Loslaten
Mens heeft een
innerlijke
klok
GOUDEN
LEEFTIJD
Breien naar maat
dialoog dialoog dialo
ZATERDAG 24 SEPTEMBER 1966
BENKERPROEE BEWIJST:
T>ENT u een avondmens,
die pas helder wordt
*als een ander hartgrondig
-gaapt? 's Morgens kunt u
tdan wellicht moeilijk uit uw
r.bed komen. Gelukkig als u
►;een goede wekker hebt, dan
l wel iemand in uw omgeving
[_die een ochtendmens is: dade
lijk wakker en fris het bed
Luit, meteen doen wat er te
[doen valt. Ieder mens heeft
leen eigen ritme. Onlangs is
gebleken dat alle lichamelijke
processen van de mens zelfs
onderheving zijn aan een rit
me- Kennelijk hebben alle
levende wezens een soort
Innerlijke klok, die hun le
vensprocessen re
gelt. Richt deze klok
zich naar invloeden
van buitenaf (naar
de wisseling van dag
en nacht bijvoor
beeld) of werkt die
klok ook als men
'geïsoleerd is van in-
I vloeden van buiten
af?
Deze vraag hield prof.
dr. Jürgen Aschoff be
zig. Hy is verbonden
aan het Max. Planck-
Institnut voor Gedrags-
fysiologie (leer der nor
male levensverrichtin
gen) in Andechs by
München. Hy sloot een
aantal vrüwilligers op
in een geïsoleerde bun
ker. Daar vertoefden zy
wekenlang afgescheiden.
Zy leefden by kunst
licht. In de bunker
was geen klok. De
proefpersonen waren
büna allemaal studen
ten die zich In rust
en afzondering wilden
voorbereiden op een
examen. De bunker
bevatte een gezellige
woon- en slaapkamer, een keu
ken en een toilet. De bewo
ners van de bunker kregen geen
ander menselijk wezen te zien.
I Hun levensmiddelen, inclusief
een flesje bier uit de klooster-
I brouwerij Andechs, werden iede
re dag door een sluis in de bun
ker geschoven. De afgezonderden
hadden de besehikking over een
pick-up en vele grammofoonpla-
Zij mochten door middel
brieven contact met de bui
tenwereld onderhouden indien
zij dit op prijs stelden.
Een paar maal per dag
Roesten zij urine-monsters in
koelkast in de sluis plaatsen.
Wanneer de bunkerbewoners gin-
slapen, konden zij het licht
Btdoen en zij deden het weer
n'ian als ze opstonden. Ze moesten
zelf een aantal proeven uitvoe-
e ren, zoals het schatten van perio-
-den van tien seconden tot een
huur. Hun lichaamstemperatuur
-werd, net als die van astronau-
aten, voortdurend automatisch ge
registreerd.
De proefpersonen hadden in
;-!het begin nog wel belangstelling
voor de „echte" tijd. Zij vroegen
zich dan ook herhaaldelijk af
l-jhoe laat het „buiten" zou zijn.
Na een paar dagen vonden zij
het prettig (zoals u wellicht in de
vakantie) zonder begrip van tijd
te leven. Zij vroegen dan ook
niet meer hoe laat het in werke
lijkheid was.
i; Soortgelijke proeven had men
Met donkere brillen op en schone kleren aan kivamen in het Franse
La Cave zeven vrouwen naar boven. Ze hadden vijftien dagen in
voortdurende duisternis doorgebracht in een grot. Het was een
voortzetting van de serie wetenschappelijke onderzoekingen.
Achtereenvolgens kwamen naar boven: Annick (25), Nicole (34),
Irene (26). Marie-Madeleine (23), Framboise (21), de televisiester
Janine Vila (23) en Barbara (21).
De zeven kluizenaarster* mochten weinig of niets zeggen. Alle
rechten van de verhalen over hun avonturen werden door een Frans
weekblad gekocht.
