Eerder, verder en duurder
met vakantie
Het weerzien
D
Paardenfotograaf moet
proporties goed zien
Reisbureaus zijn
begonnen aan
de grote slag
Elk toestel
is geschikt
Door Gijs G. de Groot
ZATERDAG 5 FEBRUARI 1"6#
(Van een onzer
verslaggevers)
E KALENDER
toont nog de
sneeuwfoto's,
de winter
sport-hotels draaien op
volle toeren, maar de
zomervakantiefolders
vallen alweer in de
bus: vroeger dan vorig
jaar is de run op reis
bureaus van start ge
gaan. Kleurrijk ge
drukte reisprogram
ma's in oplagen van
honderdduizenden
j liggen al klaar voor de
vakantievierder-in-spé,
die inzet is van massa
le propaganda-acties
Nog vroeger dan voor
heen bieden de bu
reaus hun reizen aan,
want ervaring heeft
geleerd, dat de eerste
de beste kansen heeft
bij de plannen maken
de toerist.
i's advertenties in de
bladen lokten al in december
naar Middellandse Zee, zon
nige bergtoppen en exotische
stranden. De resultaten daar
van bleven niet uit. Er zijn
bureaus, die nu al veertig
procent meer boekingen heb
ben genoteerd dan vorig jaar
om deze tijd. Al geeft dit nog
geen duidelijke indicatie voor
het totaal aantal reserverin
gen, de verwachting is toch
wel, dat er komend seizoen
meer en ook duurder zal wor
den gereisd dan vorig jaar.
Zeker, waar het de vliegrei
zen betreft. K.L.M. en de bei
de chartermaatschappijen,
Martin's Air Charter en
Schreiner Aero Contractors,
hebben al contracten afgeslo
ten voor in totaal 170.000 pas
sagiers, dat is 50 000 meer dan
in 1964!
Maand eerder
De vakanties zullen een
maand eerder op gang komen
dan vorig jaar, verwachten de
meeste bureau's: in mei en juni
al. De dit jaar voor het eerst
wat meer geplande vakantie
spreiding zal de piek ook iets
terugschuiven, al zal het in de
traditionele periode van half juli
tot half augustus overal druk
blijven.
Die spreiding is er wellicht
oorzaak van, dat men vroeger
dan anders reserveert. De
NCRV: vorig jaar kregen wij de
eerste boekingen in maart, nu
zijn ze er deze maand al. Voor
verscheidene voorjaarsreizen
zijn we al volledig volgeboekt.
Ook de meeste bootreizen naar
Israël van de zomer zijn zo goed
als uitverkocht. Favoriete lan-
den? Spanje staat nog steeds glo
rieus bovenaan, gevolgd door Ita
lië en Zuid-Slavië. Maar de be
langstelling voor verder weg ge
legen gebieden, het Nabije
Oosten en Noordafrikaanse lan
den, is nog steeds stijgend.
De NRV: we verwachten dit
jaar 20 a 30 procent meer reizen
te maken dan vorig jaar. Vooral
het aantal privé-reizen zal sterk
toenemen. Wat de bungalows be
tref4": die zijn voor een belang
rijk deel al verhuurd. Hier valt
de piek in juni. Bij Lissone Lin
deman noteert men eveneens
een aanzienlijk groter aantal
boekingen, maar van vakantie-
soreiding heeft men hier nog
niets gemerkt.
Verder en duurder op vakan
tie. Dat is de algemene tendens.
Dit blijkt wel uit het ieder jaar
omhoog gaande aantal luchttoe-
risten.
De KLM rekent op 50.000 pas
sagiers (vorig jaar 42.000):
37.500 voor de Ité-chartervluch-
ten en 12.500 voor de Ité's op de
lijndiensten.
MAC verwacht er 50.000 (vo
rig jaar 37.500) en Schreiner
70.000 (vorig jaar 42.000).
Met kunst- en vliegwerk pro
beert men aan die vraag te vol
doen. De KLM zal veel nacht
vluchten uitvoeren, omdat dit de
enige tijd is waarin de toestellen
van het Europese luchtnet onge
bruikt op Schiphol staan. MAC
zal zijn 3 DC-7c's, zijn Convair
(die dan zal zijn uitgerust met
snelheid verhogende turbo
props) en indien nodig
zijn DC-4 en vijf Dakota's inzet
ten om de stroom op te van
gen.
