Muziek hoort bij film
als water bij vis
Reisverhaal van
Alfred Kossmann
ROELAND KONING.
werk in eigen huis
Rudolf Hagelstange kant
zich tegen massamens
Veelzijdige
studie over
filmmuziek
van Deetman
CULTUREEL
VENSTER
ZATERDAG 7 MEI 1966
een muzikaal mens bent ongetwijfeld. Ik kan me dan
zelfs voorstellen, dat de filmmuziek U bijblijft lang nadat U
de hele film totaal bent vergeten, maar anderen zullen moe
ten bekennen, dat soms van de muziek niets tot hen is door
gedrongen. Soms is dit een bewuste afweerhouding: er wor
den zulke abominabele geluiden geproduceerd, dat men ze
niet eens meer hoort", maar heel dikwijls is de muziek zo
in het beeld opgegaan, dat zij als het ware ge-absorbeerd is
en daarom onhoorbaar" werd. Mij overkomt het vaak, dat
ik de muziek niet hoor.
De keren, dat ik filmmuziek
bewust heb gehoord kan ik tel
len. De eerste keer moet al
meer dan veertig jaar geleden
zijn. Met een schoolvriendje be
zocht ik toen een middag de
bioscoop Rialto in Amsterdam,
toen nog door ons om een
mij onbekende reden Het Stin-
kerdje" genoemd. Daar werd
getoond, hoe de dichter en lied
jeszanger Speenhoff, (door de
meneer in de zaal die tekst en
uitleg gaf eerbiedig ,,de oude
bard" genoemd), graag in Lim
burgs dreven verbleef. Telkens
als Koos met de kijker het
glooiende Limburgse landschap
aftuurde. speelde de piano
„Waar in 't bronsgroen eike
hout". Dat lied kende ik. De
muzikale „illustratie" sprak me
extra aan, omdat ik tot nu toe
enkel maar films had gezien bij
het Leger des Heils. Daar wer
den de films alleen maar sec
gedraaid. Van tijd tot tijd on
derbroken, omdat de Heils
soldaat meende dat er door de
jongens gerookt werd. Het licht
ging dan aan en al snuivend
liep de goede man langs de
rijen om de jeugdige roker te
betrappen. Dat hukte nooit, maar
wij 7 a 8-jarigen die toch niet
rookten hadden een vreselijke
hekel aan zulke raddraaiers die Koloniaal Instituut,
ons het filmgenot beroofden.
Die films bij het Leger des Heils
waren nooit ..christelijke" films;
ze werden alleen maar getoond
I om de kinderen in de Amster
damse achterbuurt, waarin ik
opgroeide van de straat tej hou-
den en ze de weg naar het
„zaaltje" te leren.
bun wording, »ijn. De meest come- schrijfpogingen of plannen. Een er niet mee doorgaan. Inderdaad:
rirhtinr die zakenman piekert tijdens zijn va- wie gevoel heeft voor compositie
quente poging ,n de*e richting die kgntie Qver nieuwe pr0jec- en evenwicht in een geschrift er-
Ik ken, Is het ook In deze kolom- ten o{ hij gaat op een eilandje vaart tegen het einde van het
men onlangs besproken boekje zitten om een bepaald plan eens boek. dat er te veel mogeüijkheden
van Hector-Jan Loreis Is de boe- op zijn gemak door te denken. Al- van achtergrond zijn gekomen, zo-
leen: de zakenman heeft geen tijd dat de figuur van Lize bij zoveel
lijn over de nok? (Brugge i»t>oi, Qm een versiag te schrijven waar- milieuwisselingen haar zin verliest
geschreven over de jn de landschappen en het pieke- of althans in de ogen van de lezer
li «en roman" (Paul ren tegelijk of om de beurt verbleekt.
verschijnen. Een auteur kan dat
wel doen, waarbij hij natuurlijk
Bij Kossmann ligt ie zaak niet het risico loopt dat er van het UeTOnaTie
ingewikkeld niet zo op de werkelijk schrijven van het boek
u -g. Uk? herinnerin- MOGELIJKE MOORD van
het reisdoel m de boek kant en klaar- aan delezer ont L&e.figuuI, Het slot
is. ..Om mijzelf zou belegeren, *>u die roman m yan reisverh*al wordt ge_
naar het eiland de geest van ae i.ezer toen niet j—
ALWEER een boek waarin
een romanontwerp mee
speelt. Dit was immers het mislukking
geval in de romans HET de wispeiaeret.
