Wat gaat
u vanavond
opsteken?
Onze kinderen hebben nu
hun eigen revolutie"
NEEM NU
IN BLIK
Storm wat geluwd
Ruw weer houdt aan
Boeclhisten boycotten
gesprek premier Ky
alles kan met CEtB^üM
Uit de Haagse hof geplukt
DONDERDAG 7 APRIL 196»
DJAKARTA De storm in Indonesië is wat geluwd, maar
het ruwe weer houdt aan. Het nieuwe kabinet draagt te zeer
de kenmerken van het compromis dan dat het een lang leven
beschoren kan zijn.
Aan de ene kant staat president Soekarno, die juist iets te
ver ging toen hij bij de linkse stromingen in het land nog meer
in het gevlei wilde komen. Aan de andere kant torent „sterke
man'* luitenant-generaal Soeharto, die zich door het leger weet
gesteund, en meer wil dan hij op dit moment heeft bereikt.
Br zullen nog meer topfiguren
i moeten duikelen. En er zullen nog
meer regeringen moeten worden ge
vormd, alvorens „de rimpeltjes in de
oceaan van de Indonesische revolu
tie" deze woorden, die de werke
lijke toestand zwaar onderschatten,
zijn van Soekarno glad gestreken
zijn.
Met deze zinnen kan ongeveer
worden samengevat wat waarne
mers in Djakarta denken van de hui
dige politieke situatie in Indonesië,
die zoveel verwarring heeft gewekt.
Duidelijk is dat het schimmenspel
dit zo typisch Javaanse schim
menspel! nog niet ten einde is. Er
liggen nieuwe krachtmetingen in
het verschiet. De kettingreaktie op
de mislukte communistische coup
van 1 oktober-j.l. woedt nog steeds
verder.
Roetig Knriio"
De fagade van gezagsgebondenheid
moet echter onder alle omstandighe
den worden bewaard. Het leger mag
nooit in de schoenen worden gescho
ven een staatsgreep te hebben uitge
voerd. Soekarno, die niet alleen
president is, maar ook nog premier
en opperbevelhebber van de strijd
krachten, moet de grote „Boeng Kar-
t\o" blijven, de architect van de revo
lutie en de geroepene uit het volk.
De beweegredenen hiervan zijn een
mengsel van tactiek, psychologie en
dankbaarheid.
„Soekarno is nu zijn eigen mario
net", zei een ambtenaar, die door de
nieuwe verhoudingen een flinke pro
motie had gemaakt. „Hij kondigt
slechts aan wat anderen voor hem
hebben uitgedacht. In naam houdt
hij de macht, in feite is hij een
speelbal van diezelfde macht".
Het was rustig in Djakarta, toen
ik daar aankwam. Slechts aan de
prikkeldraadversperringen en de
overal op wacht staande militairen
was te zien dat er spanningen wa
ren. Voor elk gebouw van enige im
portantie stonden gehelmde solda
ten. Ze hadden het geweer, of het
machinepistool onder de arm, ter
wijl er hier en daar mitrailleurs
stonden opgesteld.
Rijst uit pisangblad
In de bekende woonwijk Menteng
wemelde het eveneens van militai
ren. Ze hadden wachtposten betrok
ken voor de huizen van de vele mi
nisters, die daar wonen. Ook
verschillende ambassades werden be
waakt.
Op het Medan Merdeka, het vroe
gere Koningsplein, waar een ma
jestueuze gedenknaald met gouden
vlam als nationaal monument staat,
bleken de aktiviteiten van de bewa
kingstroepen 't grootst tc zijn. Geen
wonder eigenlijk. Aan de noordkant
staat het vroegere gouverneurspa
leis, van waaruit president Soekarno
regeert. En aan de westkant bevindt
zich het gebouw van de KOSTRAD
(strategisch legercommando), waar
in de gevangen gezette, linkse mi
nisters thans „rijst uit een pisang
blad eten".
Geruchten
Hoeveel gevallen bewindslieden
«r daar in een cel zitten, is niet
precies bekend. De een zegt: „alle
vijftien", de andere beweert:
„slechts dertien". Twee van hen, Se-
tiadi (elektriciteit) en Soerachman
(irrigatie) zouden namelijk voort
vluchtig zijn.