De zeven vrouwen zullen zich nu uitvoerig laten onderzoeken
door een team van medici, dat zal nagaan welke invloed langdurige
eenzaamheid onder abnormale omstandigheden op lichaam en geest
van de mens hebben.
in het instituut vroeger al eens
met dieren genomen. Daarbij
bleek dat vogels een ritmisch pa
troon van activiteit vertonen. Zo
zijn vinken gedurende de uren
dat het licht is, actief. In het
donker zijn zy passief. Hun dag
ritme bedraagt 24 uur. Indien
dit gedrag echter alleen zou wor
den bepaald door de afwisseling
tussen licht en donker zou het
ritme wanneer men hen voortdu
rend in het donker of het licht
zou houden, moeten verdwijnen.
Dit is echter niet het geval.
Het ritme blijft, of de vogel nu
in helder licht dan wel bij zwak
licht wordt gehouden. De inner
lijke klok bestuurt hun gedrag,
hoewel er enige verschillen optre
den. Een „zwak-belichte" vogel
vertoont een kortere periode van
activiteit en een langere periode
van rust dan de voortdurend aan
helder licht blootgestelde vogel.
Nog belangrijker zijn de leng
te-verschillen der perioden. De
in zwak licht geplaatste vogel
volgt een tamelijk nauwkeurig
24-uurs ritme. Hij begint zijn ac
tiviteit iedere dag om vijf uur 's
morgens. Daarentegen wordt de
helder belichte vogel 2 uur eer
der actief dan de voorafgegane
dag; zijn ritmèperiode bedraagt
dus maar 22 uur. Voor dit „rit
me" heeft de Duitse geleerde
Hallberg het woord „circadiaan"
in het leven geroepen. (Circa be
tekent ongeveer en dies is dag).
Hallberg stelde een „circadiane
regel" op: bij dieren die overdag
actief zijn wordt de activiteitspe
riode bij sterkere belichting kor
ter, bij nachtdieren is het omge
keerde het geval.
De innerlijke klok loopt onge
veer gelijktijdig met de omwen
teling van de aarde, dus 24 uur.
Door „tijdmelders" zoals wisse
ling van dag en nacht, wisseling
van temperatuur en sociale ge
woonten wordt het klokje weer
bijgesteld. Zonder die tijd-aange-
Ook bij de bunkerbewoners
van professor Aschoff bleek de
„innerlijke klok" al spoedig voor
te lopen, toen de tijd-aanduiders
waren uitgeschakeld. De zon-
der-klok-levenden gingen iedere
dag een beetje later naar bed en
stonden wat later op. Ook hun
ritmen van temperatuur en li
chamelijke functies veranderden.
Dit kon men vaststellen door het
urine-onderzoek in het laboratori
um. Op de twaalfde dag waren
lichaamsfuncties en slaaptijden
met twaalf uur verschoven. Na
nog eens twaalf dagen was het
uitgangspunt weer bereikt. De
proefpersonen merkten daar alle
maal niets van. Zij wisten letter
lijk van dag noch datum, tijd of
Aan het begin van de proef
kwam het tot twee perioden van
twintig uur waarop men wakker
was. Daarna volgde (logisch!) een
periode van lang slapen. Het vol
gende dagritme bleek ongeveer
25 uur te duren.
Waarom die proeven, vraagt u
zich met ons af? Het verworven
inzicht in het menselijke ritme is
voor vele praktisch zaken van
uitermate groot nut, zegt dr.
Walter Thcimer. De „circadiane
periodiek" is van groot belang
voor ploegen-arbeiders, voor het
voorkomen van ongevallen 's
nachts, kortom voor iedere soort
van nachtdienst. In het algemeen
kunnen ongevallen en fouten
omstreeks drie uur 's morgens
worden verwacht. De nacht-ar
beider past zich ten dele aan "de
arbeidstijd aan, die dan als „tijd-
aanduider" optreedt. Overigens
blijft hij ten dele gebonden
aan de normale afwisseling der
fasen. Men zoekt nu naar het
juiste ritme voor bemanning van
schepen en ruimtevaartuigen.
