1
1
r
I
r
trim
M
L
Een ivoord voor vandaag
Geen tuchtmaatregelen bij
„officieuze kerkdiensten
Nieuwe contacten met de
kerk van Hongarije
Vier procent
priesters
uitgetreden
Puzzelhoek
De paus van Rome - een
omstreden ambt
ym
Paul Van Buren is geen
„God-is-dood-theoloog"
Geen vrijstelling meer?
voor theologen
Uw probleerè
is het L
onze
DINSDAG 8 FEBRUARI 19fe]
„Wie is toch deze, dat Hij ook aan de winden en aan het water
hevelen geeft en zij Hem gehoorzaam zijn?" (Lucas 825).
Merkwaardige reactie. Als de discipelen in nood zijn roepen zij
de Here aan. Van Hem verwachten zij uitkomst, maar als die uit
komst wordt gegeven zijn zij, zoals Lucas schrijft, bevreesd en
verbaasd tegelijk.
Bevreesd en verbaasd. Niets menselijks is de discipelen vreemd.
Zo kan het ook ons vergaan. Bidden om iets wal ons al een
wonder voorkomt en als dat wonder gebeurt, toch verbaasd zijn.
Hoe is het mogelijk
De discipelen zijn ook nog bevreesd. Waarom bevreesd? Het ant
woord geven zij in het gesprek dat zij met elkander voeren: „Wie
is toch deze?".
Ja, wie is deze! Het is een vraag, die met de mensheid is meege-
reisdreisd. Het is ook een vraag die Jezus eens aan Petrus zal
stellen. Wie zegt gij dat Ik ben?
Voor de discipelen een groot wonder. Hij bestraft de wind en de
wilde wateren, en zij zijn Hem gehoorzaam. Zijn zij bang voor de
macht die de Here bezit? Zij zullen zich nog meer gaan verbazen,
en misschien ook meer bevreesd worden. Het stil worden van de
wateren en de wind is in feite nog maar kinderspel. Straks komt
het grote. Hij zal zich aan het kruis laten slaan, Hij zal in het graf
worden gelegd en dan de dood overwinnen: de dood. de laatste
vijand van de mens, geen triomfator meer. Wie is deze?
Confessionele Vereniging tot synode:
lm
Wij lezen vanavond Leviticus 1 vers 1 tot 14.
Synode aanvaardt uitnodiging
In 25 jaar
DEN HAAG Volgens een voor
lopige ruwe schatting is de afgelopen
25 jaar ongeveer vier procent van de
rooms-katholieke priesters uit het
ambt getreden, hoofdzakelijk om re
den van het celibaat. Enige jaren te
rug beliep het aantal uittredingen
over een periode van 25 jaar nog
maar 2,5 procent.
Dit blijkt uit een verklaring van
het Katholiek Nederlands Persbureau,
afgelegd namens bisschop W. M. Bek
kers van 's-Hertogenbosch.
Dat het aantal uitgetreden pries
ters in het bisdom Den Bosch groter
is dan in de andere bisdommen, ver
klaart de bisschop uit het feit, dat
in dit bisdom meer kloosters zijn, dan
in alle zes andere Nederlandse bis
dommen samen.
Eenzelfde toelichting heeft hij en
kele maanden geleden verschaft aan
kardinaal Ottaviani, die verklaarde
door deze mededeling geheel gerust
gesteld te zijn.
Naar aanleiding van het feit, dat
hij persoonlijk het uittreden uit het
ambt van twee Eindhovense priesters
aan hun parochie heeft meegedeeld,
verklaarde bisschop Bekkers nog, dat
hij slechts de barmhartigheid van
Christus heeft willen betrachten ten
opzichte van de twee priesters en van
:de parochie. De parochianen hebben
het bijzonder gewaardeerd, dat hij
zelf gekomen is.
J eugdgroepen gaan
dit jaar al
UTRECHT De betrekkingenl
van de Gereformeerde Kerken van j
Nederland met de gereformeerde
k**ken in de landen achter het j
ijzeren gordijn zijn belangrijk ver-
sterkt door een hernieuwd contact j
met de Gereformeerde Kerk van
Hongarije. Een uitnodiging om vol
gend jaar afgevaardigden te zenden
naar Boedapest voor de viering van
het 400-jarig jubileum van de
Tweede Helvetische Geloofsbe
lijdenis is door de synode van de
Gereformeerde Kerken van Neder
land aanvaard.