En Schreiner, die thans be
schikt over twee Friendships,
een DC-3 en een DC-7c zal er
zijn vloot zelfs voor uitbreiden
met o.m. twee Friendships. Waar
men die vandaan zal halen, wil
men nog niet .bekendmaken. In
ieder geval niet bij Fokker,
want daar kan niet meer op zo'n
Pendelen
Tientallen vliegtuigen zullen
pendeldiensten gaan onderhou
den op de vakantieoorden. Voor
al in de weekends zullen ze vrij
wel geen uur aan de grond kun
nen staan. De toerist vertrekt
het liefst in het weekend en
komt graag op een zaterdag te
rug, zegt men bij Schreiner. En
daarmee moeten wii rekening
houden. AI het beschikbare ma
terieel moet dan in paraatheid
worden gehouden.
Prijzen
Opvallend is, dat de meeste
reisbureaus hun prijzen ondanks
de kostenstijgingen nauwelijks
hebben verhoogd. Voor een slor
dige 600 gulden kan men al een
14-daagse reis naar Egypte of de
Libanon maken.
Er wordt voor miljoenen omge
zet, maar de winstmarges zijn
dikwijls maar enkele tientjes
per passagier. Fel wordt gecon
curreerd om maar een zo groot
mogelijk aandeel van de zich
steeds uitbreidende markt in
handen te krijgen. Een buiten
landse vakantie hoeft nauwe
lijks meer duurder te zijn dan
een binnenlandse.
De folders laten er geen
twijfel over bestaan. Voor een
handvol briefjes van honderd
genieten aan subtropische
stranden, op romantische pal-
men-boulevards. Maar voor
meer gaat men ook. Grif wor
den bedragen van 1500 gul
den betaald voor reizen naar
bijbelse landen. Op geld
wordt steeds minder gekeken.
De reisbureaus maken er
dankbaar gebruik van.
EEN PAARD is anders dan elk ander
dier, het is zouden we haast zeggen
menselijker. En door de eeuwenoude ver
trouwdheid van de mens met het paard
als huisdier, wordt het anders gewaar
deerd, als een vriend bijna. Aan geen
enkel ander dier of het zou de hond
moeten zijn kan een mens zo sterk
hechten als aan een paard. Daarom be
hoort het ook tot de meest afgebeelde
dieren in de kunst. Er zijn schilders ge
weest, die zich een leven lang hebben toe
gelegd op het schilderen van paarden.
En het aantal keren dat er een camera
sluiter heeft geklikt om een paard te
fotograferen, zal wel in de miljoenen
lopen.
Toch varieert de waardering voor het
paard landelijk en zelfs plaatselijk heel sterk.
Bewoners van de randstad Hol
land zullen er meestal niet meet-
in zien dan een dier op vier
poten en dan zien ze het boven
dien nog verkeerd ookwant
het paard is het enige dier dat
bénen heeft inplaats van poten.
En een hoofd inplaats van een
kop. Die benamingen bewijzen
op zich al de liefde van de mens
voor „Equus cabaillus" zoals het
paard bij de geleerden heel.
Groningers, Friezen en Zeeuwen
daarentegen staan bekend als
echte paardenliefhebbers.
■rrukking zullen bren-
Miljoenen camerasluiters heb
ben er al geklikt om een paard
te fotograferen en daaruit zou
u kunnen afleiden, dat het por
tretteren van een paard een
simpele aangelegenheid is. Maar
dat is allerminst waar!
Zeldzaam
Eeh werkelijk goed portret
van een paard, is zeldzaam,
vraagt u dat maar eens aan een
paardekenner.
Een mooi paard heeft namelijk
bepaalde proporties, afhankelijk
van soort, raszuiverheid, ge
slacht en leeftijd.
Wanneer wij vlak voor een
paardehoofd staan, zien we dat
hoofd onevenredig groot ten
opzichte van het paardelijf.
