Ontwerp
begroting
voor 1967
R
ijk geeft 100 maal zoveel
uit als 60 jaar geleden
HÜ
l
Lonen kunnen maar
3,5 pet. omhoog
efficiency beurs
Meer geld voor
gemeenten
Rente stijgt tot
704 miljoen
Vondeling vergelijkt begroting met vroeger
i'
Breedband - miljoenen
bezitsvormingsfonds
BENZINE
DUURDER
JL
Onderwijs weer
het hoogst
GEEN ECHTE VERBETERINGEN
Prijsstijging l
4,5 pet
Bevredigende
situatie bij
rijkspolitie
DINSDAG 20 SEPTEMBER I960
HET DEKKINGSPLAN V!QS7
lewone Dienst
Uitgaven 15.843
Buitengewone Dienst
Gehele Dienst
Ontvangsten 18.323
a)
Rekening moet worden gehou
den met de aanvullende posten
a. Uitgaven
1. bij Defensie zullen
de kasuitgaven ach
terblijven bij de be
groting 115 s)
2. definitieve regeling
ziektekostenverzeke
ring voor ambtena
ren per 1-7-1967 11
3. Wijziging pensioen-
verhaal 38
4. Wijziging Muntwet 23
5. Wijziging Militaire
Pensioenwet 15
6- Verhoging van de
bijdragen in de ex
ploitatie van woning
wetwoningen als ge
volg van het voor
genomen uitstel tot
1-7-1967 van de
huurverhoging, die
per 1-1-1967 zou in
gaan 13
7. Gevolgen van het in
werking treden van
enkele nieuwe so
ciale wetten per 1-7-
1967 71
8. Reservering Bezits
vormingsfonds p.m.
9. Voorziening ten be
hoeve van de uit
breiding van het ge
meentelijk belasting
gebied p.m.
b. Ontvangsten
10. Wijziging Muntwet 10
11. Opbrengst van hef
fingen en leningen
met betrekking tot
woningwetwoningen 85
12. Verlaging aandeel
percentage Gemeen
tefonds i.v.m. ver
schuiving van uit
gaven van de ge
meenten naar het
Rijk als gevolg van
het in werking tre
den van enkele nieu
we sociale wetten
per 1-7-1967 183
13- Voorgestelde belas
tingwijzigingen bru
to 158 miljoen 138
14. Verkleining van de
achterstand bij het
opleggen van nade
re voorlopige aan
slagen in de inkom
stenbelasting met
425 miljoen, waar
van in aanmerking
te nemen voor dek
king 1967 (bruto 300
miljoen247
Saldo, rekening houden
de met de vorenstaan
de aanvullende pos
ten —1.176
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG De rijksuitgaven zijn in vijf jaar tijds verdubbeld.
In 1967 zullen ze de 20 miljard overschrijden. In 1962 werd een bedrag
van 10 miljard bereikt. Dit blijkt uit de miljoenennota die minister
Vondeling vandaag bij de Tweede Kamer heeft ingediend. De be
windsman herinnert eraan dat de rijksuitgaven in 1908 nog geen 200
miljoen bedroegen.
De minister van financiën ziet hier aanleiding in
begrotingen van 1962 en 1908.
1908
Bevolking 5,8 min.
Nationaal inkomen 2,3 mld.
Uitgaven rijksbegroting 194 min.
Idem in nationaal inkomen 8,4
Idem per hoofd der bevolking ƒ33
Prijsindex nationaal inkomen 100
i korte terugblik op de
1962
11,8 min.
44,0 mld.
11.160 min.
Het overblijvende bedrag kan als volgt
worden verdeeld.
in miljarden
guldens
Onderwijs 1.4
Volkshuisvesting 0.8
Sociale
iningei
0.3
Deiniddelen wWRijk fcedraaenca.19 miljardgld
DIT IS 19 MILJARD GULDEN
jm
Uit deze gegevens blijkt dat de beteke
nis van de rijksfinanciën voor de natio
nale economie aanzienlijk is toegenomen
schrijft minister Vondeling. Afgezien
van de geldontwaarding en de sterke
groei der bevolking is deze uitgavenstij
ging vooral veroorzaakt door een ver
Het gebroTkvan een
troonrede is,afkom
stig uit Engeland
De gouden koets
is een geschenk
van Amsterdam
Heel het jaar werker
de Rijksbegroting
geeft een overzicht
v.dfinanciëlesitu-
tie en de plannen
voor het nieuwejoar
De miljoenennota
is in het leven ge
roepen doordeqrond-
weVleNotain 1906
De Staten-Gene-
raal isde volledigebij-
eenkomst v.d.tersh?-
enTweede Kamer
Het is altijd opeen
dinsdag om té voor
komen dat men op
een zondag moet
dag is vermoedelijk
een overblijfsel v.p.