De bedoeling is. dat gereformeerde
jeugdgroepen dit jaar bezoeken zul
len brengen aan Hongarije. Het Cen
trum voor Gereformeerd Jeugdwerk
is W friet de organisatie hiervan be
gonnen. Deze vernieuwde contacten
zijn mede het resultaat van een reis
naar Hongarije door de heer G. M.
A. Laernoes uit Utrecht en ds. I.
Tüski, predikant voor de Hongaren
in Nederland. Zij maakten deze reis
in opdracht van de betrokken depu-
taatschappen van de generale syno
de der Gereformeerde Kerken.
Bisschoppen
De Gereformeerde Kerk in Hongarije
telt bijna twee miljoen leden, ver
deeld over 1300 gemeenten met 1650
predikanten. Zij is een der grootste
gereformeerde kerkgemeenschappen
van Europa. Merkwaardig is, dat de
kerk ook het bisschopsambt heeft
gehandhaafd, zij het met een zuiver
uitvoerende bevoegdheid. Vier bis
schoppen treden op als voorzitters
van de synodes der vier kerkelijke
districten waarin Hongarije is ver
deeld.
Voor de tweede wereldoorlog beston
den er nauwe relaties tussen de Ge
reformeerde Kerken van Nederland
en Hongarije. Vele jonge Hongaren
kwamen naar ons land om hier theo
logie te studeren. Thans heeft men
de Nederlandse kerken onder ande- l
re gevraagd om medewerking voor j
een nieuwe vertaling van het Nieu- 1
we Testament in het Hongaars. Ver- I
der is men van plan, wederzijds in
Hongarije en in Nederland theologi-;
sche gastcolleges te organiseren.
Trainingsweekend
voor Belgische
kruistochten
ZAANDAM Naar aanleiding
van uitgebrachte adviezen inzake
conflictsituaties tussen kerkeraden
en minderheidsgroepen heeft het
hoofdbestuur van de Confessio
nele vereniging (hervormd) aan
het moderamen van der generale
synode der Nederlandse Hervorm
de Kerk het volgende geschreven:
Op dinsdagmiddag 23 november j.l.
mochten enkele leden van ons
Hoofdbestuur een samenspreking
hebben met Uw moderamen en de
praeses en scriba van Kerkvisitato-
ren-Generaal. Op de vergadering
van ons Hoofdbestuur, woensdag 5
januari j.l., werd van deze samen
spreking verslag uitgebracht. Zo
hoorden wij, dat o.a. gesproken was
over eventuele tuchtmaatregelen in
gemeenten, waar om redenen van
modaliteitsverschillen nieuwe con
flicten dreigen te ontstaan tussen
kerkeraad en minderheidsgroep.
Wij menen, dat eventuele tuchtmaatre
gelen tegen predikanten, die voor
gaan in „officieuze kerkdiensten"
buiten de kerkeraad om in de huidi
ge situatie der Kerk alleen maar ver
warrend kunnen werken. Kerkorde-
lijk zijn hiervoor moeilijk algemeen
geldende gronden te vinden, sinds
de buitengewone wijkgemeente (in
wording) is aanvaard.
Wij .vrezen bovendien, dat de Kerk bij
opnieuw in de reglementaire tucht
maatregelen opnieuw in de regie-
Kerkordelij ke
normen niet
hanteerbaar
(Van onze kerkredactie)
lnriil-pu::rl
Kerk gaat zware
jaren tegemoet
HAMBURG „De kerk zal er goed
aan doen, als zij zich er op instelt, dat
de komende tien jaar veel moeilijker
voor haar zullen zijn, dan de afgelo
pen jaren. De komende jaren zullen in
het teken staan van een verdere
afbraak van de sociologische privile
ges van de kerk."
Aldus dr. Hanns Lllje, luthers bis
schop van Hannover en lid van het
uitvoerend comité van de Lutherse We
reldfederatie, in een radiotoespraak.
Als de kerk dit proces op de juiste
wijze verstaat, zal zij er winst mee
kunnen doen, zo meent de bisscho:.
Het komt daarbij aan op twee wezen
lijke factoren: een nieuw verstaan van
de Bijbel en een nieuw gemeente-ide
aal.
