droomwereld
neen
Buitenland
Nieuwe bombardementen
verwacht in Vietnam
„MUSHAWARAH"
Paleis in Bogor
bijna gebombardeerd
Afgebeten onderlip als
oorlogsbuit meegenomen
elke dag n fiets voor niets!
li
T=
7\TF,RD\r. o APRTT, 1966
VERSLAG
GEVER
DJAKARTA Tijdens de
■^chtige beëdiging van de leden
het nieuwe, Indonesische ka-
let richtte president Soekarno
t over mijn hoofd naar zijn
istig kijkend gehoor. „Een Ne-
rlandse journalist naam en
ïaam vergat hij niet heeft
vanmorgen om een interview
raagd", zo zei hij. „Ik vraag
af, of dit, gezien de omstan-
leden, noodzakelijk is. Ik heb
ijd gepraat en nooit gezwegen,
president van Indonesië ben
;n ópen boek".
zes vice-premiers, die achter
in maarschalkuniform gestoken
tekarno stonden tezamen vor-
len ze het zogeheten presidum
èken strak voor zich uit. Zij wisten
eter. Het Indonesische staatshoofd
>cht in het eerste deel van zijn
•spraak dan wel hebben gezegd
£t hij degene is geweest, die de
rijpende kabinetswijzigingen
soonlijk heeft doorgevoerd for
el is dit juist de wisseling van
nisters, het ontbinden van de com-
mistische partij, en het gevangen-
jitten van de links georiënteerde, of
irrupte bewindslieden zijn hem on-
ïr zware druk opgedrongen.
Vooral „sterke man" luitenant-
|e«neraal Soeharto (45 jaar) heeft er
et de regimenten van de Siliwan-
- en de Diponegoro-divisie een
jndeel in gehad.
S| Coup,
Als Soekarno zijn zin gekregen
ld, was de macht van de legerlei
ding al op 1 oktober van het vorig
iar tot nul gereduceerd. Driekwart
an deze historische dag de com
munistische coup, die door de inmid-
els ter dood veroordeelde luitenant
- oloneel Oentoeng werd ingeluid,
lislukte al na enkele uren
facht hij temidden van zijn rode
rienden door, terwijl Soebandrio,
erie in de Revolutionaire Raad zit-
■ng had moeten nemen, zich tijde-
'jk op Sumatra had geïnstalleerd.
De president wist wat de commu-
isen van plan waren, ofschoon
ïm onbekend was dat ook hij van
--t toneel had moeten verdwijnen.
e coup was een voortijdig ant-
oord op de voorgenomen acties
vi »n de generaals. Al op 5 oktober
kn het vorig jaar hadden de
^tsten de alleenheerschappij van
bekarno willen ontzenuwen. Reeds
len had de machtsstrijd tussen het
ger en de PKI (vier miljoen leden
tel» een aanhang van zeker tien mil
ten sympathiserenden) tot een dra
stische ontknoping moeten komen,
jeeds op die datum had de schreeu
wende armoede in het land als aan-
üding moeten worden gebruikt om
nodige hervormingen te be-
erkstelligen.
Vervlakking (2)
Aan de inzender, de heer Koren uit
Schiedam en aan anderen die zo min
derwaardig over de jeugd praten zou
ik willen vragen: Wat doet u op twee
de Paasdag en op alle andere 364
dagen van het jaar voor die jeugd? U
zegt: liever dan een bal een dank
dienst. maar hoeveel ouders geven
het voorbeeld? Bij bid en dank
diensten zie ik lege kerken. U kunt
blijkbaar alleen uw kritiek maar op
ons botvieren, maar komt u nu ook
eens met opbouwende ideeën voor de
dag. Heus, er zijn genoeg jongeren
..die wensen te arbeiden in de wijn
gaard van hun Zender". Vergis u niet.
De jeugdverenigingen moeten maar
zien hoe ze de jeugd van de straat
houden. Is het niet beter te dansen op
tweede Paasdag, door God bijeenge
bracht als christelijke jeugd, dan op
die dag nietsdoend op allerlei verkeer
de plaatsen rond te hangen? Dit is de
mening van een 18-jarige.
