Bantoekerken
uit hun
isolement
Liturgie in de Geref.
Kerken is vernieuwd
GEESTELIJK
LEVEN
Oproep prof Verkuyl
ezfw Mhdad/mt1:
Oecumenische
leergang
Belangstelling groot:
ruim 4000 cursisten
ZATERDAG 22 JANUARI 196*
(Van onze (kerkredaclie)
In Zuid-Afrika bestaan
sinds het einde van de vorige
eeuw naast de verschillende
kerken, die voortgekomen zijn
uit de zending, vele separa
tistische Bantoekerken. Het
aantal van deze on
afhankelijke Ban-
toekerkelijke groe
peringen is onge
veer drieduizend
en het aantal leden
van deze kerken is
meer dan vier mil
joen. Deze vier
miljoen Bantoes
wilden niet meer
behoren tot ker
ken, die relaties
onderhouden met
„blanke kerken".
Zij zeiden: „De
kerk van de blan
ke is het graf van
de zwarte". Blanke
apartheid werd be
antwoord met
zwarte apartheid.
Deze separatisti
sche kerken heb
ben een verzoek
gericht tot dr. C.
Beyers Naudé de kerk der Nasarenen, de grootste zionistische
en zijn Christelijk groepering onder de onafhankelijke Bantoekerken.
Instituut, om hen
te helpen. Het werk, dat dr.
Brug tussen christenen
van alle rassen
Verrassend contact
in Zuid-Afrika
WU n ragen van u een offer.
Om alle mi «verstanden te voorkomen, leggen wjj efc de nadruk
op. dat wjj geen offer vragen voor het Christelijk Instituut voor
Zuidelijk Afrika, waarvan d». Be.yera Naudé de directeur ia.
Wjj vragen evenmin steun voor het blad van het Instituut „Pro
Yeritate".
Maar wij vragen lang* deze weg Meun voor het werk. dat vanuit
het Instituut gedaan wordt voor en «amen met de „separatistische
Bantoekerken".
Dat wil zeggen voor die miljoenen Bantoechristenen, die in deze
kerken samenleven.
Wjj vragen u daarvoor een bijdrage te storten op rekening van
prof. dr. J. Verkuyl bjj de Algemene Bank Nederland. Van Baerle-
straat. Amsterdam, met de vermelding „Voor het werk onder de
Bantoekerken". Het gironummer van deze bank is 206800.
Er is in Nederland al ongeveer negenduizend gulden bijeengebracht
voor dit doel. Wjj mikken op vijftienduizend gulden. Wjj zullen het
geld overmaken naar het Christelijk Instituut in Zuid-Afrika op een
speciale rekening, die in Johannesburg voor deze arbeid is geopend.
nen tussen de rassen niet aanvaard
de, werden zij uitgedaagd, om ook
een poging te doen, om het contact
met de blanke christenen te her
stellen. Toen zij zagen, dat een
b^nk,e Christus niet zag als een te aantallen groepen, die nog niet dewerkers gevraagd, om herha-
blanke Christus beseften zij die- meedoen. Van de drieduizend zijn lingscursussen voor predikanten te
per dan ook, dat Christus ook niet momenteel nog maar vijftig groe- organiseren. De betekenis daarvan
r-hr.ct"* m»»r «»n pgn verenigd in de nieuwe raad. laat zich moeilijk overschatten. Via
Maar het begin is er. de voorgangers van de talloze
gemeenten is hier een gelegenheid,
u p <>,n te dragen tot een diepere
Vol overgave vieren de nazareners olk jaar het Loofhuttenfeest. Op de achtste e
(Leviticus 23 36 en Johannes 7 37) trekken ze in een lange rij naar het graf v
Shembe. Orjt niet in excessen te ontsporen hebben zij dringend behoefte aan
belangrijkste dag van dit feest
t hun stichter, de profeet Isahai
•eter opgeleide voorgangers.
