DR. BRANTS NA EEN JAAR
CGJ: NIET ONTEVREDEN
Menisten stichtten
gereformeerde kerk
op Ameland
GEESTELIJK
LEVEN-
Zondag frisse start van jeugdwerk
Werkmateriaal voor clubs
gevarieerd en omvangrijk
ZATERDAG 10 SEPTEMBER
(Van onze kerkredactie)
Zondag begint voor het kerkelijk verenigingsleven de zogenaamde jeugdweek.
Na de vakanties is iedereen weer aan de slag gegaan, hetzij op school, op het
werk of elders en ook de verenigingen en clubs starten weer.
Deze maand bestaat ook het Centrum voor Gereformeerd Jeugdwerk, het lan
delijk dienstverlenend centrum voor de Gereformeerde Jeugd Verenigingen (GJV)
en de Gereformeerde Jeugd Organisatie (GJO) een jaar.
Twee redenen dus om aan dr. J. L. J. Brants te Goes enkele vragen voor te
leggen over het jeugdwerk, maar in het bijzonder over het Centrum voor Gerefor
meerd Jeugdwerk (CGJ), waar hij eerste voorzitter van is. Tevens is hij voor
zitter van de GJO. Drs. G. N. Lammens is tweede voorzitter van het CGJ en voor
zitter van de GJV.
De eerste vraag, die we op de nen, maar niet het jeugdwerk lel- ïerst een behoorlijke voorberei-
heer Brants afvuren gaat natuur- den. Die vrijwilligers zouden we ding heeft gehad op deze jonge-
l"k over het Centrum voor Gere- niet graag missen. Aan de andere F.®" l°slat®n- Het is levensgevaar-
formf.nl Jeugdwerk. Ho« hfftt kant: in het jeugdwerk bereik Je de 'ander. lSi'ia' GJO Vjn°te
het zich als dienstverlenend een- het niet alleen met enthousiasme, laatste jaren al basiscursussen,
trum ontwikkeld in het eerste waar nieuwe leiders en leidsters
iaar van *iin bestaan" Fn wat In het verleden had je de gedurende een aantal avonden
rr._ jeugdconsulenten bij de GJV en worden opgeleid,
hebben de regionale centra met de districtsfunctionarissen bij de
die dienstverlening te maken? GJO, die de provincie in gingen Onze laatste vraag geldt de pro-
om adviezen te geven. Maar be- vo's. Hoe reageert het Centrum
„Zo'n eerste Jgar is bijzonder treft hft Instructie, dan moft Je ïoor <„re,om,eerd
moeilijk. Je gaat met een aantal mensen hebben die opgeleid zijn.
nieuwe menim werken en die Het probleem 1, wat voor «mrt °P He. provoprobleem.
moeten hun plaat, nog vinden. denken aan de Nijenburg en de vo^Eln^JcMe'provo'isTmZl"
Maar na een jaar zijn we niet Jelburg. maar we verlangen om die tegen de ^aatschappij van-
ontevreden. De samenwerking is komen tot een eigen opleiding vandaag aantrapt. Dat niet al-
VfVtr rtp7P lpiic»rl\iijarlrl<biH»rc
Dr. J. L. P. Brants
..jeugdwerk, juist in deze
tijd
IIO.VDERD JAAR GELEDEN
(Van een onzer verslaggevers)
TAE geschiedenis van de gereformeerde kerk van
Ameland, die morgen honderd jaar bestaat, is
uniek. Vrijwel overal in ons land zijn de gerefor
meerde kerken ontstaan uit afscheiding of doleantie
uit de Nederlandse Hervormde Kerk. Aldus echter
niet op Ameland. De gereformeerden hier zijn ge
wezen doopsgezinden.
Zoals op zoveel andere Het streven naar meer kerké-
plaatsen waren vroeger ook in lijke eenheid is echter niet alleen
Hollum op Ameland de volgelin- van deze tijd. Op Pinksteren
gen van Menno Simons verdeeld. 1854 werden alle doopsgezinden
Waar nu de doopsgezinde kerk van Ameland tot één gemeente
staat, stond vanouds de „verma- verenigd. Predikant werd ds.
oing" van de strenge richting der Klaas Simons Gorter. De Blauwe
„fijne menisten". Geen 25 meter Schuur kwam buiten gebruik en
daarvandaan, in de Blauwe werd weer pakhuis.
