Vrouw heeft
invloed op de
woningbouw
Vrouw en
vrije tijd
Vaste prijs geldt als
gegeven voor kopers
VERTIKALE PRIJSBINDING:
BLAD ZIJ
reis bloemen
in 't water
dialoog dialoog dialo
ZATERDAG 11 Jl'NI 1966
Mej. ir. Van Dam baande zich
een weg in 'n mannenwereld
J. M. van Dam brengt de uensen
I vrouwen over wonen kenbaar aan mi-
J nister en bouwwereld.
Sy IT SCHREVEN onze lezers vele malen in Dialoog. ^„Xpp.'lökm^e-
li „Wij wilden het vrouwelijk element in de politiek werkster bij de NHR,
I JE versterkt hebben". Als argument gaven ze op: reeds voor ik afgesm-
invloed op de woningbouw. Maar wist u, dat u al deerd was, in januari
4oed hebt via uw vrouwenorganisatie, of dat nu de NCVB, IJ®3- ^jn^fngenfeiS-
hChristelijke Plattelandsvrouwenbond, de CJVF, de Vrou- vakken „badgewoonten"
vi bond van het CNV of de Nederlandse Vereniging van als onderwerp voor een
i Isvrouwen is. Zestien vrouwenorganisaties zijn namelijk scriptie. Daar zit een
iategenwoordigd in de Nederlandse Huishoudraad. Dit is J®®1 gééft ^ok^conse-
d organisatie van vrouwen, onder meer belast met het be- quenties voor de wo-
;igen van consumentenbelangen. Een sectie van de NHR ning. Ik werd meteen
Vonen" ingezet als secretaresse
van de Woningcommis-
sie. Deze is samenge-
ij spraken met mejuffrouw hoofdzakelijk mannen de seep- steld uit deskundige
M. van Dam, wetenschappe- ter zwaaien. „Hoe onpraktisch is vrouwen op het gebied
medewerkster van de NHR, dat ingedeeld! Dat kan alleen van wonen: bouwkundi-
vriendelijke charme paart maar het verzinsel van een man gen, huishoudkundigen,
zakelijke inzichten. Zij zijn..." verzucht u, terecht, in woninginspèctrices een
tet zich voorzichtig een weg uw onpraktisch ingedeelde keu- sociologe, een arts.
Én in de bouwwereld waar ken, gehorige flat of met te wei
nig sanitair. De NHR brengt die Aanvullincr
1»1"»V«« 7» horen. nanvumug
In december 1964 is door of verlegen koper. Voor zover er ethisch en sociaal oogpunt
vorpen moet worden, nog afge-
het feit dat de winkc-
de lier u later servicekosten in reke-
einde gekomen aan het sys- koper uit. Als argument ge- ning brengt.
een wettelijk verbod voor
een aantal artikelen een
kortingen gegeven worden gaat
het initiatief in evenveel geval
len van de winkelier als
teem van vertikale prijsbin
ding. Dat komt erop neer,
dat de winkelier sinds die
tijd zélf zijn verkoopprijs indruk wordt gewekt dat
vast mag stellen, zodat on- -*-* K
derlinge concurrentie mo- VC11CI11I1_
gelijk is geworden, althans ment geeft de voorkeur aan de
voor een aantal duurzame
consumptiegoederen.
bruikt de verkoper: „contante
betaling", „reclame", ..speciale
aanbieding". De kortingen va
riëren van 2030 pet. De
niet bevreesd is dat een prijsver
laging ten koste van de service
verlening zal gaan. De
Bij ous dragen
wrote kunst
De NHR heeft enkele gege-
Met de tegenwoordige mode
is het zó: doe je er helemaal
aan mee, dan zie je er bizar uit.
Het is nu eenmaal de kunst de
mode persoonlijk toe te passen.
Wie die kunst verstaat weet
klachten i
prijsvaststelling door de winke
lier, boven de prijsvaststelling
door de producent.
