Nieuwe Leidse Coerainntkrant vm
BESTE MORELE STEUN
FORMAAT
Schmelzer zet ministers
van KVP onder druk
JAMIN
HOFNAR
Commentaren
In Zuid-Vietnam
Naast soldaat
Naar Thailand
Ratten groeiend gevaar
voor de mensheid
Johnson bezocht
zijn militairen
Actie-Tibet bracht
bijna 6 miljoen op
BOUQUET
28ct
Donderdag 27 oktober 1966 —47.» Jaarganf
Dr. B. DIEMER
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBUD
•He H*r* Hgh«n»po«t V
Kantoren Leiden Steenstraat 37 Postbus 76 Telefoon 31441
58936 Abonnementsprijzen p.w. 0.93, p.m. f 3.97, p.kw. r 11,90 - Klachtendienst bezorging 18.00-19.00 i
ZE MOETEN
MOSKOU UIT
Chinese studenten, die de Sow-
jetunie moeten verlatenhebben
gisteren, nadat zij drie uur lang
met de Russische politie hadden
geredetwist, een stiüe tocht over
het Rode Plein in Moskou ge
houden. Ook legden zij kransen
by het Lenin-mausoleum.
Morgen beleefdheidsvisite van Biesheuvel
Weer aanval op
solidariteit
kabinet-Cals
^EN HAAG Kabinetsforma
teur drs. Schmelzer heeft
andaag z'n (laatste?) grote aan-
1 op de solidariteit van het kabi-
jet-Cals ingezet. Hij probeert met
|nan en macht enkele demissio-
(aire KVP-bewindslieden te win-
nog steeds in alle staten verkeert
„putsch" van de KVP-fractie. Minister
zonder portefeuille Bot komt niet in aan
merking. omdat aan zijn tamelijk over
bodige functie in een overgangskabinet
geen behoefte bestaat.
Succesje
Drs. Schmelzer hoopt kennelijk, dat als
I voor het extra-parlementaire (Van onze parlementsredactie)
Iverbruggmgskabmet. dat hij on-
tnks alle tegenslagen nog steeds
lacht te vormen.
Vandaag heeft hij hiervoor de
pinisters De Jong (defensie) en
»uns (buitenlandse zaken) ge
bist. Morgenochtend gaat hij het
iroberen met minister Veldkamp
I^Bociale zaken). Morgenmiddag
tl hij, in een gesprek met minis-
;k-»r Biesheuvel (landbouw), een
llerlaatste poging aanwenden de
!RP tot andere gedachten te
lengen.
Na het bedankje van prof. Zijlstra
oet hem echter duidelijk zijn gewor-
:n, dat de a.r. in dit stadium van de
rmatie geen medewerking zullen
trienen. Het onderhoud met minister
iesheuvel wordt dan ook meer als
n beleefdheidsvisite gezien.
Het „neen" van prof. Zijlstra werd
steravond door de formateur offici-
1 bevestigd in de volgende verkla-
niet duur we! heerlijk
ring: „De kabinetsformateur heeft
aan prof. Zijlstra verzocht het minis
ter-presidentschap op zich te nemen
van een extra-parlementair overbrug
gingskabinet, dat zich ten doel stelt
vervroegde verkiezingen uit te schrij
ven alsmede te doen hetgeen het
landsbelang vereist. De heer Zijlstra
heeft medegedeeld, dat hij na zorgvul
dige overweging, daarbij inbegrepen
een oriëntering met betrekking tot ge
voelens en standpunten in zijn eigen
politieke kring, aan dit verzoek niet
kan voldoen".
De Quay
Door het bedanken van prof. Zijlstra is
ook oud-premier De Quay als kandidaat-
vice-premier van het formatietoeneel
verdwenen. Dr. De Quay was alleen be
reid in een kabinet te stappen als dit een
kabinet-Zylstra zou zjjn. Gisteravond,
kort na de officiële bevestiging van prof.
Zijlstra's beslissing, zei de oud-premier:
„De situatie is nu weer helemaal open.
De heer Schmelzer kan weer van voren
af aan beginnen."