Eigenlijk drukken we ons ver
keerd uit: het is onevenredig
groot, maar we zien het niet,
omdat ons oog deze onevenredi
ge verhouding wel „doorgeeft"
naar de hersens, die echter blik
semsnel het beeld omzetten in
zijn juiste verhoudingen.
Het camera-oog mist echter
die corrigerende hersenen en re
gistreert alleen wat het ziet: een
heel groot hoofd met een veel te
klein lijf.
Daarom moet de man achter
de camera het denkwerk overne
men en er voor zorgen, dat de
camera iets te zien krijgt, dat
volkomen natuurlijk is en in de
juiste proporties. Dit laatste is
het moeilijkste deel van de paar-
denfotografie, maar ook het be
langrijkste. Het vereist niei
alleen een tikje kennis van wal
een lens „ziet", maar ook ee"
zekere kennis van het paard
Dan pas kan men met succes
foto's maken, die ook een ken-
Dankbaar
Doch omdat lang niet iedereen
zulke hoge eisen stelt, is ook
voor de gewone amateurfoto
graaf het kieken van paarden
een dankbare bezigheid.
Bij landschapsfotografie kan
een paard voor de nodige sfeer
zorgen, op het strand leveren de
stakkerds die de hele dag met
kinderen op hun rug moeten
rondsukkelen. tóch soms nog een
bijzonder leuk plaatje op en
zelfs het paard van de schille-
man kan stemming brengen in
uw prent van een verregende of
besneeuwde straat.
Elke camera
Dit soort foto's kan met prak
tisch elke camera gemaakt wor
den, van box tot super-de-luxe
toetel met „vijf versnellingen
vooruit en onafhankelijke voor
vorkvering".
Voor foto's van draverijen en
springconcoursen is de eenvoudi
ge camera echter ongeschikt.
Voor een springend paard b.v. is
een sluitersnelheid van 1/500
sek. voorwaarde en dan moet u
het dier nog niet eens van opzij
nemen, want dan redt u het met
die 1/500 ook niet!
Schuin van voren is het juis
te standpunt en daarbij dient u
door de knieën, te zakken of
neer te hurken. U „hecht" daar
door paard *n ruiter tegen de
wolkenlucht, waardoor een rusti
ge achtergrond gewaarborgd is
en de sprong bovendien' helang-
rijk hoger schijnt dan hij is.
Als film is een 21° Din erg
geschikt (als het weer niet don
ker is tenminste). Met een tikje
zon komt u dan al gauw op
1/500 bij lensopening 5.6 of 8.
Zorg er bij het opstellen voor
iat u enkele meters uit de route
van het paard blijft en blijf ook
-rnver bij de hindernis vandaan,
dat een weggeschopte balk of
een vallend paard u niet treffen
kan.
Stel van tevoren in op de hin
dernis, dan behoeft u bij de
sprong alleen maar op de knop
te drukken. Doe dit pas als het
hoogtepunt van de sprong be
reikt is! Als u tijdig de organisa
toren van draverij of concours
vraagt om toestemming om te
fotograferen, krijgt u zeker alle
medewerking.
Slanker
Ook stilstaande paarden kunt
u het beste schuin van voren
nemen. Wilt u de sierlijkheid
van de paardebenen benadruk
ken, neem dan weer een tame
lijk laag standpunt in. De benen
zullen dan langer en slanker
schijnen. Wilt u het robuuste,
stoere van een ploegpaard weer
geven, ga dan juist iets hoger
staan. De benen schijnen korter
en er komt meer van de flanken
en de rug te zien, waardoor het
dier breder en forser lijkt.
Eigenaars van een reflex-ca
mera zijn hier in het voordeel,
omdat zij in de grote zoeker op
hun gemak het effect van het
standpunt kunnen beoordelen.
De achterkant van een paard
is het minst fotogeniek. Tenzij u
paardenkoopman bent en wilt la
ten zien hoeveel biefstuk er wel
aan het dier zit. Want bij het
fotograferen van achter naar vo
ren, worden deze.... biefstukken
zullen we maar zeggen, onwaar
schijnlijk groot weergegeven.
Elke regel heeft uitzonderin
gen, dus ook deze. Er zijn prach
tige foto's gemaakt van bespan
nen rijtuigen, van achteren naar
voren genomen.