V Van prijsdifferentiatie door on-
vens verzameld hoe het nu in de derlinge concurrentie is nog T Pên aoartë'verschiinina die
praktijk gesteld is. De Voor- geen sprake, msent de Huishoud- k eenv0,ldig maar smaofc„0,
naamste indrukken daarvan zijn raad. De enige vorm waardoor „oor-
dat de consument het werken d consument prijsverschillen in h£n,an is de filZter
SSf n. InZ SSdt werken 15 door »af- Audry Hepburn die in iedere
film weer toont dat zij juist
Richtprijs
ven aanvaardt. De kopers wordt dingen'
ook gesuggereerd .lat de prijs
vaststaat doordat de winkelier
een prijslijst raadpleegt of
spreekt over „catalogusprijs".
De consument houdt niet van af
dingen en vooral vrouwen heb
ben er (terecht meent de AHR)
een hekel aan. Men geneert zich
en „is niet op de markt".
Het bedingen er
van kortingen heeft
van sociale onrechtvaardigheid:
U weet het dus: de zogenaam
de vaste prijs is een richt-
p r lj s voor de winkelier, waar
aan hij juridisch niet gebonden
is. Of u van afdingen houdt, is
een tweede, maar het kan zijn ons uiterlijk doen.
nut hebben als het om grote ge- Het dragen vai
verkrijgen bruiksgocderen gaat. Wij
element derschrijven overigens het
door haar eenvoudige kleding,
die overigens geraffineerd van
coupe is. een zeer elegante ver
schijning is.
Nu bezitten we niet allemaal
zo'n slank figuurtje dat ideaal
is voor ieder japonnetje, maar
toch kunnen we heel wat aan
deel
bijou's bij
voorbeeld staat of valt met de
gene die zich ermee „opsiert".
de Nederlandse Én dat is nu juist de levens-
de handige consument betaalt Huishoudraad, dat afdingen een kunst van die vrouwen die al-
minder dan de meer bescheiden
van zaken doen is, die uit tyd zo apart zijn.
Nederland, kortweg VAC's
vele onderdelen de revue
Wij ontwikkelen be-
ve'èrdS ™t die deskundigheid
er aan die klachten gehoor gege- en lat?n va" daaruit
ven", verzekerde ir. Van Dam onze invloed gelden,
ons. De bouwwereld ontdekt: Praktijk en studie vuJ-
„hé, wat zij zegt is steekhou- len elkaar in de Wo-
dend, laten we bij haar te rade ningcommissie aan. Al-
gaan." Zo is er al veel baanbre- lerlei uitgaven op het
kend werk verricht. gebied van „wonen"
Mejuffrouw Van Dam werd komen tot stand met
opgeleid aan de Landbouw Ho- medewerking van de
geschool in Wageningen in de Woningcommissie. Alle
landbouwhuishoudkunde en kennis die in de loop
daarvan de sociaal economische van de jaren opgepot is,
richting. „Ik heb de leer van de zijn we, vooral vorig
woning en haar bewoning als jaar, gaan spuien. Ko-
keuzevak gedaan voor mijn inge- pij wordt geleverd voor
nieurstitel. Dat sprak mij als periodieken van de woningbouw men. Het contact gaat ook wel Sen van die studiedagen.
