Een nieuwe werkelijkheid
GEESTELIJK
LEVEN
PASEN BRENGT ONS
Vlucht naar Pella
slechts legende
eotfM flflkdacdfmt1:
Extra faciliteiten
voor ouderen nodig
ZATERDAG 9 APRIL l!
Wetenschap kan
niet laatste
woord hebben
yorig
jaar wilde de Engelse televisie het eens anders doen. In plaats van
de traditionele paasdienst werd een kerkdienst uitgezonden met een
korte preek, waarop de kerkgangers later mochten inhaken onder het ge
not van een kopje koffie het zal wel thee geweest zijn, maar dat was
op de film niet te zien.
Maar is dat waar „weder
leven?" Is de opstanding een te-
De dominee die uitgekozen was kon mooi preken. Hij dat het graf wel leeg was, óf nigkeer van Christus, een te-
ii i i vink u:s .inipkpÉ*r
Onschuldig, stierf Hij
schuldig. Maar God riep
Hem daarom uit de dood
tot weder leven.
En met Hem ons, zo wij
Zijn dood verstaan.
beheerste de taal, hij wist een passend beeld te gebruiken zicla neerlegden bij de „feiten
en het was een genot om naar hem te luisteren. Tenminste, £n nSchtóm^ê
||ïtïivil rugkeer tot dit bestaan, deze
van de wetenschap" en probeer- wereld? Neen, de opstanding is
zolang je niet hoorde wat hij te zeggen had- redden, zoals onze Britse predi
Het was een „moderne" dominee. Niet één die beslist de kant.
Beatles wil laten zingen, of een dialoog-preek wil houden, Daardoor is n aar al te vaak
een combo nodig heeft met liefst nog een lieftallig danse
resje, maar een „moderne van vijftig jaar geleden".
eel meer. Christus stond niet
op tot dit leven. Hij keerde niet
terug uit de dood, hij ging voort
naar het nieuwe leven. Daarom
erkelüke betekenis van «j. S
opstanding wat uit het oog ver
loren. Koos
die middelbare school gehad schap tegenwoordig al veel
hebben en nu ineens niet meer der is. Een paar jaar gele
preek was er op gericht duide- groep kwam de moderne theo-
lijk te maken hoe iemand, die logie ter sprake. Niet de radicale
niet in de lichamelijke opstan- van nu, die zegt dat God dood
ding kan (of is het wil?) ge- is, want die was er nog niet,
loven toch tot een zinvol geloof maar de „entmythologisierung"
kan komen. van Bultmann. die de Bijbel wil
ontdoen van alle mythen om de
dingen. Er werd kern van de boodschap terug te
over de kracht vinden.
tH.. di, 7ih. hÜÏ" Plotseling vroeg een jong na-
kir,' n£t "mrfcund* (middfn der.ip)
Een mens bleef stervend
op Zijn God vertrouwen
Hij bleef trots alles trouw
aan Die hem schiep
Ziet toch; wilt toch Zijn
grote nood aanschouwen
niet vast, want Ik ben nog niet
Dnnrn.™HiM,r; opgevaren naar de Vadert De
opgestane Heer hoort niet meer
bij deze wereld.
Nieuw bestaan
Hij is de eerstgeborene uit de
doden in de nieuwe hemel en
op de nieuwe aarde. En zo
n„ j„,l. vtrn atoomonderzoek in
opgestane Heiland. De nadruk Zwitserland het woord. Hij zei-
log op de betekenis van pasen Jk njet da, u zo
druk maakt over dese proble-
voor ons nu. Maar voor de
lichamelijke opstanding was in
zijn denken en zijn preek geen
plaats.