Hoe het ook zij Djakarta wem-
melt in deze dagen van geruchten
vast staat dat Soebandrio (bui
tenlandse zaken) in de kelders van
het KOSTRAD-pand gevangen ge
houden wordt, Saleh (ontwikke
ling), Soemardjo (onderwijs),
Yoesoef Moeda Dalam (bankzaken),
Soetomo (werkvoorziening) en Sha-
feh (geheime dienst). Het zijn lie
den, over wie thans de sterkste ver
halen in omloop zijn. Als de helft er
van waar is, is het al erg genoeg.
Van ex-ministers als Soebandrio
en Saleh wordt gezegd dat té rich
op de rug van het Indonesische volk
rijk gestolen hebben. Miljoenen, zo
niet miljarden, zijn op hun bankre
keningen in Hongkong en Zwitser
land gestort. Ze bezaten in Indo
nesië huizen, plantages en een vloot
van Cadillacs en Impala's.
Shafeh, pas in februari j.l. door
president Soekarno tot minister van
veiligheidszaken benoemd Soeban
drio had hier overigens de uiteinde
lijke zeggenschap over wordt „de
koning van de zakkenrollers" ge
noemd. Hij zou zoveel verbindingen
met de Indonesische onderwereld
hebben gehad dat een man als Al
Capone er jaloers op had kunnen
Hoe dit heerschap, dat nauwelijks
schrijven kan, tot deze hoge post
kon worden geroepen, is iedereen
een raadsel. In het leger bracht' hij
het niet verder dan tot kapitein, in
welke functie hij wegens malversa
ties werd ontslagen.
Onchristelijk
Yoesoef Moeda Dalam, die bij de
bron van de buitenlandse beta
lingsmiddelen zat, moet het ook heel
bont hebben gemaakt. Hij zou niet
minder dan 23 maitresses hebben ge
had, die hij allen in een huis had
geïnstalleerd en een grote Ameri-
kaan-met-chauffeur had cadeau ge-
„Een vreselijke zaak", verklaarde
een goed Nederlands sprekende, In
donesische professor, wiens salaris
elke maand opgaat aan de betja's,
de fietstaxi's, die hij heen en terug
naar de universiteit moet nemen.
„Dat zijn nu mensen, die het voor
beeld moeten geven. Je zou er bijna
onchristelijk door worden. Moet u
eens kijken hoe ons arme volk leeft.
Op een schoen en een slof zou al
teveel gezegd zijn. Ophangen
moesten ze die kerels, allemaal.
Voor elke duizend gulden, die ze
gestolen hebben, moesten ze een mi
nuut gemarteld worden. En van Soe
bandrio moesten ze sateh maken!"
Het is vreemd toegegaan tijdens
de studentendemonstraties, die tot
het politiek ingrijpen van het leger
hebben geleid, tot de val van Soe
bandrio c.s. en tot het feitelijk be
knotten van de macht van president
Soekarno.
„Wij, ouderen", aldus diezelfde
professor, „waren te laf om eerder
te protesteren. We waren bang; bo
vendien kregen we er nooit genoeg
van over de revolutie te filosoferen.
De kinderen, wat zo noem ik de
studenten nog, die hebben de eerste
stoot moeten geven".
„Ze kwamen als een nieuwe
macht op straat, liepen goedlachs te
gen de mitrailleurs in, die op hen
Hunter King Size?
dan rookt u de
lekkerste grote
American die er is
II Hunter filter?
dan proeft u niet
het filter, maar alleen
geurige tabak
Soeharto: sterke man op de achtergrond.
waren gericht, klopten de soldaten
op de schouders en riepen steeds
weer: „Leve het leger". Dat er geen
grotere ongelukken zijn gebeurd, is
een wonder".
„De studenten moesten stoom af
blazen. Wat hebben ze ook? Niets.
Twist en rock-and-roll zijn verbo
den; sportmogelijkheden zijn er bij
na niet".
