Nieuwe leidlse Courant {sirs
SPOEDIG (IN)FORMATEUR
Bedankje van Veldkamp
was de genadeslag
Eerst eisen bespreken
JAMIN
Commentaren
Lichte sneeuwval maakt
eind aan vorstperiode
BERNINA
ARP stond positief tegenover
formatie van drs. Schmelzer
F Vrijdag 4 november 1966 47ste jaargang
„Stantvastich i» ghoblevon M Wm K WM I Jf
Hoofdredacteurs Or. E. OIEMER
Hoofdkantoor Leiden
Steenstraat 37
CHRISTELIJK-NATIONAAl DAGE)LAD
Telefoon 31441
miïi> hort fi» teghenspoetr
Abonnementsprijzen p. w. 0,93, p. m. 3,97, p. kw. 11,90
Klachtendienst bezorging 18.00—19.00 uur
(Van onze parlementsredaktie)
DEN HAAG Na gisteren reeds de voorzitters van Eerste
en Tweede Kamer en de vice-president van de Raad van Staten
te hebben geconsulteerd, heeft koningin Juliana vandaag op
Huis ten Bosch de leider van de Tweede-Kamerfracties van de
KVP, PvdA, WD, ARP en CHU geraadpleegd.
De fraktieleiders hebben de Vorstin geadviseerd over de ge
dragslijn die, na de mislukking van de heer Schmelzer, moet wor
den gevolgd om de kabinetscrisis zo snel mogelijk op te lossen.
Op grond van deze adviezen zal de Koningin uiterlijk morgen een
informateur of formateur aanwijzen. In politieke kringen houdt men
het op een informateur.
In a.r.-kring zou men graag weer een vooraanstaande, maar
politiek niet al te geprononceerde KVP-er met een (informatie-
opdracht zien belast. In dit verband wordt gedacht aan dr. Beel.
tussen beide partijen met betrekking
tot de financicel-economische problema
tiek. lag een minderheidscombinatie
van KVP en AR het meest voor d«
hand, ook omdat raadvoor demissionai
re bewindslieden zouden kunnen wor
den aangetrokken, wat een waarborg
betekende voor de continuïteit in het
„Na mijn eerste contacten met;
AR-fractieleider Roolvink en waa
mend KVP-fractievoorzitter Van der
Ploeg zag ik geen belemmeringen om
op deze weg voort te gaan", zo deelde
drs. Schmelzer mee.
Koningin Juliana ontving gister-
middag op Huis ten Bosch o.a.
de vice-president van de Raad van
State, profdr. L. J. M. Beel.
Velen vermoedden vandaag dat hij
informateur zou worden.
Ex-forma
teur Schmelzer heeft gister
avond op een persconferentie
in „Nieuwpoort" uitvoerig uit
de doeken gedaan waarom hij
niet aanstonds heeft gestreefd
naar de vorming van een
KVP-VVD-CHU-kabinet en
waarom hij zolang heeft vast
gehouden aan een KVP-ARP-
opzet.
Met een coalitie van rooms-katholie-
ken, liberalen en christelijk-histori-
schen zou naar zijn mening vooruit
zijn gelopen op de uitslag van de ko
mende verkiezingen, en dat wilde dc
KVP niet.
Gezien de zakelijke verwantschap
Overstromingen in Italië
DE BILT Met de lichte
sneeuwval van vanmorgen is een
eind gekomen aan de korte vorst
periode. Overigens viel in het
zuiden van het land nog zoveel
sneeuw, dat het treinverkeer
werd gestagneerd. Van ernstige
ongelukken was tot het middag
uur geen melding gemaakt.
Een depressie die voor ons land van
grote betekenis is koerst, voorafge
gaan door grote luchtdrukdalingen, in
onze richting. De wind zal hierdoor uit
zuidoostelijke richting toenemen
de komende nacht koude lucht uit
Frankrijk binnenvoeren met tempera
turen om het vriespunt. Morgen over
dag zijn de neerslagkansen groot. Dan
is ook een geleidelijke temperatuurs-
stijging te verwachten.
De naaimachine
waar een naam
opstaatCenwaar
een naam
achter staat)
heet
De naam die achter deze
wereldberoemde machine
staat is
LEWENSTEIN
Leiden Maarsmansteeg 8 tel. 20685
Dealer voor Alkemade, Leimuiden en
Nieuw Vennep: Firma W. Los, Acacialaan 21,
Leimuiden tel. (01721)-412
Buiten onze landsgrenzen heeft het
weer veel ongerief veroorzaakt.