Tot dusver vond men de afwisse
ling van vier uur werken en vier
uur rust de beste oplossing. On
der deze verhouding blijft de
menselijke periodiciteit van 24
uur ongewijzigd.
Vliegreizen
Prof. Aschoff gaat verder met
zijn onderzoekingen, o.a. over de
synchronisatie van de innerlijke
klok. Hij wijst in dit verband op
de ervaringen van reizigers die
per straalvliegtuig van Europa
naar Amerika vliegen. Twee da
gen na aankomst kunnen ze nog
niet „normaal" functioneren.
Hun „circadiane" klok is bij aan
komst in Amerika van slag. Wie
gewend is in West-Europa 's mor
gens om zeven uur op te staan,
wordt in New York 's nachts om
een uur wakker. Pas na twee tot
Make-up voor herfst en winter 1966-*67
De periode die v>oigt op de pas vol
groeide jeugd kan met onze goede wil en
een beetje medeplichtigheid zeer volmaakt
worden. Het leven begint bij veertig, dat
geldt voor de elegante vrouw die haar
evenwicht gevonden heeft. Jeanne
Gatineau vertelt zelfs: u zult super-elegant,
meer dan geraffineerd zijn. U kunt dat
met een korreltje zout nemen, maar toch,
wie haar maquillage voor het komende
seizoen ziet weet het, dit is chic en een
voudig.
Jeanne Gatineau noemt haar nieuwe make
up „'1 age d'or" (gouden leeftijd). Zij brengt
een nieuwe basiscrème, de matte en voedende
supremat, waaronder kleine onvolmaaktheden
van de huid verscholen blijven. Geef uw huid
daarna een blos-uit-een-doosje. Opbrengen ter
hoogte van de jukbeenderen, onder de ogen en
verder waar men denkt de teint
te moeten ophalen en waar men
diepte aan het gezicht wil geven.
De teint is beige-mat.
gonnen bij de zijkanten van de
neus lopen de lijnen door tot
De nieuwe make-up vraagt het buitenste ooghoekje, waar
om verzorgde ogen; dat betekent zij spits en schuin eindigen. Hier-
niet afgeschoren, maar ook geen boven wordt met behulp van een
oerwoud. De wenkbrauwen staan penseeltje en een vette oogscha-
als gewelven boven het gezicht duw een wit lijntje aangebracht,
tweede kastanje-
makc-up voor
komende seizoen: l'agc d'or, van
Jeanne Gatineau. Let op de com
binatie van bijoux in kapsel, oor
en aan de rand van de blouse.
en zijn op driekwart lengte
de buitenzijde naar beneden ge- bruine lijn: dat is dus een dub-
knikt. De bovenzijde blijft na- bele eyeliner met wit ertussen.
boog goed geëpileerd. Wie
i het fameuze lijntje,
matterende en lichte poeder (drie pers? Borstelen en borstelen met
tinten in één doosje). Het spul de vivacils bruin,
of groene waas onder de wenk- De lippen zullen gevoelig zijn:
brauwboog. Het bovenste ooglid getekend van twee tinten beige
markeren door de kastanjebrui
ne eyeliner, niet overdreven
doortrekken. Zacht gebogen be-
rose, de mondhoeken lichter, de
bovenlippen desgewenst iets
rond bijtekenen.