Beroepingswerk
(Van onze kerkredactie)
MEISE (België) In verband met
de evangelisatie-kruistochten in Bel
gië onder leiding van ds. J. Graven
deel zal in de maand februari een
levensmiddelenactie worden gehou
den. De bedoeling is, dat deze voed-
selactie kostenbesparend zal werken,
wanneer dit jaar weer Belgen en
buitenlanders zullen deelnemen aan
de kruistochten.
Verleden jaar waren driehonderd
mensen betrokken bij het werk van
ds. Gravendeel en deze moesten na
tuurlijk worden gevoed. Daarom wor
den nu al maatregelen genomen om
houdbare levensmiddelen in te slaan.
.Alles wat voor een groot gezin nood
zakelijk is, is hartelijk welkom",
schrijft ds. Gravendeel in zijn rond
zendbrief.
Vooraf aan de kruistochten voor
1966 zullen verschillende weekenden
worden gehouden. Een voorlichtings-
en trainingsweekend is gepland op 26
en 27 februari in Doorn.
Toch nog visum
voor Niemöller
KAAPSTAD Dr. Martin Niemöl
ler heeft toch nog een visum voor
Zuid-Afrika gekregen. Het is nog niet
bekend of dit visum aan een bepaalde
termijn gebonden is en wanneer dr.
Niemöller er gebruik van wil maken.
Gelijk wij reeds eerder berichtten,
had dr. Niemöller vorig jaar novem
ber naar Zuid Afrika willen komen,
waar hij door verschillende instan
ties was uitgenodigd. Het was zijn
bedoeling deze reis te combineren
met een vergadering van de Rhodesi-
sche raad van kerken in Salisbury,
die hij in zijn functie van lid van
het presidium van de Wereldraad
van Kerken had willen bijwonen.
Hoewel dr. Niemöller ruim van te vo
ren het visum had aangevraagd, had
hij in november nog niets verno
men. De plaatsvervangend ministi
van binnenlandse zaken van Zu
Afrika Vieljoen verklaarde toen, dat
het „gebruikelijke onderzoek nog
niet gereed was.
Willenswaard te Strijen.
Bedankt voor Goes i
(toez.-bijz. werkzaamh.)
past. te VI'
vrtfz. herv.
bijst. in het
'lissingen: J. J. Brijker te Hoorn.
R. Pe
tersen te Bergum (F.); te Appelscha en
te Landsmeer: H. Peper te Slootdorp: te
Appingedam (vac. J. P. Kakes): B. Fid-
der te Krabbendijke (Z.); te Hoorn (vac.
(NHO ^ou*ers'Stoffels te Laren
Emeritaat: Ds. H.
per 1 juli emeritaat
dan 65 jaar. Sinds 1949 staat ds. Riphagen
in Barendrecht.
Het pajisdom is inderdaad een
omstreden ambt en wel zo cen
traal, dat men het niet kan aan
vaarden zonder r.k. te worden en
niet kan verwerpen en r.k. blij
ven. Aldus een der protestantse
auteurs in de paperback, D e
Riphagen jieeft| P a u s van Rome, opvat
tingen over een om
streden ambt, onder re-
GEREF. KERKEN (vrljgem.)
I dactie van Michel van der Plas.
Beroepen te Helpman (vac. e. t. v. d.j (Ambo-uitgave in samenwerking
Bornï; N. Bruin te Rotterdam-Charlois: mef pn trM1Tlinff RaarT1
1
NH
3
4
5
6
7
8
10
te Carman-Manitoba (Can. Ref. Church):
J. Strating te Alkmaar en Broek op Lan-
gedijk.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Tweetal te Zwjjndrecht: G. Leendertse
te Drogeham en M. Vlietstra te IJmui-
den: te Mijdrecht: D. H. Biesma te Lisse
drs. J. P. Versteeg te Wormerveer.
Bedankt voor Rotterdam-Zuid: P. n.
Ribbers te Enschede-west; voor Gouda:
jdrs. J. P. Versteeg te Wormerveer.
Beroepen te Middelharnis: J. C. van
Ravenswaay te Scheveningen.
GEREF. GEM. In NED.
Bedankt voor Rotterdam-west: F. Mal-
lan te Veenendaal.
met Bosch en Keuning, Baarn.
240 blz., 8,90). Het boek geeft de
mening weer van vier protestant
se en vier r.k. geleerden, alsmede
van een Oud-Katholiek. De pro
testant meent dat het concilie niet
op dat van 1870 is teruggekomen.