verjaardag van prins
Wil[emY(W8-l806)
schuiving van taken van gemeenten naar
het rijk, door de subsidiëring van het
onderwijs, de leningen woningwetbouw,
de hulp aan de landbouw en de ontwik
kelingsgebieden en de bijdragen aan so
ciale verzekeringen.
De volgende tabel met de verdeling
Handel en nijverheid 3,4
Landbouw en visserij 2.2
Onderwijs, cultuur.
2455 5517
193,9*
1160* 20152'
Het meest opvallend is hierbij, aldus
minister Vondeling, de stijging van de
uitgaven voor volkshuisvesting. Deze be
lopen thans ruim 10 pet. van het totaal
terwijl ze in de begroting van 1908 slechts
een half procent bedroegen.
De uitgaven- voor justitie en politie als
mede handel en nijverheid tonen onge
veer een evenredige ontwikkeling met
het totaal der uitgaven. De uitgaven
algemeen bestuur, landsverdediging,
keer en waterstaat en nationale schuld
blijven bij deze ontwikkeling belangrijk
achter.
Met name wordt hierbij gewezen op de
uitgaven voor het huis der Koningin. De
ze bedroegen in 1908 1 miljoen. In 1962
was dit gestegen tot 4 miljoen terwijl vo
1967 rekening houdend met het voc
stel tot verhoging van deze post -- ei
bedrag van 7 miljoen is uitgetrokken.
Sinds 1962 is de begroting met ruim
miljard toegenomen. Dit komt neer
een stijging van het uitgaventotaal met
80 procent. Voor 4% a 5 miljard is dit
een gevolg van loon- en prijsstijging.
Drie nieuwe wetsontwerpen
(Van onze sociaal-economische
redactie)
DEN HAAG De minister van socia
le zaken en volksgezondheid is voorne
mens een wetsontwerp in te dienen tot
de instelling van een bezitsvor
mingsfonds. Het startbedrag wordt ge
vormd door de 100 miljoen uit de net
to-opbrengst van de Breedband-trans-
actie.
Dit bedrag werd daarvoor bij kabi-
(Vervolg van pag. Il
Vermeden
voorkomen, dat aldus nieuwe prikkels
tot looneisen zouden ontstaan. Een en
ander geldt natuurlijk niet voor de alge
mene verhoging van de omzetbelasting,
maar deze gaat pas op 1 januari 1968 in.
Over deze maatregel merkt minister Von
deling op: ..De verhoging van de omzet
belasting, hoewel eerst later in werking
tredend, vormt een essentieel onderdeel
van de regeringsvoorstellen. En de uitga
venverhoging. èn de verlaging van de
loon- en inkomstenbelasting reiken over
het jaar 1967 heen en missen tijdelijk
heid. Het kabinet zou het niet verant
woord achten, daartegenover te volstaan
met een dekking, die voor een groot deel
slechts voor 1967 geldt en daarmee het
wezenlijke probleem naar zijn opvolger
verschuift".
netsbeslissing reeds bestemd. Het zal
vermeerderd worden met de inmiddels
gekweekte rente, zo blijkt uit de toe
lichting op de miljardennota.
In voorbereiding is een arbeidsvoor-
waardenwet, waarin o.a. het nieuwe
systeem van loonvorming moet worden
neergelegd. Dit kan ter hand worden
genomen zodra de Sociaal-economische
raad zijn definitieve advies met betrek
king tot de loonpolitiek zal hebben uit
gebracht. (Naar wij nader vernemen
zal het desbetreffende ontwerp-advies
vrijdag a.s. door de SER in behande
ling worden genomen).
