J. VAN OS leider zonder partij
bouwde zich een
monument
Jaap Zijlstra, boekhouder-
dichter, dadelijk dominee
POOLSE IMMIGRANT KWAM NAAR AMSTERDAM
Krasnapolsky
Eerste kennismaking
met Opera-Studio
Droge cijfers en levende woorden
Eerste bundel
al spoedig
herdrukt
NIEUWE LEIDSE COURANT
S
WOENSDAG 4 MEI 1966
(Van een onzer verslaggevers)
AMSTERDAM Al* Adolph Wilhelm Krasnapolsky in 1912
dan 77 jaar oud, voor goed de ogen fluit, ie zijn schepping al lang
op weg in de wereld een naam te worden. Twintig jaar ongeveer
heeft hij nodig gehad om haar nationale bekendheid te geven,
daarna komt de grote vlucht tot ver over onze grenzen, een
vlucht, die zich nog altijd voortzet. De heer G. E. van Goor, een
van de directeuren: „In 1965 lbgeerden in ons hotel rond tachtig
nationaliteiten".
De zg. bruidskamer
naam, dat bij hem nagenoeg alles mo-
gelijk is. Mogelijk? In de laatste jaren
voor de oorlog dient zich een gezel
schap aan, 1700 man 6terk. Of het de
warme maaltijd kan gebruiken. Het
De figuur van Adolph Wilhelm
treedt opnieuw naar voren nu Grand
Hotel Krasnapolsky in mei zijn hon
derdjarig bestaan gaat vieren. Hij is
op vele terreinen een groot man ge
weest, aan wie het Amsterdam uit de
tweede 'helft van de negentiende eeuw
belangrijke impulsen heeft te danken.
De geschiedschrijver sohetst hem niet
alleen als een man met visie, maar
ook als een man met durf en doorzet
tingsvermogen. En zegt van hem dal
hij in de jaren, die hij im de hoofdstad
doorbracht, het machtige epos van een
emigrant heeft geschreven.
Adolph Wilhelm stamt uit een Pools
geslacht, afkomstig uit Kiev, dat eens
Pools was. Zelf wordt hij geboren in
Peine bij Hannover. Later als hij tot
welstand is gekomen, schenkt hy het
stadje een park, dat zijn naam krijgt.
Wellicht zou deze schenking in Neder
land onbekend zijn gebleven als niet
een Amerikaanse officier, die na de
tweede wereldoorlog in Krasnapolsky
logeert, de naam van het hotel in ver
band brengt met de naam van het
park, dat hij kent uit de tijd, dat hij
in Hannover was gelegerd. Een onder
zoek brengit aan het licht, dat het ver
moeden van de Amerikaan juist is.
COUPEUR
Zo om en nabij twintig jaar oud,
besluit Adolph Wilhelm het voorbeeld
van vele van' zijn landgenoten te vol
gen en de wijde wereld in te trekken.
Hij heeft dan al te Dresden zyn diplo
ma coupeur behaald en meent, dat Mij
overal een boterham kan verdienen.
Omstreeks 1860 ziet Amsterdam hem
binnen zijn poorten. Hij vindt werk
in de winkel van Sinkel op de Nieti-
wendijk, waar hy het tot chef-coupeur
brengt. In Amsterdam ontmoet hy ook
Johanna Volmer met wie hij in het
huwelijk treedt.
De Poolse immigrant Krasnapolsky
kan de toekomst onbezorgd tegemoet
zien. Er is werk genoeg en hij 6taat
goed aangeschreven. Naar de mens ge
sproken zal hij een rustig leven kunnen
leiden Maar Adolph Wilhelm heeft
voor ziohzelf al uitgemaakt, dat hij niet
tot het einde van zijn dagen coupeur zal
blijven. Hij is een tikkeltje eerzuchtig.
Allerlei plannen spelen hem door hel
hoofd en hij is er de man niet naar het
bij plaimen alleen te laten.
