Vraagstuk van wederdoop
naar pastorale vlak
Zendingskalender werd
geheel vernieuwd
Werkboekje Kerk 66-2000
leidt gesprekken in
,Tribunaal voor
oorlogsmisdaden'
Een woord voor vandaag
ProfBerkhof: Open gesprek
Onnodig leed
en conflict
Antisemitisme wordt
krachtiger bestreden
Ds. H. Volten
overleden
In Zuid-Afrika meer
executies dan in
de Verenigde Staten
Uw probleem
is het
onze....
HITLERS SCHATTEN
Geslaagde campagnes
in Midden-Amerika
Weest dankbaar" (Colossenzen 3:15).
Soms valt je bij het lezen van de Bijbel ineens een woord op,
uaar je altijd overheen gelezen had. maar dat nu pas voor je
gaat leven. Merkwaardig, dat Paulus het blijkbaar nodig vindt,
zijn lezers (ons) aan te sporen dankbaar te zijn. Wij zouden
geneigd zijn te zeggen: je kan iemand wel aanzetten, om zijn
dankbaarheid te tonen, in de praktijk te brengen. Maar dank
baar zijn, dan kan je een mens toch niet bevelen? „Dankbaar"
betekent volgens het woordenboek gevoelig voor genoten
weldaden". De een zal voor zo'n gemoedsaandoening nu een
maal meer ontvankelijk zijn, dan de ander. Bovendien: je moet
maar net weldaden genoten hebben.
En dat laatste is het nu juist. Ik geloof niet, dat Paulus hier
bedoelt een bepaalde gemoedsstemming op te wekken. Het
gaat hier om de situatie. Dankbaarheid ontstaat daar. waar
iemand je aan zich verplicht heeft. En daar houden we niet
van. Wij maken liever geen verplichtingen, zeggen we. Wij
vinden het zaliger te geven, dan te ontvangen, om de eenvou
dige reden, dat we er een hekel aan hebben om dank-je-wel
te zeggen. En zo misgunnen we onze naaste een stukje levens
geluk: het geluk om te geven.
In feite is dit een door en door hoogmoedige levenshouding.
Wie iets geleerd heeft van de nederigheid, waarover Jacobus
het had, weet ook van dankbaarheid. Nederig zijn is immers
van genade leren leven. Tel uw zegeningen, tel ze één voor
één. Laten we zo ook met elkaar leven.
Wij lezen vandaag: Handelingen 13 2641.
WOENSDAG 3 AUGUSTUS 1966
(van onze kerkredactie)
j er daar over eens geworden, dat zuige-j
lingendoop en gelovigendoop gelijk
waardig naast elkaar komen te\
AMSTERDAM Het doopsprobleem lijkt wel dooclgepraat. staan.
Overal ter wereld «laad de vooratanders van de zuigelingendoop en De Leidse hooglerMr over
die van de gelovigendoop diametraal tegenover elkaar. Beide par- deze kerk: „Maar wat moet er gebeu-
tijen hebben hun arsenaal van sterke en zwakke argumenten. Oi.-,™^E™dp tchtoat^ ongetóS
danks het vele, dat er over geschreven is, zijn de wederzijdse argu-1 ziet en bewust als gelovige de doop wil
menten vrij gemakkelijk te overzien. Er is er geen bij. dat in de loop h^hilrover^èns^l'
der eeuwen naar een of andere kant de doorslag heeft kunnen geven, i het ten slotte eens geworden en de
I oplossing luidt: wie dat wil, wendt zich
Zo begint prof. dr. H. Berkhof een opmerkelijk artikel over de „Weder-m?t1 ziJT zijn bisschop; in een
doop" in het blad „In de Waagschaal". Hij schrijft allerminst de pretentie ,te dial°°g zullen zij dat samen be
te hebben, een eeuwenlange controverse even op te lossen, maar de zaak zien fn 'n... e dial°°8 een oplossing
weer aan de orde te stellen, omdat zij allerlei leed en conflict veroorzaakt, van de Heilige Geest vragen en ver-
dat zijns inziens niet nodig is, ook al schijnt het het directe gevolg van de I wachten die in de ene of in de andere
controverse te zijn. Hij schrijft:
Kritiek kan zich kristalliseren
(Van onze kerkredactie)
DEN HAAG „In allerlei op
zicht is het duidelijk dat er
een eigen kijk bij jonge mensen
bestaat op het instituut kerk.
