Vorig jaar ruim 5 miljoen
voor het werelddiakonaat
Kunstgebitten
Uw probleem
is het
onze.
Zegelactie Broodnodig
wordt voortgezet
Nodig de paus
niet uit
Markt voor koophuizen
raakt verzadigd
Pot van Bofbiedt
geen mogelijkheden
Kritische noten van
hofprediker bij boek
van Thijs Booy
REUMATISCHE-
EN SPIERPIJNEN
Ds. Bartlema
wendt zich
tot synode
WOENSDAG S FEBRUARI 1966
Een woord voor vandaag
Als Israël door Kuschan Rischataim wordt overweldigd, duurt
het lang eer het volk begrijpt waarom het in deze situatie is
gekomen. Pas acht jaar later gaan de ogen open en begint
Israël God weer te zoeken.
En als Israël bidt, antwoordt God. Hij kiest Othniël uit om
het volk te verlossen. Er zit een bepaalde volgorde in die ver
lossing door God. Het eerst wat er gebeurt is dat Gods Geest
over hem komt. Hij was een held, dat had hij reeds eerder
bewezen, maar zelfs een held was niet opgewassen tegen de
situatie. God heeft meer nodig dan helden, God heeft mensen
nodig die uit Zijn kracht willen leven.
Het volgende is dat Othniël Israël begint te richten. We mogen
dit woord wel heel letterlijk nemen en zeggen dat hij het volk
richtte op God. Want God werkt niet door één man alleen. Als
het volk verlost moet worden, dan moet het als volk tot geloof
komen. Het moet zich afkeren van de boze wegen en zich keren
tot de genadige God. Eén mens, zelfs Othniël niet. kan niet in
zijn eentje geloven en zo het volk verlossen. Pas als Israël zich
als volk tot God gekeerd heeft kan het onder Othniëls leiding
ten strijde trekken. Pas dan ervaart het weer de kracht Gods.
Kerkert kennen geen converteerbare overschotten
Geen losraken of verschuiven
meer van
Niemand, die een kunstgebit heeft, behoeft
meer op een kritiek moment in verlegenheid
te raken, omdat zijn kunstgebit losschiet of
verschuift. Maak een einde aan dit steeds
dreigende ongemak. Een weinig Dentofix-
komt tevens onaangename reuk uit de
mond. Probeer het nog vandaag. Verkrijg
baar in discrete, neutrale plastic flacons,
prijs f. 2,35, bij apotheken en drogisterijen.
NED. IÏERV. KERK
Beroepen te Voorthuizen (toez.): T.
Poot. pred. v. buitengew. werkzaamh. te
Driebergen.
GEREF.KERKEN
(Van onze kerkredactie)
Het afgelopen jaar hebben de Nederlandse
miljoen gulden gegeven voor het werk van het
r I werelddiakonaat. De Nederlandse staat schonk nog eens een subsi-
viaanderen): D. J. Modderaar te Voor- j die van 1.320.000, zodat via de Nederlandse kerken ruim vijf
SCA.ÏÏ«nom«n „aar Borg.r: Th. Kuiper miljoen gulden beschikbaar kwam voor daadwerkelijke hulpverle-
te Murmerwoude, die bedankte voor i ning. En in tegenstelling tot de regering kennen de kerken geen
MBedankt'voor Wildervank: H. R. Groe-converteerbare overschotten. Steeds meer wordt er een beroep ge-
neVeGEREF\kitERKEN (VRIJGEM.) (^aan vanuit de wereld, steeds meer dringende nood wordt openbaar.
Beroepen te Garreisweer (accL): kand. Daarom wordt in de meeste kerken aanstaande zondag weer gecollec-
TrCHRIST.®GEREf!' KERKEN iteerd, opdat ook in 1966 weer geholpen kan worden waar dat bij-
Beroepen te Driebergen: J. C._ v. Ra- ZQn(Jer n0Jig Jg.
venswaay te Scheveningen; te Meppel:
G. Leendertse te Drogeham; te Nieuw
Vennep: A. J. Otter te Deventer.
GEREF. GEMEENTE
Bedankt voor Tholen en voor Opheus-
den: W. Hage te Klaaswaal; voor Ooster-
land: C. Wisse te Elspeet.