VOORZICHTIG
In de Warmoesstraat wordt het Nieu
we Poolsche Koffijhuis te koop aange
boden. De zaak doet het niet zo erg
best meer. De eigenaar heeft vermoede
lijk niet de juiste toon weten te treffen
om zijn klanten te binden. Er zijn niet
veel gegadigden. Zelfs al ligt het nabij
de Dam, in het hartje van de stad. het
lokaal heeft rr.eer onaantrekkelijkheden
dan aantrekkelijkheden
Merkwaardig, Krasnapolsky ziet er
toch wel wat in. Vijf jaar is hij nu in
Amsterdam en hij heeft in die japen
aardig wat spaarcentjes bijeen gekre
gen. In weerwil van de sombere voor
spellingen van zijn vrienden besluit hy
het Nieuwe Poolsche Koffijhuis te ko
pen. Maar hij is een voorzichtig man.
Hij laat zich niet verleiden zijn betrek
king in de winkel van Sinkel op te ge
ven. Liever kijkt hij de kat wat uit de
boom. Hij zal echter iemand moeten
vinden, die voor hem het koffiehuis
wil drijven. Hij vindt hem in zijn zwa
ger August Volmer, die later gTOte be
kendheid zal krijgen als directeur van
America in.
VERSTREKKEND
Op hel ogenblik waarop Adolph Wil
helm de koopakte tekent, kan hij niet
voorzien welke vérstrekkende gevolgen
de koop voor hem en Amsterdam heeft.
Hij zal nauwlettend de gang van zaken
in het koffiehuis hebben gevolgd en
vooral de financiële resultaten nieuws
gierig hebben bekeken. August Volmer
moet er slag van hebben gehad met de
bezoekers om te gaan. Het Nieuwe
Poolsche Koffijhuis krijgt onder zijn
leiding een vaste klantenkring. Eerst
handelaren en zeelieden, later ook
kooplieden en de middenstanders. Het
duurt niet lang of de zaak kan zichzelf
bedruipen.
Dan besluit Krasnapolsky zich uit
het kleermakersvak terug te trekken
en zich geheel aan zijn koffiehuis te
wijden. Hij gaat dit doen met zijn zwa
ger Volmer, zijn vrouw en zijn beide
schoonzusters. Van één ding is hij wel
overtuigd: er zit uitbreiding in de zaak,
en er zijn werkkrachten voldoende om
die uitbreiding op te vangen.
DROOM
zaken bespreken. Zo groeit ook het
hotel een klant, die op een keer wat
te lang blijft toeven, vraagt onderdak
voor de nacht.
MATHILDE
Het eethuis brengt schoonzuster
Mathilde voor het voetlicht. Zij blijkt
een bijzonder recept te bezitten voor
het bakken van pannekoeken. Die pan
nekoeken gaan tot de aantrekkelijkhe
den van het Nieuwe Poolsche Koffij
huis behoren. Zij krijgen grote bekend
heid, niet alleen in Amsterdam maar
ook daarbuiten. De Amsterdammers
gaan bij Adolph Wilhelm pannekoeken
eten. Er zijn dagen, dat Mathilde er
een paar honderd heeft te bakken. Dit
aantal neemt met het jaar toe. Mathil-
de's opvolger, aan wie zij het geheim
GEHEIM
Het grote geheim van Adolph Wil-
helms succes is, dat hij aa" de wen
sen van zijn gasten tegemoet komt.
voordat zc hem die kenbaar hebben
gemaakt. Zijn hotel wordt het eerste,
waarvan de kamers zijn voorzien van
elektrisch licht en stromend warm
koud water. Hij begrijpt de waarde van
„service", voordat, bij wijze van spre
ken, het woord is uitgevonden. De gast
gaat bij hem voor alles. En iedereen
moet bij hein gast kunnen zijn. Niet
alleen de grote zeeman, de captain of
industry, de dokter en de notaris, die
in zyn restaurant exquis dineren cf
regelmatig zijn „huis" frequenteren
voor het spelen van een potje domino
of biljart, ook de „gewone man" moet
zich op zijn gemak voelen
van de restaurants daar. Daarbij komt,
dat het levenspatroon een verandering
heeft ondergaan.