In politieke kringen neemt men aan,
dat de formateur nog steeds mikt op
soort zakenkabinet met KVP'ers en i
tiek weinig geprononceerde figuren uit
andere partijen en partijloze experts. Zo'n
ploeg is echter moeilijk te runnen als er
geen enkele bewindsman uit het kabinet-
Cals in komt. Vandaar dat de formateur
de demissionaire bewindslieden vai
KVP onder zware druk gaat zetten.
Hij begint met de drie ministers
wier standvastigheid de laatste tijd enige
twijfel schijnt te zijn gerezen. In dat rij
tje hoort natuurlijk premier Cals zelf niet
thuis en evenmin minister Bogaers, die
•fe Serooskerke- munten tvorden
geveild - pag. 7
Onze verslaggever Bert Scholten interviewde Vader Serapion,
eerste bisschop van de Oosters-Orthodoxe kerk". Resultaat: het verhaal
van zonderlinge „avonturen" op religieus gebied. Zie pagina 5.
i Keizer Hnile
Selassie in
Berlijn - pag. 2
Ujj- Ge vaar door
kleuren-tv? -
pag. Radio/TV
gebeurt, is het met de solidariteit
het
kabinet-Cals gedaan en kan formateur
Schmelzer zijn eerste succes noteren.
Zover is het echter nog niet. Slaagt drs.
Schmelzer er niet in zijn ministeriële
partijgenoten uit de ploeg-Cals los te we
ken, dan zal hü misschien nog proberen
andere KVP'ers aan te trekken. Hij zet
kennelijk alles op alles om zijn formatie
met „succes" te bekronen. Immers: een
mislukking betekent voor hem een enor
me politieke nederlaag.
MILAAN Een nicht van Martin
Bormann heeft verklaard dat haar oom
nog leeft, waarschijnlijk in Zuid-Ame-
rika. In een vraaggesprek met een Itali
aans blad zei Gisèle Bormann, dochter
van een broer van de oorlogsmisdadi
ger: „Hij was te. laf om zelfmoord te
plegen".
Geen regen
DE BILT In de afgelopen 24 uur
trok een kleine depressie over de Noord
zee naar het zuiden zonder noemenswaar
dige invloed op het weer in ons land uit
te oefenen. In de westelijke kustprovin
cies vielen plaatselijk enkele buien. In
het oosten kwam nachtvorst voor. De
depressie die in West-Europa al heel wat
regen heeft gebracht trok over Noord-
Italië naar Oostenrijk en veroorzaakte
vannacht zware regenval in Zuid-Duits-
land en het Alpengebied.
Een rug van hogedruk die zich over
het noorden van de Noordzee en Zuid-
Scandinavië uitbreidt, zal er oorzaak van
zijn dat de wind in ons land tot matig
of vrij krachtig gaat toenemen uit noord
oostelijke richting.
NOORDOOSTELIJKE WIND
DE BILT Wolkenvelden afgewisseld
door enkele opklaringen, op de meeste
plaatsen droog weer, overwegend matige
noordoostelijke wind. Iets kouder.
-i---ttober zon op 7.27, onder 17.20: maan op
17.11, onder 6.08. y
GENÈVE Ratten, knaagdieren en op deze dieren levende parasieten zijn
een groeiend gevaar voor de mensheid. Het aantal gevallen van pest is snel
gestegen: de oorzaak schuilt vooral in snelle verstedelijking en achteloosheid.
De Wereldgezondheidsorganisatie heeft dit gevaar onderkend en zal in Genève
bijeenkomen om methoden te bespreken ter bestrijding van het gevaar.
Dit jaar is het aantal gemelde gevallen van pest tot nog toe 3293 en het
afn^1 d,^en a,s |evolf van de ,lekte z11- °ver het «ehele vorige jaar werden
slechts 1326 gevallen van pest gemeld met 120 doden. Vooral het aantal geval
len in Vietnam is aan het hoge aantal debet.
Naar schatting gaat 33 miljoen ton graan en rijst in de wereld verloren
door knaagdieren. In India bijvoorbeeld komt 25 procent van het verlies van
het zo nodige graan te velde op rekening van knaagdieren.
SAIGON Met zijn bezoek aan de Amerikaanse troepen in Viet
nam heeft president Johnson zeer veel goodwill gekweekt. Gene
raal Westmoreland, de hoogste Amerikaanse militair in Vietnam,
op wiens dringend verzoek Johnson gisteren naar de Amerikaanse
basis Cam Ranh vloog, noemde het bezoek, zonder twijfel de beste
morele steun, die de troepen ooit hadden gehad". Op de basis
zelf viel de president een grootse ontvangst (van Amerikaanse
militairen) ten deel.
anse militairen omringd.