vrouw het meeste aan. Ik zocht zoals Bouw en De Woningbouw- van de fabrikant uit. Zo kreeg
naar een baan die bij deze oplei- vereniging. In de Maandelijkse ik eens een brief van een fabri-
Mededelingen van dè NHR ver- kant die vroeg naar de wasge-
schijnen regelmatig publicaties, woonten in Nederland in ver-
zoals Vocpieningen voor per- band met de ontwikkeling van
soonlyke hygiene in de woning, zijn textiel. Die heb ik uitge-
wenken voor breid beantwoord; wat wij als
wnnmoon ,i -- - hoe wij ons door frouw Van
met de ge-
mogelijkheden. Ter indivi- de consument enerzijds door-
noemd. Voor hen worden sinds duele voorlichting zijn diverse geven, anderzijds gegevens ver
tien jaren studiedagen gehou- instanties in het leven geroepen, krijgen. Zo zat zij in de werk-
Wij, van de sectie Wonen, rich- groep „Ontwikkelingscyclus voor
ten ons voornamelijk op wonin- de Woningbouw", de werkgroep
bouw. Alle VAC's in den lande gen die nog gebouwd moeten Gehandicapte huisvrouw en de
beantwoordden vragen over huis- worden. Aan de verbetering van werkgroep „Inrichting voor Huis-
vuilverwijdering in hun woon- het oude woning-bezit is nog houdelijke 1-1 1
veel te doen. Wie zijn oude wo- TT
Gezinsvoorlich
ting". kunt, met uw vrouwen
vereniging, een groepsvoorlich-
stad; nog altijd komen er
vragen binnen over het verslag ning wil aanpassen aan de iiow.. -
van die studiedag, op 23 april van onze tijd. doet er goed aan tin6 aanvragen in het Bouwcen-
'64 gehouden! Op de studie-
dag Systeembouw kwam de wo
ning als leefruimte voor het
A. D. Mol is consulente vnn
i liet Bouwcentrum, Zij geeft
de consument door en krijgt
m industrie, producent en im-
tree 1). Daar ziet u de moge- d.e hand va,n maquettes en in-
structiepanelen aan het denken
zet over rationeel huishouden.
den verkrijgbaar en daar zijn
seerden: flexibele indeling van opgeleide voorlichtsters die u Premie
de woning, geluidhinder en ge
luidisolatie, een gunstige bezon
ning, ruimte voor kinderspel etc.
Mej. Van Dam schreef de versla- Advies
iimiJMJtBJMJIllil
en Voorschriften
het ontwerpen van woningen (u ^hr doen ,1UC
kunt ze op het Anna Paulowna- stu(lie bezighouden
plein 7 in Den Haag met een ,,/j too.
briefkaartje bestellen).
Mevrouw W. G. Groenëwe-
gen-Theunisse. Zandpad 7 in
Amsterdam is de landelijke con
tact-vrouw van de VAC's. Zij
kan gegevens over de plaatselij
ke mogelijkheden verstrekken.
Waar geen VAC is, zegt me juf-
Dam, zouden wij
Wist u overigens dat u bij het
verbeteren of splitsen van uw
woning in bepaalde gevallen
recht kunt laten gelden op een
A. D. Mol is premie? Een verzoekschrift aan
de NHR bij het het gemeentebestuur oncjer
kunt haar advies krijgen vereist.
voor, laten we zeggen, de opstel
ling van een keuken. Dat advies Nog even terug naar mej.
wordt per uur berekend: maar Van Dam. „Hebt u voldoening
100 voor een deskundig
Zet u bloemen
lit uw tuin of
lloemcnwinkel
tonder meer in
of doet
ebben afgenomen. Op een
oele plaats in het donker zo
logelijk een gehele nacht la
in optrekken.
Het is nu de rhododendron-
jd en allicht hebt u wat in
igen tuin of krijgt
elke bloemist verkrijgbaar).
aar takken van bevriende zij- Slap hangende exemplaren
Worden ze te veel in knop nogmaals (onder water)
i jang af8nijden en i
/aar bij
ip ongelijke hoog-
e worden afge-
neden om ze
-ooier te laten
itkomen, wor-
;n de stelen van
:lf al ingekort,
et gaat er ver-
om het snü-
lak, dat indroogt,
'eer open te ma-
en, zodat de ste
in gemakkelijk
'ater kunnen op-
uigen. Bij lang-
urig reizen met
len bos bloemen,
fctten we na aan-
omst de bloemen
een krant gewikkeld, diep Kleinbloemige rozi
een emmer water, na eerst de kleuren in een
len stukje van de stelen te king met behulp
kristallen
Brug
„Ik zit ook in de Raad voor de
Volkshuisvesting, een lichaam
dat de minister adviseert over Studiedagen
nieuwe regelingen. Uit alle mo
gelijke sectoren van de bouwwe- Er zijn Vrouwen Adviescom-
reld zitten daar vertegenwoordi- missies voor de Woningbouw ir
gers in, die het standpunt van
hun „achterland" uiteenzetten.
