Ingrijpende wijzigingen1 Er kan maar één Amerikaan de allerbeste zijn! JUNKERSV AMSTERDAM GEEN „STAD" MEER? Staatssecretaris heet straks onder-minister Sindsdien kleine correeties Alleen vóór 1922 veel wijzigingen Indringers knevelden vrouw (45) Beginselverklaring niet in Grondwet Beperking tot de hoofdzaken Huurverhoging voor 1967 moet doorgaan NAVO niet naar ons land Losgebroken aap plukte kuiken j Philip i Morris mieuwe leidse courant 9 DINSDAG 10 MEI 196« l'ROI 1 V I 1 11 UW l GRÜNDWLT NIETS OVER OMBUDSMAN EN OVER EERSTE KAMER MET 21 JAAR IN PARLEMENT REGENT VERVANGT KONING DEN HAAG „De koning wordt beëdigd en ingehuldigd in een verenigde vergadering van de Staten-Generaal. De wet stelt nadere regels vast". Zo luidt arti kel 22 van de Proeve van een nieuwe Grondwet. In de bestaan de grondwet wordt de inhuldi ging besproken in artikel 52. Hier in staat: „De Koning, de Regering aanvaard hebbende, wordt zodra mogelijk plechtig beëdigd en ingehuldigd binnen de stad Amsterdam, in een open bare en verenigde vergadering der Staten-Generaal". Het is niet onmogelijk dat dit nieuwe artikel de gemoederen in beweging zal brengen. Zoals be kend is de aanduiding „de stad Amsterdam" een uitzondering op de regel dat de Nederlandse wetgeving sedert 1848 slechts ge meenten kent. Voor geboren Amsterdammers is dit grond wetsartikel de bevestiging van hun opvatting dat buiten de hoofdstad slechts provincialen wonen. Gelukkig voor de hoofdstedelingen staat in de toe lichting een zin, waar zij zich wanneer de kwestie ooit ter spra ke wordt gebracht op beroe pen. „Met deze opdracht wordt overigens niet beoogd dat de wetgever een andere regeling zal treffen dan thans geldt", le zen we op pagina 79 van de (Van onze parlementsredactie) DEN HAAG De vandaag versohenen Proeve van een nieuwe Grondwet legt een sterk accent op de individuele vrij heidsrechten, de zogenaamde grondrechten. In de toelichting op het stuk wordt duidelijk gemaakt dat de samenstellers de interna tionale ontwikkeling van de grondrechten voor ons land hebben doorgetrokken. Zij wjjzen er op dat Nederland het verdrag van Rome tot bescherming van de rechten van de mens en de funda mentele vrijheden ondertekend heeft. In enkele arresten van de Hoge Raad is bepaald dat de rechter wettelijke voorschriften aan het Verdrag van Rome mag toetsen. Toetsing aan de grondwet is hem niet toegestaan. In de Proeve zijn de grondrechten systema tisch in het eerste hoofdstuk bijeengebracht. Zij worden omschre ven als „waarborgen tegen inbreuken door de overheid". In aan sluiting op de Europese ontwikkeling wil men de rechter voor dit eerste hoofdstuk van de grondwet wel het toetsingsrecht toe kennen. De Proeve heeft het zogenaamde proccessieverbod het houden van godsdienstoefeningen buiten gebouwen en besloten plaatsen in beginsel uit de grondwet gelicht. In de Proeve krijgt de wetgever de opdracht een regeling te treffen tot verbod van een processie, indien dit ter handhaving van de openbare orde is vereist. Zo- langs deze wet er niet is, blijft de thans geldende regeling van kracht. Dit houdt in dat processies slechts ge oorloofd zijn op plaatsen waar zij sinds 1848 naar wetten en reglementen zijn toegelaten. Ook de onderwijsvrijheid is onder de individuele vrijheidsrechten opgeno men. Het artikel is zo geredigeerd dat ook wettelijke voorzieningen ten aan zien van bijv. rij- en dansscholen mo gelijk zijn. De waarborgen tegen willekeurige inhechtenisneming zijn uitgebreid tot elke willekeurige vrijheidsontneming. Ieder die anders dan krachtens rechter lijk bevel van zijn vrijheid wordt be roofd, krijgt het recht om aan de rech ter zijn invrijheidsstelling te verzoe- SER De SER krijgt in de