Deze uit zich enerzijds in kritiek
op en anderzijds in afzijdigheid
ten aanzien van de plaatselijke
[gemeente waartoe ze behoren,
I juist omdat ze veelal in dit insti-
;tuut die gemeente des Heren niet
(zien." Aldus luiden de eerste re-
|gels van het kleine werkboekje
;over het project Kerk-66-2000.
|Van dit project is op de jeugd
pagina „Ruimte" in onze krant van
9 juli een globaal overzicht gage-
Weer grammofoonplaati ST.
t» i i l i kerk moet zich kunnen kristalliseren
Buitenlandse hulp iin gesprekker,.
voor Rekken
Generaties
„Dit verschil in kijk op de kerk tus
sen de oudere en jongere generatie
wordt veelal gevoeld als een span
ning tussen jong'eren en ouderen"
schrijft het werkboekje verder. „D<
gemeente van Qhristus is echter zowel
een gemeente van ouderen als van
jongeren.
Daarom is de hervormde jeugdraad
van oordeel, denkend vanuit deze fei
telijke situatie, dat het zeer gewenst
is dat jongeren in een gespreksgroep
met elkaar van gedachten wisselen
over het wezen van de gemeente
waarin ze leven en daarna het resul
taat van deze discussie met hun
|BL_ kerkelijk niveau bespreken.
^^Christelijk Gemengd du betekent, dat het moderamen van
de synode de kerkeraden. classes en
provinciale kerkvergaderingen heeft
opgeroepen om in het gebied van de
kerk waar zij verantwoordelijk voor
zijn, de bereidheid te hebben om dit
25 leden van de Internationale
Vrijwillige Hulpdienst in samenwerking
met de afdeling Werkkampen van de
Oecumenische Jeugdraad werkzaam op
de terreinen van de Rekkense inrichtin
gen. Zonder salaris of beloning zijn zij
aan het bouwen of slopen al naar gelang
de behoefte is.
Verleden jaar werkten deze groep stu
derenden in Griekenland, nu staat Rek
ken op het programma.
Eveneens aan het Contactorgaan van
Rekken ontlenen wij het bericht, dat
.vanaf eind augustus een nieuwe grammo
foonplaat verkrijgbaar is. De opnamen
zijn gemaakt in de Wilhelminakerk tc
Rotterdam. Gezongen wordt door Greetje
Kersbergen, het Christelijk Rotterdams
Jongenskoor en het C'
Koor Deo Cantemus.
-{f- Op zaterdag 24 september zal de
jaarlijkse samenkomst worden gehouden
van dc medewerkers van de Rekkense
inrichtingen.
I wegingen in en dwars door de kerken.
iSoms werden predikanten er door ge-
I pakt, zodat ze geen kinderen meer wil-
i den dopen; ze werden dan uit het ambt
I gezet. Een naar mijn indruk vrij groot
aantal ouderlingen sloot zich bij deze
bewegingen aan; zodra het bekend
„De Nederlandse protestantse kerken'jat «n van hen zich opnieuw
en vooral de Hervormde Kerlr zijn, bij-!ad, laten f9?™(d0?r. onderdompe-
zonder sinds de tweede wereldoorlog, lmf - a">" neerleggen -
op dit probleem gestuit. Er hebben zich *at mecs,al 20™el v°°r de kerkeraad
allerlei pinkstergroepen gevormd, niet!3" voor hemzelf een verdnetige zaak
meer zoals vroeger als zelfstandige ge-was' Rn d*n aP"*en nog niet eens
meenten naast de kerken, maar als be-:over de "onderden gemeenteleden die
om hun wederdoop werden vermaand
1 en van hun kerk vervreemdden.
Bijna steeds ging het niet om rand
figuren, maar veeleer om mensen uit
de kern van de gemeente. En ook
waar het niet tot zulk een breuk
kwam, ontstonden soms zware gewe
tensconflicten.