Illllllllllllllltlllinilllllillllllllllllllllllillll
Een fabriek von brei-wol uit Dokkum volgt de nieuwe uniforme
maataanduiding voor baby- kleuter, en kinderkleding, die niet uit
gaat van de leeftijd van bet kind, maar van zijn lengte. In band-
werkspceiaalzakeh zet u uw kind naast bet meetlint aan de muur en
kiest vervolgens het juiste patroon-naar-maat. Het ziet er ongeveer
uit als ons nani-patroon. Alle maten staan op ware grootte aange
geven. Ideaal voor moeders niet lange slierten van kinderen of korte
dikkerdjes: geen slobbertruien die bij de schouders veel te. wijd zijn.
of krappe jumpers voor uw mollige dochter. Al breiend en nietend
krijgt u de juiste afmetingen; geregeld nameten en de aanwijzingen
op het patroon volgend, krijgt u haute couture-breiwerk. Wij vonden
het het ei van Columbus. Je moet er maar op komen!
Voorlichting
van diëtiste
Het Voorlichtingsbureau voor
de Voeding, waarvan wij gere
geld de vouwbladen bespreken,
zal van 30 september tot 14 ok
tober op de Femina in Rotter
dam met een stand aanwezig
zjjn. Een van haar 42 diëtisten
is daar aanwezig om u recht
streekse voorlichting over uw
dieet, adviezen of vouwbladen
te geven. Voorlichting is voor
ons Nederlanders nog een harde
noodzaak: de steeds frequenter
voorkomende tandcaries als
mede hart- en vaatziekten spre
ken een duidelijke taal. De voor
lichting is niet-commercieel en
gratis.
Goede voorlichting die niet
duur is geeft ook het textiel-
etiket voor was- en strijkbehan-
deling. Meer dan dertig deel
nemers traden tot de VTWS toe,
ook in overhemden en founda
tions kunt u nu de service van
het wasetiket verwachten, in de
kleuren van de verkeerslichten.
De exporterende industrie toont
belangstelling voor éénkleurige
wasetiketten in verband met
vraag uit het buitenland. De
Nederlandse vinding vindt op
grote schaal in het buitenland
toepassing.
r>EN ik vroeger (hoe lang I*
het al niet geleden?) begon
aan deze rubriek, omgeven door
vriendelijke hulsttakjes die mijn
woorden van de rest der pagina
scheidden, is mij voorspeld dat „de
reacties wel uit een bepaalde hoek
en van dames van een bepaalde
leeftijd" zouden komen. Dat was
ook eventjes zo. Eerst. Zie ik ech
ter vandaag mijn post aan, dan
schiet ik in de lach. Nog nooit zijn
zo tegenstrijdige betuigingen van
instemming en ontstemming uit zo
uiteenlopende kerk-, bevolkings-
cn leeftijdsgroepen gekomen. Van
daag vind ik zelfs twee brieven in
één envelop. De briefschrijfsters
wonen op één portiek. Zij lezen
allebei deze krant. De een is 48,
dig, bracht haar niet alleen tot een
kerk maar tot een persoonlijk ge
loof. Zij is veel alleen de laatste
twee jaar. Maar gelukkig woont
vlakbij dat vrouwtje van 36 met
drie schatten van jongens, een,
vrouwtje dat niet anders weet dan
kinderbijbel. christelijke lagere
school, catechisatie, jeugdvereni
ging, vrouwenkring. Manlief komt
uit hetzelfde dorp en dezelfde
kerk en na zes jaren stadsleven
zijn zij helemaal gewend en thuis.
De kinderen ziin nu 12, 10 en 8, en
ja, nu begint net zo'n beetje. Het
is niet zo erg, maar het kind van 8
heeft vaak vragen waarop je geen
antwoord weet. En het jog van 12
wil niet al te dikwijls
FN DAN word ik, Chr., als een
■Li soort vertegenwoordigster van
de stichting Welkom aan recalci
trante kinderen erbijgehaald. Zo
ligt hier de brief van hei samen.
Met vragen. Vragen die precies
vertolken wat in grote variatie u-t
al de ingekomen brieven blijkt:
ongerustheid over jreranderingen,
over verdwijnende vormen die wij
liefhadden en die ons een taal wa
ren, taal van geloof, taal van or vat*
ting van taak, van opdracht. j
DIT DOET mij toch wel wat.