Proeve een plaats onder de adviesorganen. Hier mee wordt op een reeds jaren aan de gang zijnde ontwikkeling aangesloten. Dit orgaan zal kunnen adviseren over sociaal-economische onderwerpen. Vol- De titel staatssecretaris is in de Proe- ve gewijzigd in „onderminister". Deze titel geeft volgens de sa menstellers van de Proeve duide- lijker het karakter van deze funktie aan. Het thans bestaande artikel 21, dat de Koning verbiedt een vreemde Kroon te dragen, heeft onder de huidige omstandigheden geen reële beteke nis meer, aldus de rechtsgeleer den. STATEN-GENERAAL De Proeve handhaaft het twce-Ka- merstelsel. Zij acht de denkbeelden over de positie van de Eerste Kamer te onge lijk gericht en te weinig diepgaand toege licht om op dit punt een struktureie wijziging voor te stellen. Het stuk gaat er van uit dat de Staten-Generaal een I eenheid vormen en een zelfstandige posi- jtie ten opzichte van de regering inne- jmen. Een groot aantal onderwerpen, be- trekking hebbend op de wetgevingsproce- I dure. wordt derhalve aan het Reglement van Orde van de beide Kamers overgela- Ook het kiezen van een voorzitter blijft aan de Kamers voorbehouden. Mo- j men teel richten zij hiertoe een voor- 'dracht aan de Koningin. Door de moge- gens de toelichting achten de_ _a- Ujkheid te scheppen dat beide Kamers in menstellers het niet nodig om de Raad van State als adviesorgaan voor alle wetsontwerpen te behouden. De ge wenste taakverdeling wordt aan de wetgever overgelaten. Voorts is de mogelijkheid geopend om bij tijdelijk verblijf van de Koning buitenslands, zijn bevoegdheden door een regent te laten uitoefenen. De staatsrechtelijke verhouding tussen Koning en ministers is tot uitdruk king gebracht in de woorden: De ministers vormen tezamen met de Koning de regering. De Koning treedt op als hoofd van de regering. Hij benoemt en onslaat de mi- erenigde vergadering over wetsontwer pen kunnen besluiten, hopen de sa menstellers van de Proeve een aantal bestaande bezwaren tegen ons twee-Ka merstelsel te kunnen wegnemen. VERKIEZINGEN Over de verkiezingen merkt de Proeve op, dat deze dienen te geschieden met inachtneming van het beginsel van de evenredige vertegenwoordiging. De huidi ge Grondwet spreekt over ..de grondslag van de evenredige vertegenwoordiging". Deze nieuwe formulering is bedoeld ..om duidelijk te stellen dat met evenredig heid niet bedoeld is de evenredigheid tot in hoogste graad van wiskundige per- Voorts wordt voorgesteld de leeftijd waarop men lid van het Parlement kan zijn. te verlagen van 25 tot 21 jaar. Uitsluiting van het actieve kiesrecht als gevolg van een veroordeling wegens bedelarij, landloperij of openbare dron kenschap is in de Proeve vervallen. De samenstellers menen dat deze gevallen niet (meer) in zodanige omvang voorko-1 men dat de grondwet hier aandacht aan moet besteden. Van de thans voorgeschreven wetge vingsprocedure zijn een groot aantal for mele voorschriften vervallen. De Proeve wil ook aan de Eerste Kamer het recht I van initiatief geven. RECHTSPRAAK De Proeve laat de wetgever de keus om de rechtspraak op te dragen aan de rechterlijke macht, dan wel aan rechters die niet tot de rechterlijke macht beho ren. Het opleggen van vrijheidsstraffen en het beslissen in burgerlijke geschillen blijft echter aan de rechterlijke macht voorbehouden. Over het administratief beroep en de ombudsman zijn geen bepa lingen opgenomen. De grondwettelijke voorschriften voor provincie en gemeente zijn tot een mini mum beperkt. Aan een uitgebreide rege ling zoals in 1848 is volgens de toelich ting thans geen behoefte meer. Nadere uitwerking wordt geheel aan de wetge ver overgelaten. Deze bepalingen zijn in de Proeve met een artikel