Er zijn ook bezwaarschriften bij de
organen der Hervormde Kerk inge
diend tegen de geldende leer en prak
tijk van de doop. Deze organen hebben
tot nu toe bij mijn weten geen andere
weg gevonden dan hierboven getekend
werd. Wel is er aan de „Raad voor de
zaken van kerk en theologie" opdracht
gegeven, met een gedegen theologisch
rapport over dit probleem te komen,
wijkgemeente een ge- dit mede naar aanleiding van de inge-
_i_ diende gravamina. Er is een commissie
over de doopsvragen ingesteld. Dat is
al weer vrij lang geleden. Het gerucht
gaat, dat de verschillende groeperingen
in deze commissie elkaar niet kunnen
vinden. Er schijnt voorlopig geen rap-
daarom ontvangt iedere gespreks- port te komen. Daarmee blijven we
groep vragen, die door jongeren zelf dus in de conflicten zitten een
zijn opgesteld tijdens een weekend op j vreemde situatie in onze z.g. oecume-
Hydepark te Driebergen, begin juninische eeuw.
van dit jaar. Offer
Het werkbezoek vermeldt vervolgens I
het project in grote lijnen. Het beant- j ,Mfet dlt z° blijven? Kan het princi-
woordt hoe men een gespreksgroep Pie«l niet anders? Men kan de zaak
samenstelt, hoe deze te werk gaat Ivan de „wederdopers" uit bekijken
intern en extern (met de kerkeraad, jyra6fn of hun ziel en zaligheid nu w
classicale vergadering enz.). Achterin lelijk aan deze onderdompelingsrite
dit voorbereidend geschriftje is eenl"00®4- Zouden zij, om de eenheid der
tijdschema opgenomen voor de ver- K^meente te - bewaren en voor haar
schillende stadia van de gesprekken, vruchtbaar te blijven, op dit punt niet
Het boekje is te bestellen bij Kerk 66 - een offer kunnen brengen? En als ze
2000, Surinamestraat 4. Den Haag. Iclat nie*kunnen, denken ze dan niet
erg wettisch over de doop? De kerken
mogen deze en dergelijke vragen zeker
wachten die
richting gaat.
Is dat een stichtelijk ontwijken van
het probleem? M.i. niet, want er moet
een beslissing vallen. Ik dacht dat als
men de doopskwestie niet voor een
scheidingsgrond van de eerste orde
houdt (en wie durft in ernst te zeggen
dat hij dat doet?), dit de enige wijze is
om er met een eerlijk geweten mee om
te gaan. De tegenwerping luidt: zo
verschuift men de kwestie van het prin
cipiële naar het pastorale! Ik ant
woord: juist het pastorale is het princi
piële! Het gaat immers om een ontmoe
ting, om een verbond waarin twee par
tijen begrepen zijn.
Leidraad
spreksgroep is gevormd staat het
de deelnemers vrij om alle vragen op
het gebied van geloof, levenspraktijk,
samenleving en verhouding der ker
ken aan de orde te stellen. Voor dit
gesprek is een leidraad nodig
Voor onze situatie acht ik iets derge
lijks de juiste oplossing. Wie meent
zich te moeten laten wederdopen, kan
dat niet achter de rug van rijn kerk
doen. Hij moet bereid zijn, zich aan
een gesprek met zijn kerkeraad of pre
dikant bloot te stellen. Dat kan voor
beide partijen alleen maar goed zijn.
Maar dan komt het ogenblik waarop
het gesprek eindigt en de enkeling: de
beslissing moet nemen. Als de kerke
raad van de oprechtheid van zijn motie
ven overtuigd is, zal hij zich achter de
beslissing stellen, ook als die „weder
doop" zou betekenen. De vraag of
iemand dan nog oprecht mee kan wer
ken in het kerkelijke kader, zal dan
meestal vanzelf al beantwoord zijn;
maar ze zal in geen geval door een
eenzijdige machtsuitspraak worden be
antwoord.
Ongetwijfeld zullen we op deze weg
op allerlei moeilijkheden stuiten. Maar
dat zijn dan moeilijkheden die we tot
nu toe ten onrechte hebben ontweken.
Bovendien: heel veel wat van de bui
tenkant een moeilijkheid lijkt, zal als
wij het ernstig nemen, een deur blij
ken die tot dieper verstaan leidt van
de doop en van het heil dat we daarin
ontmoeten, en die tevens leidt tot een
verdere groei naar een meer adequate
gestalte van het éne Lichaam met de
vele leden", aldus prof. Berkhof.
(Van onze kerkredactie)
pAARN Met de nieuwe zen
dingskalender van de Gerefor
meerde Kerken voor 1967 die
nu al klaar is! is een nieuw
tijdperk ingegaan. Ditmaal is het
een twaalfbladige met teke
ningen van bekende kunstenaars
naar aanleiding van zogenaamde
zendingsteksten uit de Bijbel.