De minister kent de raad in alle
zaken. U moet de sectie Wonen
van de NHR zien als een brug,
die het standpunt van de huis
vrouw, de bewoner, overbrengt
aan de fabrikant. Deze hield niet
altijd rekening met de functies
van de apparatuur. Voor hetzelf
de geld kun je een juiste hoogte,
een juiste diepte en rangschik
king van keukenelementen ma
ken.
zrouwen er naar moeten streven vrouwelijk, op de praktijk van woordt
zinswas. Hij kon. op zijn beurt, dat er een komt. Want een Vrou- j,et toonen afgestemd advies, is woonpeil is de laatste tien jaren
weer vertellen, waar het met de wen Advies Commissie heeft een altijd de moeite waard als' je enorm verbeterd: er zijn resulta-
t*wi»i (]e vinger in de pap bij de indeling een keuken voor 4.000 instal- ten bereikt, die tien jaar geleden
zijn. en uitrusting van de woning. ieert met allerlei apparaten en als „onmogelijk" werden bestcm-
je tot Zo'n VAC dient dus om invloed kasten. prid. Vrouwen zagen hun werk
uit te oefenen op de woning- bekroond. „Heeft de Nederland-
bouw. Klachten en gegevens zul- Mejuffrouw Mol houdt contac- der geld over voor wonen?"
len de leden van de NHR met ten met de industrie, producen- „Nog niet voldoende! zegt Ir.
plezier te bestemder plaatse ten of importeurs van keukens, Van Dam.
brengen, zodat er een doorstro- sanitair en huishoudelijke toe-
textiel naar toegaat
toekomstmogelijkheden
Door samenspel kom
mooie oplossingen.
ming komt van moeilijkheden stellen. Zij kan de wensen van dc badkamer!"
is bijzonder sterk. U weet het
recept, de stelen met een
schuine snede afsnijden en in
het water chrysal gebruiken,
een pakje op een liter (bij
esneden. dan komen
iet altijd tot ontwikkeling.
Zo kan het gebeuren dat een
hododendron in
een krant ge
wikkeld tot hun hals in het
.U 'ofschaai Vatf f "e" °P M" d°"ltcre
ap gaat hangen. Het schijnt koele plaats.
an dat de houtachtige stee! Papavers, pioenrozen en
iet voldoende water bij de sen altijd in knop kopen. om-
loem kan brengen. In zo n ge- dat ze anders veel te gauw ver-
>al behoeven we de bloem nog lept zi;n De knop moet juist
laten zien. Papavers
liet meteen op te r
tak in
i teiltje
zl,n kunnen eventueel wat
geholpei
worden door de schutblaadjes
heeft hersteld. Dit 1
in kwartier gebeurd
ïaar ook veel langer duren maar"bij""de eerste twee moet
Leg kortgesteelde rhododen- het hart lie£st nog groenachtig
Irons in een drijfschaal, ze blij- zijn Bij kleinbloemige gladio-
langer goed in dan in jen js v0jdoende als de on-
.„-s. omdat er voortdurend derste bloem van de steel ge
tater rondom verdampt. Druk nd is de rest ontwikkelt zich
e eventueel horizontaal op een wel 0 water. En denk er
prikker en neem steeds een one- tenslotte aan dat lathyrus heel
aantal, dus een, drie of vijf weinig water vraagt. Aan een
anders laagje van 2 k 3 cm heeft ze
genoeg. Hoe meer water hoe
eerder de bloemen smetten,
^OZen daar de haartjes op de stelen
het vocht overhevelen naar de
rozen wilt kopen, bloemen.
