ONOAjjS
BUD
AMERIKA „DOEN" OP
Z'N AMERIKAANS
In vijftien
dag'
en voor
100 dollar
ZATERDAG 4 JUNI 1966
HET REIZEN over de oceaan neemt toe, in beide richtin
gen: meer Amerikanen bezoeken Europa en meer Europeanen
maken de oversteek naar de Verenigde Staten. Een tendens,
die mede het gevolg is van de verlaagde vliegtarieven van de
laatste jaren De IATA-maatschappijen verkopen al voor
1209 drieweekse retours AmsterdamNew Yorkde IJs
landse luchtvaartmaatschappij Loftleider doet het zelfs nóg
goedkoper: drieweekse retours voor 1022 (vanaf Luxem
burg) en 1172 (vanaf Schiphol).
Met dat ticket komt men echter niet verder dan New York.
Biedt Amerika de toerist nog meer mogelijkheden? Al sinds
lang onderhouden twee busondernemingen de Greyhound
en Continental Trailways lijndiensten door alle staten. Om
daarmee de Europese toerist te trekken werden alleen voor
hen tickets uitgebracht, die slechts 99 dollar kosten als men
ze althans van tevoren in eigen land koopt) en 99 dagen lang
geldig zijn. Sedert twee jaar zijn nu ook de Amerikaanse
luchtvaartmaatschappijen (de kleintjes de „local airlines")
in actie. Voor 100 dollar bieden zij een 15 dagen geldig ticket,
waarmee men heel Amerika (inclusief Alaska, exclusief Ha
waii) kan bereizen. Wil men langer, dan kan dat ook: 45
dagen voor 200 dollar. Hoe men zelfs in vijftien dagen Ame
rika kan zien, zij het vluchtig, illustreert dit artikel.
IIE bali-employé van New Yorks Edison-hotel zei:
„dwaasheid", de voorlichtingsofficer van de
United States Travel Service in Washington stimu
leerde: „neem het vliegtuig - dat is avontuurlijker"
en luipaard-op-schoot-Michaela Dennis riep op
Washington Airport verrukt: „je zult een prachtige
trip hebben, God bless you!"
Voor wie op rust is ge
steld zeker niet. Maar de
Europeaan voor wie het
Amerikaanse „let's do it
quickly" niet té snel is,
biedt het 100-dollar-arrange-
ment van dertien lucht
vaartmaatschappijen een
redelijke kans met eigen
ogen te zien wat folders de
jaarlijkse miljoen Europese
Amerika-gangers beloven.
Toegegeven: het wordt een Fremontstreet in Las Vegas, Je hoofdstraat, tcaar men in een lange
race met de kalender en- deca,m0-,vMk. Handerddmrcalradnllar, Morden
j nier wekelijks vergokt, üc stad tverd er rijk door.
vooral-met de time-table.
Maar is dat het niet waard r
's morgens vroeg te ontbij-
ten in Washington en p***
's avonds in een van de oude 'f
Een mogelijkheid Amerika te „doen" op z'n Ameri- Het hart van Ael" York' het aU^d c
kaans? Een slordige tienduizend kilometer af te
leggen, kris-kras van Oost naar Zuid, naar West en tral Airlines-Dakota en Frontier
terug te reizen, een tiental steden „mee te nemen", Airiines-Convair, naar Phoenix
j was er zo een. Normaal zou de
hier en daar ook nog bezienswaardigheden daarbui- vlucht een paar uur hebben ge-
ten te bezoeken en dat alles in niet meer dan vijf- nomen. Nu duurde hij een voile
dag: een reis via een enorme
tien dagenr omweg over Oklahoma, Colora
do, New Mexico naar Arizona.
Maar het is een belevenis 's mor-
van het Carré zijn zo commer- gens de zon te zien opgaan over
cieel ingesteld, dat men er nog de uitgestrekte luchthaven en
nauwelijks iets proeft van de hem 's avonds tegen een strakro-
sfeer, die de negers van het zui- de iucht te zien zakken achter
den inspireerde tot hun muziek. de Rocky Mountains. Men voelt:
dat is het westen. Men onder-
Rlnpmpn £aat *ets van verlatenheid,
Dioemen d^e de pi0niers van een paar eeu
wen terug moeten hebben ge-
Anderhalve dag New Orleans: voeld.