„'t Enige, waar ze steeds weer van
moesten horen, was de grote Indone
sische revolutie. Het begon hun alle
maal dik te vervelen. Ik heb zo
vaak gezegd dat het wel onze, maar
niet hun revolutie was. Stel je voor
dat de Nederlandse jeugd elke dag
weer bij de vrijheidsstrijd tegen de
Duitsers werd bepaald? Dat zou
toch alleen maar afstompend kun
nen werken?"
„Enfin, de studenten, onze kinde
ren, hebben nu hun eigen revolutie.
En zij is geslaagd ook, hoewel de
structuur van het huidige kabinet
nog lang niet ideaal is. De commu
nistische partij, die staatsvijandig
was, is verboden. Corrupte en onbe
kwame ministers zijn verdwenen.
En generaal Soeharto heeft al be
loofd alles in het werk te zullen
stellen om het economische misfor
tuin van dit land zo spoedig moge
lijk dragelijker te maken".
Als men het oor in Djakarta te
luisteren legt, dan kan men in de
gesprekken een gevoel van opluch
ting en van verademing bespeuren.
Gaat het nu eindelijk een wat bete
re kant uit? Behoeft er straks niet
meer zoveel „ge-oeroest" te worden
om in leven te kunnen blijven? Zul
len de salarissen straks voor de hele
maand genoeg zijn en niet langer
voor een halve, of op z'n hoogst een
hele week?
Wat er met de ex-ministers ge
beurt. die overigens wel wat eenzij
dig de schuld krijgen van de lange
reeks van mislukkingen van de afge
lopen jaren, is vooralsnog een vraag.
Het leger zou er op uit zijn be
lastend materiaal tegen hen te verza
melen om hun wandaden in proces
sen aan de kaak te kunnen stel
len.
SAIGON De vergadering die
prémier Ngoejen cao Ky gisteren
had belegd voor godsdienstige,
burgerlijke en politieke groepe
ringen om te spreken over de op
stelling van een grondwet is ge
deeltelijk op een fiasco uitgelo
pen. De boedhistische vertegen
woordigers weigerden namelijk
aan het gesprek deel te nemen.
Na enkele uren vergaderen werd
Onderzoek tegen
Schüle wordt
heropend
STUTTGART De justitie in Stutt
gart heeft gisteren besloten het onder
zoek tegen het hoofd van de dienst tot
naspeuring van Nazi-misdaden, dr. Schue-
le, te heropenen. Dezer dagen werd na
melijk een Russische uitnodiging ontvan
gen om vertegenwoordigers te zenden
die de beschuldigingen van Russische ge
tuigen uit eigen mond kunnen vi
Aanvankelijk had men besloten het on
derzoek te staken omdat de beschuldigin
gen, dat dr. Schuele in 1942 zou hebben
deelgenomen aan terechtstellingen van
Russische burgers, niet bewezen kon
vraag lijm wijzer in dc winkel
door
Het leger m aktie op het vroegere Waterlooplein.
We krijgen per 1 september in
Utrecht een Journalistenschool. En
dat is heel goed en heel mooi. En
zelfs hard nodig. En toch... en toch
Aah het is als met alle andere
dingen, die vroeger bar en boos wa
ren en nu overgoten zijn met de milde
gloed der herinnering.
Vroeger werd je in het vak zeil
..opgeleid". Waarbij het voornaamste
leermiddel de boze bui van dc baas
was, als je het niet goed genoeg,
gauw genoeg of mooi genoeg deed.
Beweren dat je iets niet kon was er
niet bij.
Integendeel je stortte je onvervaard
op de gekste opdrachten in de hoop
nu eindelijk eens te kunnen bewijzen,
dat het genie in je sluimerde.
De eerste gemeenteraadsvergade
ring! Ik voel nog mijn rug koud
van ellende worden als ik er aan
terugdenk. En die keer dat ik. opge
groeid in een veilig en zeer gezagsge
trouw huis, naar de nachtvergadering
van stakende vissers moest! Die verga
deringen waren altijd 's nachts, wat
betekende dat je toch minstens zesen
dertig uur achter elkaar doordraaide
en het lef niet had om slaap te heb
ben. De vreselijkste herinneringen
heb ik aan de keren dat ik spijbelde.