Desondanks Kras telt zijn vaste
klanten nog bij tientallen: leden van
clubs, die op vaste tijden komen lun
chen. beursbezoekers, die een trans
actie moeten afsluiten, directeuren van
bedrijven, die met hun relaties in de
Victoriaanse „Witte Zaal" al dinereude
zaken doen.
HECHT
Het gebouw, dat* de Poolse immigrant
Adolph Wilhelm Krasnapolsky optrok,
is hecht en sterk. De heer Van Goor:
.Mede danlk zij de aktiviteiten van on
ze oudste directeur de heer Staal. Zijn
naam hoort bij die van Krasnapolsky".
Het grote complex beschikt op het
ogenblik over 425 bedden, daarnaast
o.m. over 25 vergaderzalen, over een
fraaie Wintertuin en een stijlvolle eet
zaal. Het aantal overnachtingen ligt ver
boven de 100.000 per jaar. Van Goor
„Wie eenmaal onze drempel heeft over
schreden. wordt vaste gast". Die gasten
komen uit alle delen van de wereld.
De laatste jaren zijn het veel Japanners,
die bij Kras hun intrek nemen. Van
Goor: „Daarom hebben we een Japan
ner in onze dienst. Hij staat zijn land
genoten terzijde".
Honderd jaar geleden begon Adolph
Wilhelm Krasnapolsky, een coupeur uit
Peine, in Amsterdam een klein, on
ooglijk café. Door zijn visie, zijn werk
kracht en zijn durf, is zijn naam na
een eeuw nog bekend.
EINDHOVEN De Opera Studio,
die door de Nederlandse Operastich
ting is opgericht speciaal om jonge
met zorg uitgekozen Nederlandse
zangers voor het operatvak op te lei
den, heeft zich maandagavond voor
gesteld in de kleine Globezaal van
de Stadsschouwburg met twee een-
act ers van de Amerikaanse compo
nist Gian-Carlo Menotti: „The Me
dium" en „The Telephone".
Natuurlijk is het nuttig en nodig om
goede operakrachten te kweken wil
men weer opnieuw een gezelschap van
eigen bodem krijgen De directeur, de
heer M. Huisman zelf ziet immers de
huidig»- situatie. waaTin slechts „gast-
produkties" worden gegeven, als een
overgangsstadium.
Gelijksoortige opera-studio's in andere
landen, zoals vam de Nationale Opera
van België en van de Staatsopera
Bulgarije, die zich in de volgende
ken zullen voorstellen hebben inderdaad
bewezen een vruchtbare kweekbodem te
Nu bestaan deze buitenlandse opera
studio's al enkele jaren, terwijl de Ne
derlandse pas begint Dit feit zal uiter
aard ingecalculeerd dienen te worden
bij de beoordeling van de twee Me not-
ti-operaatjes. Want bij alle waardering
voor die prestaties konden wij deze
slechts zien als een „werkvoorstelling"
waardoor men een idee kon krijgen van
hoe het zou kunnen worden. Als er
orkest had gezeten in plaats van twee.
overigens voortreffelijke, pianisten (Jan
van Spaendonck en Th om Bollen), die
nu de orkestpartij speelden, terwijl di-
van haar recept heeft verteld, noteert
al dagen van meer dan vijfhonderd
pannekoeken. En ook zijn opvolger
krijgt het er druk mee. Er zijn gasten,
vandaag de dag, die alleen bij Krasna
polsky komen om zich te goed te doen
aan de pannekoeken, die a la Mathilde
worden bereid, Krasnapolsky is de tel
kwijt geraakt, maar het aantal panne
koeken, dat in het restaurant is geser
veerd. zal de drie miljoen vrij dient
benaderen.