Brieven die niet z(Jn voorzien
van naam en adres kunnen niet
in behandeling worden genomen.
Geheimhouding is verzekerd. Vra
gen die niet onderling met elkaar
In verband staan moeten In af
zonderlijke brieven wórden ge
steld. Per brief dient een gulden
aan postzegels te worden ingeslo-
Vraag: Graag zou ik de gedichten
bundel weten, waarin het gedicht
„Het vreemde vaartuig" voorkomt.
Antwoord: Is het niet mogelijk
meer bijzonderheden over dit gedicht
te geven. Misschien zijn wij dan in
staat het op te sporen.
Vraag: Enige tijd geleden reed ik
met mijn auto, waarvan het rechter-
achterlicht niet brandde. Bij thuis
komst heb ik dit direkt in orde ge
maakt. Elf dagen later werd ik aange
houden door de plaatselijke politie, ide
me vroeg: Waar heeft u het achter
licht laten maken? en ik heb geant
woord dat dit direkt gedaan was na
dat ik thuis kwam. Weer drie dagen
later kwam hij proces verbaal opma
ken wegens het ontbreken van stop
licht- en nummerbordverlichting. Het
linkerachterlicht was goed. Nu zou ik
gaarne van u vernemen of dit moge
lijk is, daar hij waarschijnlijk het
nummerbord niet heeft gezien. Er
j laat nog proces-verbaal óp te
maken.
Antwoord: Inderdaad kan men later
proces-verbaal opmaken. U kan niet
veroordeeld worden op uw bekentenis
alleen maar het is mogelijk, dat de
politie over bepaalde aanwijzingen be
schikt, die uw bekentenis steunen.
Vraag: Een familielid emigreerde
naar Brazilië en behield daar de Ne
derlandse nationaliteit. Op dit ogen
blik vertoeft zij voor een half jaar in
Nederland. Kan zij in aanmerking ko
men voor A.O.W. of een andere uitke
ring? Zij is 70 jaar oud en vertrok 15
jaar geleden naar Brazilië.
Antwoord: Zij komt niet voor een
ouderdomsuitkering in aanmerking,
aangezien zij voor dat doel na haar
59ste jaar zes jaar onafgebroken in
Nederland had moeten wonen. Gaat
zij zich weer in Nederland vestigen,
dan kan zij na één jaar voor een
dergelijke uitkering in aanmerking
komen.
Vraag: Vijf jaar geleden kreeg ik
een ficus en die heeft het tot nu toe
heel goed gedaan, maar sinds enige
weken gaat de plant er steeds armoe
diger uitzien. Bovendien worden stuk
voor stuk de bladeren van onderen
geel en vallen af. De overige blade
ren. die eerder horizontaal stonden,
hangen nu slap naar beneden. Ik zie
het er van komen, dat binnen zeer
korte tijd de vroeger zo prachtige
plant met de vuilnisman mee moet,
wat ik erg jammer zou vinden. De
behandeling geschiedt vrijwel volgens
de Tip Parade in een normaal ver
warmde kamer, nu weinig water,
afsponsen, vrij lichte plaats. Hoe zou
ik de plant van een wisse ondergang
kunnen redden?
Antwoord: Wij vermoeden dat de
ficus op de een of andere wijze niet
voldoende voedsel ontvangt. U
schrijft niet of de plant in die vijf
jaar al eens verpot is. Zo niet, dan
moet dit in dit voorjaar toch beslist
gebeuren. Gaat de plant te hard ach
teruit, dan zal u dit reeds thans moe
ten doen, maar behandel de plant wel
zorgvuldig, want de winter is daar
voor geen gunstige tijd. Na het verpot
ten moet u haar rust geven en weinig
gieten. Schud de aarde uit de kluit en
zie of er geen wortels rot zijn. Is dit
het geval, dan moet u de rotte wor
tels afsnijden en de plant weer ODpot-
ten in een wat grotere pot, goed ge
draineerd en zowel van binnen als
van buiten goed schoongemaakt. Als
potgrond gebruikt u gelijke delen blad-
aarde of bloemistengrond, mestgrond
en scherp zand. Zorg er voor dat de
gietrand breed genoeg is (1 tot 1%
Na het aangieten voorlopig
hmirtAn Nr. J-
genoeg zetten, ook 's nachts.