Johnsons reis naar Zuid-Vietnam is
in het grootste geheim voorbereid. Tij
dens de conferentie van Manilla, die
dinsdag eindigde, was nog niets be
kend. Pas toen de president op de ba
sis was geland, werd er bekendheid
aan gegeven. De president, wiens
vliegtuig onder een „paraplu" van
vier straaljagers boven de baai van
Cam Ranh was verschenen, bezocht in
anderhalf uur tijd een hospitaal, ge
bruikte de maaltyd met militairen en
onderscheidde er een aantaL Onder
hen was ook generaal Westmoreland,
die het kruis van bijzondere verdien
ste kreeg „voor zijn moed, zijn bevel
voering, zijn vastberadenheid en zijn
grote bekwaamheid als militair".
Vooraf had Johnson aan zijn bezoek
vier voorwaarden verbonden: geen en
kele soldaat zou zijn plicht mogen ver
zaken in verband met het bezoek, het
zou ook geen verhoging van militaire
activiteiten tot gevolg mogen hebben,
er zouden geen extra troepen mogen
worden aangevoerd en er zouden geen
speciale plechtigheden aan het bezoek
verbonden mogen zijn. Generaal West-
moreland verzekerde de president dat
aan deze voorwaarden zou worden vol
daan,
TOESPRAAK
In een toespraak tot de samengestroom
de militairen zei het Amerikaanse staats
hoofd: „Ik ben gekomen om u en vla u
elke infanterist, matroos, marinier en
luchtmachtsoldaat in Vietnam te zeggen
hoe trots we zyn op de wijze waarop u
uw taak volbrengt. Ik geef u de plechti
ge belofte, dat we u nooit in de steek
zullen laten, noch uw strijdende kame
raden, noch de vijftien miljoen Zuid-
vietnamezen, noch de honderden miljoe
nen Aziaten die erop rekenen dat wij
hier in Vietnam tonen dat agressie niet
loont en dat agressie nooit zal slagen.
U weet waarvoor u vecht om het
Vietnamese volk de kans te bieden het
Halve dag niet met
zuiden bellen
ROTTERDAM Het telefoonver-
keer tussen de Randstad Holland en
het zuiden van ons land is gisteren
een halve dag gestoord geweest. Een
dragline had in de buurt van Oooster-
hout een vitale kabel vernield.
De PTT nam noodmaatregelen door
alle verbindingen om te leggen. Het
effect was gering, doordat de lijnen
overbelast raakten.
Vannacht werd de defecte kabel ge
repareerd.
soort natie op te bouwen dat het wil,
vrij van terreur, vrij van intimidatie,
vrij van vrees. U, strijdende mannen,
hebt het respect, u hebt de steun en u
hebt de gebeden van een dankbare pre
sident en een dankbare natie".
In het hospitaal van de basis onder
hield de president zich met gewonden,
waarna hij naar de eetzaal voor man
schappen ging. Zijn minister van buiten
landse zaken. Dean Rusk, en de onder
minister voor Aziatische zaken, Bundy,
volgden dit voorbeeld. En het afscheids
lied van de militairen was het bekende:
„The yellow rose of Texas".
De veiligheidsmaatregelen waren be
perkt tot het in gereedheid houden van
straaljagers om direct te kunnen opstij
gen. Ook hielden enkele verkennings
vliegtuigen en helikopters de omgeving
in het oog.
Johnson is dichter bij het strijdtoneel
geweest dan enige andere Amerikaanse
president sinds Abraham Lincoln in de
Amerikaanse burgeroorlog
De president was na precies zes uur
weer terug in de Philippijnse hoofdstad.
Vanmorgen is hij naar Thailand gegaan,
waar hij tot zondag zal blijven.
Fabriek ontslaat
zestig man
GRONINGEN Aan het 60 man tel
lende personeel van H. E. Bodewes lie-
renfabriek N.V. te Hoogezand zal ont
slag worden verleend.
Dit in verband met het wegvallen
van belangrijke buitenlandse orders en
de slechte situatie en vooruitzichten in
de Nederlandse scheepsbouw.