KRAS
Het Nieuwe Poolsche Koffijhuis'is In
tussen al lang van naam veranderd.
Krasnapolsky laat zyn eigen naam aan
de gevel bevestigen. En die naam slaat
in, zij het ook, dat hij door het publiek
wordt afgekort. Het wordt Kras, ge
woon Kras. Men spreekt af bij Kras.
men logeert bij Kras, men dineert by
Kras.
Adolph Wilhelm heeft de populariteit,
die in de afkorting schuilt, weten te
verdienen. Zij is hem niet maar aan
gewaaid. Hij heeft zijn grote droom er
tot werkelijkheid voor moeten maken.
De zaken blijven goed gaan. En Adolph
Wilhelm breidt steeds meer uit. Hij
koopt belendende percelen en voegt
ze aan de bestaande toe. Hij bouwt en
verbouwt. Hij wordt bekend om zijn
maaltijden, ook om zijn uitstekende
wijnen, ook om zijn voortreffelijk voor
ziene leestafel om zijn Zomer- en zijn
Wintertuin. Krasnapolsky krijgt de
Krasnapolsky mat (rechts) zijn
echtgenote Johanna Volmer en
(links) Mathilde Volmer, de
befaamde pannekoekenbakster.
Zijn zalen gaan de aandacht trek
ken van verenigingen van allerlei
aard Kras wordt meer en meer het
middelpunt van het Amsterdamse
leven in al zijn verscheidenheid. Co-
lijn houdt er zijn grote .verkiezings
rede, maar ook Sneevliet. Als od de
dag van de jongste statenverkiezin
gen de besturen van enkele partijen
in Kras de uitslag van de stemming
afwachten, vergadert* enkele zalen
verder de Orde van de Verdraag
zaamheid...
GREPEN
Het zijn zo maar wat grepen uit de
geschiedenis van een hotel, waarvan de
naam een begrip is geworden. Het heeft
de tijden goed doorstaan, de verande
ringen goed opgevangen. Want er is
wel veel veranderd. De notaris die
tot kort voor de jongste oorlog def
tig in het zwart gekleed en getooid met
hoge hoed. steevast dagelijks het res
taurant betrad om te dineren, bediend
door een „eigen" ober, is al lang over
leden en heeft geen opvolger gekregen.
De tijd, dat Amsterdamse families re
gelmatig elke zaterdag bij Kras de
maaltijd gebruikten is voorbij. Zij wo
nen in het Gooi en zijn gasten geworden
WASSENAAR Jaap Zijlstra, van wiens hand een dichtbundel is ver
schenen, zit niet achter een schrijftafel bezaaid met literair werk, maar
achter een stalen bureau, dat is overladen met tabellen en financiële over
zichten. Hij is namelijk boekhouder van het Rijnlands Lyceum, waar hij
aan het papier geen levende woorden, maar droge cijfers toevertrouwt.
Over zijn dichterlijke aspiraties wil hij best praten. Hoe dat samen gaat:
droge cijfers en levende woorden? Dat zal wel moeten, zegt Jaap Zijlstra
nuchter. De eerste regels van het oude gedicht „Beatrijs" zijn nog altijd
actueel: „Van dichten comt mi cleine bate. De lieden raden mi dat iet late".
Een dichter kan nu eenmaal niet van zijn pen leven, een boekhouder weL
Vandaar dit dubbelleven.
hij zelf. Dit najaar hoopt hij predikant
te worden „op artikel zes". Vroeger, in
de oude kerkorde, was dat artikel acht.
Daarin werd gesproken over toelating
tot het predikambt op grond van „sin
guliere gaven".
Singuliere gaven heeft Jaap Zijlstra!