ienk dan vooral aan de klein- Leer uw snijbloemen kennen
Jloemige. die niet duur zijn en probeer het een volgende
:n voor kleine vaasjes en als keer
■af elver siering ideaal om hun aat
houdbaarheid. Vooral de rose A. C. MULLER-
EVEN
TIPPEN
Voor u. die al vroeg met vakantie
gaal dit tipje: gecondenseerde melk
met suiker in... tube. Met een mini-
niumvetgehalte van 9 pet., voor ge
bruik in koffie, thee of chocolade,
of misschien smeert u het als extraat
je op een boterham. Als reserve-voor
raadje zo'n paar tubes in de kast:
ook lang niet gek.
Waarom geen kapsels in kienr?
dachten de modejongens in Parijs.
En ziedaar: zeer ongebruikelijke
kleurtjes als zachtgroen, bleek oran
je, lila en helrood. De omslag van
het maandblad Avenue liet het ous
allemaal zien. Griezelig om je haar
aan zo'n kleurtje bloot te stellen?
Geen nood, de pruik u weet het
is „in". Zo'n pruikje Kost u 450
francs, en daar is dan een stel oogha
ren in dezelfde kleur bij in begre
pen. Duur? Voor een avondje uit
kun je voor 50 francs pruik plus
oogharen huren.
prijs bedongen hebt. Er zijn u ins
dat al in onze krant lieden op het
tuinderspad die „een vraciitjc mest"
deponeren voor een paar honderd
gulden. De bond kreeg nl ettelijke
meldingen van deze uitbuiters bin
nen!
De Nederlandse Bond van Platte
landsvrouwen heeft een pechmap sa
mengesteld. Zoiets als de preek in
de binnenzak van de ouderlint, van
dienst. Besturen die zo'n pechmap
met ideeën achter de hand hebben
hoeven niet met de handen in het
haar te zitten als de geachte spreker
niet komt opdagen. Voorbeeld voor
andere vrouwenverenigingen?.
De heer J. S. te dH.
vraagt zich af waarom
vrouwen in Dialoog steeds S
het grootste woord heb- deren. Nu beleven wij nog van
ben. Nou, meneer S., om- di® heerlijk ouderwetse avon-
j r-,- i tdi„j den- onze meisjes borduren of
dat Dialoog zicht op Blad lezen of hebben hun avonden
ZIJ Staat is het wel dui- va" zang en club. Zelf heb ik
delijk dat hat typisch iets
voor haar is. De mannen een grote tuin waar ook nog
mógen ook wel schrijven, ^el aan te d?.en .is- Als ,'.k
b - T,, i eens kijk naar mijn buren, die
maar in principe IS Hlad de hele avond zitten te gapen
ZIJ VOOr de vrouw en één naar wat de tv biedt, dan heb
pagina éénmaal in de week wïf'n",-Tïl
is dan heus niet teveel.
Er staat ook dat wij de tijd
moeten uitkopen, de tijd is van
God. Er zouden niet zulke
vreselijke dingen in de wereld
en in ons eigen land gebeuren
als ieder mens zijn tijd goed
besteedde.
De kerk moet daarin aan
de wereld het voorbeeld ge
ven. Helaas, is de kerk een
mannenregering geworden en
zo goed als gebleven, waar
door er een stuk braak is blij
ven liggen. De uitgestoken
handen ontbraken, miljoenen
hebben daarom de kerk verla
ten. Wij vrouwen zijn daar
door gemakzuchtig geworden.