..zwarte Christus'
Christus, die blanken en zwarten Maar het begin
verzoent met God en met elkaar.
Een van de dienaren van deze
onafhankelijke Bantoekerken. ds.
Malukazy, trad als verbindings
man op en organiseerde de offi
ciële contacten tussen bepaalde
van deze kerken en het instituut.
Nadat in januari
voor te bereiden van een theologi- Voor het eerst sinds 1888 zijn
sche school. Deze kerken voelen tekenen van weerkerend vertrou-
sterk de behoefte aan beter opge- wen tussen de onafhankelijke Ban-
leide voorgangers, om niet te toekerken en enkele vertegenwoor-
njnp en vprannpnn? van rerir#m- ontsporen in allerlei excessen en digers van de blanke kerken. Er slaan-
Hoe gaat Beyers Naudé's Christe- j._ nraktiiken voor honderddtiiren- om de eisen van de veranderende zijn aan beide kanten daden van Maar de vervulling van dezi
ik Instituut dere irprirar. nu hoi. den Bantoes Voor predikanten samenleving beter tegemoet te zoekende liefde. Een Bantoevoor- taak kon wel eens een van d»
kerken die wel samenwerken kunnen treden. ganger zei na de eerste contacten: meest belangrijke^ ontwikkelingen
theologische en praktische bezin
ning en verandering van kerkelij-
honderdduizen-
ken. weerstanden van de züde dei
blanke kerken, die de vervullinj
van deze taak deels met hoop en
deels met groot wantrouwen gade-
lijk Instituut 'deze kerken
pen? Allereerst in de vc
\Tvovig cursussen ^wo^e^^gegev^A in^T? bid kerken ziin al enke-
jaar in Daveytown een eerste offi- Bantoetalen door ds. F. Burke, die 'fen„d.erg<;li3ke herhalingscur-
ciele ontmoeting plaatsvond, kreeg tot een ninkstereroen h„hoort on sussen gehouden, waarvoor ooi
dejamenwerking vorm op een^bij- groot gezag heeft onder deze kei- f/n n^r Zuid-Afrik^s gewekt™'
eenkomst in Queenstown van 25 ken.
t 30 juni 1965. Vijftien onafhanke
lijke groeperingen hebben zich ver
enigd in een Raad van onafhanke
lijke Bantoekerken (African Inde
pendent Church Association).
In de tweede plaats heeft de In de derde plaats is tot het gezag
kerken Beyers Naudé
onafhankelijke Bantoe- instituut het verzoek gericht, om de problemen van kerkopbouw
Tenslotte zullen gezamenlijke „Hier hebben blanken en zwarten In het huidige Zuid-Afrika zijn
studiegroepen worden georgani- geleerd elkaar niet te haten, maar Hoe riskant deze taak ook is, nu
seerd over die onderwerpen, die in lief te hebben". komt het er op aan, dat ds. Beyers
deze kringen de grootste verwar- De taak voor hen, die zich aange- Naudé en zijn medewerkers gehol-
ring opleveren, zoals over doop en gord hebben tot medewerking, zal pen worden. Daarom doet prof- dr.
ondmaal. de Heilige Geest, het verre van gemakkelijk zijn. Tallo- J. Verkuyl, die ons ook het basis-
de uitleg van de Bijbel, ze weerstanden zullen openbaar materiaal voor dit artikel verschaf-
i met deze raad de oprichting ambtelijke dienst.
Resoluties
van Zuid-Afrika, spreken uit, dat
wij elkaar moeten leren liefheb
ben als broeders in Christus, onge
acht kleur, ras of geloof, en dat
wij deel moeten hebben a=n Zijn
lijden aan het kruis samen met
tè abrupt
Beyers Naudé voor en samen kenen van de kerk" gëmaakCTlen Christenen uit andere volken,
met de separatistische Ban- heeft ook wel gesproken
toekerken heeft aangevat, zou 8r°6iftuiPeri".
j6 koortsen van het acculturati
wei eens een van de belang- ces", „begeleidende verschijnselen *uut voor Zuid-Afrika en
tin i de urbanisatie", enzovoort. ■H®" J!
rijkste ontwikkelingen in het
huidige Zuid-Afrika kunnen
zijn.