„Maar", zegt hij. „reformatorische
ohristenen kunnen niet enerzijds alles
van de Schrift verwachten en anderzijds
menen dat de nieuwe en intense
aandacht waarmee de Heilige Schrift te
genwoordig ook binnen de R.K. kerk
wordt bestudeerd, hier geen wezenlijke
„Ik ken die mensen nauwelijks
(Van onze kerkredactie) Voor mij is de bewering „God is
PHILADELPHIA De bekende j dood" vrij zinloos, want de betekenis
Amerikaanse theoloog met de Ne-1
derlandse naam prof. Paul van nnr,mht,« d„c ,nn.
Buren wil niet gerekend worden
tot de „God-is-dood-theologen".
Wij hebben op onze pagina Gees
telijk Leven in het Zondagsblad al
enige tijd geleden uitvoerige infor
matie gegeven over deze nieuwe
richting in de theologie. Vooral
door een artikel in het Amerikaan
se blad Time rekent men Van Bu
ren ook tot deze richting.
Horizontaal woorden invullen die bete
kenen: 1. donkere zolder in molens. 2.
wijnmaat, 3. huid. 4 eenjarig kalf. 5.
afzonderlijk. 6. ijverig. 7. medicinaal ge
wicht. 8. lied. 9. vorderen. 10. boom.
Bij juiste oplossing vormen de beginlet
ters een zegswijze.
Oplossing vorige poz7p?
1. p, 2. bak. 3. kalis, 4. petitie. 5. Fries
land. 6. palissander. 7. vermaning, 8. gren
del. 9. reden. 10. net. 11. r.
Vert. 1. palissander.
De Nederlandse pater Robert Adolfs
heeft onlangs een gesprek met Paul
van Buren gehad, dat in een andsre
richting wijst. In dit gesprek, dat in
der werkelijke betekenis. Daarom re
ken ik mijzelf ook niet tot d'e „dood
van-God" theologen.
Bovendien ken ik deze theologen
nauwelijks. Alleen Bil Hamilton heb
ik wel etens ontmoet. Met Altizer ben
ik het helemaal niet eens. Er is dus
geen sprake van een gecoördineerde
beweging in deze theologie. Wat wij
echter gemeen hebben, is de aanvaar
ding van de geseculariseerde wereld
en het verlangen om het evangelie te
verkondigen in die wereld en het be
wustzijn, dat dit kan en moet."
gevolgen zou hebben." Een andere
auteur zou willen dat de bisschoppen de
revolutionaire overgang tot stand bren
gen van een middeleeuws feodaal en
autoritair systeem naar een gedemocrati
seerde kerk. Het verschillend optreden
van de laatste drie pausen verscherpte
de aandacht. Pius XII die sprak: ik wil
geen medewerkers maar uitvoerders, Jo
hannes bij wie de teneur was: niet
alleen maar samen. Hij bracht (aldus zou
een Italiaanse kardinaal gezegd hebben)
in vijf jaar zoveel tot stand, „dat we wel
twintig jaar nodig hebben om het weer
ongedaan te maken". Het nieuwe paus
beeld, zegt een r.k. auteur, vraagt om
een paus die leeft als een eenvoudig
priester, die geen paleis bewoont, die de
eerste is onder de pontifices, de „brugge-
bouwers" die bruggen bouwen tussen
God en de mensen en tussen de mensen
onderling. De slotfase van het concilie
mag ons niet het horen zien doen ver
gaan, lezen we verder. Paus Paulus deed
in wezen niets tekort aan wat het conci
lie in overgrote meerderheid wilde, wat
voor hem zelf meebrengt een zich wijzi
gende gestalte van primaatuitoefening,
welke geleidelijk aan nog gevonden
moet worden. Waarom met een ongelo
vig schouderophalen hier tegenover
staan omdat men na een jaar nog geen
resultaat ziet, vraagt een ander. Dc
K.L.M. doet al drie jaar over een reorga
nisatie en zij is een plaatselijke duiven-
bond vergeleken met een mammoet als
de curieorganisatie.
We hopen met deze grepen uit het
boek belangstellenden begerig te hebben
gemaakt tot lezen.
Frederich Franck, geboren in Maas
tricht en sinds 1945 Amerikaan,
getuige van en diep getroffen door de
openingsrede van paus Joannes
het concilie. Schrijvend en tekenend
heeft hij alle zittingen van het concilie
gevolgd. Hij gaf zijn visie als buiten
staander in vele tekeningen en impres
sies weer en bundelde zijn verslagen
tot het zeer lezenswaardige boek Met
het oog op het Vaticaan (uitgave
Ambo. Utrecht, 232 blz., 12.90), een
document van geheel eigen en bijzon
dere allure.