Schuur, aanvankelijk een pak-
huis voor de strandvonder, ver- Dl iet ©Cns
gaderden de „Waterlandse doops- (ifjjne menisten" waren
gezinden". Zij kenden de streng- het echter al gauw niet eens met
heid der buurgemeente niet en hun dominee. Zij vonden zijn pre-
x ken te „liberaal". Een deel van
stonden vrijer tegenover „de we- hen zoch, contact met de beken_
reld" en ook tegenover vrijzinni- de Amsterdamse evangelist ds.
ger ideeën.
goed. Er zijn veel initiatieven ont- voor deze Jeugdwerkleiders,
ploold. Het kaderwerk (op^giden Het is ook belangrijk, dat onze
van hen, die zich met het jeugd- kerken veel meer wakker worden
j s ,irao geschud. Er is nog teveel geld
7 over voor de evnngellsatie, ter-
landelijk niet zo slecht. Een pro- -wijl de eigen jeugd wordt verge-
bleem Is de kadervorming In ten.
aansluiting op de nieuwe vormen lk zeg wel eens. een beetje on-
van jeugdwerk, zoals jeugdso- deugend, op het ogenblik wordt
ciëteiten.
leen
doet, maar bepaalde
Niet alleen
in Hollum
Er zijn meer gevallen bekend
van „fijne mennisten", die ziel
bij de afgescheidenen aansloten
toen in hun eigen kring de vrij
zinnigheid overheersend werd
Zo ook in de Zaanstreek de
grootvader van de bekende Am
sterdamse straatprediker Baai
Hy werd al spoedig tot ouderling
gekozen.
Toen hij een keer moest preek
lezen, las hij een preek van
tegelt. Maar daar kwam
passage in voor, waarin de
werpers van de kinderdoop nog
al scherp werden veroordeeld. Jjjj
Broeder Baas onderbrak een
ogenblik het lezen en zei:
meente, dit zegt Smijtegelt! Mei
andere woorden: ik neen
niet zomaar voor mijn rekening!
Gevaarlijk
„Open jeugdwerk" vinden we
een beetje een gevaarlijk woord.
Wc bedoelen „meer vrijblij
vend". Je hebt er vooral tie
ners die zich niet zo willen - - -
binden aan club. enz. Toch rijn l«ig Inzien, mnar plaatselijk ont-
er jongen, en tneüjes, die ze»- breekt er nog wel eens iets aan.
gen: „We toillen wat doen".
een voor de kerk, de ander
vijf maal zoveel geld aan de
evangelisatie gegeven dan voor
de eigen jeugd. Het gevolg is dat
er straks tien maal zoveel aan de
evangelisatie moet worden gege
ven. omdat de eigen jeugd weg
loopt De kerk moet in de eerste
plaats financieel steunen. De
landelijke synode gaat het be-
Toch zijn we in bepaalde
plaatsen al zover, dat wanneer er
formeerde jongeren. Beiden moe- "rn Predikant bi] moet worden
MS?" W°Td™ V°lU"""n Jeugdwerkleieter1 te
zoeken.
't Mag er nooit om gaan ze
toch bij de GJV te krijgen. AU Centra
ze een vorm van Jeugdwerk wü- 0nie lwwde Vnug aan de
len, dan mogen ze dat Binnen- heer Branta to; Het Centrum
kort komen er kadercursussen voor Gereformeerd Jeugdwerk ls
voor mensen, die dit soort werk ecn organUatie met veel
gaan doen. personeel aan de top, maar hoe
De ontwikkeling met name van werkt dat door naar het grond-
onze regionale centra is hoopvol; vlak. de plaatselijke vercnlgln-
sommige functioneren behoorlijk, gen?
