ieewe Leidlse Comirant
oodlanding Scott en Armstrong
Ruimteschepen „aan de rolna koppeling
Tocht toch succes in maanrace
Gezagsondermijning
door anarchisme
ode en twee
gewonden na
een slip
Parijs nu weer tegen
Britse toelating EEG
CNV luidt noodklok
voor het noorden
Thans 11 cao's
in gevarenzone
Commentaren
Geen maatregelen van
V.S. tegen Frankrijk
DWderdag 17 maart 1966, 46sto jaargang
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
„StentvatfkW i* ghablaya*
mi|n hert hi teghenipoet I"
Oordts I
C°ur3rrt
Kantoren Leiden Steenstraat'37 Postbus 76 Telefoon 31441 Giro 58936- Abonnementsprijzen p.w. 0,88, p.m. 3,75, p.kw. 1.1,30 Klachtendienst bezorging 18.00—19.00
KAAP KENNEDY De Gemini-vlucht, die zo feilloos begon is ge
ëindigd met een noodlanding. Na angstige momenten in de ruimte hebben
Armstrong en Scott vannacht om 18 minuten over vier Nederlandse tijd
hun capsule neergelaten in het westelijke deel van de Grote Oceaan, 800
km ten zuidoosten van Okinawa. Vannacht omstreeks negen uur zijn zg
aan boord genomen van de torpedobootjager Leonard F. Mason. Zg maken
het uitstekend.
t/e astronauten David Scott (voorgrond) en Neil Armstrong, gefotogra
feerd in hun capsule voor de start van de Gemini-8. Hoewel er wat moei
lijkheden waren met de verbinding tussen de astronauten onderling wees
toen nog niets op een vroegtijdig einde van de ruimtereis.
iR Kamerleden over onlusten.
(van een onzer verslaggevers)
:echt/berkel en roden-
fS Twee AR-leden van dc Twee-
Kamer, fractieleider b. Roolvink
de heer UI. W. Schakel, hebben
eren felle kritiek geleverd op het
reden van een groep jongeren in
isterdam op de huwelijksdag
Beatrix en prins Claus.
•e heer Roolvink, die sprak tijdens
bijeenkomst van AR vrouwen in
:cht (zie voor een uitvoerig verslag
na 2) zei, dat een stel ongewassen
ingekamde knapen onder het mom
anti-fascisme een stuk terreur
bedreven, dat herinnert aan de
Jgsjaren. Het stuk vrijheid, dat
[oorlogsjaren mede door koningin
rielmina, Churchill en Gerbrandy
^vochten, is op het ogenblik in
j vrijheid kan alleen worden be-
L wanneer de overheid op de juiste
_-'r het gezag handhaaft. De heer
Rlvink noemde de onlusten rondom
I huwelijk een uitwas in de sa:
heer Schakel, die sprak op
rvomd voor m i dden - Z uid -Holland
de ARP in Berkel en Rodenrijs
gezagsondermijning dooi
rchistische elementen. Men wendt
tEPPEL Op de weg Zwolle-Meppel
J hoogte van Nijeveen is gisteravond
personenauto met drie inzittenden in
slip geraakt en frontaal in botsing
omen met een tegemoetkomende
ionenauto. De heer en mevrouw Lu-
werden zeer ernstig gewond. Hun
arig zoontje Johnnie, overleed kort
aankomst in het Diaconessenzieken-
5 in Meppel In de tegemoetkomende
0 zat R. Otten uit Steenwijk. Deze
iveneens met verwondingen opgeno-
1 in hetzelfde ziekenhuis.
Gisteravond heeft een felle brand ge-
d in de verffabriek Borneman in
enaar. De spuitafdeling met enkele
het magazijn en de aanmaakverf-
fiek gingen geheel verloren. De totale
ade is nog niet bekend.
Veersverwachting
Plaatselijk regen
fe Bilt verwacht tot morgenavond:
Unvankelijk in bet zuidoosten van
land enkele opklaringen, overigens
fwegend zwaarbewolkt met hier en
i en morgen overdag plaatselijk
e regt-n Zwakke tot matige, In het
rden tijdelijk vrij krachtige zuid-
lelijke wind. Later mogelijk ruimend
r noordwest Weinig verandering in
peratuur,
opgemaakt om 11.15 uur).
dezelfde methoden aan (terreur) als de
fascisten in de jaren dertig deden. De
politie in Amsterdam is juist opgetreden
en ze geniet onze zedelijke steun. Fel
keerde het AR-Kamerlid zich ook tegen
allerlei acties, die erop gericht zijn te
voorkomen, dat prinses Beatrix de troon
bestijgt.