genoeg voor een vluchtige blik op Het wilde westen: dat proeft
het zuiden, op een streek, die in men ook op de luchthaven van
de loop der eeuwen smeltkroes Santa Fé met zijn van
boomstammen opgetrokken stati-
werd van vele bevolkingsgroe- onsgebOUw en de breedgerande
pen: de Cajuns, afstammelingen hoeden van de passagiers, die
van de eerste Franse bewoners, wat ruig afsteken tegen de mo-
Creolen, negers en in meer- <?ern gesneden en kleurrijke uni-
formen van de stewardessen. Na
derheid nog de blanken. dgt vleugje romantiek dan 's
nachts het marmerpaleis, Phoe-
Verder naar Texas. Dallas, de nix' luchthaven. Druk, luxueus
stad die sinds de moord op presi- ^oel, dank de airconditio-
r-r j i j jj ning, die er evenals op vrijwel
dent Kennedy honderddutzen. all<fiuchthavens en in alle hotels,
den bezoekers trok, evenals trou- cafetaria, restaurants, bussen en
wens de Arlington-begraafplaats zelf in taxi's in zomers Amerika
in Washington. Op het stadsmo- onmisbaar attribuut zijn.
sen en dan een rondrit langs de
„big hole" met gidsen, die er
elke steen in lijken te kennen.
Een machtig panorama, ook al
zag men het vele malen eerder
op het filmdoek als achtergrond
voor reclameobjecten.
Diezelfde avond na een paar
snelle Hamburgers door naar
Las Vegas om verloren tijd op
het schema in te lopen. Een
woestijnstad met Broad-
way-lioht in Fremontstreet, casi
no's in een lange reeks, dag en
nacht geprobeerde nickle-machi-
nes, slaapbleke croupiers aan
volle speeltafels. Nachten kent
men er niet. De bezoeker, die
hier komt, gokt door.
vinden. Een voor vijf kwartjes
in de gleuf van de automaat
komt een orchidee jong geluk
verhogen. Smakelozer kan het
niet. Toch worden er in Nevada
zo 80.000 huwelijken per jaar
gesloten (het aantal echtscheidin
gen bedraagt de helft).
Hollywood
Na woestijnhitte de koelte van
de Stille Oceaan, die het kwik
snel tien, twintig graden lager
brengt. Los Angeles en San
Francisco; twee metropoles, die
de toerist op zijn trip zeker niet
mag overslaan. Niet vanwege
Disneyland: geen speelgoedland,
r nacht is er nautvelgktt
en staat. Toch is lang niet de
hele stad aangesloten bij de
Kerk. Van de 900.000 inwoners
behoort slechts ruim de helft er
toe. Maar dat is dan ook een
zeer actieve kern, de groep, die
alle wereldactiviteit regelt en de
naam van Salt Lake City tot een
wereldbekende maakte.
E k i Zonder de koelte daarvan zou
V nument worden nog regelmatig „iemand het harden, ze-
bloemen gelegd. Meest plastic ker niet in Arizona, dat voor de
boeketten. Op het bordje onder heetste streek van Amerika door-
de foto: jet we not forger. Con- ^peraturen ver bo-
erentiegangers leggen een krans j)e droge hitte maakt van de
op de plaats, waar de presiden- stad overdag een oven. De (ve-
tiële auto reed toen de fatale le) miljona:irs, die de villa's
schoten werden gelost.
kelders aan New Orleans'
Bourbonstreet pure blues te
horen? Historisch geworden
Dallas te bezoeken, in
,,Goldwater-city" Phoenix
even de hitte te voelen van
Amerika's heetste streek,
een blik te werpen in de
„big hole", die Grand
Canyon heet, sprookjes te
beleven in Los Angeles' Dis
neyland, met de cable-car
de meest Europese stad San
Francisco te doorkruisen,
vergane glamour te proeven
in Hollywood en
Eigenlijk is het nauwelijks in
één reeks op te sommen wat
Amerika de toerist biedt. Want
Amerika is geen land. Het is een e|e";|a^"" cas
werelddeel met duizend landen doen De etaJa^
evenzoveel gezichten. Wie de kostbare
rond de stad bewonen hebben er
zich echter tegen gewapend: de
Dallas heeft zijn plaats in de famiiie Goldwater, de familie
Amerikaanse geschiedenis inge- Wrigley (van de kauwgum) en
nomen. En in een land waar de vele anderen. Zij lieten zwemba-
dorpsbewoner uit te laten op de dollar wordt aanbeden, werd
zinderende asfaltbaan, waaraan ook uit het wereldschokkende SitetoewuTven door 2e-
oor» Vin,tor» iroot -tr.„onrrin „i«, Koeixe toewuiven aour ge
dienstig negerpersoneel.
dan vijf minuten:
een houten keet fungeerde als
stationsgebouw. Want zelfs de
meest onwaarschijnlijke plaat-
j sen worden aangedaan door
de locale luchtvaartmaatschap
pijen, die in Amerika de functie
hebben van het busstreekver-
voer hier. Vandaar de lange
duur.