Het hangt er maar vanaf, hoe
veel smaak de maker van de fo
to heeft... Maar al is het maken
van goede paardefoto's moeilijk,
toch.... nee, juist daarom zou u
eens een poging moeien wagen.
U zult er een massa van le
renI
JUIST nu hij het zo druk
had deze avond, was de
electriciteit uitgevallen. Tij
dens het NTS-journaal liet
het gemeentelijk engergiebe-
drijf het afweten. En het
leek er niet op, dat de leve
ring van het licht, als één
van de eerste levensbehoef
ten, spoedig hervat zou wor
den. De storing was defini
tief. Ook buiten was het
donker. Alleen waren er wat
lampen van het schaarse
verkeer.
Gedoemd tot niets doen.
Het was voor hem een
vreemde ervaring. Op de ta
fel lagen de- paoieren. Hij
was in de stoel bij het raam
gaan zitten. De lampen in de
kamer had hij uitgedraaid.
Zonder er een bepaalde re
den voor te hebben. Het was
nu al een half uur donker.
De ongedurigheid groeide. Al
een paar keer was hij het
vertrek op en neer gelopen.
Nu blijven zitten en ge
woon niets doen. Het was
een moeilijke opgave. De
straat was doods. Even was
er wat gepraat en geroep aan
de voordeuren geweest.
Langzaam kwamen zijn
gedachten los. Gedachten, die
je de baas moest blijven en
ze.lf leiden. Het lukte slecht.
Het beeld drong zich steeds
sterker en scherper op. Frits.
Frits de Leeuw. Nee. er
kon niet meer aan getwijfeld
worden. De man, die van
middag bij het zebrapad
stond te wachten op het
groene licht om veilig te
kunnen oversteken, moest
het zijn geweest. Frits, als
een keurige, nette en norma
le verschijning. Eén van de
vele belangrijken en onhe-
langrijken, die over het
Haagse Binnenhof plegen te
gaan.
Het verkeerslicht stond op
rood. Het sprong op groen.
De file trok op. Langzaam
over het zebrapad. Aan de
rand van het trottoir stond
Frits. Zijn gestalte gleed
langs het zijraam. Zoals hij
altijd was geweest. Maar
welvarender, meer voorko
mend en indrukwekkender.
Het gebeurde in een fractie
van één seconde, dat Frits
terug in zijn leven sprong.
Het achteruitkijksoiegeltje
ving hem weer op. Hij keek
onwillekeurig de auto na. De
file stopte. De man bij het
zebrapad bleef naar zijn auto
kiiken. Gefascineerd haast.
Als verwachtte hij juist iets
van deze wagen. Het spiegel
tje gaf Frits verkleind en
scherp weer. Het verkeer op
het Binnenhof vraagt alle
aandacht. Een onbekende
drang deed hem plotseling
omdraaien. Een joviaal ge
baar met de hand. De man
op het trottoir reageerde.
Over zijn gelaat gleed een
verwonderde trek. Daarna
brak de lach van de herken
ning door. Ook hij zwaaide.
In het donker in de eigen
kamer was deze ontmoeting
met moeite te reconstrueren.
Hij had omgedraaid in zijn
auto gezeten. Lang? Bepaald
niet. Achter hem was een
getoeter losgebroken. Hij
was verder gereden. Wat
verdwaasd. Het spiegeltje
van altijd had hem leeg ge
leken, Het was de rest van
de dag te druk geweest om
er verder aan te denken.
Misschien zou hij het weer
vergeten zijn. Nu drong Frits
zich ao.n hem op. Nee, niet
de man in het spiegeltje.
(Dat was een interessante
foto, maakte hij zich zelf
wijs). Maar Frits de Leeuw
met wie hij twaalf jaar gele
den samen had gewoond. Dat
beeld nam hem deze avond
in beslag. En hij wilde niet.
In de donkere straat was
nauwelijks leven te beken-
Het pension lag buiten de
stad. Zij hadden hun ge
meenschappelijke kamer bo
ven het restaurant van de
tussen grote bomen gelegen
uitspanning.
Het was een lustoord, 's
Zomers waren dikwijls grote
groepen kinderen, afgeleverd
door autobussen, in de speel
tuin.
