een hobby, maar
cultuur historie"
Verjaardag
vieren
BLAD ZIJ
dialoog dialoog dialo
ZATERDAG 13 AUGUSTUS 1%6
MEVROUW BURKIJ EXPOSEERT HAAR POPPEN:
Mevrouw A. Burkij-Bartelink
weet alles van poppen en
spelen in vroeger dagen. Ze
is trots èn zuinig op haar
soms zeer precieus kijkende
weergaven in miniatuur van
onze voorouders, zoals deze
brave Saartje in blauw bro
kaat
Plastic mengkom
in keukenmachine
VOND u het ook jammer van
die nieuwe kunststof dat het dof
iwerd bij gebruik in de keuken?
iDat komt doordat het materiaal
aangetast wordt door de inhoud.
Een Duitse onderneming vond
ier iets op, en brengt een nieuw
model keukenmachine op de
markt waarvan de mengkom is
vervaardigd uit een glasheldere
plastic (Tyril 780 van Dow). Het
spul is bestand tegen alkaliën,
euren, vetten en wat maar in de
mengkom wordt gebruikt. Het
(materiaal is temperatuurbesten-
dig.Oofe warme voedingsmidde
len kunnen in de kom worden
Gemengd. Tyril 780 is zo hard
dat er geen krassen op de kom
ontstaan. De kunststof blijft ook
bij langdurig gebruik helder.
Dow Chemical leverde de
grondstof voor de kom in korrels
af; de kom wordt via een spuit-
gietproces gevormd. En nu maar
krasvrij klutsen en mengen!
JE zou haar een goede vijftig geven, lief, actief,
een goed figuur, pretogen. Ze draagt een tur-
koise jumper op een crème witte rok. Het geheel
past bij haar kamer. Deze is helemaal antiek:
het witgelakte bureau, de bureaustoel, de zacht-rose
canapé, het oud-rose tapijt, de prachtige antieke kast
en de staande klok die ieder half uur een wijsje tin
gelt. Ze voelt zich wonderwel in dit prachtige décor
en bekent lachend, dat ze zélf ook nog van de vorige
eeuw is: mevrouw A. Burkij-Bartelink.
In haar ruime woning aan
Park Vronesteijn in Voorburg
is alles smaakvol en gastvrij.
De frisse tuin met gov.d-
vissenvijver, de witte kruiwa
gen die er kwasi-nonchalant
in een hoekje volgeladen met
bloemen, de pul met bloe
men vóór, Marjan, de gedien
stige, achter de deur in een
wit schort en een hartelijke
lach: „mevrouw Burkij ver
wacht u!"
Door éénmaal een filarski's knippatroon te kopen
bent u op dit gebied voor uw hele leven voorzien.
pen dubbele stof.
D. kraag 1 x knip
pen aan de stofvouw
of 1 x knippen schuin
dubbele stof -f- naad
M.A.
E. zakklepjes 3 x
knippen enkele stof
(dubbel vouwen) en
eventueel iets kleiner
nemen. Kraag afbiezen.
Als u bij het eerste kledingstuk gemaakt van het filarski s
patroon de eventuele correctie na het passen direct op het
patroon overbrengt, is het passen voor de volgende kleding
stukken overbodig geworden.
Bü c
kantoren verkrügbaar:
ƒ2.50
Supplement 7 Is uit!
een vüfbladig patroncnsct maten 36 t/m 48 éénmaal
kopen, verder kijken
mapje met uitleg en patronen, rokken pantalons,
avondkleding 2,25
supplement elk 35 modellen nrs. 2, 3, 4, 6, en 7 per stuk 1.45
kinderpatroon met uitleg: leeftijd van uw kind is maat „4,—
Geef bü bestelling de maat op! Ontvangst na storting op giro
39639 t.n.v. Dagblad De Rotterdammer te Rotterdam. Op bet
strookje: afd. Service, dan wel na betaling bij het bur. v. d. blad.