Geen sprake van fraude
(Van onze kerkredactie)
AMSTERDAM De Vereniging
tot verspreiding der Heilige Schrift
gaat de zegelactie Broodnodig
voortzetten. De 150.000 leden van
deze vereniging ontvangen deze
week een uitnodiging, om voor
éénmaal alle spaarzegels, die zij in
hun bezit hebben, aan Broodnodig
(Keizersgracht 470) te zenden.
Verder komt er (vermoedelijk in
maart) een grote landelijke actie.
Gelijk bekend is de actie Broodno
dig vorig jaar gelanceerd door het Ne
derlands Evangelisatie Team. Huis
vrouwen WferteW bpgèAieïfefa, om een
bijdrage te leveren in de leniging van
de nood der ontwikkelingslanden,
dbór 'de spaarz'egéltjes op te 'sturen,
die ze bij hun boodschappen krijgen.
Doordat het NET in ernstige finan
ciële moeilijkheden kwam, geraakte
ook Broodnodig in opspraak.
Nu gerechtelijk onderzoek heeft
uitgewezen, dat er bij Broodnodig
voor geen cent bedrog is gepleegd, heb
ben wij het aangedurfd deze actie
onder dezelfde naam over te nemen,
zo vertelde de heer F. C. Heule van de
vereniging tot verspreiding der Heili
ge Schrift ons gisteren. De vereniging men.
staat er borg voor, dat alle zegels en De man, die met het idee uit Ameri-
gelden, die tot dusver bij Broodnodig ka kwam en het initiatief voor de
zal nu bestemd zijn voor het werk van
de vereniging tot verspreiding der Hei
lige Schrift. Met de andere helft zal
maatschappelijk nood gelenigd wor
den. Dit laatste zal gebeuren door het
reeds bestaande comité „Geloven met
handen en voeten", dat onder leiding
staat van ds. W. van Boeyen (gerefor
meerd), ds. R. Nijkamp (hervormd)
en pastoor Solleveld (rooms-katho-
liek). Dit geld kan naar de Wilde Gan
zen gaan, maar bijvoorbeeld ook be
steed worden voor hulp aan een
siegebied
De leiders van de actie hebben
thans ook contact opgenomen met de
uitgevers van de zegeltjes. De meesten
hebben hun volledige medewerking al
toegezegd. De tegenwaarde van
zegels of cadeaubonnen (want ook die
zijn welkom) zal zonder enig voorbe
houd worden uitgekeerd.
Nu reeds is* er samenwerking met de
rooms-katholieken. Mochten de groot
winkelbedrijven in de toekomst Brood
nodig een soort monopoliepositie wil
len geven op dit gebied, dan is het
waarschijnlijk, dat ook het neutraal
maatschappelijk werk bij de actie zal
worden betrokken. In de Verenigde
Staten is het zegeltjeswezen ontwricht
door het grote aantal charitatieve orga
nisaties, die er zich op geworpen heb
ben. Dat wil men in ons land voorko
zijn binnengekomen (totale waarde
zesduizend gulden), verantwoord be
steed zullen worden.
Jac. G. van Oord
overleden
actie nam, de heer E. J. -Veenendaal
(niet te verwarren met evangelist H.
Veenendaal), is door de vereniging
o verge;
Verwacht wordt, dat ve
gingen, jeugdorganisaties e
van Beeck Calcoen, Arnhem; D. P. Bothof,
Ede: dr. J. J. Buskes, Amsterdam; prof. dr.
K. Dijk. Driebergen; prof.
H. Jonker,
terhof, Apel-
ïrg; dr. K. de
UTRECHT Maandag is op 72-jari
ge leeftijd overleden de heer J. G. van i
Oord, die in de Gereformeerde Kerken Bij Miami (Florida, VS) zijn dins-
(vrijgemaakt) een vooraanstaande dag 17 fruitkwekers omgekomen. Zij
plaats heeft ingenomen. zaten in een bus die door een trein
De heer Van Oord, die oprichter en werd gegrepen,
president-directeur was van een grote Een liberaal parlementslid uit
aannemingsmaatschappij, heeft vooral 1 Quebec heeft in het Canadese Lager
huis een wetsvoorstel ingediend tot
afschaffing van de monarchie en
uitroeping van de republiek. Zoals
men weet is de Britse vorstin formeel
ook nog koningin van Canada en ande
re Gemenebestlanden.