GANGSTERMEISJE van
Remco Campert en DE ON-
MOGELIJKE MOORD van -
?f°'deede to,n°ik Si"T Vestdi)k. 2eer onlangs "iL dat I
chter m'n oren °P ^eze pagina besproken, eerste plaats K
p prhter wn Het is waar: Kossmanns KOSz^nomDi
gen op te halen? Zal
zijn, wat ik dacht of
nog niet droog achter
Inderdaad. Er is echter
medewerker «ou ..»u»v
Haagse Courant, heeft zojuist in ve van Em. Querido S Ultge-
de Reflecta-reeks van de Kath. yerij N.V., Amsterdam, 141
Film Actie een brochure het K1_ 7 Qn»
licht doen zien: „Filmmuziek" ge- blz., 7,yU) IS geen roman,
heten, die nu eens precies vertelt, Maar tussen de verslagge-
luw inVfita rif to 10 hLStS: ™g van eiSen ervaringen en
ken wordt hier een bijzonder de roman met autobiografi-
instructief overzicht gegeven van sche inslag loopt tegenwoor-
Serine, dig slechts een flauwe grens,
pagina's vol van in menig opzicht
Kos-r
werken i
PP. vormd door enkele bladzijden die
maar het e'nde zouden kiuinen zijn ya
u-, j. rhaal. C
1 een 8'
Wil Iïïët creëren Hii wil een poos lukkige. althans handige afronding
ir. een illusoire wereld vertoeven, ln' auhnn< ^hniftechJïisfh
een die hij bereid is, zolang hij leest, *"hnisch ÏÏfiïïLJdit
.nos voor werkelijkheid aan te zien. Besproken, detoneert dit einde. De-
hij blijft e
„Ik wilde v.. -
boek dat ik in Amsterdam was voor werkelijkheid
begonnen, een briljant boek Hu wü eten, en met koken.
over een jonge kunsthistoricus, -p VppI
Karei, die verliefd werd op een Ie veei
mooie studente, Lize, maar na
een kinderloos huwelijk van een
verrassend nieuws.
Men kan ke. verschijn,.!, da, jaar of vijftien ging allee mis. VK? 3to*l
afsluiting zou dan gerechtvaar
digd zijn geweest, indien het ro
manontwerp een soort voortbewe
gende kracht in de reisbeschrijving
Dus vallen romanontwerpen in geweest zou zijn: de „haunting
of zoals hier in een idea die de schrijver van plaats
romanontwerp in
werd Karei op een ander
i sta-
.UUI.U oo_ creative mood. Het piekeren en den bijn
Verrassend niet alleen waar het meedoet weer eens tegenkomen hefd, ik wist nog mei op een tobben over bet te schrijven boek dia w een sciiciiyiugspiute».