Voeding spil
bedreigt
de kookkunst
rpiJDENS een onlangs in
Amerika gehouden con
gres over voedingsleer, werd
de sombere voorspelling ge
uit dat er omstreeks 1980
geen verschil meer zal zijn
tussen een goede keuken en
een slechte keuken. De „fij
ne keuken" zal helemaal
verdwijnen. Voedingspillen
zullen de definitieve onder
gang van de kookkunst be
werkstelligen.
De culinaire kopstukken van
het oude Europese continent gelo
ven beslist niet in deze sombere
voorspellingen. Integendeel: de
keuken zal meer en meer „indivi
dueel" worden. In de toekomst,
aldus Franse kookdeskundigen,
zal men meer en meer gezinnen
zien waarvan de leden, afhanke
lijk van werk of andere bezighe
den. allemaal op verschillende
tijdstippen thuiskomen.
Dat zou kunnen inhouden dat
ouders, kinderen en verdere ge
zinsleden elk het eigen potje ko
ken. hetgeen ongetwijfeld zal
resulteren in het veelvuldig ko
ken van het eigen lievelingsge
recht. Nog een stapje verder en
ieder gezinslid heeft z'n eigen
pannetjes, keukengereedschap en
recepten. Koken zal niet alleen
plicht maar ook spel zijn. Een
opvatting waartegen geen enkele
voedingspil het zal kunnen bol
werken
De pop Béa kijkt precieus toe
met haar wassen gehavende kop
je. Ze is gestoken in een rose
brocaten statie-toilet afgezet met
écht kant, en zit op een antiek
Louis Seizestoeltje. Als u dit
leest prijkt Béa op het Lakeien
hofje in het Noordeinde temid
den van de expositie die me
vrouw Burkij aangeboden is.
Kent u het Lakeienhofje? Het is
het oude hofje aan het Noordein
de tegenover Chalet Suisse, en
heet nu Stichting Haags Exposi
tie-Centrum.
In die echt poëtische omgeving
kunt u tot het eind van de
maand een gedeelte van de collec
tie van mevrouw Burkij bewon
deren: kinderspeelgoed uit vroe
ger eeuwen, kleding van kinde
ren, en voornamelijk: poppen.
Haar bezit is uniek, zij bezit wel-
lidht de oudste poppen en pop-
pe-kleren- verzameling in ons
land.
FAMILIEBEZIT
„Voor de oorlog had ik al wat,
familiebezit, zoals, veel van ons
antiek meubilair uit de familie
komt. Een pop moet op een stoel
zitten (want alles is hier gewoon
gebruiksvoorwerp). Van een stoel
kwam een bedje, en zo gaat het
dan, al gauw zit je er tot over je
oren in. Zo'n jaar of acht geleden
was de collectie compleet, en had
ik langzamerhand geen plaats
meer om het neer te zetten; we
woonden toen nog in Schevenin-
gen. De Directeur van Openbaar
Kunstbezit raadde me aan ten
tentoonstelling te houden. De
poppen- en speelgoedverzame
ling kwam terecht in museum
Mr. Simon van Gijn in Dor-
De tentoonstelling trok veel be
langstelling, en daardoor kreeg
ik nog meer. U weet hoe dat
gaat, een stukje antiek; waar la
ten we het als we gaan verhui
zen? Soms hebben de kinderen
geen belangstelling en dan weten
ze: bij mevrouw Burkij is het in
goede handen. O, ik zie dirext of
er écht mee gespeeld is. Kijkt u
eens dit beeldige Franse kaptaCel-
tje, 18e-eeuws, met daarvoor het
18e-eeuwse Franse popje, het is
55 cm hoog. Kostuumkunde, daar
weet ik alles van. Academie?
Nee, alles door zelfstudie. Maar
ik ben er dol op en als het je
interesse heeft... Waar waren
we? O ja, later ging de poppen-
verzameling voor een groot deel
Gouda.