Als het ware symboliseert deze ver
nieuwing het aanpassen van de zen
ding aan de nieuwe tijd. Men is na
melijk heel anders te werk gegaan
dan vorige jaren, toen de kalenders
met de zes kleurenfoto's van de zen
dingsterreinen nooit veel van hun
voorgangers verschilden.
Bekende tekenaars hebben hun mede
werking verleend, die met hun
verschillende stijlen zeer gevarieer
de afbeeldingen hebben ontworpen.
Het zijn Bert Bouman, Otto Dicke,
Rein de Jonghe, Eddy Pater en Rien
Poortvliet.
Hoewel een hoogst enkele afbeelding
niet bij iedereen in de smaak zal
vallen is het geheel toch bijzonder
aantrekkelijk. In het bijzonder mag'
wel worden genoemd Het laatste
avondmaal, gemaakt door Otto Dic
ke.
De kalender is een uitgave van het
Zendingscentrum te Baarn en ge
drukt bij drukkerij Vada te Wage-
ningen. De prijs is negentig cent per
exemplaar. De kalender is te bestel
len via de zendingscommissie of bij
het Zendingscentrum te Baarn.
Mr. M. Meyer
directeur
van Zetten
redacteuren)
stellen. Maar dan zullen ze tegelijk aan
zichzelf enige vragen moeten stellen. I
I Om te beginnen: moet de „weder
doop" als zulk een vergrijp worden
aangerekend dat daardoor een band
wordt doorgesneden die anders (zeker
in de Hervormde Kerk) uiterst rekbaar
I is? Het antwoord is dan: de Kerk kan
niet dulden dat de geldigheid van haar
sacramentsbediening wordt ontkend!
I Voor mij heeft dat antwoord altijd een
DEN HAAG Met ingang van 1 ok- j onechte bijtoon gehad. Komt de Kerk,
tober is de directeur van de hervormde zo sprekend, op voor de eer van haar
.lichting voor kerkelijke soeiale arbeidHeer en van zijn ontmoeting met de
d°°p;.0f komt ze op
te Zetten. voor haar eigen eer die ze aangetast
Hij wordt daar de opvolger van dr. G.
van Leeuwen, die een benoeming tot Volgens prof. Berkhof wordt aan de
hoogleraar aan de protestantse theolo-1 kerken de rekening gepresenteerd voor
gische faculteit te Brussel heeft aange-1 haar eigen zonden op het gebied der
nomen. Dr. Van Leeuwen was voordien I doopspraktijk. Want alles werd ge-
3«eU!^£reuikantu en dirccieur van hel 'loopt, wat in het doopshuis kwam. zon-
mSf„te"vaTvGra,ne„5!er d" iat ar gevraagd werd of er ouders
De Heldringgestichten omvatten o m. war?n die. d<: nier plaatsvindende ont-
internaten voor kinderbescherming en
Dagorder voor Berlijnse politie
BERLIJN De chef van de [dus de dagorder, „om anti-joodse
Westberljjnsc politie, Erich Dün- incidenten tegen te gaan. Er dient
sing, heeft gisteren in de vorm een oplossing te worden gevonden
van een dagorder een beroep op voor een aantal politieke en/of
zijn mannen gedaan elke vorm antisemitische overtredingen",
van antisemitisme de kop in te
drukken. ,,Het is de eerste plicht
NEW YORK Op initiatief
van de Britse filosoof Bertrand
Russell hebben enkele internatio
naal bekende personen zich be
reid verklaard zitting tc nemen in
een tribunaal, dat een onderzoek
moet instellen naar vermeende
Amerikaanse oorlogsmisdaden in
Vietnam.
los daarvan opleidingsscholen
H.B.S. Mr. Meyer is vier en een half jaar
directeur van k.s.a. geweest. Door de
hervormde gemeente is nog geen opvol
ger voor hem benoemd.
moeting straks HÜBI H
actualiseren en interpreteren. „Geen j StnïifT'bijsta'nd in het pastoraat'te'Feer-
wonder, als er dan kerken en groepen werd (Gr.); te Kerkdriel, kand. G. J.
groepen
opkomen, die (terecht) de ontmoeting
weer centraal stellen en deze (ten on
rechte) beperken tot de volwassen gelo
vende enkeling."