Reacties
Kennelijk was de televisie-
men. Weet u dan niet dat Bult
mann ons moderne geleerden
niets meer te zeggen heeft? Hij
werkt nog steeds met het ge-
eWheeM pon de »o-
ragisMur van de BBC bevreesd 'f' P', «Idtwteilslheo-
dat in zijn eigen kerk weinig j"", ns
reacties op deze preek van hun "randtrd. Wij kunnen ola ei.
dominee zouden komen. Daar- '"wchapsmonssn met meer
gemeente die als orthodox be-
om alle wonderen
kend slond. Van een gesprek 'fdetiseren uit de bijbel
met de orthodoxe gemeente- moderne jeleerden te im-
leden wax in wezen na de dienst wat h" "'«"'te be-
geen sprake. Zij mochten vra
gen stellen en hij probeerde ze
vriendelijk te beantwoorden. ser
Toen we de televisiefilm een raa, van de Wtreldraad. die ar
aantal weken geleden nog eens tot dat ogenblik Iwügend bij-
we sterk de in- gezelen had en riep uit:
druk dat de vragenstellers onge- iiDaar ik m^r van hporen
P,',1.™??"' Pt, ï8rePT, E- volgde één van oe meesi m-
fS i*.™ 22 teressante discussim die ik ooit
iu kregen niet de kans de vin- heb bügewoond. Vergeten fei-
ger op de wonde plek te leggen. ,cn kregen pl0,,e)ing gewicht.
of Z1] wisten met precies hoe Ook de kerkelijk. van
predikant van repliek achter het Uzeren gordijn spra-
moesten dienen. Het nagesprek kan mce Een Bus zei: „Ik ge-
was nogal teleurstellend. - -f
We zagen de televisiefilm tij-
U,™.,,,.. nou „ei me, u.- °mdat ze "iet langefkunnon
laten de vriendelijke Charles ln de conceptie., d,e
Lamb van de BBC te vragen, 2* «neep les zbn van de va-
wie eigenlijk op dit idee ge- "uw„ Ee" ,nd're Hus
kernen was om deze predikant <»*ende -De wetenschap, en
om slaw,* manior vaar au .uRnnr zek«?r het ruimte- en atoom-
de ik dat ik de hele aanpak, en v
vooral de preek bijzonder -P. ïeldt ?°°T hccl
ouderwets vond. „ismen uit de vorige eeuw.
C«en hulp
tel van de boom van het com-
Het opmerkelijke was dat ik
steun kreeg van de meeste con
tinentale predikanten en jour
nalisten en verbijstering no
teerde by de meeste Britten en
Later heb ik steeds weer
mensen, vooral natuurkundigen,
horen klagen dat de kerk zo
aspect
Een eeuw lang heeft de we
tenschap het ons moeilijk ge
maakt in de opstanding te ge
loven. En nog duiken er tel
kens stemmen op van predi
kanten die zich daarbij neer
leggen. Vorig jaar bijvoor
beeld in een Engelse televisie-
kerkdienst. of het afgelopen
jaar In een lange serie in het
Duitse blad Der Spiegel dat
Joel Carmichacls boek ..Le
ven en dood van Jezus van
Nazareth" herdrukte.
Sommige theologen konden een
glimlach niet onderdrukken
toen ze de Duitse serie zagen.
Reeds In 1930 was het boek
aan de kaak gesteld. Het „ac
tuele werk" van Carmicbael
was vrijwel letterlijk een co-
ple van het in 1929 versche
nen Duitse werk van Robert
Elsler. Toen reeds werd aan
getoond dat diens ..moderne
oplossing" meer problemen
opriep dan vragen oploste.
Het opmerkelijke echter In
ze tijd is dat vele mer
van de wetenschap met groot
onbehagen zien hoe predikan
ten gebruik maken van we
tenschappelijke Inzichten die
ai lang zijn achterhaald en ze
van ae kansel verkondigen
als de nieuwste feiten waar.
mee de kerk rekening moet
houden. De wetenschap is
voorzichtiger geworden met
Maar juist in de strijd om het
„lege graf' is vaak een be
langrijk aspect van de
paasboodschap verloren ge
gaan. Want in het verlangen
om de lichamelijke opstan
ding te redden is vaak in de
kerk vergeten dat de mens
niet zalig wordt, omdat hij
gelooft dat Christus lichame
lijk Is opgestaan. Het gaat er
om dat wij Christus geloven.