Met werknemersorganisaties is over-
bereikt over een afvloeiingsregeling
van het personeel,
zit.
Early Bird-2
de lucht in
KAAP KENNEDY Van Kaap Kenney
is gisteravond de communicatiesatelliet
Early Bird-2 gelanceerd. De satelliet,
afgeschoten met behulp van een drie-
traps Delta-raket, moet het gebied van
de Stille Oceaan betrekken in een we
reldomspannend commercieel verbin-
dingsnet.
ZUID-HOLLAND SPANT KROON
AMSTERDAM De huis-aan-
huis-inzameling ten bate van de
Tibetaanse vluchtelingen
India heeft volgens voorlopige
cijfers 5.750.000 gulden opge
bracht.
Omgerekend per inwoner spande
de Zeeuwse gemeente Oud-Vosse-
meer de kroon met een gemiddelde
van 1,62. Tweede was Ameide-Tien-
hoven (Zuid-Holland), met ƒ1,59 per
inwoner, gevolgd als derde door Nije-
veen in Drenthe met ƒ1,55 per inwo
ner.
In totaal waren er 25 gemeenten,
waar de inzamelingsactie een gulden of
meer per inwoner opleverde. Onder de
provincies nam Zuid-Holland met
1.925.000 gulden de eerste plaats in.
Noord-Holland verzamelde rond 910.000
gulden.
Van de overige provincies waren de
resultaten, eveneens rond: Gelderland
Het wintert al
Na een ongewon zacht najaar
heeft in Zwitserland de winter
nu toch zijn intrede gedaan. Op
de Alpen viel twintig centimeter
sneeuw. Op het hoogste punt van
de St.-Gotthardpas is alles, ook
het monument, wit.
MARSALA In de Siciliaanse ha
venplaats Marsala zijn de burge
meester, de gemeentelijke kantoren
en de brandweer van hun telefoon
verbinding beroofd omdat de gemeen
te te veel schulden heeft De fchuld
zou 10 miljoen lire bedragen. Alleen
de gemeente-arts heeft nu nog tele
foon.
600.000, Noord Brabant 550.000, Utrecht
410.000, Overijssel 380.000, Limburg
250.000, Friesland 220.000, Groningen
210.000, Zeeland 150.000 en Drenthe
140.000.
Denemarken
De vluchtelingenactie in Denemarken
bracht 7.714.000 gulden op. Dit bete
kent dat iedere volwassen Deen meer
dan 3.60 gulden heeft gegeven, en dat
binnen 48 uur.
De actie hier is gevoerd, evenals in
Nederland, met behulp van duizenden
collectanten.
Piper Cub stort
neer: een dode
DEN HAAG. Gistermiddag om
twee uur is een „Piper Cub" van de
vliegbasis neergestort op de vliegbasis
De Peel. Hierbij kwam de 25-jarige
gehuwde 1ste ltn. G. J. C. van der
Knaap uit Uden om het leven. Doordat
het toestel in brand raakte nadat het
was neergestort is in een ziekenhuis
opgenomen de 34-jarige gehuwde kapi
tein G. van der Vlies, eveneens uit
Uden.
VENLO Burgemeester en wet
houders hebben het verspreiden van
gedrukte stukken in het stadscentrum
en nabij de drie grensovergangen ver
boden verklaard op alle werkdagen
tussen 7 en 18 uur. Men wil een einde
maken aan de papieren oorlog tussen
de runners die in het Duits gestelde
pamfletten aan buitenlanders opdrin
gen. De meeste Duitsers namen de
pamfletten wel aan, doch smeten ze
meteen weer weg.hetgeen de netheid
van de stad niet bepaald ten goede
kwam.
ajle Hofnar produktan.
uitsluitend tabski
Overtrokken?
AAN formateur Schmelzer kan
een grote mate van vasthou
dendheid niet worden ontzegd. HU
trekt daarmee de consequenties uit
het feit dat hij met zijn motie het
kabinet-Cals heeft laten vallen.
In de politiek geldt als regel, dat
wie breekt betaalt, maar het wordt
hem die het kabinet deed strui
kelen voorlopig althans zelf even
betaald gezet.