Kweekscholen zijn
verontrust over
overgangswet
(Van onze onderwijsredactie)
DEN BOSCH Op een vergadering
van de rooms-katholieke vereniging
van docenten bij het kweekschoolon-
derwijs heeft voorzitter K. Hanselman
uiting gegeven aan de ongerustheid
die er in kringen van het kweekschool-
onderwijs heerst over de onlangs inge
diende overgangswet, die de invoering
van de Mammoetwet zal gaan regelen.
Het onderwijs draagt daar zelf ook
De kerk heeft volgens prof. Van Bu
ren niet voldoende oog voor de secula-
risatie. Er is in de kerken veel opper-
het rooms-katholieke weekblad De Ba- vlakkig geklets. „Het evangelie wordt
zuin werd afgedrukt, zei Van Buren: al te vaak gepreekt als een soort tran- schuld aan: de meningen zijn ver-
„Er is hier een man van het plaatse- quilizer voor de angst- en schuldgevoe-(deeld. Men betreurt verder het uitblij-
lijke Time-bureau bij me geweest, een) lens van de kleine man. We preken ven van een wettelijk voorgeschreven
goede katholieke journalist, maar theo- dikwijls precies wat de mensen graag driejarigheid. Bij de opleiding tot le-
lojisch ongeletterd. Hij probeerde aan i willen horen. Daardoor vervreemdt de!raar aan het voortgezet onderwijs
mij de uitspraak te ontlokken, dat ik kerk van dc eigenlijke realiteit vanl blijkt er verwarring te bestaan over
een atheïst was, maar ik ben blijven onze samenleving", aldus prof. Van Bu- het door de minister voorgestelde drie-
vragen, wat hij met atheïst bedoelde. I ren. graden-stelsel.
mentaire tuchtoefening van de
vroegere reglementenbundel zal
vervallen. Omdat juist het geeste
lijk karakter van de kerkelijke
tucht ons ter harte gaat, menen
wij, dat ernstige bezwaren tegen een
bepaalde prediking in onze Kerk
alleen zuiver behandeld kunnen wor
den volgens hoofdstuk 4 van Ord.
11: „Het opzicht over de Dienst des
Woords en de Catechese".
Ten overvloede herinneren wij U aan
enkele zinsneden uit het Herderlijk
Schrijven „over de belijdenis der
Kerk en haar handhaving", waarin
de Synode zelf de volledige toepas
sing van bovengenoemd hoofdstuk
uit Ord. 11 een zaak „van hoge en
heilige ernst noemt"; tevens lezenj
wij daarin: „Een en ander noopt del
Kerk, ondanks alle moeilijkheden i
en gevaren, voor haar taak van het t
oefenen van de leertucht niet uit de
weg te gaan. Zij zal dit werk
schroomvallig doen".
Zolang om allerlei redenen dit opzicht
over de Dienst des Woords nog moei
lijk functioneert in onze Kerk, me
nen wij, dat er niet met tuchtmaatre
gelen gedreigd mag worden, als
ergens in een gemeente een aantal
lidmaten buiten de kerkeraad om
diensten belegt.
Door de invoering van de buitengewo
ne wijkgemeenten in wording heeft
de Kerk zelf een soort modus viven-
di ontworpen voor verschillende
kerkhoudende groepen in een en de
zelfde gemeente.
Wél achten ook wij het juist, dat de
provinciale en generale visitatie in
de weg van overleg al het mogelijke
doet om een kerkeraad en een min
derheidsgroep, die om redenen van'
modaliteitsverschillen tegenover
elkaar staan, op pastorale en verant
woorde wijze tot enige vorm van
kerkelijk samenleven te brengen".
i
trim chocolade-mints: van binnen!