Die lichamelijk Is opgestaan
tot nieuw leven. Het gaat er
i om dat wij Hem geloven. Die
sel: ,.Dc ben de opstanding en
het Leven".
nieuw is dit leven dat er niets
van over blijft op deze aarde.
Daarom is het graf leeg. En
daarom kunnen we ons ook veel
beter verenigen met de slot
regels van het gedicht van Van
Doorne:
Voor ons, met ons heeft
Hij Zijn bloed gegeven
Opdat het stuwen zou
door nieuw bestaan.
Paasmorgen. Ziet de dauw
ligt op de velden
De dag is nieuw en zal
nooit meer vergaan;
Wat engelen als scheme
ring vertelden
Werd licht: de Heer is
waarlijk opgestaan.
Prof. dr. G. C. Berkouwer
drukte dit aspect van de op
standing eens uit met de woor
den: „Maar voor Paulus gaat
het niet om een „mirakel"
(doorbreking van de aardse
wetten, red.), doch om de wer
kelijkheid, de nieuwe werke
lijkheid van de opstanding."
Daarom sprak Paulus over de
opstanding als over een „veel
meer" toen hij zei: „Als wij,
toen wij vijanden waren, met
God verzoend.zijn door de dood
van .Zijn Zoon, zullen wij veel
meer, nu wij verzoend zijn be
houden worden doordat Hij
leeft."
Het gaat niet om het leven
dat aan de dood is onderworpen,
maar om veel meer. om het
nieuwe leven, de eeuwige dag,
de nieuwe hemel en de nieuwe
aarde. Maar daarom kan de we
tenschap het ons niet moeilijk
maken, want zij reikt niet tot
in dat leven. Kierkegaard
schreef dan ook reeds: „Aldus
heeft eer. dwalende wetenschap
het christendom vertroebeld en
van de wetenschap is de ver
warring weer de religieuze ver
kondiging binnengeslopen, zo
dat men niet zelden dominees
hoort die in alle wetenschappe
lijke argeloosheid bona fide het
christendom prostitueren."
Maar in onze tijd zal de kerk
moeten oppassen voor een nieu
we verzoeking. Nu de weten
schap verandert komt de kerk
in dc verleiding om haar te hulp
te roepen. De kerk kan haar
aandragen als een steunpilaar
voor het geloof. Maar ook dat
kan de wetenschap niet zijn.
Ook dan treedt zij buiten haar
boekje. Pasen is niet te bewij
zen. Christus zei tot Thomas:
„Omdat gij Mij gezien hebt, hebt
ge geloofd? Zalig zij die niet ge
zien hebben en toch geloven."
JAN J. VAN CAPELLEVEEN
Ter ere van Titus, de ver-\
erveraar van Jeruzalem
werd in Rome een triomf-1
boog opgericht. Op dit
gedeelte, dat bewaarrd
gebleven, is de triomftocht
in steen gehouwen. Ro
meinse soldaten dragen
hun buit, waarvan de twee
zilveren trompetten (Nu-
meri 10) en de zeven-
armige kandelaar duide
lijk zichtbaar zijn. Tussen
hen in lopen geketende
joden. Onder hen zijn
naar alle waarschijnlijk
heid ook christenen ge-
(Van onze kerkredactie)
„Voorwaar. Ik zeg u, er zal hier geen steen op de an
dere gelaten worden, die niet zal worden weggebroken."
Deze woorden van Jezus b(j Zijn intocht in Jeruzalem gin
gen veertig jaar later in vervulling, toen de Romeinse veld
heer Titus na een vreselijk beleg de stad innam en volledig
verwoestte aan het eind van de eerste Joodse opstand (in het
jaar 70).
Hendrick Goltzius gaf in 1587 zijn visie op de opstanding.
Engelen droegen het lichaam van Christus uit Zijn graf.
Het was zijn verklaring van het lege graf, maar het op
merkelijke is dat deze gravure op geen enkele wijze een
visie geeft op de opstanding. Ook hier is de kunstenaar
blijven steken bij dit leven, zonder ons iets te laten zien van
de nieuwe werkelijkheid.