Ook zal worden ingediend een wijzi
ging van de hinderwet met het oog op
een doeltreffender bestrijding van in
dustriële luchtverontreiniging.
/erheging I Verlenging
130
Verhoging llnhalenv.
benzine- achtersten!
Bijna f 700 min.
voor salarissen
en pensioenen
DEN HAAG De voor 1967 begrote
stijging van de rijksuitgaven met 2070
min. ten opzichte van 1966 is voor het
grootste d.-el te danken aan algemene
salaris- en pensioenmaatregelen ten be
hoeve van het overheidspersoneel 690
min.). Ook Onderwijs en Wetenschappen
neemt weer een fors deel van de uitga
venverhoging voor zijn rekening 490
min.). Daarna komen Volkshuisvesting
320 min.), Nationale Schuld 190
min.), Sociale Voorzieningen 130
min.), Landbouw en Visserij (ƒ80 min.),
Verkeer en Waterstaat 130 min.) en
overige doeleinden (ƒ40 min.).
Deze belangrijke verhogingen verhinde
ren minister Vondeling (financiën) ech
ter niet in de Miljoenennota '67 te
schrijven, dat het begrotingsbeleid voor
het volgend jaar wordt „gekenmerkt
door soberheid en door beperking in het
aanvatten van nieuwe plannen". Vooral
woningbouw, waterbouwkundige werken
en de afronding van het beleid ten aan
zien van de sociale voorzieningen hebben
he moeten ontgelden. De personeelsbe
zetting van het rijk wordt, op slechte
enkele uitzonderingen^
liseerd op de
-96T5 gestabt-
1966 geraamde sterkte.
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG Met een totaal van ƒ5.101 miljoen eist het ministerie V8n
onderwijs en wetenschappen opnieuw de eerste plaats voor zich op bij de
verdeling van de beschikbare gelden tussen de departementen. Vorig jaar
werd ƒ4.372 miljoen aangevraagd. De vermoedelijke uitkomsten voor 1966
bedragen J 4.799 miljoen.
Deze stijging in 1966 wordt in de miljoenennota toegeschreven aan de
afrekeningen van de onderwijssubsidies over afgelopen jaren; aan het groter
aantal leerlingen dan werd verwacht
de loon- en prijsstijging.
het aanta] leerlingen voor vrijwel alle
staande tabel geeft hiervan een beeld.
Onderwijsvorm Aantal leerlingen Rijksu
1966 1967 1966
Kleuteronderwijs 450.000 465.000 187 min.
Opl. scholen voor kleuterleidsters 10.5000 12.000 12 min.
Lager onderwijs 1700.000 1741.000 951 min.
Buitengewoon lager onderwijs 66.000 67.800 100 min.
Kweekscholen 28.000 29.400 65 min.
Scholen voor VHMO 210.000 225.700 415 min.
Nijverheidsonderwijs 530.000 545.000 624 min.
Leerlingstelsels 70.000 77.800 21 min.
Lager en middelbaar land- en
tuinbouwonderwijs 23.000 22.800 60 min.
Sociaal pedagogisch onderw. 10.000 11.000 18 min.
Vormingswerk leerplicht- vrije jeugd 50.000 59.000 19 min.
1967
241 min.
16 min.
1094 min.
110 min.
75 min.
493 min.
737 min.
24 min.
71 min.
23 min.
29 min.
(Van onze parlementsrcdaktic)
DEN HAAG Er zal meer geld
voor de gemeenten beschikbaar
komen. Uit de miljardennota
blijkt, dat krachtens de Finan
ciële Verhoudingswet 520 mil
joen wordt uitgekeerd. Voor dit
jaar is dit bedrag 373 miljoen.
Op de begroting van cultuur, recrea-
(Van onze soc.-econ. redactie)
DEN HAAG De mogelijkheden
voor verhoging van de contract
lonen in 1967 worden door het
Centraal Planbureau bijzonder
laag aangeslagen. In de macro-
economische verkenning voor
1967, gevoegd bij de Miljoenen
nota, wordt met vele voorbehou
den omgeven, een stijgingsper
centage genoemd van 3,5 pet. De
totale loonkostenstijging zal
1967 evenwel tweemaal zo groot
zijn tengevolge van autonome
loonstijgingen, overloop van 1966
en eventuele compensaties vooi
stijging van sociale verzekerings
premies en huren.