Maar eenmaal in New Or
leans, centrum van Amerika's
zuiden, is de toerist al die onge-
DOOR
Phoenix is een rijke stad mid
den in een totale woestenij, van
de „painted deserts", de askleuri-
ge steppen. Door nieuwe in
dustrie aan te trekken zijn de
dollars en de mensen de jonge
woeste staat de laatste jaren bin
nengestroomd. De droogte van
de lucht en de afwezigheid van
fabrieksstof lokten juist die in
dustrieën, die zich toeleggen op
de fabricage van buitengewoon
fijne instrumenten. Phoenix
het grootste arsenaal
ï/i lange reis met de Dakota van IT est Coast Airlines een hartelijk
welkom op een van de vliegvelden „ergens in het westen".
makken van benauwende hitte, gebeuren geld gehaald door han-
transpiratielucht en een tro- dige zakenmensen. In de win
pische regenbui-na op het vlieg- keh a prentbriefkaarten
veld-platform, snel vergeten. wera
Ook al zal hij in de „damp city", met een Pochende president als door van luchtafweerkoppen en
die New Orleans is, nauwelijks inzet bij het overzicht van de raketten,
herademen. De temperatuur is plaats van de ramp. Nauwkeurig
er hoog, de lucht vochtig. Maar wordt vermeld waar de moorde- Gokken
sightseeing in het Vieux Carre, x.
de oude Franse wijk met zijn "flar rich^ en waar de kogels
Basin Street, Bourbon Street en doel troffen.
St. Louis Street, zijn ontelbare
Hindernissen
rokerige jazz- en andere kelder
tjes brengt de bezoeker een
ndjeshuizen. die vleugje luchtig Franse charme,
s goede zaken Al is er voor de oude-jazz-lief-
liggen vol met hebber weinig oorspronkelijks
ie meestal nooit meer te vinden.
Een reis per „boemelvlieg
tuig" door Amerika is een wed
loop met hindernissen. Van dik-
Ondanks alle hitte toch even
een uitstapje: de Grand Ca
nyon het imponerend natuur
verschijnsel, dat jaarlijks miljoe
nen vooral de Amerikanen
zélf trekt. Een excursie op z'n
Amerikaans. In ruim drie uur
heen en terug. Met de
Friendship een half uur vliegen
Colorado zich zag slingeren door worden ingelost. Groot is het aantal De befaamde Basin Street, wijls uren wachten op aanslui-
bezoekers, dat bankroet vertrekt. De waar de blues geboren werden, ting omdat niet alle steden met
de rode verlaten rotspiaie casjno>s hebben een speciaal fonds heeft plaats gemaakt voor een rechtstreekse lijndiensten kun-
wie de okergele Mississippi met ^sticht om hnn thuisreis te kunnen nieuwe straat met moderne nen worden bereikt. De vlucht naar het keiige vliegveldje
zijn ontelbare „bayou's" heeft betalen. flats .En de keldertjes in de rest van Dallas, gedeeltelijk per Cen- Grand Canyon, een half
zien verdrinken in de moerassen
langs de Mexicaanse Golf, wie amsburg. de rijke planterskolo-
even de verlatenheid van de nie in landelijk Virginia van wel -
woestijnen rond Las Vegas heeft eer, als een museum,
ondergaan, de zoutvlakten van
Salt Lake City heeft betreden De houten kolonistenwoningen
en de ruige charme proefde van met de bekende veranda's, de
he, oude westen in Arizona en
wie daarnaast modern Amerika staan er nog steeds. Zelfs in zijn
zag in zijn metropoles als New hotel ondergaat de toerist het
York en Chicago, die zal bea- verleden: het hemelbed^ in zijn
bus-
meer verscheidenheid dan welk
ander land ook.