zoals in Gelderland en Overijs- tA
sel. Aan het eind van het jaar met het grote pro-
hopen we ze in alle provincies te hleem er zijn staffunctionarissen,
hebben. En we denken dan In de bestuursleden, commissies, enz.,
eerste plaats niet aan gebouwen, maar hoe komt het waar het we
maar aan een team van mensen *en moet. Daar zullen wel wat
dat er gaat werken. jaartjes overheen gaan En een
eerste stap is het oprichten van
vArmon de r*8lonale centra, waar we het
nieuwe vormen dus daarstraks over hebben ge-
Zo'n regionaal centrum brengt had.
wat wij ln het CGJ bedoelen °P Jjg °ge"51?Mwer1£ hetJ,"
de verkeerde richting. Er wordt
naar het grondvlak (de pleatse- nof VJnult hel ctntrum
lijke verenigingen). Een regio- naar beneden gestuwd. Liever
naai centrum kan hulp verlenen zien we het andersom, dat de
bij het werk van de verenigingen J?ngeiren om hulp gaan vragen.
Er is nog een beetje teveel een-
«n voor kadervorming zorgen. Ge- richHnpterkeer.
dacht wordt hier aan het helpen
opzetten van nieuwe vormen van Heeft naar uw mening het
jeugdwerk en aan het aanvul- jeugdwerk ln Nederland perspec-
lend jeugdwerk, zoal. het org»- tiet voor de toekomst het gere- f#(n t(j<teB> de
niseren van thema-weekenden formeerde jeugdwerk In het bij- bondsdag, die dit jaar in Den
voor middelbare scholieren, arbel- zonder? Haag werd gehouden. De groep,
der* maar ook Jeugdouderlingen. Er een. gezegd: de "//"te'tiZ^en
Wat nu nog centraal wordt ge- W* het Jeugdwerk is voor- zeventienjarigen vormen een
daan op de Witte Hei moet bij: Maar juist nu is het de tijd probieemgroep_ Misschien zullen
straks naar het grondvlak. Nu ervoor, nu de kloof tussen onvol- de VOrmen van jeugd-
xijn er op de Witte Hei week- wassenheid en volwassenheid gro- werk hen boeienwant zijn
ends, maar het landelijk cen
trum zal straks geen eigen week
ends meer geven. Dit wordt dan
allemaal door de regionale cen
tra gedaan.
ter is dan vroeger. De brugfunc
tie van het jeugdwerk is meer
dan ooit noodzakelijk. Vooral is
ook een nauwe samenwerking no
dig tussen de jeugdbeweging en
het onderwijs om de brug te vor
men naar de maatschappij. Ik
heb het gevoel, dat er nog te Idealen heeft, zoals het witte
weinig samenwerking en sa- fietsen-, witte dakenplan, enz.
ken naar een Jeugdwerklelder; meiupel tussen die twee 1*
een echte „sjouwer" zeggen we Ik vind het niet zo onsympa-
altijd die gaat verkennen en een Perspectief voor de toekomst thiek, hoewel ik er tegen ben. De
v— „w. V.A+ ïonriAiuu- van het jeugdwerk ls er zeker, hele zaak wordt vertroebeld door
beroep kan doen op het landelijk AU we de Ju,ste maar Jongeren die alleen maar schop_
centrum. In de verdere toekomst weten te vinden. De ontwikke- pen. Toch is er iets gezonds in
willen we ook plaatselijk full- ling is de laatste tien, twintig het provo-zijn. Eigenlijk is de ge-
timers, die de vrijwilligers steu- Jaar zo, dat de GJO (de j°nKe- reformeerde jeugdbeweging ook
ren) ln ledental vooruitgaat en ontstaan, omdat er een aantal
de GJV (de ouderen) gestadig jongeren niet tevreden was met
achteruit gaat We verliezen de bestaande situatie. De
steeds meer onze vijftienjarigen, christen-jongere moet ook iets
Er piankeert iets. Het is niet zo, van een provo in zich hebben,
dat ze niets willen. Dat zijn er
maar een paar. Aan de ene kant is het hele
„provo-dom" een verblijdend
Minder strak verschijnsel. Men sjouwt niet
stomweg in een straatje achter
Ze zoeken het op een andere iemand aan. Misschien moeten