Frits was een serieuze
vent. Hij kon lang en met
overtuiging redeneren. Maar
zo, dat het niet verveelde.
Dan leunde hij met zijn elle
bogen op de tafel en hield
zijn hoofd iets voorover. Hij
kon ook goed naar je luiste
ren. En de opvatting van een
ander waarderen. Om weer
met meer klem zijn eigen
mening te laten horen.
Zo was Frits plezierig in
de omgang. Vrolijk en zelden
humeurig.
Ze waren even in de twin
tig. Hun carrière moest nog
beginnen. Frits zou op zijn
terrein stellig veel gaan be
tekenen. Hij was open en
eerlijk en slaagde er in de
mensen voor zich te winnen.
Maar deze eigenschappen
was hij zich niet bewust.
Trouwens, over de toekomst
spraken ze niet.
Hoe lang duurde de storing
nu al? Het viel hem op, dal
de vlammen van de olieka
chel een schaduwspel produ
ceerden op het plafond. Wal
kon hem Frits schelen en
alles wat er was gebeurd?
Kon hij de film in zijn
hoofd als gevolg van die
stomme ontmoeting van deze
middag dan niet stopzetten?
In hun grote kamer stond
een radio. Zn luisterden er
graag naar. Beiden hielden
van dezelfde muziek. Eigen
lijk was het met de radio
begonnen. De avond, dat
Frits plotseling was opge
sprongen en schreeuwde:
„Zet dat rotding af". Het was
een rare, onverwachte reak-
tie. De volgende dag vroeg
Frits een eindje mee op te
lopen.
Tijdens deze wandeling
bood hij zijn excuus aan. „Ik
kon het niet meer verdra
gen."
Ze liepen verder. Niets
zeggend. Want de kwestie
was nog niet opgelost. Er
was een verklaring nodig.
Na een kwartier zei Frits
en het kostte hem veel ener
gie: „Weet je. ik ben bang.
Echt bang soms".
..Voor die radio?"
Minuten later pas kwam
het antwoord: „Ja, ik geloof
van wel. Je moet me begrij -
pen. Ik hoor vreemde stem
men in de radio. En ze be
luisteren ons via het toestel."
„Wat voor stemmen?"
„Ik weet het niet. Maar ze
moeten mij hebben."
„Hoor je die stemmen al
lang?"
„Ongeveer een half
jaar."
„Zijn ze er altijd als de
radio aanstaat?"
Frits verzekerde: „Geluk
kig niet. Een enkele keer."
Het was een wat angstig
gesprek geweest. Ze spraken
af, dat Frits voortaan naar
believen de radio zou afzet-
ten.
De eerste weken deed hij
het zelden. Later draaide hij
vaker het toestel af. Je kon
het aan zijn ogen zien. wan
neer hij het zou doen.
Hoorde hij iets boven in
het huis? Liep er iemand?
Nu moest het uit zijn. De
verbeelding begon hem par
ten te spelen. Hij had zich
zelf niet meer in bedwang.
Hij draaide zijn stoel een
kwart slag. Nu alleen maar
zitten en niet meer denken.
Frits was moeilijker ge
worden. In zijn diensttijd
was hij in Indonesië ingezet
in de politionele aktie. Over
deze oorlogsdagen had hij
nooit verteld en het bij een
eenvoudige mededeling gela
ten.
„Zij is beslist niet te ver
trouwen", zei hij eens plotse
ling even voor het eten zou
worden opgediend.
„Ze is een spionne. Ze
werkt in opdracht." Op dat
ogenblik kwam de hospita
binnen.
Toen ze de kamer weei
had verlaten, was hij nog
niet tot rust gekomen. „Ze
hoort ook tot dat gemene
stel."
Er was verder niet veel
over gesproken. Weer maak
ten ze een afspraak. Frits
zou steeds als tweede op
scheppen en als tweede gaan
eten. Zo zou hij geen risico
Dagen konden verlopen,
dat er niets gebeurde. Maar
(Jan greep de onrust hem
weer. Het was veel erger dan
dat. Iets onweerstaanbaars
nam hem in bezit.
De eigenaar van de uit
spanning had het ook op
hem voorzien. En de postbo
de loerde als vermomde
agent naar hem. De radio
stond zelden meer aan.