Historie
hij
„wat de toekomst van het verle
den kan leren", om hem ervan
te doordringen, dat de trots van
iedere Amerikaan zijn vrij
heid niet moeiteloos werd ver
kregen. En met die wetenschap
mag hij dan verder op reis.
Wat iedere bezoeker
verder reist, wordt aanbevolen,
is een bezoek aan Colonial Willi
amsburg, een paar uur rijden
van Washington. Eens
bestuurszetel van Engelands
grootste kolonie in de nieuwe
wereld, later startpunt van de
revolutie. De plaats, waar man
nen als Thomas Jefferson en Ge- werd een vlucht zonder einde,
orge Washington de onafhanke- Twaalf uur lang „boemelen" in
lijkheidsverklaring op papier zet- een door de hitte nauwelijks te
..Boemelen"
De stewardess van de Dakota
van Southern Airways had het
in Atlanta al gezegd: er komt
wat remous onderweg, houdt de
riemen maar vast. Ze had erva
ring boven het beboste gebied
van Georgia en Alabama. Het
vrijheidsoorlog begon. Daarom voor zijn verplichte stops
bewaart de Amerikaan Willi- Soms duurden die niet langer
Amerikanen zeggen de Jtig
■hijnselen, de Grand Canyon, of zoals de
Las Vegas en (aan de andere
grens van Nevada, Reno) zijn er
rijk door geworden. Hier regeert
meer dan elders de dollar.
Dat begint al op de buitenweg,
waar de laatste jaren de meest
luxe casjno-hotels zijn verre
zen: Thunderbird, Stanny Dust,
Desert Inn en (het grootste) Co-
pa Room met plaats voor 1200
gasten, voor wie zich het weel
derigste schouwspel van de we
reld ontrolt.
Hoger nog dan op Broadway
zijn hier de honoraria van de
artiesten. Een Mariene Dietrich
is goed voor een 30.000 dollar
per week. Frank Sinatra krijgt
er nog eens 10.000 bovenop, ter
wijl de pianist Liberace het niet
voor minder dan 50.000 dollar
doet.
Toch zijn de prijzen van ho
tels en restaurants matig. Al
thans, als men de luxe in aan
merking neemt. Voor een goede
zeven dollar logeert men al luxu
eus met bad, radio en tv. Dat
alles om maar zoveel mogelijk
bezoekers te trekken.
Een flink percentage daarvan
zou overigens toch wel zijn geko
men. Niet om te gokken, maar
om te trouwen of te scheiden.
Dat gaat hier zo gemakkelijk
dat de staat Nevada er wereld
naam door kreeg. Overigens niet
helemaal terecht, want ook in
"erscheidene andere staten heeft
men de inkomstenbron onder
kend en de voorwaarden ver
licht. Het trouwen en scheiden
heeft plaats aan de lopende
band. Voor tien dollar „huurt"
men een predikant of pastoor in
clusief kerk en orgel, dan wel
een advocaat. Lichtreclames als
„rechtsaf, bij ons wordt de hele
nacht getrouwd" zijn er echt te
geen miniatuurstadje, maar een
park, waar ook de volwassene
zich vermaakt. Niet vanwege
Hollywood ook, waar de open
luchtstudio's dagelijks honder
den toeristen ontvangen. Ze wan
delen er door Duitse straten, Pa-
rijse pleintjes, oerwouddorpen,
Newyorkse achterbuurten en
kunnen het spookhuis bezoeken,
dat Hitchcock voor zijn film Psy
cho gebruikte. Maar meer dan
facades zijn het niet. Bordkar
tonnen gevels zonder iets er
achter, maar wèl net echt.
Hier aan de koele westkust,
aan het strand aan de baai van
San Francisco is het goed uit
rusten van de snelreis in benau
wende hitte en met de time
table steeds bij de hand.
Twee dagen later is die hitte
weer terug, in de namiddag op
het zinderende vliegveld van
Salt Lake City na een vlucht
met hindernissen over het ruige
westen en aan het slot over de
immense zoutvlaktes en meren.
De stad der Mormonen. De
eerste gang is, uiteraard, na een
verfrissend bad naar de tempel
en de tabernakel, waarvan de
eerste niet, de ander wèl voor
de toerist geopend is. Gidsen lei
den vriendelijk verklarend rond,
men wordt er gastvrij ontvan
gen. Het gebouwencomplex
wijst op rijkdom. De gids, een
jongeman van even over de twin
tig. zegt: onze kerk is rijk. Het
grootste deel van de grond,
waarop de stad is gebouwd is
van de Kerk, de Bank of Utah,
de Spaarbank van Zion en de
levensverzekeringsmaatschappij.