In een ander verband sprak de heer
Schakel over de „schandelijke uitzen
dingen van de VARA", die tegen het
Vorstenhuis zijn gericht. Voor deze uit
zendingen dragen de regeringspartijen
overigens geen direote verantwoordelijk-
In Utrecht zei de heer Roolvink over
het programma „Zo is het toevallig ook
nog 'ns een keer", dat daarin het Vor
stenhuis op geraffineerde manier in dis
krediet wordt gebracht.
Direct na de terugkeer waren vlieg
tuigen en schepen naar de landings
plaats gedirigeerd om de astronau
ten in veiligheid te brengen. Veel
gevaar was er voor hen echter niet.
Houston deelde al kort na de terug
keer mee: de noodlanding is perfect
uitgevoerd en de omstandigheden op
zee zjjn gunstig. Nog maar net vijf
later waren zij in veiligheid.
Rollen
De moeilijkheden met de capsule
traden op even nadat met succes de
Agena-raket was geënterd. Waar de
oorzaak lag bij de raket of bij de
capsule is niet bekend, maar plot
seling merkten beide astronauten dat
de twee aan elkaar gekoppelde ruim
teschepen begonnen te rollen. Eerste
piloot Armstrong greep onmiddellijk
in: nog geen half uur later nadat het
contact tot stand was gebracht, maakte
hij los van de met brandstof geladen
raket om explosiegevaar te voorko-
Onklaar
Enkele van de stuwraketten voor
manoeuvreren en stabiliseren bleken
toen onklaarte zijn geraakt: zij wil
den niet afvuren en daarom moest hij
de kleinere raketten gebruiken, die
normaliter zijn gereserveerd voor con
trole op de positie van de capsule en
voor de terugkeer in de dampkring.
Contact
Het controlecentrum in Houston re
ageerde direct en gaf bevel terug
te keren en te landen in de Grote
Oceaan, waar het op dat moment
licht was. Om kwart voor vier
stelde Armstrong de Gemini be
vond zich toen boven de evenaar
in Afrika de retroraketten in wer
king en begon de noodlanding. Ge
durende ruim een half uur hoorde
men niets van beide astronauten,
totdat een rondvliegende c-54-trans-
portvliegtuig meldde de capsule in
zee te hebben waargenomen. Het
toestel, dat in Japan was opgestegen
liet per parachute kikvorsmannen
neer die het eerste contact maakten
met de capsule. Zij hebben inmiddels
rubberdrijvers aangebracht waar
mee het ruimteschip stabiel in het
water blijft liggen.
Direct nadat de landingsplaats be
kend was, is de torpedobootjager
Leonard S. Mason op volle kracht
opgestoomd. Het bevond zich 260 km
van de plek, waar de Gemini od het
water neerkwam.
De capsule is geland ongeveer op
het punt, waar Walter Schirra na de
vlucht met de Sigma-7 op 3 oktober
1962 neerkwam. Toen lag er echter
een hele vloot te wachten, waaronder
een vliegdekschip. De Gemini-8 zou
oorspronkelijk zaterdag landen in het
westen van de Atlantische Oceaan, ten
zuiden van de Bermuda-eilanden.
De onverwachte moeilijkheden heb
ben de vlucht na 10 uur en 42 minuten
voortijdig beëindigd en de ruimtewan
deling van Scott onmogelijk gemaakt.
Hij zou bijna drie uur buiten de cabine
blijven om enkele proeven te nemen
met het aandraaien van moeren. Tij
dens deze manoeuvres zou de Agena
aan de Gemini gekoppeld blijven.
Jacht
Overigens is de vlucht niet helemaal
zonder succes gebleven. Het vastkop
pelen van de raket is volledig geslaagd.
Na een enerverende jacht van 168.000
km door de ruimte, waarbij regelmatig
van koers moest worden veranderd,
wisten beide astronauten de raket te
vangen.
En dat was een grote prestatie in de
wedloop Tiaar de maan.
Ruim zes uur nadat de Ge-
mini was gelanceerd, na moeilijke ma
noeuvres, waarbij computers werden
gebruikt voor de koersbepaling, kon
Armstrong melden, dat was vastge
koppeld. Het ging werkelijk fijn, ant
woordde hij op de complimenten vanaf
de grond. Hij had zijn ruimteschip
voorzichtia voor de Agena gedraaid en
daarna de 50 cm lange neus krachtia
in de flexibele, groen verlichte kop
oelingskraag van de raket aeduwd.