anecdotische nieuwtjes uit het ou: i°n0en °f een meisje' en riw-de wordt de verklaring van voor-
Lize in haar eentje naar Grte- hoofdsrimpels en van een zoeken- Maar op dit niveau heeft da inte-
kenland en Turkije" (bl. 45). de uitdrukking in de ogen. Een gratie van romanontwerp en toe-
verder strekkende functie behoeft ristische belevenissen niet plaatsge-
het romanontwerp in de roman vonden. Over hlijft een zeer
niet te vervullen. Dit houdt in, dat leesbaar staal van literaire
i het nadenken over de mededelingen over het ontwor- reisbeschrijving, waarbij de Jour-
- - Den boek pinnen zekere grenzen nalist profiteert van da literator
zonder nu direct de behoefte te
voelen dat verschijnsel te verkla
ren. Dr. S. Dresden schreef
de verleden betreft, bijv. dat
die eerste film muziek werd ge
maakt om.... het geluid van de pro
jector en de zaalgeluiden te ,n zijn stud,e Wereld in woorden R;_;rn
overstemmen, maar ook waar het m,oce, u_. KISICO
de principiële bezinning op het
het ontworpen boek vallen samen, pen boek pinnen
(Den Haag 1965),
de filmmuziek betreft. In vlug wil nazoeken op de bladzij
dit verband herinnert Deetman den 132 en 133. Hij zegt daar dat Voor
eraan, dat naar het woord van h accent verschoven is van het dat op reis
Ruttmann de lichtmuziek het ve- j_Vi_
zen van de «lm is, In dit verband vinden naar hel zoeken --
hebben verschillenden (Deetman wereld. Men zoekt structuren die w}sselendê achtergronden. Er is zelf,
heeft de vindplaatsen nauwkeurig eigeniijk bestaan in hun eigen ont- niets tegen dat de reisbe—
wikkeling en ontplooiing, die, In tevens de beschrijving
grenzen
auteur is het heel reëel móeten"''blijven.' **Mijn indruk is. die hij tegelijkertijd is.
romanontwerp dat die grenzen in Kossmanns
dat hij Reisverhaal enigszins zijn °v®]> Reizen
zijn nauw ver-
i ik juist giste-
van filosoferen
.41 Johon en „Sunny Boy"
Luther
het toen te. liepen de tranen me over de
nog heerlijk rook naar verse verf wangen. Vele jaren heb ik dat Son.-
en metselkalk, want het gebouw ny Boy kunnen zingen als ware ik
was nog nieuw. Daar werd een the singing fool zelve. Diezelfde
film vertoond over Maarten Lu- middag ging er als voorfilm,
ther. Een violist en een meneer ook spiekend. een filmpje van
aan een vleugel speelden voortdu- een clown, die op een gitaar speel-
rend „Een vaste burcht" en dat de. Halverwege de film sloeg hij
deed je geuzenhart goed, want iets zo hard. dat er een snaar brak en
van de idealen van de Her- tot de dag van heden weet ik nog
vormd-Gercformeerde Staatspartij niet of dat er
van ds. Lingbeek was ook tot onze het een ongelukje was .dat men of
jonge oren overgewaaid. Na afloop niet opgemerkt had. of maar niet
de film gingen de mensen
nagegaan) gewezen op de affiniteit
van het ritme van beelden en mu
ziek (geluid).
De film schreeuwt als het ware
om muziek of beter gezegd: geluid.
De „sprekende" film moest wor
den uitgevonden. Dat lag in het
wezen van de uitvinding zelf .Stil
te in de film is een beklemmend
iets. Daarom besluit Huib Deet
man zijn studie met een citaat van
Fritz Kempe: „De stilte in de film
is een vingerwijzing naar het be-
cucu „ee. .u, Y?"„he' b,h'US;'"
bij hoorde, of dat de stilte krijgen de beelden
- - weer hun magische waarde, zodra
woorden en muziek zwijgen her-
zuchten en daden hun bete-
veranderd had, omdat film-
De tweede keer, dat filmmuziek klappen en de violist en de pianist maken toch al zo duur was. Het kenis
me wat te zeggen had. was in het stonden als knipmessen te buigen, filmvak kennende geloof ik dat
Het was de eerste keer van m'n het laatste het geval was.
leven, dat ik mensen zag buigen. De tweede sprekende film was
Ik vond het een koddig gezicht, „The Showboat", wederom in het
maar ook vreselijk overdreven. Amsterdamse Tuschinski, waar ik gemene zin aan bi] de definitie
i toch voor de film geko- hoog vanuit de hanebalken het
De Nederlandse dichter en
essayist drs. G. Kamphuis,
hoofd afdeling kunstzaken in
Den Haag, hoopt de 8ste mei
zijn 60ste verjaardag te vie-
G. KAMPHUIS
Camilo J. Cela, Spaans
realistisch romanschrijver,
iciens boek „Het huis van
Pascal Duarte" in veertien
talen is vertaald wordt te
Palma de Mallorca de 11e mei
50 jaar.