Voorts bezit zij de rijkste ho
tels van het westen, het grootste
dagblad van Utah, Desert News
en de radiozender KSL. En dan
heeft zij ook nog de meeste aan
delen van de Idaho Suiker
maatschappij (met acht fabrie
ken), een flink aandelenpakket
van de Union Pacific Spoorweg
en monopoliseert zij het groot
ste deel van de kleinhandel
in Utah. De kerk beheerst stad
Kosten
De volgende dag een nieuwe
sprong terug. Via een zevental
stops naar Chicago, metropole
aan. ^et van Michigan, een
miljoenenstad. Maar de toerist,
die New York zag, blijft er niet
lang: eenzelfde stadsbeeld, een
zelfde mierenhoop. Aantrekke
lijker voor een laatste opont
houd voor het 15 dagen-ticket
verloopt is Buffalo met zijn Nia-
gara-watervallen. Een nationale
attractie op z'n Amerikaans aan
gekleed met treintjes en souve
nirstalletjes. Maar ondanks die
show een machtig schouwspel,
dat elke toerist graag even mee
neemt voor hij terugkeert in het
warme vochtige New York:
laatste stop in een blitz-trip
dwars door een onmetelijk land.
Een enerverend slot, want wie
Amerika zag zonder New York
te zien (en trek daar maar een
paar weken voor uit), zag niet
alles.
De overgebleven dollars kan
men er gemakkelijk kwijt. Want
duurder dan overal elders in
Amerika, is New York, al zal
men er als men er eenmaal een
beetje de weg kent, nooit die
kapitalen kwijt zijn, die de dol
larkoers zou doen vermoeden.
Dat geldt trouwens voor heel
Amerika. Goede hotels vindt
men buiten New York al voor
zes dollar inclusief radio en tv,
waarnaar men in veel gevallen
zelfs 's nachts kan luisteren en
kijken. Maar aan te bevelen is
wél dan een airconditioned ka
mer te nemen.
Wat het eten betreft: voor het
ontbijt kan men goedkoop te
recht in de coffeeshops. Voor
een anderhalve gulden krijgt
men een uitstekende maagvul
ling. De lunches en diners wor
den het voordeligst opgediend in
de cafetaria voor niet meer dan
vier of vijf gulden. Wil men een
typisch Amerikaanse lunch dan
moet men de hamburgers of
hot-dogs proberen. of een
Western omelette (eieren met
ham, groene peper en uien).
Nog een paar tips: maak in de
grote steden gebruik van het
openbaar vervoer, de autobus of
de ondergrondse. Gebruik even
tueel taxi's in Washington en
New York. Hun tarieven zijn de
laagste van heel Amerika, zelfs
nog lager dan die in Nederland.
En heeft men iets uit de winkel
nodig, zoek dan de „eenheidsprij
zen-warenhuizen" Woolworth of
Kresge, of zoals de Amerika
nen ze noemen „five and ten
cents stores". De goedkoopste ar
tikelen kosten 25 dollarcents en
zijn hier voordeliger dan in spe
ciaalzaken of in drugstores.
Kleingeld op zak te hebben is
ook belangrijk: pennies (cent),
nickels (stuivers), dimes (dub
beltje) en quarters (kwartje).
Ze komen goed van pas voor de
fooien, aan de kruiers bijvoor
beeld op de luchthavens, waar
van men vele malen gebruik zal
moeten maken.
Een Amerikaanse hoeft niet
veel duurder te zijn dan een Eu
ropese vakantie (als men het tic
ket naar New York eenmaal op
zak heeft en in aanmerking
neemt dat men monsterafstan
den aflegt). In Nederlands geld
uitgedrukt betaalt men voor de
hotels meer. maar voor het le
vensonderhoud minder dan in
Europa. Zelfs cigaretten hoeft
men niet mee te nemen: ze zijn
daar goedkoper dan hier.
En tenslotte (voor hen,
die direct willen opstap
pen): neem aan bagage al
leen het hoogst noodzake
lijke mee. Amerika is 's zo
mers heet en de afstanden
zijn lang. Ook al gaat men
per vliegtuig, sjouwen moet
men altijd. Maar als men
er dat voor over heeft wacht
een gegarandeerd enerve
rende reis.