De tijd vliegt om als hij spreekt over het
jeugdwerk, over de litteratuur of
de reis die hy naar de Bijbelse landen
heeft gemaakl. Over deze reis heeft hij
een dichtbundel geschreven die is ver
schenen bij uitgeverij Callen'bach in Nij-
kerk. „Voor die gelukkige vinder" is d<
titoL
Jaap Zijlstra is, naar hij zelf zegt,
bezeten van het dichten- Hij kan het
nöet laten. Op allerlei momenten, als
hij helemaal niet aan dichten denkt,
valt hem een regel in. Zo'n regel ver
dwijnt even vlot als hij gekomen is,
daarom moet hij snel worden „vast
gelegd". Voor Jaap Zijlstra stukken
verstuurt naar het ministerie of naar
leraren van het lyceum, controleert
hij niet alleen de voorzijde, maar kijkt
hij ook nog even naar de achterkant
of er niet een haastige dichtregel op
geschreven staat
Laatst, vertelt hij, stond ik onder de
douche toen me een fijne regel inviel.
Ik schreef hem op de beslagen ruit van
de spiegel. Toen ik mij later deze in
scriptie herinnerde, holde ik naar da
badkamer, maar helaas, de woorden
waren gevlogen. Een goede leer voor
de volgende keer: ik schrijf nooit meer
in spiegelschrift.'
Jaap Zijlstra (32) is jeugdouderling en
spreekt dikwijLs in jeugdsamenkomsten
en cp evangelisatieavonden. Dit werk
ligt hem zo goed, dat verschillende pre
dikanten hem hebben aangeraden alsnog
theologie te gaan studeren. Vandaar dat
hij zich tot laat ia de avond over boeken
buigt Met reaht een „late" roeping, zegt
Duidelijke taal
De moderne poëzie spreekt meestal
trieste en duistere taal. Het opvallend®
in het werk van Jaap Zijlstra is dat
klare wijn geschonken wordt. Duidelijke
taal en blijmoedige poëziel
In oktober van het vorige jaar
saheen zijn bundel in een grote oplage.
Binnen enkele maanden was een tweede
druk nodig. Vrij zeldzaam bij
poëzie-debuut.
Wat betekent de titel: Voor de gelukki
ge vinder?
Kijk, zegt Jaap Zijlstra, al die indruk
wekkende dingen die ik op irjjn reizen
heb gezien zijn voor wie er nog oog
voor heeft, voor de gelukkige vinder.
Zo gaat het ook met het werk van een
dichter. Hij legt zyn poëzie te vondeling
op het papier. De een gaat eraan voorbij
de ander staat erbij stil en neemt het
mee. Voor hem is het geschreven, voor
de gelukkige vinder.
Hij heeft veel reacties van gelukkige
vinders gekregen en dat kan niet anden
dan stimulerend zijn. Jaap Zijlstra laat
een map met een kleine honderd brie-
Terwijl Volmer en Johanna Kras
napolsky de klanten bedienen en zich
erover verheugen, dat hun werk met
succes wordt bekroond. droomt
Adolph Wilhelm Krasnapolsky ztjn
grote droom. Als hij de ogen sluit
ziet hij niet meer de houten, mei zand
bestrooide, vloer, niet de houten
stoelen. Wat hij ziet zijn prachtig
ingerichte zalen met veel bloemen
en planten en veel mensen, die zich
te goed doen aan zijn spijzen.
