren.
Onder die veertien bevinden
zich twee journalisten. De ene,
Bill Hunter, die de moord op Ken-
De opzet liep mis, wat tenminste nedy versloeg, kreeg op het politie-
het tweede deel betreft. Toen bureau in Long Beach (Califor-
agent Tippit Oswald zogenaamd op nië), waar hij in de perskamer zat,
de vlucht wilde neerschieten, ge- een kogel door het hart. Het schot
beurde er precies het omgekeerde, werd afgevuurd door een agent,
die eerst verklaarde dat hij z'n
Toen Oswald gegrepen werd, pistool per ongeluk op de grond
De overige twaalf allen
mensen uit de directe of wat
wijdere omgeving van Ruby
stierven als gevolg van een
hartaanval, een ongeluk, of
zelfmoord. Buchanan sugge
reert dat bij het vaststellen van
de doodsoorzaak of van de om
standigheden, welke tot de dood
leidden, niet serieus is te werk
regaan.
Joachim Joesten, een Zwitser,
die inmiddels al twee boeken over
de moord op president Kennedy
heeft laten verschijnen, borduurt
ongeveer op hetzelfde stramien.
Zijn onthullingen tonen zich dank
bare objecten voor de boulevard
pers, terwijl in zijn kielzog ook
een Russisch tijdschrift, de in de
Engelse taal verschijnende New
Times meedrijft.
Volgens het laatste blad vluchtte
Joesten naar Europa, toen hij zich
in de Verenigde Staten niet langer
veilig voelde. Op valse gronden
zou hij daar in een zenuwinrich
ting terecht zijn gekomen waar
hij inmiddels weer uit ontslagen is.
Joesten spreekt ook van twee
sluipschutters. Over Tippit echter
houdt hij er een andere theorie op
na. Deze zou niet door Oswald zijn
neergeschoten, maar door een on
bekende, die in een auto ontkwam.
De man tenslotte, die een ware
kruistocht tegen de Amerikaanse
autoriteiten leidt is de New
Yorkse strafpleiter Mark Lane. In
zijn 375 pagina's tellende boek, dat
onder de titel Pleidooi voor de
Waarheid nog niet zo lang geleden
in Nederland verschenen is, levert
hij ernstige kritiek op de werkme
thoden in de conclusies van de
Warren-commissie. Hij doet dit
minder Jules Verne-achtig dan Bu
chanan en Joesten, waardoor hij
tenminste een betrouwbare indruk
vestigt.
Mark Lane is overigens een iet
wat omstreden figuur. Zijn boek
bevat eigenlijk de pleitrede, die
hij voor Oswald had willen hou
den. De vrouw van de laatste en
ook diens moeder hebben hem
hiervoor in de arm genomen.
Lane reist de hele wereld af om
zijn bezwaren te spuien. Tijdons
zijn lezingen, waar hij een aardige
stuiver mee verdient, toont hij fo
to's en films, welke voor, tijdens
en na de moordaanslag zijn ge
maakt
Nog maar heel kort geleden was
de auteur opnieuw in het nieuws.
Toen hij hoorde dat de familie
Kennedy de foto's, welke van de
lijkschouwing van de president
zijn gemaakt, aan het Nationale
Archief had afgestaan, dreigde hij
met een proces, als deze met on
middellijk openbaar werden ge
maakt De ruim dertig beelden, die
niet bestudeerd zijn door de opstel
lers van het rapport-Warren, acht
hij belangrijke bewijsstukken voor
z'n eigen stellingen
In zijn boek laat Lane getuigen
verklaren dat er van twee kanten
op Kennedy geschoten is. Ook bo
ven een heuveltje, dat de presiden
tiële auto naderde, zouden rook-
pluimpjes waargenomen zijn.
Geen namen
De agent Tippit was niet zomaar
een politieman, maar een functio
naris van de Amerikaanse inlich
tingendienst. Hij zou niet door
Vragen
lang zijn bij de beoordelic_
de stroom van kritiek, die de sa
menstellers van het Warren-rap
port overspoelt, willen we niet ver
zuimen te stellen:
1. Waarom voelen schrijvers als
Buchanan en Lane zich niet be
dreigd door het kennelijk niets
ontziende complot, terwijl zij
toch degenen zijn, die de kat de
bel willen aanbinden? Joesten,
die wel beweerd heeft bang voor
z'n leven te zijn uit overwe
gingen van publiciteit misschien?
is in dit opzicht veel onbe
langrijker om nog maar niet te
spreken van „de veertien getui
gen. die moesten sterven".
2. Hoe komt 't dat Ruby, die nog
altijd voor z'n leven vecht, en
volgens de antenrs een van de
samenzweerders was, niets heeft
verklaard dat in de richting van
een complot duidt, terwijl dit
hem waarschijnlijk van de elek
trische stoel zal kunnen redden?