In het Catharina Gasthuis
werd met rijks-fondsen een speci
ale kamer voor de verzame'ing
gebouwd. Er komen wel "0.000
bezoekers per jaar! De vitrines
zijn op kinderhoogte. De poppen
zijn zo opgesteld dat ze een beeld
geven van de tijd waarin ze „leef
den". Weet u. babypoppen kwa
men pas veel later, het kin
derspeelgoed was een getrouwe
copie van. 't grote-mensen leven.
Je ziet er een 18e-eeuwse pop
met een Engelse porcelein kast,
ook Engels rouw porcelein.
ZWART SERVIES
Als in aristocratische families
iemand stierf, werd het gewone
porcelein vervangen door zwart
Wedgwood, en stel je voor, de
kinderen kregen dan zwart speel
goedservies." De bezoeker in Gou
da ziet een schattige chaise a por
ter, het draagstoeltje is tot op de
draad versleten. Daarachter een
Engelse commode, een poppestoel-
tje, getrouw nagemaakt van de
grote modellen.
Misschien was dat vroeger een
model van een schrijnwerker;
toen dit uit de mode raakte
kwam het in kinderhanden cn
werd goed om te spelen. Er is
een klaptafeltje met een Diep-
klein ivoren schaakspelletje. Een
poppe-theestoofje, dat zie je ner
gens!
Mevrouw Burkij heeft zelfs
een stoffenwinkeltje, de winkel
juf is prachtig uitgedost, moeder
cn kind komen een lapje uitzoe
ken want op de kleine planken
liggen de rollen sits opgestapeld.
'Iet (poppe)kind is in plechtig
bruin gestoken. Er is zelfs een
écht naaimachientje, het oudste
dat bekend is. De fabriek is er
dol op „zegt u maar welke prijs
u er voor wilt hebben". Mevrouw
Er is een Schots poppebedje.
Kinderen, met hun neus op de
vitrines gedrukt, vroegenwaar
om ligt er geen kindje in? en na
die leuke reactie legde mevrouw
Burkij natuurlijk een poppekind
in 't bed. Bij dat stoffenwinkel
tje behoren een echt klein elle-
maatje en blikken centjes... kin
deren speelden ook vroeger de
groten na.
NAAM
Het is duidelijk: het leeft alle
maal voor onze gastvrouw. Ze
vertelt enthousiast: alle poppen
hebben een naam, natuurlijk,
van degene van wie ik ze kreeg.
Van de meeste dingen die ik heb
weet ik ook de geschiedenis. Dit
is een aardige, van mejuffrouw
Kip. Van haar kreeg ik een echt
Engels Wedgwoodserviesje. dat
familiebezit was. Er hoorde een
brief bij van 150 jaar geleden.
Het poppeserviesje werd jaren
geleden geschonken aan een
meisje dat tering had. Wat wilde
ze nu eens graag hebben? Een
poppeserviesje, zei het kind en ze
kreeg het. maar ze heeft er nooit
écht mee kunnen spelen en over
leed aan de ziekte. De ouders
bepaalden, dat er ook nooit mee
gespeeld zou mogen worden en
zo is het ongeschonden in de fa
milie gebleven. Wat gaat er na je
dood mee gebeuren, vraagt zo'n
bezitter zich af; een antiquair?
En wat kom er dan van te
recht?
Intussen weten alle antiquairs in
ons land wel van de verzame
laarster, en ook directies van
musea stellen veel belang in haar
collectie. Zo redt zij een stukje
cultuur voor later, want ook bik
kelliedjes, kinderversjes, spelle
tjes, centsprenten hebben haar be
langstelling.