De moeders zijn er niet bij
gehaald en kunnen hun kinde
ren ook moeilijk raden wat
zij in het kerkewerk kunnen
doen. Als er eens een volle
kerk is, dan zie ik in gedach
ten jongen mensen plaatsen
aanwijzen, zoals het thuis ge
beurt als er gasten zijn. Maar
Over de vrijetijdsbesteding
schrijft dihr. S.: ,-Hoe meer
vrij, hoe meer egoïsme! De
mensen gaan uit en denken
alleen aan eigen plezier. Is
er nog naastenliefde? Zieken
huizen. sanatoria, centra voor
chronische zieken en invali
den schreeuwen om perso
neel En thuis liggen of zitten
duizenden patiënten, eenza
men, die verlangen naar een
zonnestraaljet, een teken van
meeleven. Wat is er mooier
Zelf maken
„Vrije tijd moet je als
huisvrouw zelf proberen te ma
ken" vindt mevr. N. L. te A.
medemens? Ook in de vakan
tie kan men hulp geven, al is
het maar een kaart sturen
aan een zieke. Voor mij be
staat er geen mooiere vakan
tie dan hierin: door Neder
land te reizen en ziekenbe
zoek te combineren met van
eigen tand genieten. Om van „CI11 en aan
benzraedomp-wegen bevrvd 0?k, Hos, dat bogrpp ik alt
breien, tuinieren, sporten,
delen, tekenen of iets anders,
doet er niet toe. Een huisvrouw
eeft heus wel recht op wat
vrije uren. Als we 's zaterdags
thuis blijven dan heb ik het de
hele dag druk met naar de bel Bejaarden
lopen, boodschappen doen, het
.•ten verzorgen en nog veel
meer. Gaan we daarentegen 's
zaterdags weg, dan gauw het
werk gedaan en dan kan het
het gebeurt niet. de koster
moet het maar doen, die heus
niet overal tegelijk kan zijn.
Wat vrijetijdsbesteding be
treft: al jaren ga ik van huis
tot huis met een kinderbijbel,
ik kijk dan gelijk of er nood is.
Is er ergens iets nodig, dan
komt het er: kleding, meubels,
schoenen enz. Ik bid of er nog
veel bijbels in de gezinnen mo
gen komen".
te zijn biedt de NS een groot niet, maar alles draait gewoon
J--'- - -i door. We gaan dan met het he
le gezin (drie kinderen) naar
bos of strand en nemen eten
mee."
„Gelukkig de mens die weet
wat hij met zijn vrije tijd moet
doen" schrijft mevr. N. te R.
Gods Woord zegt: „Werk zolang
voordeel: met een abonne
ment van acht dagen dat
maar veertig gulden kost, kan
ik overal heen reizen. Ik had
ook graag mijn vrije tijd wil
len geven in een ziekenhuis,
of iets dergelijks, maar de
directrices hebben liever heTdag i^*de'nacht 'komt w'aa'r-
Nog een heer dhr. A. V. te L„
die schrijft, over de vrije
tijdsbesteding van de gepensio
neerden. Ook hier heeft de
kerk een taak door het via
de zusters der gemeenten or
ganiseren van avonden of mid
dagjes voor de bejaarden. Mooi
interkerkelijk werk. „Nu is het
voor mij niet duidelijk" schrijft
dhr. V. verder, „dat sommige
ouderen, die Christus beleden
hebben, en altijd christelijk
georganiseerd geweest zijn, als
vrouwelijk personeel"
in niemand meer werken kan".
zich mee afmaken door te zeg
gen dat het voor dat werk niet
nodig is zich Christelijk te orga
niseren, Alsof ze niet aangeslo
ten zijn bij een landelijke bond
met het doel de belangen van
de leden te behartigen door het
geven van voorlichting, het hou
den van ontspanningsmiddagen
enz. En dat alles zonder God en
de Bijbel. Komt kerkeraden.
Chr. besturenbonden en alle ou
deren. werkt mee om gezamen
lijk het goede voor elkaar te
zoeken."
Geen geld
.De zaterdag is bij ons zo
om" schrijft mevr. T. R. te S.
Vrij nemen we nooit, mijn man
heeft een stukje tuin bij te hou
den. de kinderen helpen in het
huishouden, zelf zorg ik voor
het eten, géén driemaal brood,
de kinderen moeten er nog van
groeien! Voor de hele dag uit is
het salaris ook veel te klein;
om met zes man een dag uit te
gaan kost nog al niet wat.... Als
de kinderen groter zijn (de
oudste is nu veertien) krijg ik
misschien meer vrije tijd. dan
neem je het er wellicht meer
Bent u het daar mee eens?