India
Nadat Israël had medegedeeld de per
manente erkenning van de Oder-Neis-
van alle politie-autoriteiten", al- se-grens met Polen te steunen, deden
zich in juli in West-Berlijn enkele erger
lijke gevallen van gedemonstreerde jo
denhaat voor. Er werd brand gesticht in
een kantoor van een Joods centrum, ter
wijl de plaatselijke voorzitter van het
Duits-Israëlische Genootschap een prent
briefkaart in zijn bus vond, waarop een
postzegel met de beeldenaar van Hitler
was geplakt, en waarop enkele smerige
nazi-leuzen stonden. Bovendien werden
verschillende gebouwen met anti-joodse
termen beklad.
Beroepingsiverk
verklaard uitsluitend olie-installaties in
het havengebied te nebben gebombar
deerd. In Washington is medegedeeld dat
maandag een soortgelijk bombardement
is uitgevoerd dat. militair gezien, een
groot succes is geworden
Bij aanvallen op doelen in Noord-Viet-
nam zijn Amerikaanse vliegtuigen giste.
rtn zwaar bestookt door een reken ran overlede»'da." H Volten." Krefómrerd
luchtafweergescnut en trossen van lucht-
doelreketten Enkele machines zouden «"denlenpredikant aan de Landbouw
zijn neergeschoten.
e kerkredactie)
4VAGENINGEN Gistermorgen
Martens te Utrecht; te Noordeloos. drs.
K. Exalto te Melissant; te Vreeland, kand.
C. Dijckmeester te Amsterdam.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Geldermalsen, H. J. Die-
kema te Monnickendam.
Beroepbaar per 25 augustus kand. H.
Maar wat wil prof. Berkhof dan? Kuyk. Admiraal De Ruyterweg 265 bo-
Daartoe wijst hij op Noord-India. ven, Amsterdam.
waar anglicanen, hervormden, congre- f.frff kfrkfn i D,e Polit,ie neemt aan dat het meren-
Barnan, r u deel v3n deze incidenten het werk is van
Beroepen te G_arrelsweer laccl.l, kand. ee„ groep „treme Duilsn nationalisten
Hoewel er beloningen zijn uitgeloofd van
bijna vierduizend gulden voor degene,
die de dader of daders kan aanwijzen,
zijn er weinig of geen inlichtingen bin-
Inengekomen, dr - *-
den.
(rationalisten en ook baptisten zich
een kerk willen verenigen. Men is het'j. A. Petter te Ede.
Per jaar miljoen
3e™nwzwX' overnachtingen in
er van Duitse O
hervormde centra
DEN HAAG Dc stichting Recrca-
de namen van de Franse schrijvers
Jean-Paul Sartre en Simone de Beau-
voir, dc Mexicaanse ex-president Carde
nas, de als ball ine in Londen
Pool Isaac Deutscner en de
woonachtige toneelschrijver
origine Peter Weiss.
Het tribunaal zou kennis willen nemen
van getuigenverklaringen van Zuid- en
Noora-Vietnamezen en van Amerikaanse
militairen. ..Niet om te laten straffen, ticcentra van de Nederlandse Hervorm-
maar om het geweten van de wereld te (je ner|Ci die net voor de bouwvakva-
alarmeren. opdat er op korte'termijn een cantJe haar achtste recreatiecentrum
c,n<fc .an do oorlo, ,n V.etn.m kom< (ln £p<| k(m optneIL bock( ,h>n, ,a
Noord-Vietnam heatt de Amerikanen miljoen orem.ehtlngen per jaar.
ervan beetruldied de havensund Help- j
'none „in het wilde weg" te hebben aan-1 z-ij neen
gevallen en woonwijken en fabrieken te terrein in gebruik. De recreatiecentra
hebben gebombardeerd. Een protest in liggen in Doorn (Het Grote Bos), Dwin-
dezen is naar de internationale controle-1 gei0_ chaam, Ermelo. Ouddorp. Ap-
commissle gezonden. pelscha, Epe en bij Sneek.
hogeschool. Hij is 63 jaar geworden.
Ds. Volten was met spoed opgenomen
In het ziekenhuis na terugkeer van een
vakantiereis.