UIT JAKJES
Hobby? zegt ze een tikje veront
waardigd. Zo mag u het niet noe
men. het ls een stukje cul
tuur-historisch bezit dat chronolo
gisch en wetenschappelijk is opge
bouwd. dat teruggrijpt naar het
menselijk verleden. Het mooiste
voorbeeld is wel dat beddespreitje
uit Hindeloopen. dat 'n moeder ver
vaardigde uit de jakjes van haar
kinderen en kleinkinderen, van ie
der jak een stukje. Ieder stukje
heeft een eigen betekenis, het klei
ne kind. het ongehuwde meisje, de
jonge gehuwde vrouw, de wedu
we, de weduwe die hertrouwde
heeft elk haar eigen patroon zodat
W EERSPIEGELING
VAN DAGELIJKS
LEI EN VOOROUDERS
ze een paar polsmofjes heb aange
trokken".
Dan komt er nog een doos vol
met oude poppekleren tevoorschijn,
het meeste is handgenaaid. of ge
breid. Hemdjes waarin de buste-
vorm en de kleine taille werden
ingebreid, misschien wel een
werkstukje om naadjes te leren
breien, wie weet. Open onderbroe
ken, zodat de vrouwen meteen als
ze moesten aan de weg neer kon
den zijgen; onder haar lange rok
ken gaf dat immers niet. Een lakei
en-jasje, een prachtig toilet met
een echte queue de Paris, alle
pandjes apart met de hand aan
elkaar gestikt, de tailleband niet
vergeten, kleine zoompjes, biesjes,
kantjes. Wie zei daar dat Barbie
een keurig dametje was met nette
kleren? Vroeger konden ze er ook
Een heel werk om alles goed te
houden, dat kostbare poppenspul.
„Marjan kan bééldlg strijken"
prijst mevrouw Burkij haar ge
dienstige. „we hebben een klein
strijkijzertje. En dan maar voor
zichtig in een netje spoelen hè;
trouwens, sommige dingen zijn zo
oud dat ze uit elkaar zouden val
len als ze gewassen werden."
Zo is mevrouw Burkij al maar
bezig met haar verzamciivg. Ze
is net klaar met de correctie van
haar boekje, dat in de Van
Dishoeckserie uitkomt dit na
jaar. Er komen prachtige il
lustraties in voor en details. „Ja,
de kinderen speelden veel bin
nen vroeger, als ze naar bui
ten gingen waren ze keurig op-
gepijpt. Het waren miniatuur
mensen. Daarover gaat mijn
boekje nu, het is ontspannen
de lectuur met wetenschappe-
gijke achtergrond." Overigens
schreef mevrouw Burkij al drie
boeken, en vele artikelen over
India waar ze jarenlang heeft
gewoond. Ze vindt liet jammer
dat haar kinderen zich niet inte
resseren voor antiek later
gaat alles in eigendom aan
musea over maar haar klein
zoon heeft onlangs een boek
geschreven. Daar is ze bijzonder
trots op!
>ok
srdeler
Zindelijk meken
probleem,
stoelen die mevrouw Burkij bezit. Dit is
Roosje, met onder haar stoel een vuur-
testje waarin een dovekool ging. De op
stijgende dampen maakten het kindje
lodderig, waardoor ze warme voetjes
kreeg én méteen „zoet" was. Geen won-
dar dat de kindersterfte zo hoog was.
kunt aflezen aan haar kledij.
Hare Majesteit was enorm
geïnteresseerd in de geschiedenis
ran dat spreitje, zodat ze op haar
Sprekend over het leven van on
ze voorouders vonden wij ook de
„kraamkamer". De (poppen)-
kraamvrouw met muts in een he-
melbedje uitgestrekt. De baker
heeft een sitsen jak, draagt een
neepjesmuts en een wit baker-
schort. Het kind heeft een kanten
doopjurk en aan de voeten van de
baker staat een piepkleine vuur
mand. De voeten van de baker
rusten op een heel klein stoofje.
TINNEN PO
iHet mooiste van alles was de
kleine tinnen po, onder het bed
geschoven. Dat potje is 17e-eeuws,
„ik zag het een oud mannetje als
asbakje gebruiken en vroeg hem
of ik het hebben mocht, voor een
rijksdaalder werd het mijn eigen
dom". Daar is de pop Daatje, bij
een bureautje. Ze draagt een on
wijs hoedje met keelbanden. Daar
is de pop Koos. en Margaretha.