Vier miljoen Bantoes In
Zuid-Afrika behoren tot deze onaf- P
hank,lijk, k,rk,n. Drl, mlljofn d'" k
bMo«n lot k,rk,n. dl, mrt d, IIrt d' ro.pi.ie v
blanke kerken in „n otflclÈle „la- 'kristenen, om den kerken In lier-
tie staan. Zeven miljoen Bantoes ,^enac" 16 helpen,
behoren niet tol een keek maar ®«d" 1»n5 hoopte de Raad van
Kerken in Zuid-Afrik- on contact
groeistuipen", „wond- 9 y 51611611 66,1 volledig ver-
trouwen in het christelijk insti-
id-Afrika en wij nodi
gen zijn directeur, ds. C. F. Bevers
Naudé, uit. om ons te helpen in de
moeilijkheden bij de kerkopbouw.
Sedert enige jaren beginnen de
„oude kerken" echter te beseffen,
dat men met dergelijke analyses
niet kan volstaan. Men mag niet
uit de verte over deze kerken
(Van onze (kerkredactie)
ook
Wij doen een beroep op de
grotere kerken, die wij begon-
MHgÉI eki
verlaten
groepje van jongeren, r
een aantal ouderen. Bewust
Ondanks de openheid van schrijven we: een zanggroep,
want het is beslist niet de bedoe
ling dat een kerkkoor iedere
keer zal concerteren.
de gereformeerde synode blij
ven vele besluiten voor het
gewone kerklid vaak verbor-
dat onze kerken gen in de Acta. En als hij er Ds. G. N. Lammens, rappor-
de separatisten deze raad
onrechte) toch beschouwden als
•blanke" organisatie. Zo ge
niet .veelj om de kloof te
sche kerken, als In de kerken, die
met de blanke kerken in betrek
king staan.
In laatstgenoemde kerken neemt beurde c. ,uc» «cCI| uui ue mooi ic
bovendien onder de jonge genera- overbruggen. Totdat ineens als
tie de neiging toe. om deze kerken door een
te verlaten en zich te voegen bij ontstond met
de onafhankelijke Bantoekerken. groeperingen.
De reden daarvan ligt ongetwij
feld in de gespannen rassenrela-
Vele onderzoekers hebben zich
bezig gehouden met de vraag, uit ..Die Christlike Instituut van Sui-
welke oorzaken deze duizenden delike Afrika" van Bevers Naudé
kerkjes ontstaan zijn. Men heeft 1
gewezen op de verdeeldheid van dc
protestantse zending, op de te straf
fe controle door de westerse ker
ken en het paternalisme, op het
gebrek aan pastorale zorg. op de
iele
Wij erkennen,
ontstaan zijn mede door hun werk v,ot
en wij richten ons nu tot hen met a^ iels van merkt, IS het mees-
een verzoek om hulp. tal in zijn portemonnee. Maar »L,ever Seen kerkkoor. Daar
4 Wij zijn er van overtuigd, deze synode heeft één besluit hebben
dat alle christenen in Afrika genomen, waarvan
de roe" kerklid de gevolgen ervaart,
pjqggom de g^fcrqisigde en opge- 6
Christus Ie prediken,
den. Deze heeft een plaats gekre- Gaay Fortman ging
gen na de preek. niet in. Volgens hem
Op die manier moet uitkomen verband niet aan de orde. Wel zei
dat de gemeente in haar geloofsbe- hij, dat prof. De Gaay Fortman
lijdenis haar geloof in het verkon- een uitstekende lekepreek zou kun-
digde heil bevestigt. nen houden, maar of hij het iedere met
„Al weer wat nieuws", zullen week kan doen
ongetwijfeld sommigen mopperen, zaak
Dat hebben de deputaten kenne-
want zij stellen met Vprhanrl
zii helemaal niets VeiUdilU
mooiste zou ds. Lammens vinden
als de gehele gemeente ook werke
lijk binnen kwam in de kerkzaal
en dan natuurlijk al zingend. Maar
dat zingend verschijnen voor Gods
aangezicht moet voorop staan.