Schiedam J. Boer
Eenzaom gevecht
Met veel interesse het stuk „Een
zaam gevecht voor wereld gebed" gele
zen. Een prachtig initiatief, maar kan
die dame uit Voorburg wel samenbid-
den met Hindoes en Mohammedanen?
Staat zij in wezen met haar gebed
wel aan de goede kant? Als ze nu
eens meebad met hen die in de Waar
achtige zijn. in Zijn Zoon Jezus
Christus (1 Joh. 5 verzen 20 en 21)?
Ridderkerk H. Roth-Veltman
Ik hou van Roxyde enige sigaret waar ik ja graag"
tegen zeg. Al jarenlang. Zo vertrouwd van kwaliteit, dati
ik voor geen geld een andere sou willen. Roxyraltjjd goed.'
De sultan van Djokjakarta, Hc-
mengkoe k'oewono IX. De komende
man van Indonesië?
middel van half spontane en half
georganiseerde studentendemonstra
ties tot het buigen van het stijve
hoofd te bewegen.
Het nog maar pas gereorganiseer
de kabinet (21 februari) ging er na
een gewiekst spel van druk en tegen- delen,
druk aan. De dag voordat Soekarno ik zag nog
eindelijk zwichtte, vluchtte' hij, mèt -*'•
zijn vroegere vriend en adviseur
Soebandrio de laatste in zulk een
haast, dat hij op z'n sokken in de
gereed staande helikopter klauterde
naar het Merdeka-paleis in Dja
karta. Het leger had namelijk ge
dreigd het paleis in Bogor, waar bei
de staatslieden in verbleven, te bom
barderen, zo luidt althans Jiel ver-
Compromis
Dr. Levmena, Ambonnees en eerste
vice-premier, man echter, die hele
volksgroepen willen laten ver
dwijnen.
zijn door legereenheden bezet, ter
wijl bijna alle militaire vliegtuigen
gegrond zijn. Het laagste is vrij
drastisch gebeurd, door het wegne-
namelijk van vitale motoronder-
Het nieuwe kabinet, dat thans is
gevormd, moet als een voorlopig
compromis tussen het staatshoofd en
de legerleiding worden gezien. Het
is tot stand gekomen door middel
van „Mushawarah": een typisch Ja
vaanse wijze van overleg, waarbij,
voor de buitenwereld althans, de
kool en de geit moeten worden
gespaard.
Er zal in de komende maanden
nog heel wat „Mushawarah" worden
gepleegd. En men verwacht ook
nieuwe studentendemonstraties om
verdere hervormingen te helpen
bespoedigen. Met twee vicepre-
miers, die de president nog in dit
kabinet wist te krijgen, dr. Rusland
Abdoelgani en dr. Leimena, is leger
noch volk gelukkig. In de vorige
regeringen, zo wordt er gezegd, heb
ben beiden teveel verantwoordelijk
heden gedragen om „niet schuldig
aan de politieke en economische
gang van zaken te kunnen zijn.
Als men Soekarno hoort zeggen
het was tijdens dezelfde beëdigings
plechtigheid dat „dit kabinet
niet perfect is, want er is niets per
fect, behalve Allah", dan betekent
dit dat het „Mushawarah" over ver
dere wijzigingen al is begonnen. En
als men, al dwalend over de terrei
nen van het Merdeka-paleis merkt
dat de Tjakrabirawo, de liefst uit
het paleis,
aar ik drie jaar geleden een nog
op het toppunt van zijn macht balan
cerende Soekarno interviewde. De
corifeeën, die hem vroeger naar de
ogen keken en naar de mond praat
ten, waren verdwenen. De leden van
het presidium en de andere mi
nisters leken zioh van de lange presi
dentiële redevoering weinig aan te
trekken. En wat een maand geleden
nog als een onvergeeflijke onbeleefd
heid werd gezien, gebeurde nu. Na
een kwartiertje liepen tientallen ho
ge functionarissen, die zich onder
het gehoor van de president bevon
den, naar de koele wandelgangen
om daar een sigaretje te roken.