De consument zal er in 1967 met
deze 3,5 pet. niets op vooruit gaan,
want de verwachte prijsstijging be
draagt niet minder dan 4,5 pet. Het
produktievolume van de bedrijven
neemt toe met 4 pet. tegen in 1966
nog 5,5 pet. De loon- en inkomsten
belasting gaat op 1 januari welis
waar met totaal 700 miljoen naar
beneden, maar de aanslagen voor de
inkomstenbelasting zullen volgend
jaar versneld geïnd worden, de voor
genomen verlaging van de vennoot
schapsbelasting met 1 punt is een
jaar uitgesteld en zowel de accijns
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG De rente op de ge
vestigde schuld stijgt in 1967 van 572 tot
704 miljoen. De verhoging is het gevolg
van na het indienen van de begroting
1966 gesloten leningen en door de om
seling van 398,4 miljoen schatkistcertifica
ten van 2 7/8 pet. in certificaten van 5 a
5Vz pet.
De rente op de vlottende schuld stijgt
m 308 miljoen tot 394 miljoen. Dit heeft
de volgende oorzaken.
Het uitstaand scbatkistpapier is ge
raamd op 4750 miljoen tegen 4 7/8 pet. In
was dit 4200 miljoen tegen 3 15/16
pet.
Ten gevolge van wisselende aflossings
miljoen tot 560 miljoen. Voor aflossing
op de buitenlandse schuld hoeft geen
bedrag te worden uitgetrokken. Dit komt
omdat het restant van een lening van de
Internationale Bank voor Herstel en Ont
wikkeling in 1966 reeds geheel is afge
lost.
De waarde der afschrijvingen is van
126 miljoen op 145 miljoen gebracht. Dit
is het gevolg van een aantal nieuwe in
vesteringen van de staat o.a. in wegen en
een automatische waardestijging ten ge
volge van een noodzakelijke herwaarde
ring in verband met verhoging van de
prijsindexcijfers.
op benzine en dieselolie als de PTT-
tarieven gaan fors omhoog.
Om een al te sterke stijging van de
prijzen tegen te gaan, is met doorvoe
ring van de huurverhoging en invoering
van de Algemene wet zware geneeskun
dige risico's, de Wet arbeidsongeschikt
heidsverzekering en de Wet voor een be
perkte volksverzekering ziekenfondsen
een half jaar gewacht tot 1 juli 1967.
De loonsverhogingen zullen volg'
jaar voor de werknemer geen reële wel
vaartsverbetering betekenen. De 4,5 pet
prijsstijging zal voor 1,5 pet. een gevolg
zijn van de hogere indirecte belastingen,
de huurverhoging en enkele andere auto-
jme factoren.
De beperkte toeneming in de omvang
.an de particuliere consumptie van 3,5
pet. zal de particuliere besparingen in
geringe mate doen toenemen en voorts
de export versterkt doen stijgen met 10
pet. (1966—8,5 pet.).
Het jaar 1967 (van matiging en even
wichtsherstel) zal een toenemend werk
loosheidscijfer te zien geven, oplopend
van 40.000 tot 60.000, circa 2 pet. van het
aantal werknemers. De spanning op de
arbeidsmarkt zal hlerby weinig afnemen.
Zonder grote verrassingen in de bui
tenlandse economische ontwikkeling, de
binnenlandse loonstijging of de ontwik
keling van de investeringen mag dan
voor 1967 een gunstige ontwikkeling
het saldo op de lopende rekening
de betalingsbalans verwacht worden tot
800 miljoen, of 1 pet. van het natio
naal inkomen. Een dergelijk bevredigend
resultaat werd sinds 1962 niet meer ge
haald. Het Planbureau gaat er daarbij
(Van onze parlementsredactie)
DEN HAAG In 1967 zal de sterkte
an het korps rijkspolitie ongeveer 6600
lan bedragen. Hiervoor Is 118 miljoen
gulden op de begroting van Justitie uitge
trokken. Voor de materiële uitgaven van
het korps en het wagenpark wordt 20
miljoen aangevraagd. Met dit bedrag wil
men het beleid, gericht op zo rationeel
mogelijke aanwending van de bescblkba-
an uit, dat de overheidsuitgaven in d«
consumptieve sfeer en de bruto over
heidsinvesteringen slechts beperkt zul
len toenemen.