In het vervolg begint de gerefor-
meerde kerkdienst dus met deze
„intocht". De gemeente begint
haar dienst met een lied, een
intochtspsalm, eventueel gevolgd
door het „klein gloria". Daarna is
er een moment voor stil gebed en
vervolgens zegt de predikant:
Lammens ..O"» hulp is ia de Naam des He-
is nu juist niet de bedoeling. Ko-
wonder het contort Vui.muren' "tte "röJn «erd eindelijk een litUr- ™n It. rtj.lt^nver
aantal van deze door Zijn kruis heeft te niet ge- gische orde aanvaard, die m «enen, opdat
teur van de deputaten zei zelfs ''ijj
aa„ nadruk, dat zij helemaal niets
en kerkkoor. Daar nieuws willen boeren, maar juist
heel slechte ervarln- weer willen terugkeren naar de
:ke orde van dienst,
altijd een convert ,,v,„ ,n dat XeJ'oS'M^'SSX
iturgische reformatie. Zoals
het tot nu toe gebeurde, wordt als
gezegd, was „nieuw".
daan. Daarom moeten de grotere vele plaatsen een (grote) wij- °^f„ Een ieder deed maar wat goed In aansluiting
kerken ons .niet .beschouwen als ziging za] brengen in de gang- gen" was in zijn eigen ogen. te, christelijke
bare kerkdienst. Voor de Go-
reformeerde kerken is deze rlOOgtepunt
WIJ hopen, dat de beweging, die 1;.,„
nu ontstaan is. zal worden be- liturgische
die hemel en aarde gemaakt
heeft."
Dan volgt de „verootmoediging".
Dit gedeelte van de liturgie begint
met een gebed, een lied. een
andere woord van vergeving, de wetsle-
zing en weer een lied. In de litur
gie van de deputaten staan voor
de laatste drie punten sterretjes.
Dat wil zeggen dat variatie in dit
De zesde vooronderstelling stelt wenrt is' mkschie" °°k
i
Prediking
Het volgende hoofdstuk is de
dienst des Woords. Er wordt begon
nen met het gebed van de dag of
gebed om verlichting met de
i de eredienst.
9 In gehoorzaamheid San de Hfeï-
lige Schrift (schriftuurlijk mo
tief).
i wat de gro-
vermcuwing
(oecume-
Veel goede woorden hebben
de deputaten voor de huidige ln overeenstemming met de ge-
vorm van eredienst in de Gere- U","J
formeerde Kerken niet over. En
tradities gemeen- Heilige Geest. Daarna volgt de le-
priesterlijke figuur al vaak
aandacht geschonken. Hij is geen
politicus en wil dat ook niet ziin.
laar vanuit de eenheid in Chris-
Nieuw is ook dat het lezen van
brug tussen chrls- waarschijnlijk even belang- de Schrift een grotere plaats Kn met inaciitnemine
assen In de samen- riik ma„r -J.ker krijgt. De Schriftlezing moet zelfs «te nogal felle kntiek werd door •ei|£nt3'de4 StSS4™n cpasto.