In alle kerkgeschiedenisboe-
ken staat te lezen, dat de chris
tenen van Jeruzalem ontkwa
men aan de verschrikkingen van
het beleg en de inneming door
tevoren uit te wijken naar een
stadje in het Overjordaanse, dat
Pella heette. Deze naam werd
zo'n begrip, dat toen bijvoor
beeld een groep afgescheidenen
onder ds. H. P. Scholte in 1847
naar Amerika uitweken, zij de
kolonie, die zij in Iowa sticht
ten, „Pella" noemden.
Maar is de vlucht naar Pella
wel echt gebeurd? Neen, zegt
dr. H. Mulder. In zijn zojuist in
de Boeketreeks verschenen
boek „Geschiedenis van de Pa
lestijnse kerk" verwijst hij het
verhaal naar het rijk der fabe
len.
Boeiend
geeft een boeiende beschrijving
van de geschiedenis van de kerk
in Palestina vanaf Handelingen
2 tot de komst van de islam in
638. Het oudheidkundig onder
zoek heeft op dit gebied van de
kerkgeschiedenis de ilaatste jaren
zeer veel aan het liólvt gebracht,
dat nu voor het eerst in een
samenvattende pwbWkatie toe
gankelijk is gemaakt voor de
Nederlandse lezer.
Dr. Mulder vertelt bijvoor
beeld uitvoerig over de breuk
tussen de Joden en de Joden
christenen. Hij laat ook zien,
hoe de familieleden van Jezus
in de Jeruzalemse gemeente
jarenlang een prominente plaats
bleven innemen. Toen Jacobus,
de broeder des Heren, in 62 de
marteldood stierf (hij werd
waarschijnlijk gestenigd), volg
de Simeon, de zoon van Kleopas
hem op als leider van de ge
meente. Deze neef van Jezus
Maar nu Pella. De bron van
het bericht van de vlucht van
de christenen vóór het beleg
van Jeruzalem moet volgens dr.
Mulder gezocht worden bij de
kerkelijke kroniekschrijvers in
de vierde eeuw. Eusebius ver
telt in zijn kerkhistorie, dat de
leiders van de kerk een godde
lijke openbaring ontvingen, zo
als Jozef bij de geboorte van
Christus. Hierin kreeg de ge
meente de aanwijzing, om zich
voor de oorlog uit Jeruzalem
te verwijderen en uit te wijken
naar een stad in Perea, Pella
geheten.
„Toen zij, die in Christus ge
loven, uit Jeruzalem waren
vertrokken, zodat de hoofdstad
der Joden en geheel Judea vol
komen verlaten waren door de
christenen, trof de goddelijke
gerechtigheid hen, die zoveel
schandelijks tegen Christus en
Zijn apostelen hadden bedre
ven, en deed deze het geslacht
van de goddelozen geheel uit
de mensheid verdwijnen", zo
stelt Eusebius grimmig vast.
Een andere historieschrijver
uit dezelfde tijd, Epiphanius,
voegt hieraan nog toe, dat
Christus Zelf de Jeruzalemse
christenen waarschuwde en dat
de uittocht naar Pella juist be
gon, voordat de Romeinen het
beleg om de stad sloegen.
Bij deze mededelingen stelt
dr. Mulder enkele kritische vi
gen. Pella lag ongeveer ho
derd kilometer ten noordoost
van Jeruzalem. De Romeii
legioenen rukten langzaam
en veegden het gehele gebii
dat de Joodse vrijheidsstrijd!
bezet hadden, grondig schoi
De christenen uit Jeruzali
zouden dus om Pella te ber
ken honderd kilometer hebb
moeten trekken door een stre<
die volkomen in de macht v
de Romeinen was. En dan j
bedenken, dat de gemeente i
ker duizenden leden moet he
ben geteld!
Heidens
En hoe moet men zich (i
aankomst van deze grote gr
vluchtelingen in Pella voó
stellen? Kon deze stad een go,
toevluchtsoord bieden aan dj
zenden Jodenchristenen? I
Mulder wijst er ook op,
Pella een uitgesproken heidi
stempel droeg als een van I
steden van de Decapolis. En c
terwijl de Jeruzalemse christ
nen (het blijkt al uit HandeU
gen) zich strikt wilden houcP
aan de wet van Mozes.