Ach, en de Brave Saartje, een heel
kostbare pop aan wie ook weer
alles écht is. Ze is gestoken in
blauw damast, haar rok valt in
wijde plooien, haar taille is sterk
ingepend, ze heeft kanten lubben
aan de driekwart mouwen ver
sierd met een linten strik. Een
kanten halsdoekje bevestigt haar
properheid en het brave meidje
draagt een floddermuts met onder
muts, 18e-eeuws allemaal. „Ik
vond haar handje zo lelijk dat ik
Prinsessenbonen-rijst
Alles in één pan is makkelijk
voor de vakantiedagen. Ook na
de vakantie hebben we de nei
ging nog wat gemakkelijk aan te
willen, dus daar gaan we met:
250 gr. mager rookspek in blok
jes, 1 ui, 4 tomaten, 3 kopjes
rijst, een pond prinsessenbonen,
half ons geraspte oude kaas, pe
terselie. Bak de blokjes spek tot
ze lichtbruin zijn. Voeg de gesne
den ui toe en bak deze ook licht
bruin. Smoor de in vieren gesne
den tomaten vijf minuten in de
massa. Schenk er dan zes kopjes
water op, laat alles aan de kook
komen. Strooi de rijst erin. Voeg
afgehaalde, gewassen en klein
gebroken boontjes toe. Breng al
les aan de kook en laat het ge
recht in ongeveer dertig minuten
gaar worden. Roer tot slot de
kaas, peterselie en kruiden er
toe. Na dit machtige etentje:
fruit toe.
Een verrukkelijk ver-
jaardagsverhaal vonden
we dat van mej. G. K. te
's G. Zij groeide op als
jongste dochter: onder
mij drie jongens, boven
mij twee jongens en twee
„grote" zusters. De oud
ste, een meisje, heb ik
nooit anders dan „heel
groot" gekend. Wij scheel
den 14 jaar. De verjaar
dagen begonnen heel
vroeg, om zeven uur
's morgens. In optocht
kwam de hele bende je
slaapkamer binnen met
cadeautjes en kroop bij je
in bed. Het jongste broer
tje had altijd een grote
zak lekkers bij zich en
die zak werd gezamenlijk
leeg gegeten. „Feliciteer"
noemde hij dat. Was alles
op dan kleedde ieder zich
aan. Op school mocht de
jarige tracteren: likkaak-
jes.
Voor de eerstkomende
woensdagmiddag werden
vriendjes en vriendinnetjes
uitgenodigd, tenminste als
het goed weer was. Soms la
gen er twee of drie weken
tussen, want óók voor de
eerste wereldoorlog regende
en stormde het dikwijls. Mijn
praktische moeder combi
neerde twee verjaardagen
van mij en mijn zuster, het
werd elk jaar een grandioos
jaar geleden kwam hij met zijn
vrouw na een scheiding van ze
ventien jaar over om de ver
jaardag gezamenlijk te vieren.
„We zaten steeds bij elkaar en
voelden dat we toch bij elkaar
hoorden. Verloofden en vrien
dinnen kwamen om te helpen
want de visitie dijde uit tot
als ganzeborden, driestekken
en Jan in de zak. Cadeaus?
Soms een bal van twaalf cent
of een stukje chocolade
vijf cent. We verlangden altijd
al naar de verjaardag. Nü besef
je dat je dan al weer een ja,
ouder bent."
feest. Tegen twee uur was
de hele visite binnen, dan
reden twee grote ,Jan Ple-
ziers" voor. daarin vond al
het grut een plaatsje.
Speeltuin
Moeder reed mee in de eerste
wagen, de grote oudste zus
ter in de tweede, beiden met
een voorraad snoep. Was het
grut nog erg klein, dan ging
het dagmeisje ook mee. Wij
voelden ons prinsen en prin
sessen bij deze spelevaart. De
tocht ging met een omweg
Versieren
„Onze oudste zoon was acht
jaar en ziek" weet mevr. R.O.