Verkeerde paard
Ik stond even naast dr. Ali Sast'O-
amidjojo, de voorzitter van de door
Soekarno opgerichte PNI. Hij keek
somber en verveeld, weigerde een
woord te zeggen, en hield zich geïso
leerd van de leden van het nieuwe
kabinet. Ook hij is een man, die op
het verkeerde paard heeft gewed,
hoewel hij zich op 'l ogenblik in alle
bochten kronkelt om dit ongedaan
te maken. Hij was een vriend van
Soebandrio en Soekarno, de leider
ook van een vleugel in de PNI, die
er geprononceerde, linkse ideeën op
nahield.
De toekomst van president Soekar
no is al even onzeker. Duidelijk is
dat „het met magische krachten uit
geruste staatshoofd" veel van zijn
aanhang verloren heeft, ook onder
het volk, dat de zorgen om het naak
te bestaan met het jaar heeft zien
groeien. Het kreeg lessen in een fi
losofisch getinte, politieke religie in
plaats van rijst. Het stroomde de
afgelopen maanden gedwongen naar
het stadion, of het sportpaleis om
,de held van de revolutie" zijn bral-
bataljons bestaande lijfwacht 'lende redevoeringen te horen afste.
Droomwereld
,Op 12 maart van dit jaar stortte
ïkarno's droomwereld helemaal
elkaar. De ijle luchtkastelen, die
als filosoof van de Indonesische
edvolutie had opgebouwd, zag hij
lotseling als ether vervliegen. De-
ilfde Soeharto, die hem zogenaamd
f hulp gekomen was, toen de com-
lunisten met de steun van Soeban-
rio c.s. trachtten toe te slaan, de-
ilfde Soeharto ook. die hij, als gene-
tal Nasution, de laan had willen
ltsturen, wist hem op die dag door
van de president, ontbonden is
door zwaar gewapende eenheden
van de militaire politie is vervan
gen. dan houdt dit in dat het Indone
sische staatshoofd min of meer de
gevangene van bet leger is.
De sterke landstrijdkrachten, die
gesteund worden door de zwakke
zeestrijdkrachten, hebben de
luchtstrijdkrachten, die ze niet hele
maal vertrouwen, zo goed als uit
geschakeld. De vroegere bevelheb
ber van de luchtmacht, maarschalk
Omar Dani. die de coup van 1 okto
ber in een dagorder heeft gesteund,
zou op 't ogenblik als balling in de
hoofdstad van Cambodja, Phnom
Penh. verblijven. Alle luchtbases
Dr. Roeslan Abdoelgani, die zich in
de vorige regeringen gecompromit
teerd zou hebben.
Het leger doet er trouwens ook
wel iets aan om dc „image" van
Soekarno, die tevens premier en op
perbevelhebber van de strijdkrach
ten is, te schaden. Op de dag van de
aankondiging van het nieuwe kabi
net verscheen in de legerkrant een
grote kop. die niet meer dan een
uitspraak was uit de door Cindy
Adams geredigeerde autobiografie
van de president. „Ik houd van de
maar toch 't meeste van mezelf!
De zogenaamde clandestiene zen
der van Bandoeng, die over heel
Zuidoost-Azië te horen is, gaat nog
steeds door met het spuien van an-
ti-Soekamo-propaganda. Hoewel het
radiostation, dat onder verschillen
de namen opereert en door stu
denten zou worden bemand, gemak
kelijk het zwijgen kan worden opge
legd, denkt het leger hier nog niet
Machtsevenwich t herstellen
WASHINGTON Een van de on-
stond"er,""vin"'vrouwen! dtrdelen, waarop dc Amerikaanse oor-
h't meeste van mezelflofroerin» in Vietnam in niet onbe-
langrijke mate steunt, is de bommen
werper. De bommenwerpers vormen
ook de enige reservemacht, die presi
dent Johnson onmiddellijk ter beschik
king staat. Alles wijst er thans op, dat
de Amerikanen hun bommenwerpers
weer zullen inzetten voor het herstel
het machtsevenwicht, dat na
stand gebracht is en door de recente
wanorde in het zuiden van Vietnam
Wa„„amorr .-ir,,„ar.n T_j„ en de hernieuwde infiltraties van de
communisten in het noorden, waarvan
„sische staatshoofd wel eens kan mejdjng. gemaakt wordt, thans ernsitg
bedreigd wordt.