Allereerst dat vriendin
nen-zijn. Dat is gewoon geweldig,
ik wil dat voorop zetten. Uw brief
klinkt een beetje als: „dat wij el
kaar er nu niet uit kunnen helpen,
dat de een de ongerustheid
drie dagen is aanpassing aan de
plaatselijke tijd bereikt. Bij een
vliegtocht van het westen naar
het oosten liggen de verhoudin
gen anders. Dat zou verband hou
den met de veranderende afwisse
ling tussen licht en donker.
De moraal? Laat uw van ver
re komende logé's op verhaal ko
men. Laat ieder zijn eigen
slaap-ritme hebben. Zorg ervoor
dat uw man (die in ploegen
dienst werkt) of uw dochter de
verpleegster die een lang
week-end heeft, ook aan hun
(slaap) trekken komen, en dring
geen eten op als hun eigen „klok
je" daarom niet vraagt. De tijd
melders zorgen ervoor dat hun'
ritme weer gelijk loopt met de
omgeving maar geef ze de
tijd om weer op slag te komen.
Babies beschikken
over natuurlijke
warmwaterkruik
U merkte het al bij uw eigen
of andermans baby (soms zijn
buitenstanders oplettender dan
loeder zelf): pasgeboren baby's
illen of huiveren niet. We mo-
het op medisch gezag aanne-
:n: jonggeborenen hebben dit
meen met alle zoogdieren in de
irste periode van hun leven.
Een groep Britse medici stelde
/ast dat dit komt door de mge-
[öouwde verwarmingsinstallatie
'die baby bij de geboorte mee-
jkrijgt. Rillen is niet alleen een
'actie op kou maar ook een au-
pomatische methode om warm te
I word en. De jonggeborene be
schikt over een laagje sterk ijzer
houdend en daardoor bruinge-
leurd vet tussen de schouderbla-
.en, dat fungeert als eer. warm-
vaterkruik. Het laagje zet zich
ivoort langs de wervelkolom. Dit
j vette weefsel maakt zes procent
L~i baby's totale gewicht uit.
toeven met dieren in de Oxford
iJniversity Medical School heb-
jben aangetoond dat bij verwijde
ring van dit vetlaagje jor.ge ko-
jnijnen volledig hun vermogen
lom warm te blijven bij tempera
turen beneden hun lichaamstem-
Iperatuur verloren. Na verwijde
ring van het beschermende laag-
I je verkleumden de diertjes of
stierven. Het ijzer in de vetlaag
j is essentieel voor de verhoging
van het zuurstofverbruik.
Ramp 1953
Voor de laatste keer ons on
derwerp „Loslaten". Allereerst
de brief van mevrouw J. te
S. „Loslaten heb ik al heel
veel in mijn leven moeten
doen. Onze oudste ging op
zestienjarige leeftijd in militai
re dienst, onze dochter was
zeventien toen zij de verple
ging in ging. Onze tweede
zoon ging toen hij achttien
jaar was de grote vaart op,
voor twee jaar weg. Dat viel
ons wel zwaar, maar het was
zijn ideaal, dus hebben wij
hem laten gaan. Een andere
zoon ging ais militair naar
Nicuw-Guinea. Er zei eens
iemand tegen mij: „Wat moet
er van ze terecht komen, wat
komt er van naar de kerk
gaan, op zee of in een ander
werelddeel?" Ik antwoordde:
„Als uw kinderen thuis niet
naar de kerk willen gaan. wal
doet u dan?" „Bidden", ant
woordde zij. „Juist, en dat
doen wij ook voor onze kinde
ren." Toen onze jongen in de
rimboe moest vechten schreef
hij: Het was of jullie naast
me stonden en me hielpen. Zo
kon ik ook nog anderen hel
pen. Ze zijn beiden gezond te
ruggekeerd, geestelijk verrijkt
met ervaringen en belevcnis-
„Met veel belangstelling lees
ik uw dialoog, vooral nu het