L.- te R. nog want haar zoon is
nu getrouwd, ,,'t Was de nacht
voor mijn verjaardag en win
ter. Om een uur of vijf schuifel
de hij langs ons bed en ging
naar zijn zusje. Ik hield me
slapend. ..Zus. zus. wordt eens
wakker! Mamma is jarig en we
gaan de kamer versieren, pak Unfel briêvên.
jij even de feestdoos (een doos
Maat-houden
Het valt ons op. dat in het
éne middenstandsgezin van
vroeger, een heerlijk feest ge
vierd werd met Jan Pleziers en
alle heerlijkheden die erbij
hoorden, terwijl een ander
schrijft: in onze tijd geen feest
maar soberheid, waarbij we
uiteraard toch blij waren. Deze
tifld geeft in alle geval de moge
lijkheid om onze „vierdagen"
te vieren, en ik geloof wel dat
naar „Bourgondië", een grote
speeltuin. We kregen gif
groene of donkerrode limo
nade. Draaien in de draai
molen, hobbelen op een le
vensgroot hobbelpaard het
was er -allemaal bij. Soms
werd er een misselijk, dan
moest je een poosje zoet bij
de grote mensen gaan zitten.
Thuis in de ruime serre ston
den de tafels klaar voor een
boterham. Verse kadetjes met
beleg, „huisbakkens", een
soort langwerpige krentebol-
len. met chocolademelk of
thee. Kadetjes: zes voor een
dubbeltje, kaas voor 35 40
cent het pond en de volle
melk kostte zeven cent de
kan.
Aan de verjaardag van mevr.
G. te D. zit altijd een weemoe
dig kantje. Ze is er een van
een tweeling en haar broer
woont in Canada. Maar twee
met allerlei slingers). Ook mijn
dochtertje wipte uit haar bed.
Toen vond ik het tijd om in
te grijpen en zei dat ik het
erg lief van ze vond maar dat
het nacht was en Jaap moest
in z'n bed. Dat zou de dokter
vieren zowat een
vindt mevr. De R. te H. G. Al
die dure cadeaus! Vroeger was
dat anders. Wanneer een van
ons, zo'n vijftig* jaar geleden,
jarig was werd er een ketel
chocolademelk gezet. We kre
gen er een keukenbiscuitje bij,
dat waren platte en hoge vier
kante biscuitjes, die kostten
twaalf voor een dubbeltje. Dat
was voor ons feest, 's Avonds
werden er spelletjes gedaan zo-
Ons nieuwe onderwerp gaat
over loslaten. In 'n vrouwe
leven wordt er steeds meer los
gelaten; op de bruiloft haar
ouderlijk huls, bij de geboor
te haar kind en we voelen
dat ook als een verlossing.
BIJ het opgroeien gaat dat
kind alleen eten, lopen, voor
het eerst naar school, het
kiest zelf vriendjes en vrien
dinnetjes. de partner voor het
leven, het gaat op kamera
wonen, emigreert, zoekt zijn
baan en maakt zich steeds
meer los. Wat schrijft u ons
over dat „loslaten"? De ervarin
gen met vakantiewerk van uw
kind, hoe u de studente leerde
met haar toelage om te gaan?
We kunnen alle kanten uit en
u. lezer, bepaalt de richting
weer waarheen ons gesprek
gaat. Dank voor de eerste brie
ven, maar er kunnen er genoeg
bij. Goed nieuws: van Tlp-para-
de komt op veler verzoek een
herdruk. Een lezeres geeft het
leder bruidspaar In haar omge
ving: zelf verdiend door regel
matig In haar pen te klimmen.
Idee voor u? De Dokter zegt 1,
De dokter zegt 2 of een verras-
•lng_ hebben we ook nog in pet-