Mee spelen
Nog duidelijker is dat Soekarno
het gevaar loopt zijn eigen positie te
ondermijnen. Om zich te handhaven,
zal hij mee moeten spelen, want het
nieuwe regime koerst tussen het le
ven en de dood. De 64-jarige presi
dent schijnt nog niet helemaal te
beseffen dat zijn prestige is gedaald,
en dat de machtsverhoudingen van
dit moment bijzonder ongunstige
kanten voor hem hebben.
Soldaten van de Siltwangi-
divisie, die het voornaamste
tegenwicht tegen de communis
tische coup vormde.
nesische staatshoofd' wel
worden gedwongen zich in ruste te
rug te trekken. In naam zal dan
niemand ondankbaar zijn. Hij zal
een vorstelijk pensioen krijgen, een
pracht van een paleis, en overal,
waar hij gaat of staat, zal hij als de
grote leider van de revolutie geëerd
worden.
Vierde vrouw
De vierde vrouw van Soekarno.
de 28-jarige. vroegere Japanse
geisha Ratna Sari Devi, zou hier een
warm voorstandster van zijn. En
Soekarno zou weer zwaar onder
haar invloed staan, hoewel nog niets
er op wijst dat hij ook op dit punt
naar haar luistert.
Er zijn nog andere stemmen
stemmen, die naar voren brengen
dat Indonesië's president zichzelf
nooit de vernedering van eclipseren
aan kan doen. Zijn al in elkaar
gestorte droomwereld zou dan nog
verder verkruimelen, en zijn ijdel-
heid staat geen publieke afgang toe.
Hoe het ook zij, in biologisch op
zicht staat het opvolgingsprobleem
eveneens voor de deur.
Generaal Soeharto, zo zegt men,
kan nooit voor het ambt van
staatshoofd in aanmerking komen.
Hij is vrij onbekend en daarom hele
maal niet populair. Als Javaan is hij
bovendien niet acceptabel voor de
buitengewesten.
GoodwiU
Boeddhisten
staken
demonstraties
(Van een correspondent)
maanden felle strijd moeizaam tot bij de Noordvietnamese hoofdstad gele-
Gevechtsbommenwerpers hebben
woensdag al felle aanvallen gedaan op
de spoorlijn Peking-Hanoi. Dat was
voor de eerste maal sinds het vredesof
fensief begon.
Een ander doelwit vormde een brug
op omstreeks veertig kilometer ten
noord-oosten van Hanoi, het dichtst
gen punt, dat sinds de bombarde
mentspauze is aangevallen. Naar alle
waarschijnlijkheid zal dit het begin
betekenen van een hernieuwde reeks
bombardementen op doelen in het
hoorden.
De verenigde Chefs van Staven heb
ben al sinds lang aangedrongen op de
vernietiging van petroleumvelden en
industriële centra in het gebied rond
Hanoi en Haiphong. Weliswaar hebben
zij niet meer die politieke macht, die
zij eens bezaten, maar de druk op
president Johnson om over te gaan tot
strategische bombardementen en het
ondermijnen van de toegangswegen
tot Haiphong is nu van anderen geko
men, onder meer van de persoonlijke
adviseur van de president, generaal
Maxwell Taylor.
Sterk argument
maanden kunnen de verdere ontwik
kelingen in Indonesië nog allerlei
verrassingen inhouden. Gunstig is in
ieder geval dat verschillende gene
raals. onder wie Nasution. voor een
terugkeer naar de constitutie van
1945 zijn geporteerd. Ze wensen
herstel van een door het volk geko
zen parlement. Het in 1960 door Soe
karno ingestelde volkscongres, dat
als volksvertegenwoordiging een j de aanvoerlijnen in het noorden heeft
wassen neus is, zou zo spoedig moge- de troepenversterkingen en de leverin-
lijk moeten verdwijnen. I gen voor de communistische strijd
krachten in de afgelopen maanden
niet doen afnemen. De Amerikaanse
grondtroepen hebben slechts een ne
derlaag kunnen afwenden.