Ruimte-safari
De controlestations op aarde be
waarden een ongewone stilte tijdeais
deze manoeuvres. Maar toen ze een
maal gelukt waren, barette de stroom
van felicitaties los. Het was een fraai
staaltje stuurmanskunst geweest in
deze nooit eerder gehouden ruimte
safari.
Om acht uur gisteravond had Arm
strong voor het eerst de raketten
de Gemini in werking gesteld om
laagste punt van de baan van
jij t
LONDEN De Bondsrepubliek
en Nederland hebben zich gisteren
uitgesproken tegen een herhaling
de onderhandelingen zoals deze
in januari 1963 hebben geleid tol
het Franse veto tegen een toetreding
van Engeland tot de Europese ge
meenschappen. De betrekkingen tus
sen de EEG en Engeland werden
gisteren in de ministerraad van de
Westeuropese Unie opnieuw ter
sprake gebracht door de Nederland
se minister van buitenlandse zaken,
nr. J. M. A. H. Luns.
Aanleiding was een dinsdag op de
bijeenkomst van de zeven WEU landen
door de Franse staatssecretaris van
buitenlandse zaken, G. J. de Broglie,
afgelegde verklaring, dat een „toenade
ring of toetreding van Engeland tot
de Europese gemeenschappen geheel in
overeenstemming zou zijn met de wensen
van de Franse regering".
Minder positief
De Nederlandse minister vroeg de
Franse staatssecretaris, welke betekenis
aan deze verklaring moet worden toe
geschreven. Het Franse standpunt bleek
gisteren minder positief te zijn, dan uit
de Franse mededeling van dinsdag kon
worden afgeleid. Staatssecretaris De
Broglie beperkte zich er toe te zeggen,
De winter heeft zijn sporen op
de Nederlandse stranden achter
gelaten. Grote hoeveelheden
aangespoeld hout moeten nog
voor het zomerseizoen worden
opgeruimd. Bij IJmuiden heeft
men er wat op gevonden. Leer
lingen van een u.l.o. in Velsen
helpen de gemeentelijke dienst
met het verzamelen van grote
stapels waarna het hout in
brand wordt gestoken.
dat in Frankrijk „met vreugde" was ge
constateerd, dat in de openbare mening
in Engeland een toenadering tot Europa
tot uiting is gekomen, hetgeen „te zijner
tijd" hoop kan geven op een Brits lid
maatschap van de Europese gemeen
schappen.
Hoewel dus van nieuwe besprekin
gen daarover geen sprake is, betoog
den zowel de Westduitse minister van
buitenlandse zaken, Schroeder, als
minister Luns dat een verder gesprek
alleen mag worden begonnen, indien
er een redelijke kans is op succes
en dat dit slechts mogelijk is, indien
dat bij diplomatiek vooroverleg is ge
bleken.
vaartuig van 160 naar 215 km te bren
gen.. Op dat moment was de afstand
tussen beide vaartuigen al terugge
bracht van 2000 km tot 740 km.
Om half tien gaf Armstrong de tweede
vuurstoot, waardoor de Gemini van zijn
elliptische in de vereiste cirkelvormige
baan terecht kwam en de onderlinge af
stand verder werd verkleind tot 259 km.
Dal' was het moment waarop de raket op
het radarscherm van de Gemini zichtbaar
werd. Er werd een signaal naar de Agena
gestuurd, dat een fel rood lichtbaken
op de raket in werking srtelde. En met
behulp van dit baken, dat duidelijk af
stak tegen de diepdonkere sterrenhemel,
konden de astronauten verder manoeu
vreren naar hun prooi. Het was even na
het middernachtelijk uur, toen beide
ruimtévehikels elkaar zo dicht waren
genaderd, dat met de kooDelingsmanoeu-
vres kon worden begonnen.
Het slagen van dit experiment be
tekent een belangrijke stap in de race
naar de maan. Het aan elkaar koppe
len van twee ruimtevaartuigen is een
onmisbare techniek voor het uitvoeren
van het Apollo-project.
Voor vervolg zie pag. 7)
Gistermiddag is de 49-jarige beton
werker J. F. Visch uit Bergen om Zoom
tijdens werkzaamheden op ee stelling
die onder het metro-viaduct aan de Maas
haven stond, door onbekende oorzaak
dodelijk gevallen.
Johnson: Amerika
't eerst een man
op de maan
Pagina 5
Minister Vrolijk heeft over de
„Zo is het"-affaire verklaard dat
hij geen stappen zal ondernemen.
Justitie heeft ook geen aankno
pingspunten voor een vervolging
Zie RTV-pagina.
Soekarno spreekt het
volk weer toe - jxig. 5
HIS WA
De Amsterdamse RAI heeft
op 't ogenblik veel weg van een
botenloods en een modelcamping.