Nog in 1966 zal naar verwacht wordt
de overbesteding haar climax bereiken.
Het keerpunt treedt in tengevolge
een beperking van de investeringen
een afremming van de nationale beste
dingen. Als oorzaken van de in 1964
begonnen overbesteding worden
noemd: de forse loonstijgingen, de
pansic van de woningbouw, vergroting
van de export en de toeneming van In
vesteringen en overheidsbestedingen.
Herstel van het evenwicht zou moge
lijk zijn zonder dat de economische groei
ver achterop raakt.
Als symptomen van het keerpunt in
de overbesteding vermeldt het Planbu
reau de vele bedrijfssluitingen, het toe
nemend werkloosheidscijfer, de afne
mende vraag naar arbeidskrachten e
financieringsmoeilijkheden bij de lagere
overheidsorganen.
De invoer zal in 1966 met 9 pet. e
uitvoer met slechts 8.5 pet, toenemen.
Het betalingsbalanstekort zal over het
hele jaar een bedrag bereiken van 300
miljoen. Hoewel dit bedrag meevalt is
de totale economische situatie slechter
dan aanvankelijk werd voorspeld.
In 1966 gaan de contractlonen gemid
deld met 7.5 pet. omhoog en bedraagt de
totale loonkostenstijging ruim 10 pet. De
"MÉiWU'i zal het hoge niveau berel-
t minder dan 5,5 pet. De ge-
Minirok verboden.
TEHERAN Het Iraanse ministerie
an onderwijs heeft schoolmeisjes verbo
den minirokjes te dragen. Meisjes in mi
ni zullen niet worden toegelaten. Elke
rok boven de knie zal als zodanig wor
den beschouwd. Meisjes van drie tot
vijf jaar vallen niet onder het ver
bod. Een 16-jarig meisje heeft inmiddels
een poging tot zelfmoord gedaan toen
haar vader haar minirok in stukken
scheurde.
Verpleegster verongelukt
HAARLEM De 23-jarige leer
ling-verpleegster mejuffrouw A. L. C.
van Waveren, afkomstig uit Wormerveer,
is gisteravond om het leven gekomen bij
een inhaalmanoeuvre. Zij kwam met
haar bromfiets in aanraking met een an
dere bromfiets, viel op de weg en werd
aangereden door een auto.
De commissie voor werelddiakonaat
en zending van de Remonstrantse Broe
derschap is lid geworden van de Neder-
Z«
HOE DE STAAT EEN GULDEN ONTVANGT
INVOERRECHTEN
19
OMZET&EL
23
LOONBELASTlNO
20
INKOMSTENBELASTING
HOE DE STAAT EEN GULDEN UITGEEFT
NATIONALE SCHULD
VOLKS-
HUISVESTING
12,
OVER»© ALOCMEEN BESTUUR
4 4
e mankracht, voortzetten.
Dankzij een gunstig wervings- en
vrijstellingsbeleid voor de militaire
dienst kan gerekend worden op de maxi
male bezetting van 300 man van de oplei
dingsschool voor het korps der rijkspoli
tie. De werving van personeel voor de
gemeentepolitie zal h\et komend jaar met
kracht worden voortgezet.
ONDERWUS-CULTUUR EN RECREATIE
geraamd op 3600. De kosten
king, voeding enz. bedragen ongeveer
22 miljoen. In het najaar zal in Nijme
gen de Pompe-kliniek in gebruik worden
I genomen, waardoor de mogelijkheid om
ter beschikking van de regering gestelde
criminelen te verplegen aanzienlijk wordt
vergroot.
Voor dc kinderbescherming wordt
het normatieve subsidiesysteem geleide
lijk ingevoerd. Aan het opstellen van
een structuurplan wordt gewerkt. /Het
subsidiepercentage voor voogdij-instellin
gen, die kinderen in inrichtingen;
Elaatsen zal in 1967 van 98 op 99 ge-
racht worden.