Ondanks de geruststellende woorden
van Robert McNamara, de Ameri
kaanse minister van defensie, kunnen
de grondtroepen niet doeltreffend
versterkt worden zonder dat er een
grootscheepse, wereldomvattende her
groepering van het Amerikaanse leger
plaats heeft. Er zijn ook overtuigende
politieke argumenten tegen het op de
been brengen van meer dan 350.000
man troepen in Zuid-Viefnam.
De ervaringen, in het Verleden opge
daan, hebben geleerd, dat chaos in
Zuld-Vtetnam en dc onderlinge rivali
teit van de generaals aldaar leiden tot
een verzwakking van de Zuidvietna-
mese oorlogsinspanningen. Er is geen
enkele reden om aan te nemen, dat dit
deze keer niet het geval zal zijn. Uit
breiding van de bombardementen lijkt
het enige antwoord, pelfs als dit de
indruk wekt een wanhoopsdaad te
zijn.
De wanorde onder dc burgerij in
Zuid-Vietnam zal naar alle waarschijn
lijkheid voortduren, ondanks de volte-
face in Da Nang van luchtmaar-
schalk Nguyen Cao Ky, de Zuidviet-
namese premier. Dit heeft het State
Department tot de overtuiging ge
bracht, dat er pogingen in het werh
gesteld moeten worden om Zuid-Viet
nam weer een burgerregering te bezor
gen. Voorlopig gaan de plannen niet
verder dan een nationale raad van po
litieke leiders, maar dit betekent toch
liet begin van een nieuwe politieke
Tegenwicht
Naar verluidt zou deze bescheiden
poging in de richting van iets, dat op
een burgerregering lijkt als tegen
wicht voor een uitbreiding van de
bombardementen dienen en zou het
in dit geval voor bevriende staatshoof-
den, zoals Harold Wilson gemakke-
met haar Ujker worden hun steun aan de yiefc-
LEERDAM De Ambonese mevrouw T. leeft al jaren i
buurvrouw en landgenote mevrouw S. Gisteren laaide deze ruzie zo hoog op j nam-Dolitiek te bliiven seven Mis-
dat beide vrouwen elkander te l|jl ainjen. Mevrouw T. beet mevrouw S. de
die in triomf mee naar huia. De politie vond de ..krij,,- j S'de're "ap ^k kfê wordeó ukgS
Een Javaan, die wel de nodige ®n?e.rl.ip en.z^J o
goodwill in heel Indonesië schijnt te buit in een stofdoek eewlkke d in een kast.
bezitten, is de sultan van Djokjakar
ta, Hamengkoe Boewono IX. Hij
heeft in Leiden gestudeerd, is thans
als vice-premier in het presidium
benoemd, en heeft er. voor 't eerst
sinds twintig jaar, blijk van gegeven
van de achtergrond op de voorgrond
te willen treden.
hebben tezamen twintig kinderen.
Hoe? Vraag uw fietsenhandelaar inlichtingen.
legd als een poging om de Boeddhis
ten af te kopen.
- I Men meent, dat maarschalk Ky zich
iep een gevaarlijke wijze heeft gecom-
i promitteerd en dat er weinig hoop
bestaat, dat hij over voldoende politie-
1 ke capaciteiten beschikt om zich weer
J te kunnen doen gelden. De Verenigde
i Staten hebben aangetoond, dat zij hem
j blijven steunen door Da Nang te „be
vrijden". Het is echter duidelijk, dat
;de politieke situtaie nog lang verward
zal blijven.
Voorlopig beschouwt men de bom-
menwerper als het beste wapen om de
balans in evenwicht te houden.
Afgelast
"Ï7TER gebeurtenissen trokken deze week sterk de aandacht: d'
Britse boycot van Rhodesië, de wijzigingen di
son in zijn regering aanbracht, de Franse bereidheid om de Eui
pese commissie een voorlopig mandaat te geven om aan de c
derliandelingen voor de Kennedy-rondc. een algemene were
tariefsverlaging, Ie kunnen meedoen en de status van de Frar
troepen in West-Duitsland.