Van morgen af zullen weer dui
zenden en duizenden over de
HISWA dwalen. Ook een teken
dat de lente nadert. Een onzer
verslaggevers dwaalde reeds
vóór u rond en vertelt er uitvoe
rig van op pagina 9.
Achterstand wordt niet kleiner
UTRECHT Het bestuur van het
Christelijk Nationaal Vakverbond is
van mening dat er zo spoedig moge
lijk een structuurplan voor de drie
noordelijke provincies dient te komen.
Daarnaast moet volgens het CNV-be-
stuur ernstig worden overwogen of
voor dit deel van het land niet de
zelfde overheidsmaatregelen moeten
worden genomen als die onlangs voor
Zuid-Limburg zijn aangekondigd. Een
commissie van het CNV is reeds bezig
met het opstellen van een rapport over
de industrialisatie en de werkgelegen
heid.
Het CNV staat op het standpunt dat
zich in het noorden des lands ernstige
moeilijkheden voordoen. „Het wordt
steeds duidelijker dat de eerder getroffen
regelingen voor de economische ontwik
keling onvoldoende resultaten oDleve-
Zag het er enkele jaren geleden naar
uit dat het Noorden op het gebied van
dc werkgelegenheid zijn achterstand
inhalen, in 1964 nam de geleidelijke groei
weer af en op grond van de thans be
schikbare gegevens moet worden ge
vreesd dat deze groei in 1965 niet of nau
welijks boven het landelijk cijfer zal uit
komen, waardoor van een inhalen van
de achterstand geen sprake meer is.
Al e«ige jaren is de werkloosheid in
het Noorden ruim drie maal zo groot als
in de rest van ons land: ongeveer een
kwart van het totale aantal Nederlandse
Boete van f 750
voor agent die
jongen doodschoot
in Wassenaar
DEN IIAAG De Haagse recht
bank heeft vanmorgen de 51-jarige
Wassenaarse politieagent J. Chr. ver
oordeeld tot een boete van 750 gulden
of 30 dagen hechtenis wegens dood
door schuld. Op 15 oktober van het
vorig jaar loste hg 's avonds op het
terrein van een opleidingsinstituut
voor meisjes in Wassenaar een waar
schuwingsschot, dat dc 19-jarige
Kees van Straten dodelijk in het
hoafd trof.
De officier van justitie had veer-
ien dagen geleden een boete van 3000
gulden geëist. De rechtbank bepaalde
dat de in beslag genomen huls, het
pistool en de patronenhouder aan de
gemeente Wassenaar dienen te worden
teruggegeven.
Deeltje van
huwelijkscadeau
is zoekgeraakt
KEULEN Een klein deel van het
huwelijkagescherk, aangeboden aan
prinses Beatrix en prins Claus is spoor
loos. Op een tentoonstelling van allerlei
soorten bestek in Keulen zijn drie be
stekken geëxposeerd geweest. Na afloop
is het geleende in twee postpakketjes
naar Nederland geretourneerd. Daarvan
t een pakketje zoek.
werklozen woont in de drie noordelijke
provincies, hoewel de bevolking daar
slechts ongeveer negen procent van de
landelijke bevolking uitmaakt. Wanneer
de afvloeiing van werknemers uit de
landbouw versnelt en dit is niet uit
gesloten valt nog een verdere toene
ming van de werkloosheid te verwachten.
Het bestuur van het CNV vindt dat
deze en andere structurele problemen
een nauwe samenwerking van de drie
noordelijke provincies dringend gewenst
maken. Behalve een in 1960 door de drie
provinciebesturen uitgebracht rapport
over de te verwachten ontwikkeling, is
er van enige samenwerking in de prak
tijk nog weinig gebleken.
onder het huiswerk
Cl?7L{y?l
niot duur weheerlijk
(Van onze soc.-econ. redactie)
DEN HAAG Het aantal nieuwe
in de „gevarenzone" is thans
opgelopen tot elf. Ook de contracten
het grondpersoneel van de KLM
en de apothekersassistenten lopen dc
kans om door het College van Rijks
bemiddelaars ter afkeuring aan de
minister te worden voorgedragen.
De standpunten van werkgevers en
werknemers in de looncommissie ten
en van de vijf cao's waren niet
gelijkluidend. Het College van Rijksbe
middelaars zal zich maandag beraden op
de vraag of ook deze contracten (of
deel er van) met een afkeuringsad-
aan de minister zullen worden voor-
MISBRUIK
De communisten hebben tegenover
het prinselijk huwelijk steeds een
tweeslachtige houding aangenomen.