De bekende Nederlandse
schrijver over het circusleven
Jo van Doveren te Amster
dam mag op de 14e mei zijn
65ste verjaardag gedenken.
Eveneens 65 jaar, op 16 mei,
wordt de Prot. Chr. roman
schrijver P. J. Risseeuw in
Den Haag.
Ordenen
Huib Deetman sluit zich i
Eens in de vijf jaar houdt
de inmiddels bejaarde
kunstenaar Roeland Koning,
hw .w-k JB o Strawinsky, die het compo- open hof. Dan -stelt hij
de muzikanten gingen feest van de film en geluid ga- neren het „ordenen van tonen" gedurende een maand zijn
scheef, vond ik.
Van m'n verdere filmcarrière tot
veertiende jaar herinner ik
heb ik eigenlijk nooit i
op de muziek gelet of het moest
andere redenen zijn, dan
ordening voorop dan moet maar iets voelt voor kunst,
in de gelegenheid te stellen,
kennis te nemen van wat er
rntpn nnpA7ipn D1J ne* KiJKen genmaera wera; oi ma van riet oeeua yeueuxeit. ejkis t j_
Jackie Coogan omdat het een vreemde gewaar- heel langzaam is dit inzicht bij de loop van ZO n periode
Buster Keaton, de man die nooit -
lachte. Voor deze pechbroeder liet J}?.1 Se}u,..,zo ^as' j 1
ik andere filmgroten ongezien. bll het lujken gehinderd werd; of
Charley Chaplin, w
keurde ik geen wu
aar voor Buster een -
Keaton liep ik helemaal naar de klinken .hetgeen _lk
Kalverstraat en terug en dat was al."Jd maar een P°ts
een heel eind. Dat er in het vind. Ik kan er nooit wcuc».
duister vooronder van de bioscoop natuurlijk ook films, die
bij deze films muziek werd ge^
iaën .neigeen ik n„ynmpn
potsierlijk idee OeKomen.
maakt realiseerde ik me niet.
Slechts „Napoleon" van Abel Gan-
het spiksplinternieuw
jing, een film di
toen van de geschiedenisleraar
gezien moesten hebben roept in
me de herinnering wakker aan
een vurig gespeelde Marseillaise
door Max Tak en de zijnen in de
orkestbak.
Kwartje
gemaakt zijn om de muziek. Bijv.
een film over het leven van Cho
pin, of een zogenaamde „musical".
Tja, dan hangt het er vanaf, of je
inlijk
gen .maar iemand die er inders
overdenkt zal ik nooit tegenspre-
Dialoog
In het algemeen gesproken hou
Ik meer van geluid dan van mu
ziek in de film en het liefst van
En uit de aard der zaak
is hetgeen men te zien krijgt,
altijd nog maar een fractie van
wat er werkelijk gewrocht is.
Want Koning is in de eerste
plaats portretschilder en het laat
zich horen, dat lang niet iedere
opdrachtgever lust heeft, het
rijke bezit,
Fhilosophen van Hermann graaf
Keyserling (1880-1946), een mode-
boek uit de jaren twintig (het
kwam uit in 1919). Het is onvermij
delijk dat de reiziger naar aanlei
ding van wat hij ziet, al of niet
gezocht of verwacht, filosofeert.
Zo ieest men op bL 137 van
Kossmanns ooek:
„Inplaats van te zoeken naar
continuïteit, in plaats van onze
ontwikkeling na te speuren zou
den we ons leven moeten zien
als een willekeurige reeks avon
turen, ons opgedrongen door de
omstandigheden binnen en bui
ten ons, gebeurtenissen die ons
van hun medemens. niet f,eter slechter hebben ge-
zonder *lke overtoil!- maakt waarvan betekenis en
de pri p t moraaï ons niet interesseren, en
Pas toen de sprekende film zijn
intrede deed. heb ik bewust de alles hoor ik een goed gesproken langrijke materie,
filmmuziek gehoord. Trouwens dialoog, vandaar mijn voorkeur
voor die muziek ging je toen naar
de bioscoop. In de Utrechtse Scala. Ingmar Bergman, die \an mu-
nog witgeverfd van buiten en ziek maar zon spaarzamelijk ge-
aan het Vreeburg gelegen, zat brulk maakt,
ik op een woensdagmiddag op de
eerste rij. Ik bad een kwartje mee- Maar zult u vragen:
gekregen, waarvoor je op die
eerste rij mocht zitten. Het was
een houten bank. Of er nog meer
personen die middag in deze lokali
teit gezeten hebben weet ik niet.