In Italië richtten overstromingen en
stormen schade aan. Op vele plaatsen
heeft het 24 uur onophoudelijk gere
gend zodat er veel wateroverlast is. Veel
rivieren en beken zijn buiten hun
oevers getreden.
Het zwaarst getroffen is het gebied
rondom de stad Montevarchi, die 30.000
inwoners telt. De hele streek staat on
der water. Een veertigtal huizen is in
gestort.
De „autostrada del sol" tussen Rome
en Napels staat op sommige punten
vier meter onder water. In Noord-Ita-
lië ondervindt het verkeer ernstige
moeilijkheden door zware sneeuwval.
Alpengebieden rondom Trente liggen
onder één meter sneeuw.
In Parijs is gisteren de eerste
sneeuw van dit jaar gevallen.
In de Amerikaanse staten Michigan
en Ohio woeden sinds woensdag
sneeuwstormen. Tenminste negentien
personen zijn als gevolg hiervan om
het leven gekomen. Het zijn voorname
lijk automobilisten die op de gladde
wegen slipten.
Het oDenbare leven ondervindt ernsti
ge hinder van de stormen. Tal van
scholen zijn gesloten. In Harrod
moesten kinderen van een ingesneeuw
de school de nacht in de klaslokalen
doorbrengen.
De rivier Arno is buiten haar oevers
getreden en heeft delen van Florence en
omliggende steden onder water gezet.
Zware regens hebben tenminste twaalf
gemeenten in Toscane blank gezet. De
verbindingen en elektriciteitsvoorziening
ondervinden hevige stagnatie. In Florence
viel in vele wijken de stroom uit. Juwe
liers brachten hun kostbare stenen en
ringen op de beroemde renaissance Vec-
chiobrug in veiligheid uit vrees voor
het stijgende water.
Niet duidelijk
„Mijn eerste gesprek met de heer
Roolvink gaf mij geen aanleiding
niet met de ARP in contact te blij
ven", zo vervolgde hij.
Op de vraag of de heer Roolvink
tijdens die eerste bespreking niet
reeds duidelijk eventuele AR-deel-
name aan een kabinet met de KVP
afhankelijk had gesteld van de
voorwaarde dat eerst met de socia
listen moest worden gepraat en zo
mogelijk restauratie van het kabi-
net-Cals diende te worden na
gestreefd, antwoordde de ex-forma
teur:
(Voor vervolg zie pag. 11)
Het wintert
in Europa
Romantiek in de sneeuw. Voor
dit paartje in de tuin van de
Tuilerieën in Parijs ten minste
wel. Anders was het op het vlieg
veld Orly in de Franse hoofd
stad: daar woedden gisteren
hevige sneeuwstormen.
Persoonlijke
belangen
tegengesproken
BREDA De heer Rool
vink en ik achtten het niet
verantwoord de formatie-
Schmelzer te laten mislukken
zonder dat onzerzijds een laat
ste poging was gedaan om on
duidelijkheid over het stand
punt van A.R. te vermijden.
Daarom hebben wij de for
mateur bezocht. Deze hou
ding vloeide voort uit een po
sitieve instelling voor het
werk van de heer Schmelzer.
Wij hebben geen contact met
De winter mag dan vroeg ingevallen zijn, in Aalsmeer wordt de
nationale bloemen-vaktentoonstellir.g gehouden. Hier wordt een laatste
hand gelegd aan de prachtige compositie chrysanten met de naam Tokio.
Artsen schrijven ziekenfondsen
UTRECHT Maandag gaan de zieken
fondsorganisaties opnieuw praten over de
moeilijkheden met de huisartsen. Op tafel ligt
dan een brief van de artsen, waarin zq ver
klaren met de ziekenfondsen te willen over
leggen als eerst hun voorstellen worden be
handeld, vervolgens de reacties daarop van de
ziekenfondsen en pas dan de tegenvoorstellen
van de fondsen.
Met andere woordende eerder vastgestelde agen
da moet normaal worden afgewerkt. Anders ligt de
verantwoordelijkheid bij de fondsen, aldus de artsen.
Van ziekenfondszijde noemde men het gisteravond
weinig zinrijk te praten over de voorstellen van de
artsen (meer dan verdubbeling van het tarief: van
ƒ19,06 naar ƒ42,50). Een gesprek is uitzichtloos om
dat de uitgangspunten fundamenteel verschillen. De
voorstellen komen neer op een verhoging van de
uitgaven van de fondsen met 200 miljoen. Dan moet
de premie met één procent worden verhoogd.