over de water schappen en een artikel over de lagere openbare lichamen tot één hoofdstuk ver- De procedure tot wijziging van de grondwet is gehandhaafd. De samenstel lers achten het niet mogelijk de bezwa ren tegen het huidige stelsel weg te ne men zonder tegelijk te breken met de bijzondere waarborgen waarmee een grondwetsherziening is omgeven. (Van onze parlementsredaktie) DEN HAAG De grondwet dient beperkt te blijven tot hoofd zaken. Het gaat in de constitutie om voorschriften voor de over heidsorganen en de verdeling van bevoegdheden over deze organen. Daarnaast wordt aandacht ge schonken aan de grondrechten, die het overheidsoptreden be perkingen opleggen. Niet-juridi- sche bepalingen, zoals een om schrijving van de doeleinden der staatsaktiviteit, horen er niet in thuis. Dit is kort samengevat het uitgangspunt dat de samen stellers van de vandaag versche nen „Proeve van een nieuwe Grondwet, bij hun werkzaamhe den gekozen hebben. In de Proeve is een andere metho de gevolgd dan destijds door de staats commissie Van Schaik. In 1953 deed deze commissie een voorstel tot her ziening van de grondwet. Volgens Van Schaik c.s. moet uit de Grondwet de historische ontwikkeling van de staat kundige strijd blijken. Voorts wilde deze staatscommissie in de constitutie; vormgeven aan de gewenste staatkun- dige ontwikkeling. „Niet noodzakelijk" De samenstellers van het grond- wets-ontwerp achten het niet juist om in de constitutie een preambule op te nemen. Destijds werd vanuit de staatscommissie Van Schaik, bij minderheidsnota, gepleit voor het opnemen van een ongenummerd, in leidend artikel in de Grondwet, dat huns inziens moest luiden: „Het staatsbestel van het Koninkrijk wordt gedragen door de erkenning van God als Schepper en Bron van het recht". In de toelichting op de Proeve wordt een dergelijke beginselverkla ring in strijd geacht met het karak ter van de Grondwet. Bovendien zijn de samenstellers van mening dat zo'n bepaling in ons land een bron voor discussie wordt. Dit acht men niet noodzakelijk en in strijd met de verhevenheid van de gedachte die in deze preambule uitgedrukt wordt. Speciale grondwettelijke voorzienin gen voor het staatsnoodrecht zijn in de Proeve niet getroffen. De samen stellers achten een dergelijke regeling niet praktisch. Zij wijzen er op dat in tijden van oorlog of oorlogsgevaar dik wijls ook van het noodrecht afgewe ken moet worden. In slechts één arti kel wordt de wetgever opgedragen maatregelen te treffen. Alleen de rich ting, niet het karakter van de moge lijkheid tot afwijking van de Grondwet is hierin aangegeven. In de toekomst een tekort aan Kroonleden? i GRONINGEN Het hoofd van het I zusterhuis behorende bij het sanatorium Beatrixoord, mej. T. W„ is op haar bed vastgebonden, toen zü twee indringers in haar zit/slaapkamer had ontdekt, die op zoek waren naar bult. De heren gingen rustig door toen ze de 45-jarige zuster hadden gekneveld en ze ^noemde «,.db«ir.,e» werd vergen»*- 1948 enkele kelijki. Voorts werden in 1946 correcties aangeoracht die verband hiel den met de Indische kwestie. In het iaatst genoemde jaar werd onder meer een apart hoofdstuk met overgangsrecht voor de overzeese gebieden toegevoegd. De grondwet werd toen „opengehakt." Ingrijpend (Van onze parlementsredactie) DEN HAAG Met de publica tie van de „Proeve van een nieuwe grondwet" is aan de ge schiedenis van onze constitutie een belangrijke episode toege voegd. Voor de eerste maal is een poging gedaan een algemene ge- dachtenwisseling over de grond wet te bevorderen. Twaalf jaar ge leden, op 6 januari 1954, bood de staatscommissite-Van Schaik de regering een rapport aan, vergezeld Sis|®;ieètleva^nsVHjd.rdeUikheid vormden