Wamt zijn koffiehuis is al eethuis ge
worden. Zo onbemerkt. Op een dag
er een klant, die de vraag stelt of nij
de maaltijd kan gebruiken En Adolph
Wilhelm is zakenman genoeg om ogen
blikkelijk ja te zeggen. Zo ontstaat ook.
wat nu heet. de zalenexploitatie Er zyn
wat stamgasten, die graag onder elkaar
Voor Oranje, tegen
liet socialisme
(Van o
onzer verslaggevers)
DOORN Vraagt u aan de Uoornse garage
houder J. van Os was zijn politieke ambities zijn,
hij zal u het breed uiteenzetten. Vraagt u dan
hoeveel leden zijn partij heeft, hij zal u geen
ledenlijsten tonen. Hij heeft geen partijleden. Ilij
wil ze naar hij zegt ook niet. Hij wil, dat de
leden van de A.R., de C.H.U., de S.G.P. en het
G.P.V. op zijn in Amsterdam en Doorn ingediende
lijsten stemmen. ,.Ik ben niet tegen de protestants-
christelijke partijen, maar tegen de politieke ver
deeldheid van het protestantse volksdeel". Een
kleine levendige figuur, deze partijleider zonder
partij, die al meermalen in het nieuws is geweest.
Want het is niet de eerste keer. dat de heer Van
Os zich op het politieke toneel vertoont. Ilij is
..in kleine kring" al lang actief en heeft ook al
eens meer aan de verkiezingen deelgenomen, zij
het zonder enig resultaat.
Ongetwijfeld heeft de heer Van Os al behoorlijk
wat eeld aan zijn politieke ..carrière" verloren
Ingewijden schatten het bedrag op enige tiendui
zenden guldens. Maar hij versaagt niet. deze uit
de A.R.P. afkomstiee man. wie eenmaal op de
Deputaten-vergadering van de A.R.P. het woorc)
werd ontnomen, omdat hij aan het debat deelnam
zonder „deputaat" te zijn.
In 1959 en ook in latere jaren was de heer Var
Os een trouw bezoeker van de vergaderingen dei
Tweede Kamer wanneer er belangrijke vraagstuk
ken aan de orde waren, of wanneer tijdens een
kabinetscrisis de sfeer op en rond het Binnenhof
wat geheimzinniger was dan tijdens de openbare
debatten. Hij wilde er bij zijn en hij kon uren op
het Binnenhof „posten", op zoek naar één van de
protestantse partijleiders, „die hij dan nog enige
adviezen wilde geven".
Zelden is de heer Van Os „uitgerukt" zonder
zijn propaganda-materiaal. Hij deelt dat gul rond.
Vaak gestencilde papiertjes, soms voorzien van
tekeningen. En vurig Oranjeklant, een felle anti
socialist.
Onbegrepen
gunstig verkiezingsresultaat inspant. Maar hij
versaagt niet.
Het succes van de Boerenpartij en haar leider
de heer Koekoek heeft hem kennelijk weer ge
ïnspireerd. Want bij de gemeenteraadsverkiezin
gen in Amsterdam en Doom is de heer Van Os
weer present. Doorn is zijn woonplaats en hij zal
daar allicht wat stemmen van vrienden krijgen.
Maar op Amsterdam is zijn hoop gevestigd, nu bij
de Statenverkiezingen is gebleken, dat de Amster
dammers wel wat voor „extreme" figuren voelen.
Een onbegrepen man in de eigen familiekring
en in de kring van zijn geestverwanten. Naïef cn
onbezorgd soms. Een eenzame, wiens doel het is
..eens" in de Tweede Kamer te komen, nog niet in
de eerste plaats om er zijn politieke programma te
'uitvouwen zo hij dit al heeft, dan is het nog
nimmer gepubliceerd maar omdat hij. naar hij
een journalist onthulde, de vergoeding voor heit
Kamerlidmaatschap best kon gebruiken om de on
kosten van zijn politieke activiteiten te dekken.