Is het niet beter, hoort men in ziekenfondskringen,
onpartijdige wijze mannen te vragen om bemidde
ling?
Bij zijn afscheid als voorzitter van de Centrale
bond van onderling beheerde ziekenfondsen waar
schuwde de heer C. J. van Lienden gisteren de huis
artsen ernstig: „Wees verstandig en maak er geen
prestigekwestie van. De belangen van miljoenen
staan op het spel."
(Van onze parlements-
redactie)
hem gezocht omdat gezegd
werd dat hij bewindslieden uit
de A.R. buiten ons om zocht.
Dit zei minister Biesheuvel giste
ren in Breda op een drukbezochte
vergadering van de A.R. Kamercen
trale Tilburg. De bewindsman ver
telde dat het initiatief tot het ne
men van deze stap van de heer
Roolvink was uitgegaan.
Minister Biesheuvel sprak de ge
ruchten dat hij en de heer Rool
vink in deze kabinetscrisis persoon
lijke belangen nastreven met klem
tegen. Bij het beoordelen van elke
politicus moet men van zijn goede
trouw om het land te dienen uit
gaan. Als ik mijn persoonlijk be
lang zou nastreven, moest ik veel
meer tijd en aandacht aan mijn
vrouw en mijn gezin wijden, aldus
de bewindsman.
De spreker verklaarde dat prof.
Zijlstra niet door de A.R. onder
druk was gezet om medewerking
aan de formatie Schmelzer te wei
geren. Dit is een persoonlijke
beslissing geweest. Het is echter
geenszins uitgesloten dat prof.
Zijlstra in een latere fase van de
formatie opnieuw een rol zal spe-
Volgens de bewindsman hebben
vele anti-revolutionairen die nu
kritiek uitoefenen te weinig oog
voor de moeilijke positie van de
ARP. Hij herinnerde er aan dat dc
Planbureau ivas
te optimistisch:
betalingstekort
800 miljoen
DEN HAAG Niet 300, maar
800 miljoen gulden zal dit jaar
het tekort op de Nederlandse be
talingsbalans met het buitenland
zijn. Het Centraal Planbureau
heeft de Sociaal-economische
raad laten weten dat het in sep
tember te optimistisch is geweest.
Toen, bij de indiening van de begro
ting, schatte het Planbereau voor 1966
een tekort op de lopende rekening van
300 miljoen. Na het sombere eerste kwar
taal (exportverlies in de metaalnijver
heid en mond- en klauwzeer) werden
voor de rest van het jaar meevallers ver
wacht. Thans blijkt dat de export tegen
valt, evenals het toerisme.
Er zijn meer Nederlanders naar het
buitenland geweest dan verwacht werd,
terwijl er minder buitenlanders op va
kantie kwamen. Ook uitstel of afstel van
transacties van grote maatschappijen met
internationale belangen kunnen al gauw
tientallen of zelfs honderd miljoen sche
len.
heer Schmelzer het kabinet samen
met de VVD en de CHU ten val
heeft gebracht. Het kabinet is en
bloc afgetreden.
De ARP heeft echter tegen de
motie-Schmelzer gestemd. Natuur
lijk voelen wij als christelijke partij
met de KVP verbonden aldus de
heer Biesheuvel maar de ARP
komt in moeilijkheden als drs.
Schmelzer eerst het kabinet met
AR-ministers ten val brengt en
dan gaat vragen of de ARP aan
een ander kabinet deel wil nemen.
Fractieleider Roolvink sprak gister
avond op een bijeenkomst in Baarn
de hoop uit dat prof. Zijlstra alsnog
bij het formatiewerk zal worden be
trokken. Ook hij Het zich niet uit
over de motieven die hebben geleid
tot het bedanken van prof. Zijlstra
in eerste instantie.
De a.r. heeft tegen de motie-
Schmelzer gestemd, "omdat de a.r. vol
ledig achter het kabinet-Cals stond
inzake het radio- entv-vraagstuk. Hier
aan had het immers zijn bestaan te
danken." Het was, aldus de heer
Roolvink, niet verantwoord dit kabinet
Den Bilt Veranderlijke bewolking
met aanvankelijk hier en daar enige
neerslag en plaatselijk mist. Koud
weer met vannacht op de meeste
plaatsen lichte vorst. Aanvankelijk
zwakke, later matige tot vrij krachtige
zuidoostelijke wind.