Hendrik Volten werd 21 november
1902 geboren. Zijn jeugd bracht hij in
Indonesië door. Terug in ons land stu
deerde hij theologie aan de Vrije Uni-
versiteit. Op 26 februari 1933 werd hij)
predikant te Bolnes. Vervolgens stond
Pogingen tot brandstichting werden
eveneens gedaan in huizen van journa
listen. kerkelijke autoriteiten en politici,
die zich in het verleden voorstanders
van een permanente erkenning van de
Oder-Neissegrens hadden getoond.
houvast kunnen bie-
Tanzanië nodigt
Billy Graham uit
JOHANNESBURG Het Zuid
De stichting beschikt over ongeveer
m)T UCFR INI I I ROP 260 eigen verhuurbungalows. Op de ter-
TO.T LH Uk r'1-I r,in.„ s,s,n voort, S4 bungalow,. di«
Weer maa. t oeersi gedeeltelijk in eigendom zijn van de
stichting en voortdurend gebruikt wor-
I den door personeelsverenigingen of be-
j drijven. Verder zijn er op de terreinen
nog 355 bungalows, die op langere ter-
(1945). Sinds 1950 was hij studentenpre-
dikant te Wageningen, sinds 1955 bo-1 schokkende cijfers verstrekt over
vendien predikant van de gereformeer- lijfstraffen in de afgelopen twin-
wooïd3k V"n Rhtn'"- waar hii jaar Met minder dan 1200
W<Ijaamaast kreng d,. Volten land,- mensen, voor t merendeel Afri-
in totaal 250 hectare 'Uke bekendheid door zijn medewer- kanen, stierven aan de galg. In
'king aan het blad „De Strijdende] dezelfde periode hebben Zuid-
Kerk" (thans ..Gemeentetoerusting afrikaanse rechtbanken manne- baw°ners a's Zuid-Afrika tellen.
Hij publiceerde veel over de waarde en
het gezag van de belijdenis en over de' misdadigers tot byna een; voor de doodstraf in Engeland werd
verhouding hervormd-gereformeerd. miljoen kastijdingen veroordeeld, j ^eschaft^ (54 miljoen bewonersh
Kopenh. onbew
Londen motregei
Amsterd. regen
licht t
Parid
Frankfort regen
Munchen zwaar bcw
mijn door particulieren gebruikt wor
den. De bungalows bieden plaats aan
zes tot acht personen.
Op de terreinen van de hervormde
recreatiecentra rijn dan nog 2.250 staan
plaatsen voor tenten en caravans. In
Ermelo, Ouddorp en Dwingelo zijn ook
groepsverblijven gevestigd, die in to
taal 223 bedden tellen.
DARESSALAAM Dr. Billy Gra-
I ham is uitgenodigd, om volgend jaar
I een evangelisatiecampagne in Tanzanië
De enorme toeneming der lijfstraffen 'e leiden. Er is een comité gevormd,
in de afgelopen jaren hebben rechters, dat het bezoek van dr. Graham moet
geestelijken verontrust. In organiseren. Aan het hoofd staat de
"8 ™S^'"^tge'"ldH3J81nic|a^a0k'ssch»P *a" Dnressalaam.
politici
1946 werden
het vorig jaar niet minder dan 113.
Brieven die niet zijn voorzien
van naam en adres kunnen niet
ln behandeling worden genomen.
Geheimhouding ls verzekerd. Vra
gen die niet onderling met elkaar
In verband staan moeten in af
zonderlijke brieven worden ge
steld. Per brtef dient een gulden
aan postzegels te worden lngeslo-
Vraag: Hoe is het mogelijk dat dui
kers onder water met snijbranders
een wrak slopen? Het water komt
toch direkt in aanraking met de
vlam?
Antwoord: In dergelijke branders
wordep acetyleen 'en zuurstof onder
druk aangevoerd en verbrand, waar
bij een zeer hete vlam ontstaat. Deze
vlam kan ook onder water branden,
omdat de voor verbranding nodige
gas en zuurstof in de juiste verhou
ding worden toegevoerd. Door de ho
ge temperatuur verdampt het water
in de onmiddellijke omgeving zodat
er een stoomlaag tussen water en
vlak ontstaat. Doordat de vlam betrek
kelijk klein is, is ook het afkoelend
oppervlak gering zodat de vlam niet
voldoende afgekoeld wordt om te do
ven en zelfc heet genoeg blijft om
ook onder water het ijzer, waarop de
vlam gericht wordt, te doen smelten.
Vraag: Hoe is de naam van Mieke
Telkamp?