Daar heb ik een door vele collega's
gehoonde, angst van gekregen om ook
maar vijf minuten voor het einde er
gens weg te gaan. Je kunt nooit we
ten
Ik vloog er namelijk altijd in en d«
baas liet je onverbiddellijk de scher
ven ruimen. Zelf kon hij geen letter
schrijven. Hij zat achter een immens
groot bureau en dirigeerde zijn staf.
las je werk. Bromde als het naar zijn
zin was en schold als het hem tegen
viel. Hij kon prachtig telefoneren en
rook op kilometers afstand het
nieuws. Die kilometers legden wij
dan af. En wee wanneer we het niet
vonden.
Het ergste wat me kon overkomen
waren schipbreuken. Dan werd je
midden in de nacht opgebeld en
spoedde je naar een donker strand
waar veel mannen in oliegoed luid
schreeuwend tegen de storm rond
waarden. Niemand had tijd voor een
journalist, allicht niet, maar je zat er
maar mee. De zee brulde, je ogen
sloegen dicht van het zand, ergens
moest de reddingboot dobberen en
ergens moest een schip in nood zijn.
maar de werkelijke situatie kon je
gewoon niet vaststellen, want het wa6
een chaos van geweld. Gelukkig kwa
men er altijd wel collega's, langer en
gehaaider in het vaK. En altijd
wat uitlegde of je iets leerde, dat
geen boekje te vinden is, flair. Dc
Hair om van het stuivend zand. de
brullende zee, de duistere figuren, de
zilte storm een pakkend stuk te schrij
ven en dan na afloop de eigenlijke
redding te reconstrueren. Als aie red
ding dan maar gebeurde voor de
krant sloot, dat was de kunst.
Ach het was ook een schone tijd.
Alle amateurtoneelvoorstellingen
werd je geacht bij te wonen. Heel
serieus moest iedere meespeler zijn of
haar regeltje hebben. Maar voor het
„bal na" had je nooit tijd, want dan
zat je al weer te zwoegen op de
krant.
Er was nog een taak, die aan de
jongste ter redactie toekwam. We had
den namelijk een ..tante" daar. Tante
had clubs, een brokje sociaal werk op
amateurbasis waar menig volwassene
van nu nog beste herinneringen aan
zal hebben. Maar behalve de clubkin
deren was er een uitvoerige cor
respondentie. Een pagina briefjes per
week aan Goudhaartje, Wilgenroosje
en wat voor schuilnamen de kinderen
maar kozen. Ze stuurden tekeningen
en ontboezemingen en elk briefje
kreeg zes regels antwoord. Tante had
werk uitbesteed aan de jongste. Hoe
dankbaar was ik toen een nieuweling
opdaagde en de map overgedragen
kon worden. Nog dankbaarder mijn
moeder, die middagen had zitten pen
nen om mij te helpen.
Zo groeide je met veel figuurlijke II
blauwe plekken en menigmaal gesto
ten neus naar de eerste pluim van de
baas en het eerste interview. Maar
altijd blijft de spanning, komt er iets
nieuws, duik je in nieuwe problemen.
Keihard was die leerschool, een weg
vol valkuilen. Die school generatie
van na 1 september zal het heel an
ders leren. Met boeken en begeleiding
irplaats van standjes en onmogelijke
opdrachten. Het moet een prachtige
opleiding worden, die de jongelui fl
heel wat zekerder van zichzelf het
vak doen binnentreden, en toch
toch heb ik er geen spijt van zo'n
dikke dertig jaar eerder geboren te
besloten een congres bij een te
roepen dat een nieuwe grondwet
zal moeten opstellen.
Eerder op de dag had premier Ky een
brief gestuurd aan Thich tam Chau, een
van de invloedrijke monniken in Saigon,
waarin staat dat de regering in de herfst
verkiezingen wil uitschrijven. Tam Chau
wordt beschouwd als een gematigd leider
die langs legale weg een burgerregering
wil vormen.
Premier Ky, die volgens de New York
Times „zijn gezicht voorgoed verloren
heeft", stelt op het ogenblik alles in het
werk om zijn prestige terug te winnen.