De huisbewaarders van het pand
te Parijs, waar de gangster Figon om
het leven kwam, hebben dreigbrieven
gekregen. Daarin wordt gezegd, dat zij
LONDEN De Britse Verenigde
Protestantse Raad heeft er in een
schrijven aan dr. Michael Ramsey, de
aartsbisschop van Canterbury, op aan
gedrongen dat hij paus Paulus VI niet
zal uitnodigen voor een bezoek aan
Engeland. In de brief, die ook open
baar is gemaakt, wordt de hoop uit
gesproken dat geruchten van die strek
king ongegrond zullen blijken te zijn.
De raad zegt te vrezen dat de huidi
ge sfeer van mildadigheid en toleran
tie tussen de kerken door een dergelij
ke uitnodiging in gevaar zal worden
gebracht.
bekendheid gekregen door zijn werk
in de Nederlandse Bond van Gerefor
meerde Jongelingsverenigingen. Van
1946 tot 1953 was hij van deze bond
voorzitter en sindsdien bekleedde hij
het erelidmaatschap. Ook was hij eni
ge tijd tweede voorzitter van het Gere
formeerd Sociaal en Economisch Ver
band. Voorts was hij voorzitter van de
persvereniging Opbouw, die het gelijk-
namige weekblad uitgeeft. De heer medeplichtig zijn en daarvoor zullen
van Oord was lid van onderscheidene boeten. Figon was kroongetuige in de
generale synodes. Ben Barka-affaire.
De overledene was ridder in de
Orde van Oranje-Nassau. De begrafe-1
nis zal vrijdagmiddag in Werkendam
plaats vinden na een rouwdienst in de
Maranathakerk, die om half twee be
gint.
Ds. J. Fokkema
in Amersfoort
begraven
Van een correspondent
SOEST In een overvolle Ichtus-
kerk is gisteren aan ds. Jan Fokkema
de laatste eer bewezen. Ds. A. O. Zijl
stra hervormd predikant te Amers-
foort leidde de rouwdienst. Hij sprak (Van een onzer verslaggevers)
Over Hebreeën 13 vers 7 en 8.
Ds. Zijlstra noemde ds. Fokkema 1 UTRECHT De heer J. Hoek-
3*''ï.flra burgemeester van Nijkerk,
I De Gereformeerde Kerken hebben
besloten om meer praktische hulp
te gaan verlenen aan Pakistan, voor
al op landbouwkundig en technisch
gebied.
I Via de Wereldraad van Kerken gaan
de kerken van de Oecumenische
Raad hulp bieden aan hongerend
India waar de grootste hongersnood
van deze eeuw wordt verwacht, om
dat de landbouw maar 35 procent van
een normale en toch al karige
oogst opbracht.
I De Hervormde Kerk heeft zojuist
drie landbouwkundigen naar Afrika
gezonden. Zij zijn ingezet in Ghanai
op Madagaskar en in Mindolo, waar
de Afrikaanse kerken een grote
proefboerderij hebben.
Na een jaar van betrekkelijke
consolidatie treden de Gereformeer
de Kerken nu vooral naar voren met
nieuwe plannen. In deze kerken wordt
meer geofferd voor het Werelddiako
naat dan door enige andere protes
tantse kerk in ons land. De jaarlijkse
februaricollecte bracht uiteindelijk
niet minder dan 1.250.000 gulden op
terwijl speciaal aan giften nog
725.000 gulden binnen kwam. De her
vormde collecte bracht dit jaar
570.000 gulden op.
Pnkistan
Dank zij deze gave kunnen de gere
formeerden hun hulp aan Pakistan
gaan uitbreiden. Speciale' hulp wordt
geschonken aan de vele kerken die
dicht aan de grens van India te vinden
zijn en ontzaggelijk hebben geleden
door de oorlog van het vorige jaar.
Wim van der Linden bekend door
zijn werk in het achtergebleven Italië
was daarheen vertrokken en deze
streek biedt zoveel mogelijkheden, dat
drie Nederlanders zullen worden uitge
zonden om vooral op landbouwkundig
gebied te gaan helpen. Reeds eerder is
in dit gebied door Van der-Linden
dijk aangelegd, .waardoorv.nu... de j
lijkse overstromingen tot het'Verleden
behoren.