^MERSFOORT „In de oorlog was bij ons thuis een Het werkmateriaal bestaat uit nertsga behoorde)
Duits-Joodse arts ondergedoken, die de schuilnaam verschilende delen, onderschei- o^"°F®erde
Schweitzer kreeg. Na de oorlog kreeg ik van hem een den door allerlei kleuren papier vyftig gulden, de
fotoboek over de echte dokter Schweitzer en daarin waarop is gedrukt. Het witte deel particuliere syno-
troffen twee plaatjes my het meest. Op de ene was bevat informaties over het ge- de vai* Friesland
Schweitzer bezig een handpomp te repareren en het bruiken van films, dia's en tele- dro®g jaarlijks
andere toonde een zuster die de groentetuin aan het visie, deel geel bijvoorbeeld de
verzorgen was. Ik voelde, dat er iets mis was. Met dit organisatie en problemen van de
soort werk moesten een arts en een verpleegster zich Gereformeerde Kerken. Deel
Jan de Liefde, die kort tevoren
zijn ambt als doopsgezind predi
kant had neergelegd en zijn vere
niging Tot Heil des Volks had
opgericht. In Ameland kwam
een onderafdeling, die nu op
haar beurt de Blauwe Schuur
kocht en er zondags bijeen
komsten hield. Korte tijd werd
de afdeling gediend door een
evangelist uit de school van De driehonderd gulden bij en Ho^eI
Liefde. In verscheidene Friese lum moest de resterende 25(isa
dorpen moesten, zo hoorde men gulden op tafel leggen,
op Ameland, predikanten van on
verdachte rechtzinnigheid wo- Vijftien jaar, tot zijn emeifre
nen. Het waren dominees van de taat, heeft ds. Van Lokhorst
christelijke afgescheiden gemeen- kleine en arme gemeente gi
ten. Men nodigde hen uit in de diend. Hij woonde in een sle#
Blauwe Schuur te komen preken, huurhuis, er was geen studeert
Vlot werden deze uitnodigingen mer en zijn boeken stonden V
niet aanvaard. De reis was moei- verschimmelen in de gang.
lijk en misschien zagen deze pre
dikanten er ook niet zoveel in, |n Je zomer
voor doopsgezinden te preken.
Later is het crescendo gegi
Kinderdoop met de gereformeerde kerk
In april liet kwam ach ter na "ollum' vooral "nd" 1'"">
een zeer drinqenae uitnodiging van ds* D- van Dijk, die de g(
ds. P. J. van Smeden van Blija meente (met een onderbrekisi
in Hollum oreken. Hii ging van drie Jaar jegerpredikant.
recht door zee en sprak uitvoe- -00.
rig over de kinderdoop. Het schfP> van 1921 lot 1953
bleef niet zonder gevolgen. Hij gediend. Vooral in de zomer ont
preekte er nog meermalen en ve- wikkelden de gereformeerd
lc leden pan de proen legden Amelanders (thans ongeves
openbare belijdenis af en lieten
hun kinieren dopen. Nog geen
half jaar later konden de amb
ten worden ingesteld.
Men kan echter niet zeggen,
dat de kerken van het vasteland De huidige gereformeerde ker\
spontaan en in ruime mate hulp u„ii„m
boden. Dominees, die vacature- «an Hollum, d.e m 1923 toerd ge
beurten hadden te vervullen, lie- 6<"™d ter vervanging pan di
ten meermalen verstek gaan. De Blauwe Schuur,
zee was te ruw,
zeiden ze. Het was
toen inderdaad
geen pretje, om
over te steken.
Ook de Blauwe
Schuur was een
bron van zorgen.
Het dak was zo
lek als een mand
je en geld voor
herstel was er
niet. Tot 1923 zou
het duren, voor
dat een nieuwe j
kerk in gebruik
werd genomen.
In 1872 kwam
er „uitkomst". Ds.
H. van Lokhorst
van Minnertsga
had moeilijkheden
met zijn gemeen
te en de classis
Dokkumving twee
vliegen in 'één
klap: hij moest
naar Ameland
verhuizen. Zijn
traktement be
droeg zevenhon
derd gulden per
jaar. De classis
Dokkum betaalde
honderd gulden,
de classis Frane-
ker (waartoe Min
Iii.mm.imi ninm, ui tweehonderd) grote activiteiten.