Ouders van opgroeiende kinde
ren? Of is het juist nu erg
druk; als ze klein zijn gaan ze
vroeg naar bed. maar die gro
ten kunnen de avonden ook
druk en rumoerig houden.
Overdag misschien rustiger,
maar 's avonds.. Enfin, laat ons
uw mening maar eens horen!
Kijk. zo doet mevr. B. te C. het
met kinderen die op de middel
bare school zijn en dus zater
dagmorgens niet vrij. „De kin
ieren sluipen dan als dieven
door het huis. mijn man en ik
mogen heerlijk uitslapen. Als
beloning leg ik 's avonds iets
lekkers bij hun ontbijtbordje
fik zorg wel dat alles klaar
staat). De vrijdagavond houden
we vrij voor bezoek, 't Geeft
dan niet al wordt het laat. We
laten de kinderen in hun vrije
tijd leuke en nuttige dingen
doen (anders worden ze maar
lui) zoals de tuin onderhouden
en de auto wassen. Zo verdie
nen ze een gedeelte van hun
vakantiegeld. Hebt v al eens
aan een kamerbiljart gedacht?
Het is een rustig spel en het
maakt geen lawaai voor de bu
ren. avonden amuseren ze zich
ermee. Ook heel wat beter dan
uren bij de radio of de t.v.
hangen".
Wie nog mee wil doen met
de „Vrijetijdsbesteding" moet
meteen ae pen pakken'
TAAT een Open Brief als die
van de vorige week aanleiding
kan geven tot zowel grapjes als
diepzinnigheden is geen wonder;
er werd daarin immers flink van
de hak op de tak gesprongen, en
het ligt voor de hand dat zoiets
overwipt. Zo kan het z'jn dat in
één postbestelling iemand vraagt
or ik (ook) vind dat de te
genspraak in ons leven Gods
zijn-met-ons beter weerspiegel:
dan b.v. een harmonieuze, kloppen
de redenering zou doen, en een
ander me een vijfliag wenst, 't
Stemt me allebei vrolijk. Voor de
zou ik in een ommezien rijk
zijn (leve de publicitei:) en al
beschuit-met-muisjes etend door
het leven gaan, ook niet meer in
de krant hoeven te schrijven; voor
de ander zou ik pas echt gelukkig
zijn of nee, dat is een woord
zonder inhoud zou iic pas met
éian leven als ik leefde in
raadsels, in tegenspraak. Niet al
leen ik trouwens, zij O'ik, iedere
christen, meent zij. Het is Interes
sant zo wat fantaserend vragen te
zien oproepen: wat is rijk? ik
houd niet van beschuit, ook niet
van muisjes; waarom moet ik de
krant missen, alleen om wat geld?
ik houd alleen van vijflingen en
die liggen niet voor het opschep
pen zo dwarrelen de gedachten.
En dan bij de ander terecht te
komen: wanneer leef ik intens,
met, zoals we schreven: élan. met
vuur en geestdrift?
TK GELOOF dat ik jc begrijp.
I Mag ik het duiaelijk mjiun
niet ieis wat we allemaal kenner:
een gedicht, een muziekstuk b.v.?
In een gedicht wordt iets gezegd.
Als het goed gezegd is, gebeurt er
wat mei je, ondervind je een
schoonheidsoeleving die je doet er
varen dat in dat gedicht zich din
gen voltrekken die onuitsprekeiijx
zijn. Het uitgesprokene wijst auu
heen naar dat wat niet uit te spre
ken is. Oftewel: in de tegenspraak
zit eigenlijk de waarheid omtreut
het gedicht. Waarom het gaat is
niet te zeggen. Maar je komt er
heel dicht bij. Die nabijheid geeft
een huivering en dan zeggen wij:
mooi. We kunnen ook zeggen:
waar. Het is alles maar een bena
dering van wat wij beleven.