Brazilië
Nieuw voor de Gereformeerde Ker
ken zijn de plannen voor Curasao en
Latijns-Amerika, waarbij het hoofdac
cent waarschijnlijk zal vallen op de
grote steden in Brazilië. Indonesië
werd reeds lang geholpen, maar een
geheel nieuw plan is om de kerken
daar te leren op welke wijze de kerk
diakonaal kan helpen. Gebleken is bij
voorbeeld dat de bejaarden, die vroe
ger door de families werden opgevan
gen, door de veranderende maatschap
pij op zichzelf komen te staan. Met
Dat het werk van het werelddia
konaat leeft in de Gereformeerde
Kerken, bleek, zei dr. J. van Klinken
gisteren op een persconferentie, na de
discussie over dit werk op de synode.
Terwijl de synode veel tijd nodig had
om moeizaam het enthousiasme
overwegingen en besluiten te vangen
voor een duidelijke uitspraak gaven
een aantal gemeenten spontaan in tien
dagen 12.800 gulden extra om te laten
zien dat zij het niet bij woorden wil
len laten.
India
Terwijl in Utrecht een persconferen
tie gehouden werd, vergaderde ii
gebouw van de Wereldraad van Ker
ken de leiding van Interchureh Aid,
de interkerkelijke hulpverlening om
te spreken over de komende honger:
nood in India. Op het ogenblik wordt
via de kerken van de wereld op 3500
posten reeds aan 500.000 mensen bij
voeding verstrekt.
Het ligt in de bedoeling dit werk te
verdubbelen. Een grote moeilijkheid is
dat dit op korte termijn vrijwel 0
gelijk is door gebrek aan transportmo
gelijkheden naar, maar vooral ook in
India. Er is een drie-jarenplan opge
steld dat gericht is op landaanwinning,
en op de ontwikkeling van de aanwezi
ge landbouw.
De kerken van India hebben de ker
ken van het westen verzocht er bij
hun regeringen op aan te dringen om
zoveel mogelijk hulp te bieden. Het
probleem betreft zeker zeven staten
en tientallen miljoenen mensen. De de
finitieve besluiten zullen volgende
week genomen worden door het Cen
traal Comité van de Wereldraad van
Kerken als dit voor zijn jaarlijkse ver
gadering in Genève bijeenkomt.
Subsidie
In. het afgelopen jaar hebben de Ne
derlandse protestantse kerken via de
Interkerkelijke Coördinatie Commissie
acht ontwikkelingshulp projecten aan
de regering voorgelegd voor subsidie.
De vraag werd op de persconferentie
gesteld of dit niet wat schraal afsteekt
tegenover de 88 projecten die de
Rooms Katholieke Kerk aan -de rege
ring voorlegde.
De heer J. Bos van de Oecume
nische Hulp antwoordde dat het ver
schil hoofdzakelijk te verklaren is
door het. Jeit. dat de Nederlandse ker
ken geen eigen projecten voorleggen,
maar projecten die opgekomen zijn
uit de kerken van de ontwikkelings
landen zelf. Het is beslist de bedoe
ling niet om de kerken in die landen
bepaalde projecten op te dringen,
want dan hebben zij later niet het
gevoel dat het een werk van henzelf
Van de acht projecten (totale kosten
zes miljoen) zijn er twee door de rege
ring aanvaard. De Nederlandse kerken
hopen dat nu ook spoedig subsidies los
zullen komen voor de andere zes pro
jecten, zoals steun aan de christelijke
universiteit van Salatiga in Indonesië,
landbouwvoorlichting in Ghana, de
christelijke universiteit in Kongo-Leo-
poldstad en een middelbare meisjes
school in Nigeria. Worden alle acht
projecten aanvaard dan zal de rege
ring, drie en een half miljoen subsi
die verlenen, terwijl de kerken bijna
drie miljoen gulden voor hun reke
ning zullen nemen.
Burgemeester Hoekstra
Oorzaak ligt in
krappe geldmarkt
dienst van de Koning der Kerk: Jezus
Christus. Ds. Fokkema, die streed op
kerkelijk en op politiek terrein is mid
den in de arbeid weggeroepen: hij
werkte voor deze Soester gemeente,
alsof het zijn eerste gemeente gold.