In hoe-é ziet het er voor Ky niet zo
bijzonder gunstig uit. Daar is generaal
Phan Xoe an Nhoean, commandant van
de eerste Zuidvietnamese divisie, open
lijk in opstand gekomen tegen het centra
le gezag. Een colonne panterwagens die
generaal Nhoean dinsdag naar Danang
had gezonden, blijkt thans gestuurd te
zijn met het doel de stad Danang tegen
de troepen van Ky te verdedigen. Gene
raal Nhoean heeft de studenten van
Hoe-é bewapend. Er is steeds meer spra
ke van een anti-Amerikaanse stemming.
Het feit dat Ky gisteren overhaast naar
Saigon vertrok, wordt als
ning beschouwd.
Gatt-functionaris:
Kennedy-ronde kan
worden hervat
GENEVE Naar de onderdirecteur-
generaal van de Algemene overeen
komst voor tarieven en handel
(BATT), de Deen Finn Gundelach
heeft medegedeeld kan de Kennedy-
ronde van onderhandelingen over ver
laging van de invoerrechten met vijf
tig procent mogelijk later deze maand
worden hervat nu de Europese Econo
mische Gemeenschap (EEG) weer in
ernst kan onderhandelen.
Vermoedelijk zullen de onderhande
lingen over chemische produkten in
het laatste deel van april worden her
vat en die over staal en aluminium
onmiddellijk na pasen. Gundelach zei
gematigd optimistisch te zijn na het
besluit van dinsdag waardoor de EEG
na ruim acht maanden stagnatie als
gevolg van Franse tegenwerking weer
kan onderhandelen. De besprekingen
hangen af van de voortzetting van het
proces dat nu in de EEG is begonnen.
Gaat dat proces niet door, dan begin
nen de moeilijkheden voor de Kenne
dy-ronde opnieuw, zo zei Gundelach. I
Vergeven
de kennissen, gewezen NSB-ers uit
idealisme. Deze mensen man en
vrouw bleken te lijden onder het
verleden omdat nog altijd met grote
rode letters de aanduiding NSB op
hun bevolkingskaart en het belasting
kohier aanwezig is. Zij vinden het
ontzettend; ik ook. Zovelen hebben
vermindering van straf gekregen,
maar zij, die alles betreuren en be
rouw hebben, worden voortdurend ge
plaagd met het besef, dat die aandui
ding hen blijft achtervolgen. Wat zou
het een opluchting zijn vóór velen die
in deze situatie verkeren, maar ook
voor mij, als hieraan eens een eind*
kon komen.
Berkel A. y. d. Ven
Christendom?
Via de tv nam ik er kennis van, dat
eindelijk een aantal leden van de Ku-
Klux-Klan zijn gearresteerd wegens
moordaanslag op negers in de staat
Mississippi. De arrestatie geschiedde
door de federale (let wel) politie. De
politie van de staat Mississippi kon of
durfde dit blijkbaar niet aan. Voorzo
ver mij bekend is tegen de moorde
naars van de vier jongelui die bekend
stonden als tegenstanders van de ras
senscheiding tot heden niets onderno
men. Wat een schande voor een
beschaafd land. Nog iets. Ik las dat de
meerderheid val* de vier moordenaars
behoren tot de zg. orthodoxe christe
nen. Het is me het christendom in d*
praktijk wel....
Rijswijk L. H. Dijkenlui
Verkoop ging door
Op een schutting voor een winkel
las ik „Verkoop gaat door" een dag
nadat een verschrikkelijk ongeluk ter
plaatse was gebeurd: een geschrokken
buschauffeur reed de stoep op en de
winkel in, waar ccn dame, die juist
de deur wilde openen, morsdood werd
gereden. Een heel gewoon opschrift,
maar hier cynisch van aard, zo vlak
na een dergelijk ernstig ongevaL Het
laat zich aanzien dat de stroom onge
vallen in het verkeer eer toe dan
afneemt, tenzij onze overheid dras
tisch ingrijpt. Als ik zie hoe on
voorzichtig het publiek van alle leef
tijden en sexen is, dan verwonder ik
er mij over dat nog niet meer onge
vallen geschieden. Automobilisten
zijn bepaald niet de enige schuldi
gen.
Zeist D. Witzand
ZOMB
cum
VOUOP KEUS, PRETTIGE PRIJZEN