van een ontwerp-grondwet. Haar -- - - 1 voorstellen hebben echter niet ge leid tot een algehele grondwets herziening- Wel kwamen er enkele partiële wijzigingen: in% 1953 en 1956 over bet sluiten van interna tionale verdragen en in 1963 de verlaging van de kiesgerechtigde leeftijd- De buit die zij hadden gevonden was overigens niet zo groot, nl. veertig gul den. De politie, die over nauwkeurige sig nalementen van de daders beschikt, ver moedt te maken te hebben met verpleeg den uit een psychiatrische inrichting in Friesland. De zuster, die doodsangsten had uitge- Ingrijpende grondwetswijzi- staan omdat ze vreesde elk ogenblik te gingsn dateren van voor 1922. Tussen I worden gewurgd, wist na het vertrek der 1815 en 1848 ging het hierbij om de indringers, los te komen onderlinge verhouding tussen Koning en alarm te slaan. Staten-Generaal. De vereniging met Bel- gië bracht ons in 1830 het Tweede-Ka-1 merstelsel. Het budgetrecht en de mi- vervolgens Engelse fotografen hebben dit aardige toetje uitverkoren als te be horen bij Miss British Profile, waarmee ze bedoelen een „goede door snede van een aantrekkelijk meisje" aangewezen te hebben. Ze is 23, heet Heather Brown en mag naar de VS om daar Engelse industriële produkten te helpen afzetten. Kath. Werkgeversverbond: Loonstop nu ongewenst (Van onze soc.-econ. redactie) DEN HAAG Het bestuur van het Nederlands Katholiek Werk gevers Verbond is van mening dat de aangekondigde huurverho ging in 1967 in elk geval doorgang moet vinden. Dit is gistermiddag meegedeeld op een persconferen tie ter gelegenheid van de ver schoning van het jaarverslag- 1965 van het verbond. Sinds 1922 is de constitutie slechts kele malen op bepaalde punten ve: derd. In dat jaar werden onder andere deJn (i Nadat in 1840 de strafrechterlijke nisteriële verantwoordelijkheid en de twee-jaarlijkse begroting was ingevoerd, bracht 1848 de politieke verantwoorde lijkheid voor de ministers en de jaar lijkse begrotingen. Voorts werd bij deze belangrijke herziening vastgesteld dat de Tweede Kamer, de Provinciale Staten en de gemeenteraden rechtstreeks zouden worden gekozen. Schoolstrijd Tussen 1848 en 1917 waren het alge meen kiesrecht en de vrijheid van onder wijs de belangrijkste punten voor een wijziging van de grondwet. In 1887 wer- ministers zonder portefeuille mogelijk ge maakt. In twee nieuwe hoofdstukken kre gen de openbare lichamen voor beroep en bedrijf en de vaste colleges van ad vies en bijstand een plaats. De procedure voor het wijzigen van in de grondwet De samenstellers der Proeve voe- DEN HAAG „Het is wel de vraag ren twee bezwaren hiertegen aan.of er op den duur voldoende voor- Naar hun mening wordt de Grond- aanstaande figuren in den lande gevon- wet op deze wijze te lang en te ge- zuj]en worden die als Kroonlid detailleerd. Bovendien vinden zij dat van de Sociaal-Economische Raad be de constitutie haar specifieke karak- rejd zjjn zici1> Zoals geschied is, te la ter verliest omdat ze te veel gewij zigd en aangepast moet worden. In de Proeve wordt een poging ge daan om de grondwet te beperken tot hoofdzaken. Zonder de historische con tinuïteit op zichzelf te verbreken kreeg de aktuele betekenis de nadruk. Het stuk is korter en voornamelijk be perkt tot juridische zaken. Beknopt ten desavoueren door de regering, wanneer de politieke situatie een meer derheidsstandpunt van de SER voor de overheid onaantrekkelijk maakt". Dit schrijft het Nederlands Katho liek Werkgevers Verbond in zijn jaar verslag over 1965. Gedacht wordt hier bij met name aan het interim-advies van de SER over het systeem loonbe- leid van eind 1965 dat. zoals bekend, i de minister van sociale zaken en Dit heeft tot gevolg gehad dat