Er zijn vele anekdotes over hem in omloop,
vooral op de gemeentesecretarieën, waar hij
meestal op het laatste nippertje, zijn lijsten
komt indienen. Er is altijd iets met die lijsten
aan de hand. Er slaan zoals nu in Amsterdam
kandidaten op. die geen kandidaat van de
C.N.V.P. willen zijn. Er ontbreken handtekenin
gen. of er komen mensen op voor. die ook op
andere lijstien hun naam hebben gezet. Het heet.
dat de heer Van Os. toen hij eens op een secre
tarie kwam met een lijst en niet genoeg hand
tekeningen had ter aanbeveling, de ambtenaren
verzocht hem te helpen. Ze deden het en de heer
Van Os kon „weer", het verkiezingspad op. Hij
belegt geen grote vergaderingen en is ook prak
tisch dc enige, die zich voor het behalen van een
Padvinder
Hij gaat bijna onopgemerkt door het leven, deze
onopvallende „politicus", die zijn garagebedrijf
weieens verwaarloost om zijn politieke ambities te
kunnen uitleven. Hij zal zijn einddoel, de Tweede
Kamer, wel nimmer bereiken. Maar hij blijft op
gewekt „zijn" strijd voeren. Voor Oranje, tegen
het socialisme. Een querulant, zo werd hij eens ge
noemd, maar dat is hem onrecht doen. Hij is
eerder een ongevaarlijke politieke padvinder, die
zijn spaargeld gebruikt om zijn hobby te bedrij-
Als op 1 juni a.s. tegen middernacht de gekozen
kandidaten voor de verschillende gemeenteraden
bekend worden, zal de naam van de heer Van Os
er niet bij zijn. Het zal hem niet ontmoedigen. Bij
een volgende gelegenheid zal hij weer aan de
deuren der secretarieën kloppen om zijn lijsten in
te dienen. Een vriendelijk mens, deze partijleider
zonder partij, die uitgaat van het bekende woord:
„Men reek'ne de uitkomst niet. maar telle het doel
alleen", zo vaak door Kuvper en Schouten ge
bruikt in de verkiezingsbijeenkomsten, die de heer
Van Os als jongmaatje bijwoonde Hij komt uit
het niet te voorschijn en verdwijnt straks ook
weer. Met zijn „partij".
ven zien. Brieven van een paar regels
en brieven van zes kantjes! Er is Jan
mail" van tieners bij en er zijn brieven
met een hele rij vragen van jonge men
sen, dae een scriptie over de bundel wil
len schrijven. Ik was ondersteboven, zegt
de dichter, van die rappe tweede druk
en van al die reacties. Een zo goed ont
haal, ook in de pers. had ik niet durven
dromen.
Pennevnichten
Soms krijgt hij gedichten toegestuurd
van jongelui. Zij vragen wat hy ervan
vindt. Meestal zijn hun pennevruchten
nog onrijp, zegt Jaap Zijlstra, en ik pro
beer ze dat voorzichtig uit te leggen. Ik
denk dan aan de tijd dat ik zelf pas vijf
tien was en hele schriften tot en met het
kaft volschreef. Na enige tijd zag ik wel
in dat het napraterij en zwak gerijmel
was, maar toch, je was er aan gehecht.
Daarom, wanneer ik maar één goede
regel vind bij zo'n jeugdige dichter, dan
ivijs ik die regel aan en zeg: kijk. dit
is het. Ga door!
In zijn werk is een rake beeldspraak
te vinden. In een paar regels roept hij
een heel landschap op. Zijn gedichten
zijn schilderijen, schreef een criticus.
Schilderijen niet van verf maar van
woorden. Een greep „tekenende" regels
uit zijn bundel:
„De appels laten hun stamverband los"
„Bruggen nemen een aanloop en sprin
gen over rivieren", „Venetië houdt het
hoofd ternauwernood boven water",
„Huizen met balkonnetjes op de arm en
stoepjes aan de rokken", „In de schoot
van de binnenplaatsjes tuimelen kinde
ren over elkaar als dobbelstenen met
glinsterende ogen", „Jericho, een eiland
van groen in de dode zee var
Jaap Zijlstra, de man, die dage
lijks met cijfers xoerkt en met
woorden speelt. Hij hoopt over
enige tijd predikant te zijn.
rigent Leo Driehuys zich tot aangeven
beperkte.