leving der volken. Dit is bet uur nJK\maa^ zeker veel mgrij een hoogtepunt worden en niet de synode overgenomen. „Een rf~j motief)
u~ inleiding tot de preek rommelig geheel", wordt er ge-
i dit is de tijd y
kerken- pender dan de liturgische alleen
te intellectuele en te ethische bena- tus kan hij de gedwongen geschei- den
Hprinff Vin /ld, Dselne. Je.. JL.U - CS,
groepen, om nit te drukken, dat vernieuwing aanvaard door Daa^°^l
Wil fpmppn«rh>n tv Inn np nrhnn. dat ten minstl
ig uit het Oude Testament, een
ilm, en eventueel de lezing uit
de apostolische brieven, (die, als
men niet altijd de Tien Geboden
wil lezen, het karakter
vermaning moe
weer een lied van de gemeente öf
een zanggroep en dan de evange
lie-lezing. Dan weer een lied,
dering van de Bantoes door de denheid van de verschillende
zendelingen, terwijl de Bantoe er
behoefte aan heeft zijn In het ge
loofsleven optredende emoties
ordt voorgesteld lefd, „een lappendeken". Dan De Heilige Schrift geeft geen vol«ens wordt de tekst gelezen,
dat. ten minste twee gedeelten uit „aSrdl 'fewe«n „P het feit dat complete liturgie, maar d.ar zyn waarover «preekt zal worden ep
aanvaardt, dat God ons "eeft ge- Katholieke Kerk.
het.eoncilie^var, de Rooms -hhhel worden d^ui, dTag^te™'WK EISi^Le
gedeelte uit het Nieuwe Testa- 66? Pl**ts heeft gegeven tussen de samenkomst %an de gemeente
looisieven optredende emoties met pen vertrouwen. Toen zij zagen, In de nieuwe eredienst kun- dat de "gereformeerde"kerkgangers „Daardoor wordt de eenheid van nTVl't"'!!18!,^''/0?1',,06
^,kaanse middelen te dat een blanke voorganger Bruggen bouwen wil deze organi- ne" voortaan zanggroepen hun zal opvauen is dat DOk in de de dienst des Woords. zoals die ScfhrHt ?e nredlkiM1
uiten. ZOals ritme, muz.ielf en hpu-p- nnHnnlre allorla vardal ie. „in eet.a Dvupapn ana- da afriaikia- merlexrerkino- verlenen Hef Iran Li.--tz-L.11:J.ai- oCnrilt, oe prediking
ment. Het derde nieuwe element schriftlezing
nredikintr een Plaats moeten hebben.
preoiKing. moet plaatg zijQ vnf)f hp]i
U-t®n' r2fils £ltm6, muziek en be we- ondanks allerlei verzet in zijn satie. Bruggen
a n, o Ir h ft h d T""TSde .officiële" medewerking verlenen. Het kan ochtenddienst de geloofsbelijdenis vanöüdT bëstaan heeft verbro- Schr ft en de ze^en
ging. Ook heeft de zending vaak eigen samenleving de scheidingslij- kerken. Bruggen ook naar de gro- een kindergroep zijn of een gelezen of samen gezongen zal wor- oestaan neen, veroro Schrift en de zegen.
Vier elementen
Omdat ons herhaaldelijk gevraagd wordt naar de s.g.
Oecumenische Leergang leek het ons goed hierover
bijgaand deze week eens iets te vertellen. De gegevens
ontleenden we aan het laatst verschenen nummer van
het maandblad Sjaloom. Mede omdat binnenkort weer
in alle series nieuwe groepen worden gevormd, leek
ons nadere informatie van belang.
dr. L. G. M. Ailing von Geu-
sau, Th. Booy, pater S. Jels-
ma. ds. A. Klamer, prof. dr.
J. M. v. d. Linde en E. Pruim
(theol. kand.), die als secre
taris optreedt.
Toenemende contacten
de grenzen van kerkformaties contactdagen
heen hebben de behoefte aan
gemeenschappelijke verdieping,
studie en bezinning sterk doen
groeien. Daarbij doet zich
onmiddellijk dc behoefte tot
een nader geïnformeerd-zijn ge
voelen.
De stroom van literatuur
groeit bovendien met de dag
zodat het praktisch ondoenlijk
is alles wat verschijnt bij te
houden. Het streven van de
leergang nu is kort en bondig
de actuele discussiepunten aan
de orde te stellen.
nen, gevolgd door de derde.