de volksgezondheid, dr. G. M. J. Veld- regeling van het inkomen, de beëdi- j kamp. naast zich neerlegde, ging. de inhuldiging en de voogdij van Volgens net NKWV wordt het be de Koning aan de wetgever is opgedra-j leid van de drie vakcentrales meer gen. dan voorheen bepaald door de overwe- ging dat. de belangenbehartiging voor Een aanzienlijke verkorting van de de leden als zodanig onmiddellijk her grondwetstekst is bereikt bij de hoofd-kenbaar moet zijn. Door deze stukken over de wetgeving: en de nro- vincie- en gemeentebesturen. Ook is DEN HAAG De Nederlandse re gering heeft zich niet als gegadigde aangeboden en is niet als zodanig aan gezocht voor vestiging van NAVO-in- stellingen. voor zover die niet in Frankrijk kunnen blijven. Dit blijkt uit het antwoord van de minister Luns (buitenlandse zaken) op desbetreffen de schriftelijke vragen van het tweede kamerlid de heer Slotemaker de Bruine (PSP). In antwoord op de vraag of de rege ring heeft overwogen of zal overwegen dat vestiging van dergelijke instanties in tijden van internationale spanning het gevaar voor de gehele bevolking ten zeerste zal vergroten, antwoordt minister Luns dat bij het overleg tus sen de bondgenoten wordt gezocht naar een uit het oogpunt van de gemeen schappelijke defensie doelmatige op lossing. De minister herinnert eraan dat het bondgenootschap in de eerste plaats gericht is op het voorkomen van oorlog en internationale spanning. Verder had de heer Slotemaker de Bruine onder meer nog gevraagd hoe de regering zich bii een eventuele ves tiging van dergelijke instellingen denkt te vereewissen van de aanvaar ding of de afwijzing door de bevolking. In minister Luns' antwoord wordt ge zegd d't de regering zich in het over leg laat leiden door de overtuiging dat een dop'^atig d°fe^=iebele:d in NAVO-1 kader de steun heeft van de overgrote j meerderheid van het Nederlandse volk. AMSTERDAM Univ bei' overgebracht. Tenslotte bracht wefcgevt 1917 de IinanclCÏe v., ...- baar- en bijzonder onderwijs alsmede al gemeen kiesrecht voor mannen met de mogelijkheid van vrouwenkiesrecht. Dit laatste werd in 1919 wettelijk ingevoerd en in 1922 in de Grondwet vastgelegd. De vandaag verschenen Proeve wil voor het eerst sinds 1848 een volledig nieuwe Grondwet voorbereiden. In de toelichting wijzen de samenstellers ech ter op een belangrijk verschil. Het jaar 1848 bracht een andere opzet van de staatsorganen dan tot dan toe bekend was. De Proeve wil daarentegen aanslui ten op de bestaande staatsinrichting. Historische en overbodig geworden bepa lingen kunnen, aldus de samenstellers, nu echter wel verdwijnen. over'n béste geiser gesproken...! Beknibbel niet op 'n radiator. één Junkers cv-gasgeiser t heeft capaciteit voor een huis. Warm in een wip, goedkoop f in aanleg en tevreden met een plaatsje in een kastl Verwacht u anders van Junkers {met 86 jaar l ervaring in geisers, geisers, geisers, geisers, geisers...)? UTRECHT Een losgebroken aap heeft zondag in een woning in Utrecht een grote ravage aangericht. De bewoners waren niet thuis toen de aap kans zag zijn kooi te verlaten. Hij gooide bloempotten kapot, smeet bananen in het huis rond en haalde de parkieten uit een kooi. De beesten kneep hij dood. Buren waarschuwden de politie. Toen zij binnenkwamen, was de aap bezig een kuiken te plukken. De politie zette de vernielzuchtige aap weer achter slot en grendel in zijn kooi. C f": een andere indeling gemaakt. De Proe ve heeft acht hoofdstukken met in to taal 90 artikelen. De huidige grondwet derde houding zijn de werkgevers ge- dam Genromoveerd t. doet. in de yltrTaTvZZZ' 'Sdten pro'&iflD?b°et™ leggen. „Meer dan oorheen stellen kcnjs van de kosteninformatie voor de' wij grenzen aan de concessies, waar- besluitvorming. Promotor was: prof. dr. toe wij bereid zijn", aldus het NKWV. j. h. v. d. Schroeft Philip Morris wordt om het internationale niveau van zijn zuivere melange ook in Nederland steeds meer gerookt. 