Ds. J. Smit van Werkendam, die
door ds. J. Fokkema zou worden beves
tigd in Soest sprak in de aula van het
kerkhof naar aanleiding van Job 14
vers 5. Aan de groeve bedankte een
zoon van de overledene voor alle lief
de, zorg en vriendschap, die men zijn
vader heeft bewezen.
ling van de woningbouw in de
vrije sector. ,,De gemeentebestu
ren moeten zo langzamerhand
constateren, dat de markt voor
koopwoningen verzadigd raakt'
Dit zei hij vanmorgen op de jaar
vergadering van de vereniging
van C.H. gemeentebestuurders
waarvan hij voorzitter is.
De heer Hoekstra zocht de
zaak ervan in de krappe geldmarkt
de hoge rentevoet, die thans tot
zeven procent is opgelopen. Deze twee
factoren spelen niet alleen de bouwon
dernemers maar ook de gemeentebe
sturen parten. De aspirant-kopers en
aspirant bouwers laten zich afschrik
ken. Dat heeft weer tot gevolg, aldus
burgemeester Hoekstra, dat de ver
koop van bouwrijpe grond stagneert
en de ontwikkeling van uitbreidings
plannen ernstig wordt afgeremd.
Bovendien meende de heer Hoek
stra, dat de doorstroming gevaar loopt
door deze ontwikkeling in de sector
van de koopwoningen. Meer bejaarden
centra, streekverpleegtehuizen en be
jaardenwoningen zouden voor
ouder wordende mens in onze samenle
ving en voor de woningsituatie een
betere en grotere verruiming beteke
nen, aldus de heer Hoekstra.
Bezorgdheid uitte hij ook over het
voortgezet onderwijs en het verkeer,
die hij met de woningbouw de knel
punten van het gemeentelijk beleid
(Van onze kerkredactie)
UTRECHT „Wat verwacht
u", vroegen wij gisteren op de
persconferentie voor het werelddi
akonaat, „dat de Nederlandse
christenen zondag meer zullen ge
ven of minder, nu minister Bot
verklaard heeft dat hij 90 miljoen
niet kwijt kon? Meer, omdat zij
denken dat de kerken het wel be
ter kunnen besteden, of minder,
omdat zij denken dat minister
Bot dan maar eerst over de brug
moet komen?" Zowel de heer J.
Bos van Oecumenische Hulp als
dr. J. van Klinken van het gere
formeerde werelddiakonaat vrees
den een negatieve uitwerking
door deze ministeriële verkla
ring.
De heer Bos zei dat men het
werelddiakonaat van de kerken
niet moet gelijkschakelen met we
re] dhulpver lening. Er zijn wel
raakvlakken, maar het werelddia
konaat reikt veel verder. Hét gaat
daarbij vaak om projecten waar
juist het menselijke aspect in
naar voren komt.
Vele projecten komen ook niet
in aanmerking voor regeringssub
sidie. Minister Bot eist dat het
Drojecten betreft, waarbij het
vooral gaat om overdracht van
kennis of van ervaring. Daar val
len veel kerkelijke projecten niet
onder. De heer Bos vond het
onjuist van de minister dat hij
wel gezegd had 90 miljoen overge
houden te hebben, maar er niet
bij verteld had dat het ging om
geld dat al een bepaalde bestem
ming had. Dit bedrag heeft in de
wandeling al de naam „pot van
Both" gekregen.
EEG
Zo was 47,5 miljoen gulden be
groot voor het ontwikkelingsfonds
van de EEG. Dat dit geld daar
nog niet terecht kwam is vooral
te wijten aan de moeilijkheden
binnen de EEG. De heer Bos ver
trouwde er op dat dit geld ook
inderdaad wel zal besteed worden
en dan lijkt het meer dan het is,
omdat vanuit dit fonds plannen
gesteund worden die vele miljoe
nen vergen.
Bovendien zit in die 90 miljoen
nog eens 36,2 miljoen voor West-
Irian (Nieuw-Guinea), dat via de
Indonesische regering ter beschik
king van dat gebied moet komen.