Recente opgravingen hebtfj
bovendien nog aangetoond, c
Pella bij het begin van de Joc,
se opstand in het jaar 66 na;)'
noeg geheel is verwoest bij'éê
aanval van Joodse partisans
Het moet uitgesloten wordt
geacht, dat Pella zo korte tij
later aan zoveel vreemdeling!
onderdak zou hebben kunnf
bieden.
En zou men de traditie will!
redden door te stellen, dat
christenen misschien al vc
het begin van de opstand (d
vóór 66) zouden zijn gevlucj
dan zou men moeten aannemc
dat zy in 66 in Pella het slac.1-
offer zijn geworden, niet v»
de Romeinen, maar van de v(
bitterde vrijheidsstrijders!
u" IIICt^MC DIUlcU en «.rtRsm'1 TT i I wlln m.ap
was vfn di h'« ï"do.I vjorbij straft,
vertegenwoordigers het een JJJJ; «ïïe eeuï
prachtig eigentijds idee vonden Li n
xorBen" 'a pléS^di^vJTSS i«Ï
ür8en- bestaan. Het mag dan voor een
middelbare scholier moeilijk
zijn om te geloven in de licha
melijke opstanding, voor een
atoomkundige is het op dit punt
veel minder moeilijk, ook al
blijven er veel problemen en
zijn er veel nieuwe bij gekomen.
Zal dan eens de wetenschap
het weer mogelijk maken om te
geloven? Misschien zou dat een
groter gevaar worden voor het
geloof dan de wetenschap die
het ons in de eeuw die achter
ons ligt zo moeilijk maakte.
Want een geloof by de gratie
van de wetenschap is in werke
lijkheid geen geloof meer. Even
min als Karei de Grote het ge
loof er met het zwaard in kon
slaan, zal de wetenschap de
kerk te hulp kunnen komen om
met stellingen en bewijzen het
geloof er by de mensen in te
hameren.
Als Paulus in Romeinen
spreekt over de opstanding zegt
hij: Indien gij met uw hart
gelooft dat God Hem uit de
doden heeft opgewekt, zult gij
behouden worden (Romeinen
10:9). De nadruk ligt hier op de
woorden „met uw hart". Dat
haalt geloof geheel uit de sfeer
van de weten-schap. Geloof
is een overgave, niet in een
stelling, een feit, maar in de
opgestane Heer. Wij geloven
niet omdat het graf leeg is
dat zou het ook zyn als de dis
cipelen de Heiland weggehaald
hadden maar omdat de hemel
vol is. Juist daarom kan nu het
hart er vol van zijn, zodat de
mond zal overlopen, zal belij
den. zegt Paulus.
Voortgang
Juist in de laatste honderd
jaar heeft de kerk zich vaak
meer bezig gehouden met het
lege graf, dan met de opgestane
Heer. De wetenschap meen
den velen had de lichamelijke
opstanding onmogelyk verklaard
en de kerk moest zich tegen
deze bewering verdedigen. Het
gevolg was dat velen in de kerk,
of gingen proberen te bewyzen
Er is voorbereiding op de pensionering nodig, zo be
toogt mejuffrouw dr. P. G. M. Schrama. inspectrice be
drijfsgeneeskundige dienst der PTT in „Op leeftijd", het
orgaan van de Nederlandse federatie voor bejaarden
zorg. Enkele facetten van haar betoog lichtten wij eruit.
Ze zijn te vinden in bijgaand artikel, dat gaat over de
gedachte aan de pensloenschok, die velen trachten te
verdringen. Een schok hoeft het echter helemaal niet
te betekenen, aldus deze deskundige. Het bedrijf en de
betrokkene kunnen daar samen voor zorgen.
wordt dan gezegd. Men wil
„zich geen zorgen maken voor
de tijd".