Voor dc civiele verdediging is 53
miljoen uitgetrokken. De voor 1967 nood- j
zakelijke investeringen kunnen worden!
bestreden uit de gelden die in de jaren
toen de opdracht werd verleend on-|
besteed zijn gebleven.
landse Zendingsraad.
tie en maatschappelijk werk zijn, vol
gens de miljardennota voor de eersta
maal geld uitgetrokken voor subsi
diëring van investeringen voor overdek
te sportaccomodaties. Verder is reke
ning gehouden met de herziening van
de subsidieregeling voor sportorganisa
ties.
Aangezien in 1966 de bijdragen voof
cultuur en recreatiebeleid belangrijk
groter zijn geworden, wordt voor dit
jaar met een minder drastische groei
volstaan. Het totaalbedrag van deze be
groting is 416 miljoen tegen 380 mil
joen in 1966.
Voor radio, t.v. en pers is 143 miljoen
uitgetrokken, tegen 132 miljoen vorig
jaar. De miljoenennota noemt de toene
mende kosten voor lonen en salarissen
enerzijds en de uitbreiding van het aan
tal zenduren van radio en tv. ander
zijds els de voornaamste oorzaken. Ook
de uitbreiding van de studiobouw voor
de t.v. speelt hierbij eer rol.
De sterke autonome uitgavenstijging
laat slechte op beperkte schaal intensi
vering van het onderwijsbeleid toe.
Voor het komende jaar is rekening
gehouden met uitbreiding van het aan
tal extra of niet verplichte onderwij
zers; met uitbreiding van het aantal
experimenteerscholen en verbeteringen
bij het buitengewoon lager onderwijs.
Talrijke andere verlangens die bij
het onderwijs leven zullen nog niet
gerealiseerd kunnen worden. De nota
noemt in dit verband verlaging van
de leerlingensdhaal; de klassesplit-
singsnorm en afschaffing van de
marges bij het kleuteronderwijs.
In 1967 zal de groei van de uitgaven
voor wetenschappelijk onderzoek eni
germate moeten worden afgeremd. In
het algemeen financieel Schema
1966-1969 zijn voor 1967 enkele wijzi
gingen aangebracht Onder meer is eni
ge verhoging aangebracht in verband
met de verdere uitbreiding van de me
dische faculteit te Rotterdam.
Voor wetenschappelijk onderzoek is
379 miljoen beschikbaar gesteld tegen
350 miljoen vorig jaar.
Voor rijksstudietoelagen is 91 mil
joen gereserveerd. Volgens de miljoe
nennota is het aantal aanvragen om
een rijksstudietoelage voor de cursus
1966-1967 ongeveer 9000 onder de
oorspronkelijke raming gebleven.
Rijk zal in
1967 niet lenen
DEN HAAG De financieringsbehoef
te van het Rijk (met inbegrip van het
verwachte tekort van het Gemeente
fonds) kan voor 1967 worden gesteld op
1,2 miljard. Op de voorlnschrljfreke-
nlngen zal ongeveer eenzelfde bedrag
aan reserveringen beschikbaar komen,
dat dus toereikend zal zijn om In de
geschatte dekkingsbehoefte te voorzien.
Het aanbod op de open kapitaalmarkt
mede gevoed door rond 560 min.
aflossingen van het rijk op dc binnen
landse gevestigde schuld kan daar
door, wat de overheidsvraag betreft, in
de eerste plaats beschikb®ar blijven voor
gemeenten en provincies. Daarnaast kan
de wenselijkheid zich voordoen, dat het
rijk in 1967 meer kapitaalmiddelcn tot
zich trekt om een in 1966 ongedekt geble
ven tekort alsnog geheel of gedeeltelijk
'7 financieren
De financieringsbehoefte van het rijk
in 1966 (ook weer met inbegrip van het
vermoedelijke tekort van het Gemeente
fonds) is berekend op ruim ƒ2,1 mil
jard. In deze behoefte wordt tot een be
drag van ongeveer 1050 min. voorzien
door in de loop van het Jaar beschikbaar
komende reserveringen op dc voorin-
schrijrekeningen en voor ƒ450 min. door
twee inmiddels geplaatste, staatsleningen.
20 tm 28 september 6.6
geopend van 10 tot 18 uur
22 en 23 september
ook van 19-30 tot 2230 uur
zondags gesloten
toegang f250
amsterdam nieuwe