Antwoord: Mieke Telgenkamp.
Hulp van lezer: Een bejaarde
oud-onderwijsman uit Nederlands-In-
die, die ons enige tijd geleden interes
sante gegeven verstrekte over het
woord „blikmuts" schrijft ons thans
over het woord „hoender-capoender"
waarnaar een lezer vroeg. Dit betrof
een betaling die een bewoner van een
huis in de duinstreek periodiek moest
verrichten. Hoender-capoender-geld en
schrijft hij vervingen verplich
tingen, die vroeger in natura werden
voldaan. Een kapoengoed was een
soort leengoed, dat tot cijns in de
vorm van een of meer kapoenen per
jaar verplichtte.
Ook buiten onze grenzen kende
men het capoengeld. Zo had Frank
rijk zijn „chapon de rente".
Voordat ze waren afgekocht, had
den deze verplichtingen uit tijden, die
ons herinneren aan cijnsen, tollen en
tienden, vaak een taai leven, zoals
ook uit de vraag blijkt.
In Zeeland herinneren namen als
Kapuinhoek op Zuid-Beveland en Ka
poenhof in de gemeente Tholen aan
een oud gebruik uit een ver verleden.
Hoender Capoender is mogelijk een
allittererende naam voor hoender
en kapoenengeld, vergelijk holder- de
bolder. Nog lang nadat de verhouding
leenheer-leenman en leengoed verdwe
nen was. 'olijven de verplichtingen in
arbeid, graan, groot- en pluimvee
voortbestaan. Zie het Groot Placaat-
boek I van 1620: ,.Hofstede-erf-en
grondhuyzen, capoenen en hoenderen
en andere kleine percelen van onze
renten en domeinen, enz., enz.". Blad
zijde 495 vermeldt: „Chynsen en gel
den. granen, kapoenen, hoenderen,
wasch of andersints" te voldoen door
„eenen iegelijcken, die aan ons eenige
chynsen, thynsen, erf- en grond-
huysen, capoengelden ende andere
kleyne perceelen van renten schul-
digh zijn". In „Schat der cheynsen"
(1725) staat: „Jaerlycx te geven eenen
cappuyn in specie" (blz. 37). „Den
witten cappuyn moet heel wit zijn"
(blz. 38) en „Een henne is ordinaris
een hal ven cappuyn (blz. 39).
In de eerste vijf jaar van dit decenni
um werden 391 misdadigers opgeiangen.
Dit is meer dan twee keer zoveel als in
de Verenigde Staten, die tien keer zoveel
De kastijdingen in Zuid-Afrika rijn
gestegen van 17.152 slagen voor 8.319
overtreders in 1946 tot 79.038 voor 16.887
vertellen dat er bij Bercbtesfaden. waar' Hitler rich indertijd srias ophield, j fSbb!uleB°Vm beïïïlVmsidlden'
begraven ligt. I plicht stelt, is gewijzigd. Thans wordt
Hu is xo zeker van *un xaak en heeft daarom de Amerikaanse autoriteiten het aan de rechter overgelaten deze
toestemming gevraagd in dit plaatsje te mogen graven. Die toestemming bestraffing op te leggen,
heeft hij gekregen. De oud-SS'er heeft de nodige graafinstallaties besteld
in Zuld-Slavië. De Beierse anéoriteiten staan er wat sceptisch tegenover.
Lange heeft al vaker dergelijke speurtochten op touw getet. maar resultaten ogenblik. De gemiddelde dagelijkse
haf <ifralf<j 11..-a to cmn
1 '_n Porto Rico- hebben met de steun
KINGSTON Baptisten in Jamaica tu
riïll^nipl?v«'rdVnnde'il,8en evJ'""!l"a«'*a'»PaS'><* lehoudcn, die sroTe
Ïiill kwamen 28®° "?.®nsLen lot een geloofsbeslissing. Het uiteinde-
Hoofr, M 2al nog onzienlijk hoger liggen, want dertig procent van de
hTdS'SdiSSS heeft nog geen verslag uitgebracht. Een gemeente
ui de hoofdstad Kingston maakte melding van 230 beslissingen Een ander*»
rSföia^Siïïen' 3an Meuwe Testamenten!
De evangelisatiecampagne, die in juli op Porto Rico is gehouden heed
t gevolg gehad, dat meer dan viifhnndorg; s^'uuuen. neen
kwamen.