Zorgeloos
Men zoekt in het be
drijfsleven voortdurend
„geschikte mensen voor
het formeren en reserve
ren van „geschikte taken
voor bepaalde ménsen",
waarmee dan in dit geval
speciaal bedoeld worden
mensen van middelbare
en oudere leeftijd.
ene op de andere dag; de be
hoefte aan meer rust ontstaat
niet uitgerekend op de dag
65 jaar wordt.
geen als hoofdargument
die pre-pensioneringsfase zou-
kunnen worden aangevoerd
Het verkennen van mogelijk
heden om buiten de eigenlijke
beroepsrol zinvol bezig te kun
nen zijn moet lang voor de
pensionering geschieden. Men
Het zou de ouder wordende
mens mogelijk moeten worden
Semaakt zich tijdig en geleide-
jk in te stellen op de periode,
waarin beroepsarbeid niet meer
de overheersende plaats zal in- icn
nemen of geheel wegvallen. An-
r\ mr e no.p" t rtrr, riÏL**re*
moet er bij het bereiken
de pensioengerechtigde leeftijd
in voldoende mate mee ver
trouwd zijn.
Wat nu het personeelsbeleid
in de bedrijven betreft, wan
neer men mensen van 55 of
hen te spreki
de
ders gezegd om diverse rede
nen zal er moeten komen een _,151UCI1 UDJl BH
zogenaamde pre-penstonerings- J^Sa op veel veerstand stui-
het zich in de
•erte reeds aankondigende
pensioen, dan zal men door-
Het pensioen is nog i
sioen moge dan ingaan van de veel gebeur ei
De mentaliteit van wie dan
leeft die dan zorgt wordt her
kenbaar. Het wekt toch enige
wrevel op dat men. in het volle
leven -staande, gezien wordt als
toekomstig gepensioneerde?
Pensioen wordt geassocieerd
met oud en oud met alge-
De tijd, waarin degenen die
niet behoefden te werken in
hoog aanzien stonden en meer
werden bevrijd naarmate ze op
jongere leeftijd hun schaapjes
op het droge hadden heeft
plaats gemaakt voor iets an
ders. We beleven nu de tijd
waarin men zijn status ontleent
aan de belangrijke positie of de
verantwoordelijke functie. Zelf
respect wordt bevorderd door
de wetenschap dat men „het
druk heeft".
Waar moet het nu in concre-
to heen met een pre-pensione
ringsfase? Eerst een wellicht
interessante tussenopmerking.
Voor de toekomst is het van be
lang. dat men in de bedrijven
de voortgezette opleiding van 't
personeel niet afsluit bij het
volwassen worden van de wer
ker of bij diens laatste vakexa
men, maar dat herhalings- of
bijscholingscurssen als vast on
derdeel in de functieuitoefe
ning opgenomen blijven.
Men blijft dan beter bij: ver-
de ontplooiing
werker als mens en zijn groei
naar de „rusttijd in zijn leven"
al even zeer ten goede komen
als hij periodiek de gelegen
heid kreeg zich via gespreks
groep of vormingsbijeenkomst
ook buiten het eigen vak
te oriënteren.
Geleidelijk
Op deze wijze zou de voorbe
reiding op de pensionering eer
der als een werkelijkheid kun
nen worden gezien en aan
vaard. Misschien al wel op een
leeftijd, waarbij de pre-pensio-
neringsfase nog lang niet aan
de orde is.
Het gaat derhalve om zoiets
als een geleidelijke pensione
ring, een gedachte overigens,
die niet nieuw is. En ook niet
onverdeeld kan worden aan
vaard, met name niet door de
vele en verregaande consequen
ties voor het bedrijfsleven.
Toch zou men er goed aan
doen bij al het streven naar
verbetering van arbeidsvoor
waarden ook eens speciaal bij
de ouder wordende werkne
mers stil te staan. Bijvoorbeeld
door zich af te vragen of voor
hen niet alvast voorwaarden
zijn te realiseren die voor „de
grote massa" nog niet haalbaar
Voor ouderen zou bijvoor
beeld al veel extra vermoeienis
zijn voorkomen, als ze zich niet
in het spitsuur naar en van het
werk behoefden te verplaatsen.
Een half uur later komen en
een half uur eerder weg voor
55- tot 65-jarigen uiteraard
met behoud van inkomen
zou een bijzonder zinvolle maat
regel zijn.