Zo vielen alle vaste, ver
trouwde punten voor Frits
weg.
Zo verloor hij veel om zich
aan vast te klemmen.
De geschiedenis drong zich
aan hem op. In die twaalf
jaar had hij er niet meer aan
willen denken. Hij was er
Ons
kort
>rhaal
goed in geslaagd. Maar van
middag het beeld, die foto in
het spiegeltje. Hij haalde een
zakdoek uit zijn zak en
veegde het natte voorhoofd
af. Zijn kleren plakte tegen
hem aan.
Toch was het nog tot een
gesprek gekomen. Op een
moment, dat Frits geen angst
had. De zon scheen. Ze zaten
in een bank in de speeltuin.
Er hoefde niets gevraagd te
worden. Hij vertelde. Hoe
het was om echt bang te zijn.
Zo, dat je jezelf helemaal
kwijt was. Hoe een net om
hem heen werd gespannen.
Heel concreet. De organisatie
van Soekarno zou toeslaan
en wraak nemerif
Hij praatte rustig, alsof hij
het over een ander had.
„Je moet me geloven. Je
moet weten dat het echt is.
Voor mij is het echt. Ze
spoorden me op via die ra
dio. Haar, de hospita, betalen
ze. Maar met het eten lukte
het niet. Ik weet dal hij ook
in de organisatie is. Hij is
ook communist. Er heeft een
sluipschutter in die bomen
gezeten. Meer dan eens."
Frits vervolgde: „Ze kon
den niets doen, omdat jij er
steeds bij was.
Jij moet bij me blijven.
Anders ben ik dood..."
Zo bracht hij verslag uit
over zich zelf. Een kind, dat
haast geen licht meer ziet.
Het eind van dit gesprek
was, dat een arm op zijn
schouders rustte: „Je moet
me vasthouden. Ik haal je er
door. Je moet..."
Waar was hij? Wat was
het donker? Vanmiddag
stond Frits zo gewoon voor
het zebrapad. Het kon niet.
Bang. Frits was zo bang ge
weest. In de kamer was geen
licht. Hij was nu bang. Hij
voelde een druk op zijn keel
en op zijn borst.
Twee dagen later. In hun
kamer was Frits op hem toe
gelopen. Met ogen, die de
zijne niet waren.
„Jij bent vals en gemeen.
Jij hebt me verraden. Je
hebt me aangegeven. Ik weet
het, over een kwartier ko
men ze me halen en ontvoe
ren."
Hij zwaaide met een mes.
Het was een lang gevecht
geworden. Frits was neerge-
stompt en lag op de vloer.
Wat hij krijste, kwam regel
recht uit de hel. Dat was het
eind geweest Eerst kwam de
eigenaar. Daarna de dokter.
Frits werd weggevoerd. Naar
het ziekenhuis. De volgende
dag naar de inrichting.
„Volslagen gek geworden",
zei de hospita. „Hoe hebt u
het vol kunnen houden?"
Frits was verdwenen uit
zijn leven.
Het was nog donker. Dui
delijk gearticuleerd klonk
Frits stem in de kamer:
„Angst is zo moeilijk te be
grijpen. Maar als we haar
bespeuren bij de ander, moe
ten we hem- vasthouden.
Dicht bij hem blijven"
Door de kamer flitste een.
blauwachtig licht. Het weer
spiegelde op de wanden en
veranderde het vertrek to
taal. Alsof het geen huiska
mer meer was. Weer dat
vreemde licht.
Daar was het beeld van
Frits. Hij praatte. De ellebo
gen op de tafel, het hoofd
iets voorover.
„Soms moet je elkaar los
laten. Maar..."
Zijn ogen werden groter.
Kwamen dichter bij. Dan
was alleen zijn mond te zien
niet de bedaard bewegende
lippen. Maar toch zal je
elkaar weer vinden"
Het beeld naderde meer.
En verdween. „Dit was ons
forum over het onderwerp
„De mens en de andere
mens". Leden van het forum
waren Frits de Leeuw..."
Maar hij was buiten be
wustzijn en zag en hoorde de
televisieomroepster niet
meer....
