DE AARDE
Het gezicht van
Ook voor
kruidenier
computer
ZATERDAG 24 SEPTEMBER 1966
Bij de foto's
LINKS BOVEN: r.nicln op do
Paricutin in Mexico na zijn ont
staan in 1945.
RECHTS (VAN BOVEN NAAR
BENEDEN): In het Yelloslone
National Park omringen de
voortdurend groter wordende ter
rassen die door de hete bronnen
worden gevormd de bomen, die
Een grote ijsmuur in een kra
ter in Tanzania.
Stalactieten in een Mammoetgrot
in Kentucky.
Bomen op Hawni die dood ge
gaan zijn tengevolge van as en
slakkeu van een vulkaan.
De meesten van ons xien de aarde onder onze voeten als iets dat nooit
verandert. Al sedert de klassieke oudheid, toen men sprak van terra firma,
is de aarde het zinnebeeld van stevigheid en eeuwigdurende stabiliteit.
Maar in de ogen van een modern geoloog is de aarde noch stabiel, noch
onbeweeglijk, maar levend, omdat de buitenkant voortdurend verandert,
soms zelfs met ontploffend of zondvloedachtig geweld.
Dat is het soort snel veranderende wereld dat
Om een indruk te krijgen van de kijk die een
geoloog heeft op de aarde en de aardgeschiedenis,
zou men een ideaal toestel moeten hebben, dat lijkt
op de fototoestellen die gebruikt worden om de ont
wikkeling van een bloeiwijze, van knop tot open
bloem, te fotograferen. Men kan zich indenken, dat
men zo een film maakt van de aarde met een camera
op een platform, ergens in de ruimte, ettelijke dui
zenden kilometers boven de aardoppervlakte, door
elke vijfduizend jaar één beeldje op te nemen van
dezelfde aardhelft. Na ongeveer een miljard jaren
zouden we een filmpje bezitten van een waarlijk
episch karakter, waarin een groot deel van de ge
schiedenis van onze planeet ineen zou zijn geschoven
tot een drama van drie en een half uur.
In zo'n film zou de aarde lijken te leven, met een
buitenkant welke in plotselinge kronkelbewegingen
zou samentrekken en dan weer glad worden. Opval
lende plooien en richels gebergten en afgronden
zouden verschijnen in landoppervlakten die enkele
ogenblikken eerder geheel vlak waren. Landen die
tevoren ondiep onder water hadden gelegen, zouden
eruit oprijzen en andere landen zouden door de zich
uitbreidende zeeën worden overstroomd. Gletsjers
en stromend water zouden de gebergteketens bijvijlen
tot scherp getande pieken, ze daarna verder slijpen
tot lage heuvels en tenslotte weer tot vlakke dalen
doen terugkeren. Groene oerwouden zouden plotse
ling veranderen in kale woestijnen. Grote keep-
vormige spleten, zoals de rift-valleien in Afrika,
zouden in een paar seconden open gaan staan. Vul
kanen zouden schijnbaar uit het oppervlak der aarde
te voorschijn springen en dan weer in een tweetal
minuten weggesleten zijn. Geweldige ijsvlakten zou
den zich uitbreiden over enorme oppervlakken,
daarna zich terugtrekken, zich weer uitbreiden en
weer terugtrekken, waarbij het land zou worden
versneden en doorploegd en nieuwe rivieren, meren
en bodemsoorten zouden worden achtergelaten.
geologen zien. Dat is ook het soort veranderende en
fascinerende wereld dat deskundig en met verve
besproken wordt in Het gezicht van de aarde, de
wonderwereld van de natuur, door Kirtley F. Mather.
(Uitgave Contact, Amsterdam, 264 blz., 221 afbeel
dingen en foto's, waarvan 116 in kleur, 49,50).
Mather is oud-hoogleraar aan de universiteit van
Harvard en het spreekt vanzelf dat hij in het wereld
deel Amerika vele voorbeelden vond om zijn betoog
te illustreren. Hij spreekt over de vorming van
gletsjers en ijskappen, de invloed van weer en wind,
zomer en zon, vorst en stromend water. Fascinerend
schrijft hij over de vorming van bergen en het ge
weld van vulkanen, aardbevingen en vloedgolven.
Zijn stof is wetenschap, maar het dient met ere
vermeld, het is met recht een populair-wetenschappe-
lijk boek geworden door de prettige en voor ieder
begrijpelijke verteltrant.
Natuurlijk moeten de unieke foto's, zonder welke
Het gezicht van de aarde droge stof zou zijn, apart
en in de eerste plaats vermeld worden. Het is werke
lijk een genot om de foto's te bekijken en de begrij
pelijke, maar zeer verhelderende onderschriften
wekken het verlangen meer te weten van de ge
heimen van onze aarde. Spelenderwijs haast noden
de foto's tot het lezen van de tekst.
Het gezicht van de aarde is het tweede deel in de
serie Wonderwereld van de natuur. Het eerste deel
Dieren in hun omgeving konden wij reeds gunstig
beoordelen. Het gezicht van de aarde (vertaling dr.
D. P. Erdbrink) heeft ons niet teleurgesteld, ook niet
in typografisch opzicht.
(Van een onzer verslaggevers)
De Nederlandse detailhandel gaat - weliswaar
nog op bescheiden schaal - gebruik maken van
computers. Daarmee is de even boeiende als
ingewikkelde computer-techniek, tot nu toe
eigenlijk uitsluitend in grote bedrijven toege
past, praktisch gemeengoed geworden.