Reeds een extra kwartier
middagpauze, zodat men wat
rustiger de lunch kan gebrui
ken, zou voor vele ouderen en
uitkomst zijn. Men behoeft der
gelijke „faciliteiten" helemaal
niet te zien als discriminatie.
Tenslotte is ook pensioen uit
gesteld loon, waarop men recht
kan laten gelden. Waarom zou
men maatregelen die men kan
rekenen tot de „geleidelijke
pensionering" te behoren niet
als uitgesteld pensioen zien?
Verzuim-
percentagp
Men kan van de zijde van
het bedrijfsleven natuurlijk wij
zen op de bezwaren die dit
soort faciliteiten opleveren
voor de dagelijkse gang van za
ken. Daarbij mag nimmer wor
den vergelen dat thans ook re
kening gehouden moet worden
met dc leeftijdsfactor als het
gaat om het hogere verzuimper
centage, deels veroorzaakt door
de ongelijkheid van arbeidsbe
lasting en belastingvermogen
van de oudere. Het eerste is
gemakkelijker te ..plannen"
dan het tweede.
Uiteraard moet bij dit alles
ook de persoonlijke instelling
van de ouder wordende werkne
mer worden genoemd. Hij rea
liseert zich vaak onvoldoende
dat na zijn 65-ste nog een heel
mooie, lange tijd voor hem kan
leven anders bad ingericht
meer activiteiten zou hebben
ontplooid als hij op 65-jarige
leeftijd geweten had nog 25
jaar zo goed en zo vitaal te
zullen zijn.
Vervélend dat men dit alle
maal tevoren niet weet? Och,
dat is betrekkelijk, want de sta
tistiek zegt heel duidelijk dat
een 60-jange gemiddeld nog 18
jaar voor de boeg heeft en een
80-jarige nog 6 jaar...
Mirakelen
Hoe komen Eusebius en Ej
phanius dan aan hun verhai
Volgens dr. Mulder is het vt
haal ontstaan uit de behoeft
om de weg van de kerk in 1»
Palestijnse land zoveel mogeli
in hemels licht te plaatsen. Tot
keizer Constantijn in de twi
tiger jaren van de vierde eeo
zich bijzondere inspanning f
troostte, om de Palestijnse ke!
weer tot bloei te brengen, gro(
de het verlangen naar mirak
len in verleden en heden steel
meer. Eusebius en in zijn vo<
spoor Epiphanius zijn hierai
tegemoet gekomen.
Mogelijk heeft hier de scherj
tegenstelling tussen Joden
christenen in de vierde eeii
een rol gespeeld. Uit de opma
kingen van Eusebius blijkt, d)
hij nadrukkelijk onderschei
wil maken tussen de Joden i
de christenen uit de Joden. Hj
Joodse volk ging het geric
over zich voltrekken. Zouden
christenen uit de Joden aan i
gericht ontkomen, dan moa
er van boven worden ingegrj
pen. Gezien in het raam van
tijd, waarin Eusebius zyn m|
teriaal verzamelde, lag het vol
de hand hiervoor een „hemel)
boodschap" in te lassen.
Dus geen vlucht naar Peli
We zullen nuchter moeten e
kennen, aldus dr. Mulder, d
de kerk te Jeruzalem haar t
heeft betaald, toen de Jood
volksgemeenschap zwaar g
troffen werd. Eerst moesten
christenen de verschrikkinge
van het beleg en de wraakzuci
van de Joodse fanatici binne
de muren trotseren. Voor zovi
hun leven bij de inneming va
de stad gespaard werd. wach
ten nog meer grote beproevii
gen. Het is niet uitgesloten, dc
bij de zegetocht, die Titus n
ryn overwinning in Rome hieU
ook christenen hebben moete
meelopen in de erbarmelijk
nen1 Van ^00^$e krV0s9*vange
Geschiedenis van de Palestijns
kerk. door dr. H. Mulder. Uit
tave J. H. Kok te Kampe»
Boeketreeks 96, 97. 2M pag 3,21