gaat over het loslaten van onze
kinderen, vooral onze gehandi
capte kinderen" schrijft Me
vrouw V. tc L. „Toen wij ne
gen jaar geleden ons doofstom
me en geestelijk gehandicapte
jongetje weg moesten brengen
naar de Dr. Willem van den
Bergh Stichting voor een alge
hele test heeft ons dat heel wat
zorg gekost. Hij was geen ogen
blik uit mijn gedachten en da
gelijks hebben wij hem ook op
gedragen in ons gebed. Wat wa
ren we gelukkig toen we hem
na vier maanden weer thuis
kregen. Hij gaat nu al negen
jaar naar een blo-school hier in
de buurt. Maar toch kost het
mij iedere dag weer spanning
hem te laten gaan, (hij wordt
naar de bus gebracht en ge
haald) Ik ben blij hem 's mid
dags weer thuis te hebben. Hij
gaat heel graag naar school en
dat is voor ons een hele ge
ruststelling. Anders is het met
ons jongste zoontje dat ook bui
tengewoon onderwijs moet heb
ben. Hij vindt het schoolgaan
vreselijk. Dat gaat van zijn
kant met veel huilen en van
onze kant steeds maar gerust
stellen gepaard. Zo een kun je
al zou je het willen niet losla-
Niet gepiekerd
„Onze kinderen zijn nogal
ondeugend, dus wanneer ze
naar de kleuterschool gingen,
Mevrouw S. te D. heeft in de
ramp in februari 1953 ook erva
ren wat loslaten is". Het enige
droge stukje van het dorp
stond vol met mensen. Er was
ook nog een kans dat dat onder
water zou komen. De kinderen
werden toen weggebracht. Ook
onze kinderen van vijftien,
veertien en twaalf jaar. Zouden
we ze ooit terugzien? Huilend
vertrokken ze. Toen hebben
mijn man en ik gevoeld wat
loslaten is. We hebben ze na
gestaard tot de boot verdwenen
was. Doordat ieder meewerkte
met zandzakken vullen is verde
re dijkdoorbraak voorkomen.
Twee weken later waren we
herenigd".
Twee beelden
was dat een uitkomst en
werd er helemaal niet gepie
kerd over loslaten", schrijft
mevrouw V. te O. ..Nu de
oudsten vijftien km naar
school moeten fietsen, is dat
weer iets om dankbaar te
zijn. Ze hebben een behoor
lijke dagtaak en zijn weer
een stukje op weg naar
zelfstandigheid. Zo worden ze
losgelaten en toch nog stevig
vastgehouden, want dat heb
ben ze nodig. Ik ben hele
maal niet bang dat het pro
vo's worden of zoiets. Bang
zijn voor je kinderen is hele
maal verkeerd. We begrijpen
elkaar niet altijd, maar dat
hoeft ook niet. Ze vinden va
der en moeder oud, maar we
ten toch wel dat wij de baas
zijn. En als ze het al te bar
maken zeg ik: ..Wat zal ik
blij zijn als jullie getrouwd
zijn." Dan moeten ze lachen
en vinden ze 't zelf zo nog
goed bij moeder thuis."
worden?" vraagt Mevrouw P.
E. te V. zich af „Bij ons kwam
het eerste loslaten toen onze
eerste baby van acht weken
oud naar liet ziekenhuis moest.
De avond daarvoor stonden we
met een brok in onze keel bij
de wieg naar dat magere, witte,
zieke hoopje mens te kijken.
Gelukkig knapte hij na een
paar maanden op. Twintig jaar
later stonden wc op een andere
manier weer met een brok in
de keel afscheid te nemen. Als
een gezonde kerel van 1.80 voer
die baby van toen het zeegat
uit. Op de Waterweg zagen we
hem als marineman op zijn oor
logsschip met het smaldeel
voorbij varen voor zijn eerste
grote reis. Tussen deze twee
beelden zijn er veel momenten
van loslaten geweest".