Wil-
W/AT Franse troepen in West-Duitsland betreft die daar vol
gens een NAVO-Overrenkomst gestationeerd zijn. ligt d<
/.aak eenvoudig. Bonn beeft duidelijk gesteld dat Frankrijk e
niet aan hoeft te denken dat deze troepen, ais Frankrijk uit d-
NAVO treedt, als een soort verouderde bezettingsmacht blijvci
Slecht? geïntegreerd in de Navo en deel uitmakend van de we
terse verdediging hebben zij voor West-Duitsland zin. Couve d
Murvillc zal dan ook bij zijn komende bezoek aan Bonn wel
wijs zijn een aanvaardbaar compromis voor te stellen, maar tor'
een tweezijdig akkoord te bereiken. Bonn voelt wel voor eei
compromis, mits maar aan bovengenoemde voorwaarde word
voldaan en mits de NAVO van te voren is gekend.
GERUGGESTEUND door een aanzienlijke meerderheid in b.
Lagerhuis beeft premier Wilson nu eindelijk de door I.:
hour gewenste krachtige boycot van Rhodesië kunnen doorzetter
In zoverre is hij gedaagd dat Griekenland door de knieën is gr
gaan voor Britse druk en de kapitein van de Johanna V op
dracht gaf geen olie in Beira te lossen, ondanks het feit dat dc
betreffende resolutie van de VN de leden ilechts aanbeveelt aan
de boycot deel te nemen. Wilson speelde boog spel en hij won.
Hij is er echter nog niet want Portugal schijnt snode plannen te
koesteren de olie van de Johanna alsnog door te pompen naar
Rhodesië.
/"NP ander gebied gedraagt Wilson zich terughoudender. Hij
heeft geen minister voor Europese zaken benoemd, waarvoor
Gordon-Walker, naar men meende, in aanmerking kwam. Dit kon
nok moeilijk Gordon-Walker zijn, omdat deze beslist geen voor-
-tandcr van Britse toetreding i«. Daarom werd minister Brown
Ie Europaman in het Britse kabinet. De algemene verwachting is
lat Wilson niet zal staan te trappelen om deel te nemen aan dc
'.EG, maar dat hij anderzijds, wanneer de tijd daarvoor gunstig
ijkt, stappen zal nemen om in de EEG te treden. Met andere
oorden, hij wacht tot de EEG het intern eens is geworden en
iat bet aan de EEG over een uitnodiging te verzenden.
ssel betreft aangaande de Franse be
gaan met de onderhandelingen voor
Ie Kcnnedy-ronde, past nog enige voorzichtigheid. Frankrijk
tond dit toe en het is verheugend dat daarbij recht wordt gedaan
lan de positie van de Europese commissie, maar het betekent nog
liet dat de zaak nu rond i«. Parijs kan nog genoeg barrières op.
verpen en zal dit ook zeker doen wanneer blijkt dat Amerika
net zijn overweldigende industriële apparaat Europa, en meer
peciaal de Franse industrie, te veel concurrentie zon gaan aan
doen Overigens is bet wel zaak, dat deze tariefsverlaging, die
\oor de gehele wereld zou gelden, doorgang vindt. De ontwikke
lingslanden kunnen er grote voordelen van plukken.
Intussen hebben de boeddhistische
leiders, die een belangrijke rol spelen
in de reeds drie weken durende politie
ke crisis, de demonstraties ten gunste
van een burgerlijk bewind voorlopig
afgelast. Zij zijn er mee akkoord ge
gaan, dat de militaire junta binnen zes
maanden een grondwetgevende verga
dering zal laten kiezen. Premier Ky,
die het militaire bewind leidt, moet
deze verzekering nog schriftelijk be
vestigen.
Een groep Vietnamese officieren
heeft gisteren een verklaring uitgege
ven waarin gezegd wordt, dat de rege
ring in Saigon niet langer het vertrou
wen van het volk heeft. De huidige
regering van Ky heeft persoonlijke be
langen boven landsbelangen laten
gaan. Zij heeft bewezen steeds meer
macht te begeren. De regering is in
alle opzichten incapabel gebleken, zo
i stond in de verklaring. Daarom, zo
gaat het verder, heeft het Eerste Le-
j gerkorps geen vertrouwen meer in d(
I regering. Wij zullen tot de laatste mart
I strijden tot er een door het volk geko
zen regering is. aldus de verklaring
I van de groep officieren.