Ook dat is een politiek verschijn
sel. zo men wil: vaak een onver
mijdelijkheid. Bij een ingewikkeld
politiek beeld als ons land vertoont
hebben daarom ook mislukte for
matiepogingen dikwijls een eigen
functie. Zij betekenen elk voor zich,
dat een onaanvaardbare mogelijk
heid wordt weggcschrapt, totdat
men elkaar tenslotte, mocgedacht
cn moegepraat, in arrenmoede vindt
in een oplossing die dan ook niet
zelden de laatste mogelijkheid lijkt.
Dus moet ook de heer Schmelzer
ervaren, dat het iets anders is, een
kabinet te doen vallen dan een
nieuw kabinet te formeren.
Nu is het ons bekend, dat de de
missionaire ministers wel een ze
ker overtrokken solidariteitsgevoel
wordt verweten. Het kabinet is nu
eenmaal gevallen, zegt men dan,
en dus zijn de bewindslieden indi
vidueel vrij.
Ook wij achten overdreven solida
riteitsgevoel onjuist, en zeker wan
neer dat gevoel door bokkige wrok
zou worden ingegeven. Maar dan
doet men goed te bedenken, dat
hier toch in feite kabinetspolitiek
in het geding was, waarvoor dos
elke minister had te staan en
niet bijvoorbeeld die van financiën
alleen. Ook al heeft de heer
Schmelzer destijds nóg zo getracht,
een kloof binnen het kabinet te
Voor goed verstaan van de siuatio
vergete men dat dus niet. De mo-
tie-Schmelzer liet het geschied
de bovendien bij de algemene be
schouwingen niet alleen de so
cialistische ministers struikelen,
maar ook die uit de KVP, plus de
heren Biesheuvel, Diepenhorst en
Verdam.
HU heeft het er zich niet gemak
kelijk door gemaakt.
Hoe verder?
INTUSSEN heeft kennelijk prof.
Zijlstra geen vrijmoedigheid kan
nen vinden, het minister-president
schap van het nieuwe kabinet te
aanvaarden.
Wisten wij het nog niet, dan zou
uit de daaromtrent door de forma
teur verstrekte informatie kunnen
worden begrepen, dat ook binnen
de ARP de situatie niet eensluidend
wordt beoordeeld. Er wordt im
mers gesproken van „gevoelens en
standpunten" in het meervoud
Geen wonder ook, want het gaat
om een beoordeling van het lands
belang zelf. De demissionaire mi
nisters uit de ARP, de heer Zijl
stra zelf het zijn allen figuren
die zich jegens het landsbelang
grote verdiensten hebben verwor-
Zou dan toetreden van de heer
Zijlstra tot een nieuw kabinet niet
worden uitgelegd als een desa
vouering van de anderen, óók zo
als zij het landsbelang meenden te
moeten zien. Tegelijk echter is mo
gelijk dat de heer Zijlstra een wat
andere kijk heeft op wat het lands
belang op dit ogenblik aan politiek
vergt.
Hoe het zij, waarlijk mans genoeg
om een beslissing te nemen heeft
de heer Zijlstra tot weigering van
medewerking besloten.
Dat de omstandigheden hiertoe heb
ben geleid, zal op zichzelf door heel
velen oprecht worden betreurd,
want hierover zal, dunkt ons, bin
nen de ARP één mening bestaan,
dat men hem namelijk dolgraag
eens als minister-president zou
zien. Liefst zelfs spoedig.
Maar voor eveneens velen dan lie
ver niet in een situatie die uit zich
zelf al zo belast is als deze.
Waarbij overigens te bedenken valt,
dat in 1963, in een werkelijk nor
male situatie, de KVP zelf hem
niet als minister-president heeft
gewild....
De formateur houdt intussen als
nog vol, al is de reeds smalle ba
sis nu nog méér versmald.
Zouden wij een wensje mogen
uiten, dan deze dat toch spoedig
verheldering kome. Geen periode
leent zich zozeer als deze tot ver
wijten en misverstanden, ook om
dat we óók als pers soms alleen
worden gevoed met communiqués
di» met cryptogrammen in elk ge
val de onduidelijkheid gemeen heb
ben.
BOHNE WORDT
UITGELEVERD
rfi£R^KFURT Dr' Gerhard Bohne
(65), die verantwoordelijk wordt geacht
voor het euthanasie-programma van de
nazit, zal op 5 november door Argenti
nië worden uitgeleverd In Frankfurt