Het zal wel
nooit zover ko
men, dat de win
kelier - op - de -
hoek tassen lege
kratten een com
puter van een
half miljoen gul
den in zijn kel
dertje heeft staan.
Dat zou wegge
gooid geld zijn.
Voor hem opent
een eenvoudig
kasregister, dat hij
nu eenmaal toch
nodig heeft in zijn
winkel de weg
naar elektroni
sche verwerking
van allerlei gege
vens, die een glas
helder overzicht
verschaffen van
het „totale be-
drijfsgebeuren'.
Alle handelin
gen die op het
kasregister wor
den verricht, wor
den meteen ge
noteerd op een
rol papier. Op elk
willekeurig ogen
blik kan de win
kelier met die rol
naar een elektro
nisch rekencen
trum stappen,
waar een compu
ter na enkele
ogenblikken een
lijst produceert
met uitgewerkte
cijfers over om
zet, winst enz.
Het overzicht ver
schaft nog meer:
het vertelt pre
cies hoe groot de
voorraden van de
artikelen zijn en
welke produkten
zich met veel moeite en wei'
nig winst laten verkopen.
Als de detaillist met potlood
en papier dezelfde gegevens
zelf moest verzamelen, zou hij
dagenlang werk hebben. De
aankoop van een eenvoudig
kasregister wordt daardoor
een investering, die spoedig Voorllij
haar geld ruimschoots op
brengt
systeem vergt namelijk een
vrij lange aanpassingsperiode,
omdat alle artikelen moeten
worden gecodeerd. Dit bete
kent een zekere reorganisatie
van het bedrijf, waarvoor ui
teraard de tijd van voorberei
ding nodig is.
Ons land telt op het ogen
blik ongeveer 250.000 kleinhan
delszaken. Elk jaar verdwij
nen er tussen de vier- en vijf
duizend, omdat zij het niet
langer kunnen bolwerken te
gen de grote zaken en omdat
tal van bedrijven zich in gro
te ondernemingen concentre-
Levensbelang
Voor kleine detaillisten is
het dus meer dan ooit een le
vensbelang, de efficiency in
hun winkel zo groot mogelijk
te maken. Dat kunnen zij
doen door zich in te stellen op
de veranderde koopgewoonten
van het publiek („de klant
koopt; de winkelier verkoopt
niet meer") en door gebruik
te maken van de elektro
nische wetenschap.
Het is de ervaring van NCR
(NV Nationaal Kasregister
v/h Cord H. van Erk). dat de
belangstelling bij de detailhan
del voor de moderne metho
den om snel gegevens te ver
werken jaar in, jaar uit toe
neemt. Eén van de directiele
den vertelde: „Wij verkopen
heel veel kasregisters aan de
taillisten. Ons aandeel op de
Nederlandse markt schommelt
tussen de 75 en 78 procent. In
Amerika is het systeem van
de elektronische verwerking
van allerlei gegevens tot één
overzicht van de gang van za
ken allang ingevoerd. NCR,
een Amerikaanse maatschap
pij, leverde aan één waren
huis 750 kasregisters plus een
computer".
De verwachting is, dat de
grootwinkelbedrijven en grote
inkoopcombinaties in ons land
dezelfde kant opgaan. Enkele
Inkoopverenigingen zijn al -tot
de aanschaf van een computer
ivergegaan.
Waarschuwing
Zo talrijk zijn de aanvragen
/an detaillisten, die regelmatig
hun bedrijfsresultaten door
een computer willen laten uit
rekenen. dat NCR hen her
haaldelijk waarschuwt, niet te
hard van stapel te lopen. Het
De perfectionering van de
computer gaat nog steeds ver
der. Daarvan zijn op de Effi
ciency beurs tot en met
woensdag 28 september in de
Amsterdamse RAI voor
beelden te zien. De ontwikke
ling van de apparatuur is op
het ogenblik al wel zover, dat
het tijdperk van de ponskaar
ten voorbij is. Ponsbanden,
magnetische banden en op
tische leesapparaten zijn
thans onmisbare hulpmidde
len.
Onder de computer-leveran
ciers zijn drie reuzen. Het
zijn bedrijven, die in de loop
der jaren zijn overgeschakeld
van de fabricage van mecha
nische boekhoudmachines
naar computers. In de
constructie van de computers
is dat nog te merken. De com
puters van IBM verraden, dat
dit bedrijf jarenlang ponskaar
ten-machines heeft ge
maakt; de apparatuur van
NCR wijst erop, dat deze on
derneming van oorsprong le
verancier is van kasregisters
en boekhoudmachines. Door
deze achtergronden hebben de
computermaatschappijen elk
hun eigen kring van klanten,
maar dat wil niet zeggen, dat
zij geen concurrenten zijn. Zij
proberen, alsof het een
wedstrijd tegen de klok is,
computers te construeren, die
hoge verwerkingssnelheden
en talrijke uitbreidingsmoge
lijkheden hebben.
Verscheidenheid
De verscheidenheid aan ap
paratuur, die er op de markt
is, is bljzon-'er groot In de
stand van NCR, de grootste
van de Efficiency beurs,
krijgt men daarvan de beste
indruk. Het bedrijf, dat tach
tig jaar geleden het eerste
kasregister naar het Europese
vasteland bracht toont een
schat aan machines „voor
eerste registratie tot laatste in
formatie". Ongeacht voor
welk bedrijf („van de wieg
tot het graf') zijn er machines
voor de elektronische verwer
king van gegevens. De prijzen
variëren van tweeduizend gul
den voor een eenvoudig kasre
gister tot een drie miljoen gul
den voor een uitgebreide com
puter.