Ik zat er cn hoorde voor het eerst
van mijn leven een „sprekende"
film.
Al Jolson met witgemaakte
tanden en zwartgemaakte wangen
zong er als „The Singing Fool" het
roerende Sonny Boy" en telkens
als hij dat Sonny Boy weer inzet-
Maar tegenwoordig is het zo, dat
het terstond opyalt als er bij een
film zo maar wat muziek wordt
gemaakt. Het geluid (en niet al
leen de muziek» moet functioneel
ge-integreerd zijn in het filmgebeu-
ren. Maar niet alleen de histo
rische en principiële ontwikkeling eenmaal verworv
op dit gebied wordt in deze voor- weer af te staan
treffelijke studie uitstekend uiteen- toonstelling.
gezet, ook de techniek zelf en
de daarbij behorende technische Maar hoe het ook zij. de kunste
ontwikkeling wordt helder beschre- naar js er opnieuw in geslaagd
ven. Daarom is de studie van Huib zijn riante villa —gelegen aan de Verheugend
Deetman zo veelzijdig afgerond en Pieter Twentlaan 16. in de onmid- 6
in het Nederlands hét boekje over dellijke omgeving van Wassenaars Daarom is het
deze voor de filmliefhebbers zo be- gemeentehuis en op zichzelf al een dat de kunstenaar
bezoek waard te stofferen met
de produkten van zijn hand.
Het boekje „Filmmuziek" is Het doet weldadig aan zo'n
voor de prijs van 2 te bestellen schouw van bijna louter portret
bij Bureau K.F.A.. Nieuwe ten, omdat juist in deze tijd van
Schoolstraat 85. Den Haag. nivellering er maar een gering aan
tal werkelijke goede portrettisten,
EV. GROLLE in ons land is overgebleven.
verheugend,
die de fakkel totale uitkomst,
grote Gouden Eeuw heb
ben overgenomen, deze nog steeds Het
brandende hebben weten te hou- reid i
den en in sommige gevallen zelfs
nog hebben weten over te dragen
op de generatie die na hen kwam.
Maar eer ook de jongeren
vandaag in staat zullen zijn.
1 conterfeitsel
ge franje, aa V
te dragen, moet er eerst nog heel
w.t wrier door de Bijn stromen. ooduieet zouden u>i) ons dan vn,-
er voelen en soms veel gelukkt-
Wie de moeite en de rust op kan ger en altijd reëler."
brengen eens langdurig te verwij-
de^Ó^"'1 GncdBeXrir. Meedenken
fcerk'^ijn™",? e'übAfrS T"
tot zich laat spreken, zal onder de leven is innerent aar. alle lite-
indruk komen van wat met schijn- ratuur. Zonder dat levensbeschou-
baar zo simpele middelen enin Welijk aspect zou zij geen zin heb
ben. Het literaire oordeel impli
ceert het kennisnemen van uitspra
ken over het leven. Boeken gaan
immers over mensen en niet over
robots. Maar waarom zou de kri
tiek dan precies daar moeten op-
Ook hier is het het diepe zwart houden, waar het geschrift een be-
van de toga. dat door een rijpe en r0ep doet op de algemeen-mense-
rijke verfbehandeling een derge- üjke interesse? Het moderne ver»
lijk schilderij tot een waar feest nodigt uit tot mee-dichten; het he-
maakt. En dit betreft dan maar dendaagse toneel tot mee-spelen.
één onderdeel, maar zo wordt Ko- ik ben en blijf van mening dat
nings werk tot in finesses opge- een boek uitnodigt tot mee-den-
bouwd en zijn grootste verdienste ken. met andere woorden: het be-
steekt wel hierin, dat men aan on- hoort tot het wezen van de litera-
derdelen noch aan verf meer tuur dat zij meer is dan literatuur,
denkt, maar slechts geniet van de „Zo is het" tbL 141).