hard/zachte mint, van buiten fijntóp
chocolade. Verras uzelf - met trim!j|§
CHOCOLADE-MINTS I
Hervormde legerpredikant vraagt:
tap
J O itai
Protestantisme in
Hongarije kritisch
tegenover Rome
LIPPENHUIZEN Is het wel
juist, dat predikanten en geestelij
ken vanwege hun ambt zonder
'meer worden vrijgesteld van de
j militaire dienst? Van tweeën één:
of niemand in dienst, ook geen
Ipredikanten; of allen in dienst, ook
BOEDAPEST Dc Hongaarse pro- de predikanten,
testanten blijven ook na het Tweedea ,i
Vaticaanse concilie kritisch en gereser-I Dat "'j"1" hervormde predikant
veerd staan tegenover de Rooms-Ka-:
tholieke Kerk en haar oecumenisme. I
Dat blijkt uit het rapport, dat op dej
onlangs gehouden generale synodei
i kerkredactie) scheid tussen priesters en leken: (Pk'
Bijbel leert een algemeen priesteP
schap van gelovigen." Als er d)en
geen principieel verschil is tussfl-
predikanten en leken, moeten ofoe
allen over dezelfde militaire kam gen
schoren worden. De verhoudingfes
kunnen er alleen maar opener /en
eerlijker door worden, zo meent <j:,1
iep
Vele antimilitaristische predikantéuu
zouden heel wat meer respé ei
afdwingen, als zij voor de keuze g,
steld, dienst zouden weigeren
dan ook de consequenties daarvan yj,
dragen zouden krijgen.
Lippenhuizen, ds. W. A. Hage,
in zijn gemeenteblad „Op nei de
tsjerke" Ds. Hage, die als reserve-le-
gerpredikant momenteel op herha
ling is, toont zich weinig gelukkig
werd uitgebracht door de president,
bisschop dr. Lajos Vetö.
Hij sprak er weliswaar zijn blijd
schap over uit, „dat ook het Vaticaan
en een deel van de rooms-katholieke
bisschoppen tot het inzicht gekomen
is, dat hun kerk een reformatie nodig
heeft". Doch hij liet er direct op vol
gen, dat „dat wat tot nu toe gebeurd
is, zeer weinig is in vergelijking met
dat, wat het evangelie van Jezus Chris
tus van hen en ook van ons verlangt,
ook al zijn de resultaten van het conci
lie vergeleken met het vroegere
rooms-kathpiicisme zonder twijfel be
duidend".'" -
Tegelijk geeft de Hongaarse protes
tantse inform atiediensfc een samenvat
ting van een rapport, dat de gerefor
meerde bisschop dr. Tibor Bartha
uitgebracht heeft op de synode van
het district „over de Theiss". Na een
kritische analyse van verschillende
conciliedocumenten waaronder die
over de oecumene, de godsdienstvrij
heid en over.de kerk in de moderne
wereld komt Bartha tot de conclu
sie, dat optimisme ongegrond is.
Hij meent, dat de uitspraak van een
vroegere synode in Boedapest nog ten
volle van kracht is, „dat de Rooms-Ka-
tholieke Kerk van haar in Trente bega
ne en op het Eerste Vaticaanse conci
lie herhaalde dwalingen, die sinds de
contra-reformatie tot in onze dagen in
de gehele wereld en niet in het minst
ook voor het Hongaarse protestantis
me onmetelijk leed veroorzaakt heb
ben, nog niets opgegeven heeft".
Italiaanse soldaten
moeten naar de mis
ROME De laatste tijd hebben
zich in Italië weer een aantal gevallen
voorgedaan, waarbij protestantse sol-!35.000,- aan giften binnen. Zodat
te woneirden *edw0n8:en een rais bij dus nog 15.000,- nodig is om de ver-
Te Messina wilde een soldaat vrijge- ieiste S 50 00° - v0» te maken.
m?cW Van bHwo"en van de! van het Koninklijk Huis heeft het
'j, z0"fa® ir* de kazerne COmité een belangrijke gift ontvan-
wordt gecelebreerd. Op bevel van de|een
officier werd hij vervolgens naar
met de huidige regeling van de gees-
telijke verzorging. Volgens hem is
de automatische vrijstelling van mi
litaire dienst voor theologen hiervan
één van de oorzaken.
„Soldaten en onderofficieren en offi
cieren zullen steeds achter en in de
dominee of aalmoezenier de man
ien, die er eigenlijk niet bij hoort,
de outsider. Zij allen leiden in
dienst een leven, waar de predikant,
ook de legerpredikant met zijn ster
ren en balken, geen idee van heeft.
De geestelijke verzorging thuis en
in dienst zou gebaat "zijn bij predi
kanten. die wat meer door de wol
geverfd zijn", zo schrijft ds. Hage.