5 nov.. zon op: 7.41, onder: 17.05; maan op:
room-
borstplaatjes van
*niet duur wel heerlijk
Schoonwassen
7ELDE
net:
leg.
Dc situatie is niet zo simpel als
bijvoorbeeld in Engeland, waar de
oppositie soms al lang van te vo
ren gereed staat om het regerings
beleid in handen te nemen.
Bij ons zijn veel partijen en boven
dien vertonen die partijen van bin
nen ook nog de nodige verscheiden
heid. Daarom herhalen we: bij ons
heeft ook een mislukte formatie een
betekenis; er wordt een niet haal
bare mogelijkheid mee wegge-
schrapt.
Na de mislukking leven we dan nu
in de dagen waarin de politici, voor
zoveel nodig, trachten zichzelf
schoon te wassen. Er valt ook wel
iets te verklaren, dunkt ons, na het
schimmenspel van de afgelopen
weken.
De politici doen goed, het zich met
dat schoonwassen niet te gemakke
lijk te maken. Zijn gisteren zelfs
enkele malen herhaalde stelling van
iemand als de heer Roolvink, dat
het standpunt van de ARP „vol
maakt duidelijk" is, lijkt ons ook na
de thans verstrekte informatie bij
voorbeeld alsnog overdreven.
In elk geval was dat standpunt van
een aard, dat het ook bij de forma
teur misverstanden kon wekken.
In 's lands belang moet er op dit en
andere punten meer opheldering
Uitspraak
TAE wet stelt godslastering straf
baar wanneer zij smalend is.
De Amsterdamse rechtbank heeft
in de zaak-Van het Reve overwo
gen, dat diens uitlatingen wel dege
lijk als godslastering en als kren
kend voor godsdienstige gevoelens
kunnen worden aangemerkt. De
smadelijke bedoeling is echter niet
bewezen. Van het Reve werd van
rechtsvervolging ontslagen.
Op zichzelf is het juist, dat de recht
bank bij twjjfel aan de smadelijke
opzet zich op zuiver juridisch
standpunt stelt. Dit houdt .tevens in
kennisname van wat de verdachte
beweegt. Van geval tot geval zal de
conclusie anders luiden, waarbij
onderkend moet worden, dat
iemands godsdienstige overtuiging
nog geen zekerheid biedt omtrent
de werkelijke bedoelingen.
Intussen dreigt het gevaar, dat on
ze samenleving gewend raakt aan
schokkende en provocerende uitla
tingen. Zozeer, dat de moderne op
vatting van kunstenaarschap de er
kenning van godsdienstige gevoelens
van anderen aan zich ondergeschikt
Oók laten
QP zijn door velen reeds als irri-
tant en wijsneuzig ervaren „Pa
rade der mannenbroeders" heeft Ben
van Kaam thans laten volgen „Op
stand der gezagsgetrouwen", betrek
king hebbende op dc jaren 1938—
1945 (uitgave Zomer en Keuning
NV te Wageningen).
Hoezeer schrijver hierin subjectief
en vooringenomen te werk is ge
gaan, blijkt wel wanneer hij tussen
andere terloopse mededelingen het
dramatisch gebeuren van het verbod
onzer kranten in 1941 „afdoet" met
het zinnetje: „En verder... krijgen
de bladen van het Rotterdammer-
concern per 15 oktober geen papier
meer toegewezen."
Alsof dat alles of zelfs maar het we
zenlijke was van de situatie rondom
het verbod.
Op dat tijdstip hadden we nog voor
anderhalf jaar papier in huis.
We hadden heel wat langer kunnen
bestaan, hebben het echter niet ge
wild terecht. Maar voor Van
Kaam is dit alles blijkbaar niet de
vermelding waard.
Zulk een bejegening maakt voor ons
de conclusie een voor de hand lig
gende.
Men kan het boek kopen.
Men kan het óók laten.
•fe Congres heeft te weinig oog voor de
daad pagina Kernmerk
Onze verslaggever Bert
Scholten heeft zich verder
bezig gehouden met „blik
ken bisschop" Serapion.
Wat hij ontdekte was ver
bijsterend: Serapion was
tot vorige week nog steeds
predikant van een gere
formeerde gemeente on
der het kruis, die niets
wist van zijn oosters
priesterschap.
Zie pag. 13
Gezichten op het strand.
Harry lost belofte in pagina 9