Maar de Indonesische regering
heeft er nog niet om gevraagd en
zal er waarschijnlijk ook niet om
vragen, omdat het haar eer te na
is door Nederland geholpen te
worden. Van een vooruitziend be
wind zou je eigenlijk moeten ver
wachten dat het zich er al lang op
bezonnen zou hebben hoe dit geld
op andere wijze goed besteed kan
worden, zei de heer Bos.
ERVARING
De heer Jac Looijen van de
Informatiedienst van de Gerefor
meerde Kerken zei dat de rege
ring pas begonnen is met hulpver
lening terwijl de kerken al twin
tig of meer jaren bezig zijn. Zij
hebben een enorme ervaring opge
daan, hebben uitstekende contac
ten en hebben de tijd gehad voor
een goede voorbereiding van de
projecten. De regering ervaart nu
dat een langdurige voorbereiding
noodzakelijk is.
Dr. J. van Klinken illustreerde
dat door de mededeling dat verle
den zaterdag in Hongkong begon
nen is met de bouw van een
nieuw kindertehuis voor Rennies
Mill. De plannen waren al in 1963
klaar. Het geld was er toen even
eens, maar de verdere voorberei
ding om tot uitvoering van de
plannen te komen bleek een zeer
langdurige kwestie te zijn.
POMPEN
En mejuffrouw Hebe Kohlbrug-
ge van het hervormde werelddia
konaat kon wijzen op een erva
ring van de kerken op Voorne
Putten. Zij hadden gehoord dat er
in Ghana wel waterputten zijn,
maar dat het water van onzettend
diep naar boven gehaald moet
worden. Toen werd daar een actie
gehouden voor pompen.
Het geld was er spoedig. Ghana
wilde graag die pompen hebben,
maar toen bleek dat elektrische
pompen volop te koop waren,
maar in die dorpen geen elektri
citeit is. Andere pompen werden
bijna niet meer gemaakt. Het heeft
weken gekost om een firma te
vinden die ze kon leveren, maar
toen ging er nog weer tijd over
heen, omdat zij speciaal gemaakt
moesten worden.
(Van onze kerkredactie)
APELDOORN De gangbare
mening als zou koningin Wilhel
mina alles wat betreft haar begra-
fenisdienst van te voren hebben
geregeld spreekt ds. J. F. Berkel,
emeritus-hofprediker van Het Loo
als eindredacteur van het blad
Hervormd Apeldoorn tegen. Hij
schrijft: „Er dreigt een legende te
ontstaan, dat alles door koningin
Wilhelmina tot de kleinste bij
zonderheden geregeld was."
Ds. Berkel komt tot deze conclusie
naar aanleiding van het boek van de
vroegere particuliere secretaris van
de Koningin, de heer Thijs Booy.
Bij het lezen van „De levensavond
van koningin Wilhelmina" is ds. Ber
kel' over enkele onjuistheden gestrui
keld. Hij staat er daarom op enkele
dingen recht te zetten.
Persoon
Hoewel hij het boek van de heer Booy
wel waardeert, vooral om de weerga
ve van de persoon van koningin Wil
helmina, acht hij het als geschied
kundige bron onnauwkeurig. Wat er
in staat over het spelen van het
volkslied van Waldeck in Delft is
bijvoorbeeld niet goed.
Over de voorbereiding van de begrafe
nis schrijft de Apeldoornse predi
kant, die nu als ziekenhuispredikant
dienst doet, dat op 22 oktober 1954
koningin Wilhelmina hem schrifte
lijk haar wensen wat betreft haar
begrafenis meedeelde. Viermaal
heeft zij hierin nog wijzigingen
aangebracht; in 1961 voor het
laatst.
Over de afscheidsdienst op Het Loo
stond niet meer, dan dat deze zeer
kort moest zijn en alleen gezang 182
vers 2 uit de oude bundel werd ge
noemd. Wat betreft de Nieuwe Kerk
in Delft, de schriftgedeelten Mat-
noemde. Hij drong aan op een spoedi
ge wegenfinancieringsregeling voor de
gemeenten, temeer omdat de gemeen
ten voor hun financieel beleid thans
vrijwel geen nieuwe inkomstenbron
nen meer kunnen aanboren. Behalve
de wegenfinanciering vond hij ook het
spoedige uitwerken van een woon
plaatsbelasting nodig.