Natuurlijk kan men vragen, of het pre
dikanten en geestelijken wel past,
om in dienst te gaan en dan niet als
geestelijk verzorger, maar gewoon
als dienstplichtige. Neen, eigenlijk
hoort dat ook niet, zo meent ds. Ha-i
ge, maar dat geldt ook ieder
ander.
Eén kam
„Zolang onze regering van mening is,
dat Nederland een leger moet heb
ben, dient de oproep voor de dienst
bij iedereen in de bus te komen, ook
bij de predikanten. Het protestantis
me kent geen principieel onder-
Nu bijna 35.000
voor Dachau-kerk
AMSTERDAM Het comité protes
tantse kerkbouw in Dacliau heeft nu
in totaal een bedrag van bijna
De activiteiten zullen nu worden
vergroot om het ontbrekende bedrag
bijeen te krijgen voor dit monu
ment.
mis gebracht, terwijl een soldaat
hem werd geplaatst om te voorkomen,
dat hij zou weglopen.
Te Cosenza vroeg een soldaat, die
I was van de plaatselijke protestant-
kerk, toestemming, om de diensten
in die kerk bij te wonen. Zijn comman
dant besliste, dat deze toestemming
alleen aan Joden, niet aan protestan
ten kon worden gegeven. Bovendien
werd hem slechts verlof op zondag
avonden gegeven. Dan worden geen
protestantse diensten gehouden.
Te Venaria Reale werd een soldaat
toestemming geweigerd om protestant
se kerkdiensten bij te wonen met het
motief, dat vlak bij de kerk de kanto
ren van een linkse partij gevestigd
zijn en soldaten zich niet met politiek
bezig mogen houden.
strimVOjr »tabaansei apreKen zunen aan: mevr. as. zv
strijdkrachten luiden, dat de bevelvoe-1 Schellekens Ligthart. dr. J. J. Voogd
rende officieren zoveel mogelijk aan;prof. dr. L. J. van Holk.
hen. die onder hun bevel staan, passen
de faciliteiten moeten geven zodat zij
de godsdienstoefeningen van de kerk-
groep, waartoe zij behoren, kunnen bij
wonen. De federale raad van evangeli
sche kerken heeft zich tot de minister
In Gulpen komt
toeristenkerk
GULPEN De kerkeraad van de
hervormde gemeente Gulpen in Zuid-
Limburg heeft besloten nog deze
maand te starten met de bouw van
een protestantse toeristenkerk. Het
ontwerp is van architect Dingemans
uit Maastricht. De bouwkosten be
dragen ongeveer 300.000 gulden. Men
is besloten tot de bouw van deze
kerk omdat de huidige kerk in zeer
slechte staat verkeert en maar aan
150 personen plaats biedt. Als gevolg
van het toeristenverkeer in Zuid-
Limburg telt de kleine hervormde
gemeente van Gulpen in de zomer
maanden ongeveer 1000 kerkgangers
per zondag.
Studiedag over de
gehuwde vrouw in
arbeidsproces
UTRECHT De landelijke
van de Hervormde Vrouwendienst en de
hervormde stichting voor Geestelijke
Volksgezondheid zullen op donderdag 24
februari een studiedag beleggen in Espla
nade in Utrecht. Het onderwerp, zoals al
eerder is aangekondigd is: De gehuwde
vrouw in het arbeidsproces.
Spreken zullen dan:
Bijbelgenootschap
van Zuid-Afrika
voor zestig talen
JOHANNESBURG De Bijbel ts
verreweg het meest verkoohte boek
in Zuid-Afrika. In 1964 verspreidde
het Zuidafrikaanse Bijbelgenootschap
850.000 bijbels of bijbelgedeelten in
zestig talen.
Een speciale commissie is bezig met
een revisie van de bijbelvertaling in
het Afrikaans. De sterke wijzigingen
in spelling, die de Bantoetalen voortdu
rend ondergaan, veroorzaken het bij
belgenootschap, dat 1 november 1965
onafhankelijk werd van het Brits en
buitenlands bijbelgenootschap, hoge
onkosten. De kerken in Zuid-Afrika
gaven in het afgelopen anderhalf jaar'
anderhalf miljoen gulden voor de bij
belverspreiding.