Dr. C. RIJNSDORP
dat
verloren gingen tijdens de twe
de wereldoorlog te Aken wei
geboren.
STRAKS I
F.
JUBILEA
Vandaag bestaat de zanggroep
„Het Nederlandse Lied" te
Ame-sfoort 25 jaar. Ter gele
genheid van dit feit wordt in
de Markthal een zang- en speel
avond gegeven „Viva la Musi-
TOEN
De 11e mei is het 50 jaar ge
leden dat de beroemde Duitse
componist, pianist, organist en
dirigent J. B. J. Max Reger, die
verschillende malen met veel
succes in ons land is opgetreden,
te Leipzig overleden. In ver
band hiermede wordt in de St.
Jacobuskerk (Parkstraat Den
Haag) een herdenkingsconcert
gegeven.
Het is de 15e mei 150 jaar ge
leden. dat de bekende Duitse
schilder en graficus Alfred Re-
thel. die eertijds wandschilde
ringen maakte voor de kronings
zaal te Aken. waarvan er drie
Tot 25 mei zal te Eindho
ven een cultureel Vlaams jes-
tival gehouden worden dat in
het Stadswandelpdrk door
minister mr. M. Vrolijk zal
worden geopend. Het festival
zal worden opgeluisterd met
exposities, opera-uitvoeringen
literaire avonden, een forum
Van 10 mei tot 7 juni or
ganiseert de Stichting Gale
rie Al-Veka (Denneweg 56 tc
Den Haag) een expositie van
de studie van de werkgroep
BNA-Den Haag, waarin ze
ven architecten hun visie
zullen geven op de stadssane-
ring. Enkele beeldende kun
stenaars zullen eveneens hun
inzichten kenbaar maken
over de integratie van de
beeldende kunst in architec
tuur en stedebouw.
Het Utrechts Symphonie
Orkest zal op 9, 16 en 24 mei
een populair concert geven in
de Margriethal o.l.v. Paul
Hupperts. Volgens onderzoe
kingen van de violist Willem
Noske zou het USO in 1795
zijn ontstaan uit een muziek
corps van de schutterij dat in
mei 1906 o.l.v. G. Mahler de
wereldpremière gaf van diens
zesde symfonie.
Kortgeleden heeft de Duitse
auteur Rudolf Hagelstange in het
Behaimhaus te Rotterdam voor een
talrijk en aandachtig publiek uit
eigen werk voorgelezen. Dr. Knoke,
de ambassadeur van de Bundes-
republik, die met zijn echtgenote de
voordrachtsavond bijwoonde, be
loofde aan het Behaimhaus alle
steun, die in de huidige omstandig
heden mogelijk is. De Duitse consul
le klasse H. Rode leidde met een
geestig gekozen citaat uit Hagel
stange's werk de spreker in.
Hagelstange (geb. 1912). voor de
oorlog journalist, vond met zijn eerste
gedichtenbundel Venezianisches Credo,
een verzameling van 35 sonnetten, direct
sterke weerklank. Een enkel citaat:
Deun Furcht beherrscht seit
langem Eure Tape.
Furcht von der Wahrheit. Eure Züge
sind fahl von Heuchelei und Lüge
met de vernietigende slotwoorden
Ihr ladet schrecklisches Verbrechen
auf Euch. I'hr habt dem Quell
getrübt.