Inrichting
Mevrouw D. te A. (uw
adres?) heeft een zoon die nu
bijna twintig jaar in een inrich
ting is. „In de zomer komt hij
enkele weken thuis. Het terug
gaan is dan heel erg. Als bij 's
avonds weggaat kan hij 's mor
gens al niet meer eten. Hij kan
nu lopen, praten kan hij nog
niet. Als ik hem vergelijk met
vroeger is hij nu een hele held.
Ik geloof wel dat als hij
thuisgebleven was, hij niet zo
ver gekomen zou zijn. De Here
Jezus zegt: „Wat Ik doe weet
gij nu niet, maar gij zult het
na dezen verstaan." Ouders
brengen hun kinderen niet
naar een inrichting om ze kwijt
te zijn, doch voor het welzijn
van hun kind. Ze zijn bij lotge
noten en krijgen hun verzor
ging. die thuis altijd veel hoofd
brekens kost. En die zustertjes
kunnen er zo aardig mee om
gaan. Iedere moeder en ieder
gehandicapt kind zal verschil
lend reageren, maar ik heb al
veel moeders gesproken, die zei
den dat zij nachten niet konden
slapen als hun kind pas weg
was gebracht. Later zeiden die
moeders: „Wat fijn dat er zulke
inrichtingen zijn". Als ouders
houdt men veel meer van deze
kinderen, omdat zij kinderen
blijven. Een goed kind groeit
van je af. dus begint het losla
ten eer je er erg in hebt. Maar
deze kinderen blijven je nodig
hebben."
Verhuizen
We hebben nog nooit zo lang
over een onderwerp gesproken,
maar u schreef zoveel en zo
lezenswaardig dat er niet veel
„afviel". Het volgende onder
werp is, zoals trouwe lezers al
weten: verhuizen. In onze fami
lie gaat het verhaal van die
oom die nonchalant met zijn
liefdesbrieven omsprong en tij
dens een verhuizing waaide de
hele straat waar hij kwam te
wonen vol met zijn ontboeze
mingen.... Hoe hij zijn figuur
redde weet ik niet, maar mis
schien hebt u dergelijke verha
len te spuien.
Ervaringen met verhulzen,
praktische raadgevingen, anek
dotes, veranderingen in uw le
ven, als het maar met ver
huizen te maken heeft, ont
vangen wij weer graag uw
brieven, ter ontmoeting in dia
loog. Uw pakje ligt na
plaatsing In onze krant al
heel gauw in uw brievenbus.
Wat kiest u: De dokter zegt 1.
De dokter zegt 2. Tipparade
of... een verrassing? Z?t u uw
adres ook in de brief?
ander niet begrijpt daarvoor scha
men wij ons. Wij komen nu maar
bij u, maar eigenlijk is het toch te
By onze kantoren verkrUgbaar:
Supplement 7 Is uit!
een vijfhladlg patronenset maten 36 t/m 48 éénmaal
kopen, verder kyken 2,50
mapje met uitleg en patronen, rokken, pantalons,
avondkleding „2,25
supplement elk 35 modellen nn. 2, 8, 4, 6, en 7 per stuk 1,45
kinderpatroons met uitleg: IceftUd van uw kind is maat 4,
Geef bij bestelling de maat op! Ontvangst na storting op giro
Dagblad De Rotterdammer te Rotterdam. Op het
J~i betaling by het bur. v. d. blad.
gek". Ik yraag terug: is dat nu
juist niet vriendschap? Leren dat
je elkaar nooit de hele weg verg©,
zeilen kunt, ook nooit voor elkaar
de last kunt dragen? De één moet
een man missen die alles voor
haar was, de ander is verant
woordelijk voor de opvoeding van.