In Nes is een tweede kerkcen-
toch eigenlijk niet bezig houden, dat was toch zonde blauw handelt over Pakistan, grammofoonplaatje, waarop de trum verrezen, die het centrum
van hun tijd en meer iets voor een ander soort specia
listen?
bovengenoemde krant bij jongerenzanggroep van de ge- ,s voor het werk onder de bad
manier. Het is noodzakelijk, dat deze jongeren recht hebben Iiev ullcvulJ HffUPPpi
er minder strakke regels zijn zich te uiten op publieke podia sium zat heb ik de stoute schoe-
ian vroeger. Het hele gerefor- (teach in) ook over het gezag. nen aangetrokken en ben ik naar
meerde leven is wat op drift. Inspecteur Van Andel uit Den oegstgeest gestapt, naar het her-
Haag heeft bijvoorbeeld met be- vormde zendingscentrum. Daar
Er zijn grote mogelijkheden grip met ze gepraat ben ik -aan praten over het uit-
voor de toekomst, maar het zal B.vaarlHv U Hp zenden van andere specialisten
van ons afhangen of die er ook Een ge\aarlljk element is de dominees en dokters
uitkomen. Overal zijn mensen no- negatie van het gezag, met te dan dominees
dig. die erachter staan, die be- identificeren met macht Mis-
reid zijn om mee te voelen. Bij "hlen heeft het gezag er ook zelf Dit u het begin van een van
jeugdwerk staat of valt de zaak Mn zekere schuld aan. de artikelen uit de krant Pakis-
met de leiding tan-ontwikkelingsland. waarin
Het is in ieder geval een mensen als drs. Steenwinkel en
De kadervorming is dan ook vraagstuk waarbij de jeugdbewe- mejuffrouw drs. A. H. Mulder
^on van de belangrijkste proble- ging, ook dc gereformeerde, de ook hun bijdragen hebben ge-
men, die ons bezighoudt Eigen- handen ln elkaar zal moeten leverd. De eerste over zyn strijd
lijk mag je niemand, die niet slaan. tegen het analfabetisme en de
Bijlage
Bedrijf
Enkele andere de
len zijn: het bedrijf
in, moderne litera-
oij lage Dy oe tholieke kerk na het
map werkmateriaal. MncUie cn het
met behulp waarvan k M J
de gereformeerde kcrkelljken. De be-
Jeugdverenigingen do^ va„ dJt
straks op hun club- ,eriaal j da, de
avonden kunnen gaan chlbavondcn de ge.
werken. De bekende ,prtkke„ op gang
map munt deze maal komen cn allerlci
uit door variatie en activiteiten tot uiting
omvang, zodat de knrriAn
ringband er haast
reformeerde kerk van Heem- gflsten, cn *s zomers worden nu
stede „Het lied van komen en ook dansten gehouden in Bal
gaan", „Inleiding tot het psalm- lum-
gebed" en „Hij nam de Schrift" Eens was Hollum een kleine
zingt. afgelegen gemeente, waar zelfs
classispredikanten node kwamen
Behalve de bijbelstudies uit preken. Nu ontmoet zij jaarlijks
het werkmateriaal is de afdeling honderden uit alle delen van het
kadervorming van het Centrum a"
voor Gereformeerd Jeugdwerk,
dat voor de eerste maal de map
heeft verzorgd, ook van plan in
oktober en november kadercur
sussen te geven. Dit zal dan zijn
in Zeeland, Noord-Brabant en
Limburg, Zuid-Holland-zuid,
Rotterdam. Zuid-Holland-noord,
niet op berekend is. Bij de map hoort ook nog een Noord-Holland en Drente.
Wij ontleenden de gegevens
voor dit artikel aan het boekje
„Kerk tussen Duin en Wad",
dat een historisch overzicht be
vat, geschreven door de heer
H. Algra. Te bestellen door
2,50 over te maken op postre
kening 855063 van de gerefor
meerde kerk te Hollum