20 stuks f 1.50 Zoals wij gisteren berichtten zou de vakbeweging bereid zijn de loonsver hoging van volgend jaar in overeen stemming te brengen met de te ver wachten produktiviteitsstijgingwaar door de loonstijging beperkt zou blij ven tot ca. 5 procent. In bedrijfs takken waar grotere loonsverhogingen mogelijk zijnzou het gedeelte boven die 5 procent tijdelijk ten behoeve van de werknemers geblokkeerd moeten worden, zodat er een rem op de beste dingen zou komen en het geblokkeer de geld aangewend zou kunnen wor den voor de financiering van investe ringen en overheidsuitgaven. Eén en ander echter op voorwaarde, dat de aangekondigde huurverhoging geen doorgang zal vinden ef^de voor genomen invoering van de arbeidson geschiktheidsverzekering, alsmede de volksverzekering tegen zware ge neeskundige risico's eveneens uit gesteld zullen worden, omdat anders (door de looncompensaties) van de 5 procent praktisch niet reëels zou over blijven. Het NKWV vindt nu, dat aan de huurverhoging in elk geval niet ge tornd mag worden, „omdat die voor de huiseigenaars echt noodzakelijk is. Zij hebben er al te lang op ge wacht en toen in het parlement over eenstemming was over de noodzaak van een huurverhoging van 20 pro cent, is deze al in tweeën geknipt voor 1966 en 1967". De voorzitter van het NKWV, mr. P. M. H. van Boven, verklaarde in de zelfde persconferentie dat hij het thans ongewenst acht een loonstop af te kon digen. „Minister Veldkamp heeft steeds gezegd, dat hij cao's, die in de gevarenzone komen, zou afkeuren. Over een drietal moet hij deze week beslissen. Laat hij er eerst maar eens een paar onverbindend verklaren; dat wordt hoog tijd, want het is al 9 mei en er is nog steeds niet definitief inge grepen", aldus mr. Van Boven, die het niet eens was met verwijten van vak bewegingszijde dat het Cllege van Rijksbemiddelaars met twee maten zou meten, omdat het college zich aan de richtlijnen van de minister heeft te houden. De huidige loonpolitieke spelregels noemde de heer Van Boven een „onge lukkige zaak". Hij meende dat werkge vers en werknemersorganisaties op nieuw moeten zoeken naar een sys teem van loonvorming dat zo goed mo gelijk werkt. De voorzitter verklaarde zich evenwel tegenstander van een sys teem, waarbij de loonvorming in han den van de bedrijfstakken wordt ge legd, zoals nu het geval is. Het verheugde mr. Van Boven, dat het NKWV en het Verbond van Prot. Chr. Werkgevers besloten hebben (naar de voorzitter van het VPCW onlangs heeft meegedeeld) een nauwe re samenwerking aan te gaan, zowel tussen de secretariaten als tussen de besturen van beide organisaties. „Dat zoiets op politiek en op ander terrein blijkbaar moeilijk gaat, mag ons niet verhinderen alvast deze richting uit te gaan zo zei hij. Kamerlid vraagt naar fout in examenopgave DEN HAAG -- noc is het mogelijk m fC- schrifteIijke opgaven voor goniometrie en analytische meetkun- -Ü' "Dhet eindexamen S.vmnasium B staan zetfout is blijven Dit heeft het Tweede Kamerlid Van Bennekom (a.r.) schriftelijk gevraagd jaan staatssecretaris Grosheide (onder- jwijs en wetenschappen). Het Kamer- - lid is van oordeel dat alles moet wor- I den gedaan dat examenkandidaten, in voor hen toch al spannende dagen, ex- 'ra moeilijkheden te verwerken krij- igen. De heer Van Bennekom wil voorts weten wat de staatssecretaris denkt te doen om dergelijke vergissin- gen te voorkomen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1966 | | pagina 9