Bovendien zal dan ook betere kwali
teit muziek gekozen dienen te worden
plaats van het handig in elkaar
gezette maakwerk van Menotti, die noch
goede smaak noch goede stijl kenft
„The Medium" is ronduit een mefodm.
matische draak vam de ergste soort en
„The Telephone" op zijn best een aen-
dig niemendalletje.
Daarom viel het ons nog mee, wat er
nog van gemaakt werd. Emmy Greger
kon de rol van de mediamiel madame
Flora wel nog niet helemaal aan* maar
omvangrijke stem en haar acteer
talent houden goede beloften «x
zoru men met en ige voorzichtigheid
ook kunnen zeggen van Trees de Groot
Mareo Bakker, maar zeker niel
Maria Boender. Zij waren eigen
lijk debutanten.
De overigen stamden nog uit de cudle
Nederlandse Opera, zoals Nelly Mupor-
go, Jer.ny Veen inga en Henk Smit De
ze beide laatster maakten van „The
Telephone" iets heel grappigs, daarbij
geholpen door de op-art-costuums en de
cors van Herman van Elteren. Frane
Boerlage tekende voor de regie.
Dra. H. E. Kokee-van den Berge
W ereldpremière
Planetair ballet
Holland Festival
(Van onze kunstredactie)
DEN HAAG De Amerikaanse
dansgroep „Paul Taylor" zal im het
Holland Festival twee verschillende pro
gramma's in Nederland geven. Het eer
ste programma dat o.a. in Den Haag
wordt gegeven bevat „Junction^, „3
Epitaphs". „Duet" en ..Orbs.' De voor
stelling van „Orbs' betekent een we
reldpremière en is een uur durend bal
let.
In de planetaire ballet worden de
banen van de planeten en manen in
ons zonnestelsel, de seizoenen op aar
de tot gevolg hebbend, vergeleken- meé
de jaargetijden in het menselijk levetv
Het tweede programma dat dcee
dansgroep in het Holland Festival uit-
oa. ook in Den Haag voorts in
Amsterdam en Rotterdam bestaaft uit
„Aureole". „From Sea to Shining Seaf*
en „Sucudorama".
Jef v. d. Heydens film
Blauw licht: troebel
DEN HAAG. In het Seinpost thea
ter werd onder auspiciën van hot mi
nisterie van C. R. en M. de film
„Blauw licht" van Jef van der Hey-
den gepresenteerd.
Eenvoudig gezegd, handelt de fil i
er het gevoelsleven van een pube*
met een zeer eigen gedachtenlevem
Het leven speelt in oorlogstijd; da
vader en de broers van de jongen zijn
ergens mee tegen de lamp gelopen en
alleen zijn jongste zusje is irn het grota
huis achtergebleven.
De film duurt 38 minuten en dat is
minstens 30 minuten te lang. Er zijn
goede momenten, de sfeer in liet
huis en de sfeer in de gevangenis is
getroffen maar eindeloos uitge
sponnen. De logische lijn is ver te zoe
ken, veel flashbacks maken het verhaal
ingewikkelder en soms niiet te volgen-
Het camerawerk van Fred Tannines is
hier en daar wat geforceerd eigentijds,
Het geluid is van bijzondere kwaliteit?
een compliment voor Wim Wolfs en
Peter Vink. Een film die alleen maar
beschouwd mag worden als een oefe
ning van Jef van der Heydera. Een oefe
ning in scenario-schrijven en regiserea
woestijn", „De zon werd te water ge
laten". „De geiten nemen de helling ia
grazen".
Nog ruim een half jaar en Jaap
Zijlstra zegt de droge cijfers vaarwel
om zich te wijden aan het levende
Woord. Hij heeft twee roepingen: do
minee zijn en dichter zijn. Dienaar
van het Woord en dienaar van de
woorden.