Onmiddellijke verlichting van
Doorstraalt" verlichtend weefsels en
spieren tot in de gewrichten
■Reumatische pijnen, spit, zenuwpijnen,
J®- verstuikingen, stijve nek en ledematen
niets werkt sneller, niets werkt aangenamer
ter verlichting van pijn dan Algesal-balsem.
Onmiddellijk in de huid doordringend, werkt
Algesal diep op de weefsels in tot aan de
haard van dc pijn (zonder oppervlakkige
warmtesensatie of irritatie van de huid te
veroorzaken) cn "doorstraalt" verlichtend
weefsels en spieren tot in de gewrichten.
Reumatische pijnen en stijfheid maken
spoedig plaats voor een durend gevoel van
verlichting en welbehagen.
Wacht niet tot de pijn uitbreekt I Zorgt
dat U thuis altijd een tube Algesal bij de
hand hebt om zodra het nodig is de pijn te
verlichten. ALGESAL bij alle apoth. en drog.
theus 28 vers 1 tot 7 en Johannes 20
vers 11 tot 18 waren door haarzelf
opgeschreven. Ook de liederen e
geloofsbelijdenis van Nicea. Aan
haar hofprediker liet zij over hoe de
dienst in elkaar zou worden gezet.
Toch gaf zij nog aanwijzigingen
voor de prediking („Wat wel en wat
niet moest worden gezegd"). Over
de keuze van de tekst mocht de pre
dikant zelf beslissen.
Over het boek van de heer Booy
onthult ds. Berkel, dat de laatste
kerkgang niet bij het open avond
maal in 1961 was, want ds. Berkel is
in het bezit van een brief, waarin
staat, dat zij niet aanwezig kon zijn.
omdat ze in Soestdijk verbleef.
Verder he«ft de heer Booy opgemerkt
in zijn boek, dat de Hervormde
Kerk in gebreke is gebleven konin
gin Wilhelmina te begeleiden bij
haar zware taak. In dit verband
merkt ds. Berkel op, dat het waar is,
dat zij niet met vreugde aan de cate
chisatielessen terugdacht en een vre
selijke afkeer had van het organise
ren, reglementeren en dogmatiseren
dat onder theologen nogal voor
komt.
„De heer Booy zal goed doen als hij
de hervormde kerk de weg wijst
voor het begeleiden van een
stin", aldus schrijft ds. Berkel als
kritische noot hierop.
Te Cherson in de Oekraïne is een
massagraf ontdekt, waarin zich de res
ten van 1276 door de nazi's vermoor
den mannen en vrouwen en 80 kinde
ren bleken te bevinden.
Zeven kinderen en een visser zijn
dinsdag in de Rio Manu, een zijtak
van de Amazonerivier, door piranha-
vissen verslonden, nadat de boot waar
in ze zaten was omgeslagen. Dit wordt
i uit Peru gemeld.
(Van onze kerkredactie)
VLISSINGEN Ds. H Bart-
tema heeft de generale synode van
de Nederlandse Hervormde Kerk
gevraagd zo spoedig mogelijk bij
de minister van dexfensie toestem
minst te vragen voor legerpredi-
kanten, die dat wensen, om een
uniform zonder distinctieven te
dragen. Ook wil hij, dat zolang de
ze zaak niet is geregeld, de leger-
predikanten hun werk in burger
mogen verrichten.
Gisteren is de Vlissingse legerpredikant
teruggekeerd van vakantie in Oostenrijk.
Vandaag heeft hij zijn dienst in burger
kleding hervat. De uitspraak van de sec
tie Kerk en krijgsmacht (die het optreden
van ds. Bartlema eigenmachtig noemde
en zei, dat hij de kledingvoorschriften
moet gehoorzamen) legt de legerpredi
kant naast zich neer. Deze sectie is maar
een advieslichaam, de synode moet be
slissen, zegt hij.
Mocht de synode de legerpredikanten
toch verplichten uniformen met onder
scheidingstekenen te dragen, dan zal ds.
Bartlema zich onder protest hieraan
onderwerpen. „Ik meen nog steeds, dat
een predikant niet in een NAVO-pakje
kan lopen", aldus ds. Bartlema.
Veertig Amsterdamse hervormde pre
dikanten hebben zioh eveneens tot de
synode gewend. In hun brief ondersteu
nen zy de actie van ds. Bartlema.