Ze hebben zich om mysterieuze rede
nen op de vlakte gehouden. Het ar
gument van hun Kamer-fracties om
niet aan de stemming over de goed
keuringswet deel te nemen was: we
willen geen medeverantwoordelijk
heid dragen voor een „overijlde" be
slissing.
Van „overijling" gesproken: waar
om had de communist Bakker nu
plotseling wel haast om de regering
te interpelleren over haar beleid
rondom de huwelijksvoltrekking?
Waarom kon hij niet wachten totdat
over een paar weken de begroting
voor de kosten van het huwelijk
wordt behandeld, waarbij evengoed
vragen over de niet-financiële facet
ten kunnen worden gesteld?
Het antwoord ligt voor de hand.
Voorkomen moet worden dat volgen
de week alle republikeinse stemmen
naar de PSP gaan. Gelukkig heeft
de Kamer het spelletje doorzien en
de aanvraag afgewezen. Dat was be
scherming van de democratie tegen
brutaal misbruik.
MINISTER ZELF
Meer dan twintig looncontracten lig
gen nu bij rijksbemiddelaars op goed
keuring te wachten. Bij vele gaan
de voorgestelde loonstijgingen het
voor 1966 toegelatene te boven.
Een oplossing is nodig,' maar rijks
bemiddelaars kunnen haar niet bie
den. Zij kunnen slechts de regels
toepassen. Minister Veldkamp moet
er persoonlijk aan te pas komen.
Enige soepelheid lijkt geboden. De
minister zal bedenken dat hij tegen
veler advies in voor 1966 een per
centage heeft genoemd waarmee de
lonen gemiddeld zouden mogen stij
gen. Maar ieder begrijpt dat een ge
noemd percentage onmiddellijk als
een minimum gaat werken en niet
als een gemiddelde. De voorgestelde
verhogingen bedragen dan overal
vrijwel nergens minder dan zeven
procent. Bij dc onderhandelingen
voor metaal en Philips, voor de uit
spraak van dc minister afgesloten,
werd slechts vijf procent overeenge
komen, zij het met uitloop in geval
van sterke prijsstijging.
De minister kan nu niet uitsluitend
het georganiseerde bedrijfsleven aan
sprakelijk stellen voor de ontstane
situatie.
NIET TE FORS
De landbouw is ook hg ons lang als
bedrijfstak achterop gekomen in
maatschappelijk aanzien en econo
mische welvaart. Er is een kentering
ten goede. De agrariërs zelf hebben
begrepen, dat voor hogere waarde
ring hun bedrijfstak op moderner
leest moest worden geschoeid. Er
kwam rationalisering en mechanise
ring. Het aantal bcdriiven vermin
derde, maar de gemiddelde omvang
nam toe. De produktiviteit ging sterk
omhoog en de bijdrage aan de natio
nale deviezenopbrengst werd aan
zienlijk.
Billijk, dat zowel werkgevers als
werknemers ook een redelijke belo
ning vragen, in niveau vergelijkbaar
met andere bedrijfstakken. De land
arbeidersbonden willen dit bereiken
door forse loonsverhogingen, die via
de Brusselse prijsvaststellingen de
prijzen voor agrarische pa-odukten
opstuwen en zo ook het inkomen van
de boer vergroten. Zie het artikel
van onze sociaal-economische redac
tie.
Dit optrekken kan in vergelijking
met andere Europese landen inder
daad aanvaardbaar zijn, anderzijds
zal er begrip voor moeten bestaan dat
het tempo niet te fors mag zijn. De
consument immers, die toch al met
prijsstijgingen te maken heeft, zal
ook deze uit een beperkt inkomen
met beperkte verhogingen moeten
WASHINGTON De Verenigde
Staten zijn niet van plan, hoewel
men ernstig verstoord is over de
Franse NAVO-plannen, maatregelen
tegen Parijs te nemen, die zouden de
spanning tussen de twee landen al
leen maar vergroten. De regering in
Washington gaat dus niet in op sug
gesties van een aantal congresleden,
die aandringen op represailles tegen
de Franse regering.
Het is niet waarschijnlijk, dat de VS
en hun bondgenoten belangrijke stap
pen doen in de NAVO-kwestie, voordat
president de Gaulle een bezoek heeft
gebracht aan Moskou. Misschien dat
de Franse president na een bezoek
aan Rusland tot inkeer komt. Moge
lijk is. dat Frankrijk met Rusland een
met-aanvalsverdrag sluit. Het is echter
ook magelijk, dat hij tot de conclusie
komt, dat het toch maar beter is zich
weer volledig bg de westelijke bond
genoten aan te sluiten.