Reeds hier rioht hij zich te- fie van de Trojaanse prins
gen het slaafse bestaan van de Paris, las hy Das Stopfei der
massamens. Hekuba met een opzettelijke en
vaak geestige vermenging van
LytïCUS klassieke en moderne elemen-
Hagelstange is zowel lyricus Zelfironie is hem niet vreemd: Rusland Die Puppen
(dit in de eerste plaats), maar uit de bundel Zeit für ein pe horen we het relaas over v
ook romancier en essavist. Uit Lacheln hoorden we het verslag orgische drinkspreuken. Uit de kanten in de
roman Spielball der van een „Autorenlesung" in de bundel Spaanse liederen Cora- Hagelstange
lamanca en Beide Ohren und
der Schwanz (een bijzonder suc
cesvolle stierenvechter krijgt als
hoogste onderscheiding de oren
en de staart van het gedode
Als slot las hij uit de bundel
Lied der Jahre de ballade Bei
den schwarzen Baptisten, waar
in hij vertelt, hoe hij in Virginia
een godsdienstoefening in een ne
gergemeente bijwoont en hoe de
predikant volkomen eenvoudig,
persoonlijk en direct spreekt
over het eeuwige licht. De
mensen roepen daartussen „Oh,
Yes. That's true". De vreemde
..mister uit Germany" wordt aan
het eind welkom geheten.
Hagelstange voegde hij zijn
voordracht er nog een regel aan
toe, die niet in de tekst staat:
Und ich schamte mich meiner
weissen Haut. De affiniteit van
de R.K. opgevoede auteur tot de
Christelijke levensgerichtheid
blijkt ook uit de Ballade vom
verschütteten Leben, het huive
ringwekkende verhaal van zes
Duitse'soldaten, die in een onder
aardse voedselbergplaats zes
jaar waren opgesloten, en waar
van er twee nog levend gevon
den worden. Eén van de zes.
Christof (de naam rept het moet bewe8en- want het zijn niet ning indertijd van
SÏÏX7. in rii„n?3. TL..' Ota»™» d" wetenschap de heer Kno'ok maa
schilderij van prof. dr. C. C.
wijlen
reeds) is in ziin lanee ziekte en ^iee°ae aienaren aer weienscnap ae neer Knook maakte,
iccus; is in zijn jange zieKie en dle blj moet veréeuwigen, maar
smartelijk sterven een Chris- een volgende maal zal het een ar- Stillpvpn
tusdrager. Maar misschien geloo» en blij kind zijn of een c c"
vinden we eerder de persoon- groot zakenman of om op een zeer Daar tussendoor voor een ge
lijke visie van de auteur in de geïnspireerd moment de eigen echt- lukkige afwisseling zorgend een
overpeinzingen van Paris, die genote aus einem Guss op het lin- enkel stralend bloemstilleven of
zegt: „Dat is het raadsel, waar- nen 'e bren8en. een landschap om eenmaal bo-
w" mTssctoen*nooItZ'rnoKen op' Va" le. p,'de v'L'I
we misschien nooit mogen op- ven tp bieden heeft, spreekt deze deJJ d** met een onnavolgbare chic
Götter, de fictieve autobiogra- Ierse plaats Limerick, waar hij zon las hij o.m. Zwiegesang, Sa-
IncsAn- nf ura irriiV.Ai/1 cu kc ulcue11 «een. spreeKt aeze cc" u»"«*voigDare cnic
maar één woord verstaat groot T vrijheid hebben expositie. De strenge zakengezich- Kedaan zijn. met als absoluut hoog-
VU! nu w if- of n,et' wn beslissing te nemen ten van de heren G. J. en J P. A tePunt het hier al eerder gesigna-
.ucces heeft. Uit bet hier vroe- Wij zijn een speelbal der goden, van Grieken, naast de beeltenis leerd* doek. dat Koning aan zijn
ger (4 juli 1964) besproken die ons schiepen. Zij kunnen ons van een kennelijk intelligente vrouw wijdde: Subliem!
- erslag van^ een reis naar werpen, dat wij in hun hand te- vrouw (mevrouw Den Bakker-Lug- Mogelijk, dat we Iets van
Pup- rugvallen, en zij kunnen ons 'e^bruarf 0f5 verzoe)c van de eigen enthousiasme op de aanstaan!
r Ge- werpen en verwerpen". Twee tfn, .T Ja" de **zotk*r hebben weteH™??e
en auteur ^Tkomen?om verdL^ -tïïf, AU dit zo Is. dan kan me^
verderop —wat 21 mei a.s. terecht om cn» verslar
verscholen naast een kast een te verifiëren versiag
juweeltje te ontdekken, dat Ko- GIJ'. KORDINO
J. H. SCHOUTEN