A ids
3rt
fert
Brieven die niet zjjn voorzie?vd
van naam en adres hunnen niefVI
in behandeling worden genomean
Geheimhouding Is verzekord. Vr»Sch
gen die niet onderling met elkaaig j
in verband staan moeten in af
zonderljjke brieven worden ge^er
steld. Per brief dient een gnldeiaai
aan postzegels te worden IngesloOer
ten. jg
Vraag: Wanneer is het tijd een not
boom te snoeien? '_cn
Antwoord: Een noteboom mag wi5 11
nig of niet gesnoeid worden. Het joflu.'
ge notehout heeft een grote merger
waardoor het gesnoeide hout spoeler
zal inrotten of indrogen. De sne
moet zich bepalen tot het uitlicht!
van het overtollige hout. Alleen in foy
uiterste noodzaak moet men inkorfiD,
en men moet de wonden zo spoed g!
mogelijk afdekken. De beste tijd is L.
het vroege najaar zodat de wondr
nog voor de winter kunnen overgroF^P
en, of in het voorjaar als er werkikes
in het hout begint tekomen, zodat »uii
wonden weer spoedig zullen ovènl
groeiend. ^eii
Vraag: In 1866 is mr. P. Mij
als minister van koloniën opgevol
door de heer Trakranen. De nas
Trakranen schijnt niet volledig
zijn en slechts een deel van de ac
ternaam te vormen. Hoe luidt de jui
te naam?
Over het ontbindingsrecht
Koning ten aanzien van de volksvert
genwoordiging heeft prof. Kamphi
sen zich destijds in gunstige zin i"
sproken, dit wil zeggen dat hij
met de toekenning van dit recht k
verenigen. Weet u mij dit geschrift
Antwoord: Van 1866 tot 1867 \v?os
als opvolger van mr. P. Mijer de het:
Nicolaas Trakranen minister van kol ie
niën. Dit was toen zijn vollediln
naam. In 1884 krees de familie Trkr
kranen er een naam bij. waardoor
volledige naam Van Taack-Trakran e
De gevraagde uitspraken van prsU(
Kamphuisen kan men vinden in zi)al
boek „Koning en minister", dat vefcoi
schepen is in 1935 en uitgegeven |v.
door Dekker en Van de Vecht. <ka
bladzijde 75 i,
Vraag: In 1966 ben ik op twees
Pinkstermaandag, namelijk op 30 rr?,
jarig. Ik herinner me dat d" 'u 18?a"
de Tweede Pinksterdag nog i
30 mei?
Antwoord: In 1R!I8 en in 1955
Tweede Pinksterdag eveneens op I*c'
mei. In 1977 zal dit eveneens het gfei
val zijn. fu\
Vraag: Hoe hoog moet de relatief,
vochtigheid zijn in een woonhuis, zich
dat het aaneenaam is voor de mensL
en goed voor de plnr'en Tk heb p|'
een hygrometer gekocht, die relatiej
vochtigheid aangeeft. De kamlat
wordt verwarmd do een oliehaai|ej
Toen het vroor wees de meter tuss.« a
de 25 en 30 pet. aan Bij 'iet daaras
voorafgaande regenachtige weer wf'
de stand 40 tot 50 pet. Onze plant^ei
gedijen over het algemeen o<°- niel ag
denderend. Plantenboeken en ener
cloplaedie geven geen antwoord. ')ei
Antwoord: Bij een kamertemperlL.
tuur van 10 graden Celsius of 64 Faf f
renheit is de beste relatieve vochtil
heid 60-75 pet. Zoals u weet. is dePt{
sterk afhankelijk van de temperatuiPei
Bij hogere temperatuur wordt det>e
lager, bij lagere hoger. Welke de beOei
te is voor de planten, hangt sterk
van de behoefte van elk soort plaiiPi,
De sansevieria bijvoorbeeld verdraaL
gc?ed een »a®e relatieve vochtiv®
beid, doch planten met zacht bla?cl
vragen een hogere. Wanneer bij hf:
binnenkomen van een kamer de br!
beslaat, is de relatieve vochtigheid
foeud. y kan voor de planten de voclr11
tigheid verhogen door gedurig te l£ai
ten sproeien: ze op een eilandje fta;
zetten of door water in de kamer igs
laten verdamDen. bijvoorbeeld een lk
ter water per dag. Dat de plant^
minder goed groeien, kan ook liree!
aan de oliehaard of aan nog te droei
lucht. Ook kan men de voohtigheifce
verhogen door vochtig veenmos op dza-
aarde te leggen.