Twee brieven bij de post bericht
ten mij dat zij even geleden geno
ten hadden van Yehudi Menuhin
in Londen voor de TV, in de ene
brief stond: het was hemels mooi,
in de andere: het was onuitspreke
lijk mooi. Deze twee bijwoorde
lijke bepalingen bij mooi zijn vol
komen identiek; hemel is dat adui-
naar het aardse heenreikt maar
wat het nooit bevat, onuitspreke
lijk is wat het uitgesprokene ue-
doelt maar niet kan zeggen.
Zou nu zo ook God zijn? In
raadsels tot ons komend omdat de
tegenspraak de enig verstaanoaie
taal des levens is? Ik begrijp u
toch? U zegt: er is iemand zeer
ziek, geestesziek of in hevige licha
melijke pijn. We snappen nies
waarom dat zo moet zijn. Er is ons
geleerd dat de mens iets van de
glorie Gods weerspiegelt. Dus gelo
ven we dat God toch bedoelt toe
ons te spreken door die zieke, nl
door de tegenspraak. Door ons aan
te duiden dat er verstaanbaarheid
is boven onze „logische" verstaan
baarheid. Nietwaar? Zo bedoel je
het?
ry,"EL, er zitten misschien domi-
V* nees te schateren, maar ik ge
loof dat je, hoe diepzinnig ook,
Simone Weil heeft gezegd:
Misschien verschaft het genoe
gen kind van deze tijd te zijn en
dus niet zo gelaten, niet zo be
rustend als vroegere kinderen van
andere tijden, ons wel af en toe
die flits, en dan is het ons goeu
Overigens zie ik nooit TV. Goed
onthouden. Geregeld duiken vra
gen op hoe ik dit of dat program
ma vond: niet gezien. Wat ik
niet snap is waarom men iets wat
men afschuwelijk vindt, niet afze\
We gingen in de oorlogsjaren toch
ook niet naar Duitse films? Je
wist toch dat je betaalde voor de
oeledigingcn die je kreeg te ho
ren? Zo ook nu. Gaat een program
ma u tegenstaan, hup, enige kijk-
holtes in al die hooggeroemde
-dichtheid.
Is de mens ook daarin niet een
raadsel dat hij zich zo vaak laat
binden? Je zit naar iets te kijken
dat te dom is om over na te aen-
ken en je blijft maar kijken. Er
zijn soms avonden zo vol bekoring
cn geur dat we elkaar iets zouatfn
moeten toefluisteren. In Dlaats
daarvan hebben we het over de
traploper of over vacantiegeld Er
zijn menselijke verbintenissen zo
teder dat ie elk ogenblik kunt zeg-
Sen: het leven begint weer als je
et maar even beseft. Vaart, élan.
ze ontbreken ons nooit dan dour
eigen domheid en laksheid. Als
wij durven leven ligt schier alles
binnen ons bereik. Ook verdriet
natuurlijk. Ook raadsels. Alleen
een beknibbeld, pietepeuterig
bestaan kent geen raadsels. Nu zul
ie zeggen, en dat zeg je ook aan
het eind van je brief: het blijft
toch hetzelfde, een miniem bestaan
kent hetzelfde leed en dezelfde
blijdschap als het zg. verheven, be
zield, innig doorleefd bestaan. Na
tuurlijk. Je eigen leven besturen
gebeurt maar tot op zekere hoogte,
al kon menig brlefvriendin wel
eens een rukje geven. Het enige
verschil tussen alsmaar aan
bloesjes en zomerschoenen en
wat-legt-ir ijn-man-op-tafel den
ken, u :ent de trits: wat zeggen de
buren ervan TN dat andere leven,
dat trac iten te verstaan, is dat we
in he* ene geval riets en steeds
minder aan niets zien in het
andere echter soms, in een flits,
aan e n adembenemend, onuitspre
kelijk geheimenis raken.