haar kinderen Reen van tweeën
kan ten diepste daarvan ook maar
iets van de ander afnemen. Maar
wij reizen met elkaar. En wij kun
nen naast elkaar gaan. Wij kun
nen het alleen-zijn en het alleen-
doen voor elkaar opheffen. En
daarin, in dat gaan. ontdekken wij
het wonder dat ik eens met een
vriend besprak: dat wij elkaar op
God richten. Vroeger, zei ik tegen
hem, las ik veel psalm- cn gezang
versjes door als ik de preek niet
begreep en meestal snapte ik
niet meer dan een fractie. Wat mij
fascineerde was de onbegrijpelijke
regel: Gij hebt. o Heer, in rt dood-
lij kst tijdsgewricht (wat een woor
den!) mijn ziel gered mijn tranen
willen drogen. Toen ik ouder werd
en mensen wilde helpen, heb ik
geleerd dat die twee: ziel redden
en tranen drogen, aan God moeten
worden overgelaten. Schrijf het
op, zei hij, want hij had zijn hele
leven niet anders gedaan dan
trachten zielen te redden en tra
nen te drogen. En daarin zijn wij
vrienden: dat wij in eigen onvolko
menheid eikaars oog op God rich
ten. Ook als we geen zin hebben.
Ook als wc perioden van moeheid
kennen. Als de een wil ophouden
in God te geloven (dat ben ik
ander mij tegen. Nu leest hii mij
in de krant, zei hij deze week. En
hij weet ook waar ik boven mezelf
-,1 er mensen l"
weg willen.
uitsohrijf omdat er mensen zijn
die met me op weg willen. Zo
houden we elfeaar, zo houdt
tweetjes als vriendinnen, het
hoofd boven water, zo trekt de een
de ander op als hij of zij dreigt te
vallen. Weest dankbaar voor uw
vriendschap en bedenkt dat ook on
toereikendheid hier op aarde cca
eigen vreugde kent.
DN NU uw vrees, U leeft in
een snel veranderende wereld.
Dat maakt voor ons, kerkelijke we
zens, van landaard nuchter en se
rieus. van karakter vasthoudend
aan het eenmaal gevondene en be
proefde, het leven in die wereld
niet gemakkelijker. Voor Christus'
Kerk maakt het echter niet zoveel
verschil, meen ik. Die kerk lijkt al
door zoveel haohelijkc avonturen
te zijn gegaan. Die kerk kent ne
gers in extase, God erend ln een
steeds woester wordend herhalen
van gezongen, uitgeroepen woor
den Die kerk kent volken die
dansen en springen en feest ma
ken. Ze kent de recreatie en gezel
ligheid van de Amerikaanse zon
dag bij christenen, het proeven
van gemeenschap, het iedereen
een hand geven van de dominee.
Zo kent de zondagsschool, ze kent
de bedehuizen waar woorden zijn
gevonden als voorzienigheid en uit
verkiezing. Ieder volk, leder mens
heeft zijn eigen, hoogsteigen wijze
van vormgeving De een zingt, de
ander spreekt. De een doet, de an
der denkt. En waar je ook maar
begint, direct is er iets ontoerei
kend, is er een méns bezig. Daar
om moet Je in de gang der tijden
soms van een gezegde af, of van
een gedrag af Of jij voelde het
nog als zinrijk, maar je kind niet
meer. Dat betekent dat dat kind.
en misschien ook JIJ nog. nieuwe
vormen, nieuwe wegen moet vin
den. Dat is een bezigheid, o Ja. Die
neemt je dag, die bestrijkt ie
vrienden, die vraagt beweeglijk
heid in Je gezin, en die put Je
soms uit omdat je hele persoon
Bevraagd wordt. Maar is dat erg?
Is dat iets anders dan leven? Als
toch al een Ander alles voor u
deed wat u niet kon?