Alle cursussen gaven weer
aanleiding voor velen tot het
vormen ven gespreks- en werk
groepen. Een aantal landelijke
contactdagen zijn in Den Haag
gehouden, alsmede regionale
ijl plaatsen.
Broedermaaltijd
De oecumenische leer
gang blijkt een groot
succes te zijn. Er zijn thans
meer dan vierduizend cur
sisten. Het geldt hier een
schriftelijke vervolgcursus
over actuele oecumenische
vragen. Men kan doch
behoeft niet de erbij be
horende opgaven uitwer
ken en ter beoordeling toe
zenden. Het gaat om (vol
komen objectieve) verwer
king van feiten, die men
moet kennen om aan ge
dachten wisselingen. waar
dan ook, deel te kunnen
nemen.
Eind 1963 werd het initia
tief tot het inrichten van zo'n
schriftelijke leergang geno
men. Er werd een curatorium
gevormd, bestaande uit
rooms-katholieken en protes
tanten. Enkele na-men uit het
curatorium: prof. dr. J Blauw
Onderwerpen
Zo wordt gehandeld over ver
wereldlijking. avondmaal in
groter verband, jecumene en
de jongerenwereld. de Pinkster-
groepen. actuele theologische
stromingen binnen de r.k. kerk.
de Wereldraad, in dienst van
de wereld, een of geen kerk.
Israël en de oecumene, missie
en zending op een keerpunt. De
lessen worden zowel door r.k.
als door protestantse deskundi
gen geschreven. Het is nog mo
gelijk om van het begin af aan
mee te doen. Al moet men hier
bij bedenken dat men vanaf no
vember jl. In moet halen.
Zulke dagen worden behalve
door gedachtenwissellngen ge
kenmerkt door Informaliteit,
het feren zingen van nieuwe
liederen, het uitwisselen van
ervaringen en het vieren van
de agapè (de broedermaaltijd,
niet te verwarren met een
avondmaalsviering)
Voor de komende maanden
zijn weer diverse regionale con
tactdagen in voorbereiding. Op
bet secretariaat van de Leer
gang is een instructie te krijgen
voor mensen die In de eigen
plaats of streek zo'n dag mee
willen helpen voorbereiden.
Veelvuldiger worden intussen
verzoeken van jongeren, lera
ren en jeugd- en vormingslei
ders om een aparte leergang
voor scholieren en andere jon
ge geïnteresseerden. Met be
hulp van een team van onder-
wijs-deskundigen is een serie
van tien lessen ontworpen. Ze
als onder begeleiding
leraar of jeugdleider kunnen
Kosten
Voor alle inlichtingen en
aanmelding kan men zich
wenden tot de heer
E. Pruim die het secreta
riaat van de Oecumenische
Leergang beheert. Adres
Sjaloomcentrum. Drie Jof-
ferengaarde 7, Odijk (tel.
03405-2358).
Wat de kosten aangaat
voor elke cyclus van de
senioren leergang moet
15 inschrijfgeld en ver
volgens ƒ20 lesgeld (even
tueel in termijnen) worden
voldaan. Voor de jongeren-
cyclus geldt een rijks
daalder inschrijfgeld en
ƒ7,50 lesgeld. In groeps
verband kan reductie wor
den verkregen. Het giro
nummer is 1334.
ken".
Ook de geloofsbelijdenis had een
merkwaardige plaats gekregen, in
het begin van de middagdienst.
zeggen de deputaten. Zij spreken
zelfs vs
lijkheid.
Tot degenen die menen, dat aller-
lei nieuwe dingen worden inge- Woords en dienst der offeran-
Vler elementen moeten in de ge- a~,r,r.a*r
•one ochtenddienst aan de orde g"bec
gepreekt zal worden en
dan de preek.
Het is de bedoeling dat het lezen
van de Schrift een eigen plaats
le- krijgt. Alles wat gelezen wordt be
de hoeft niet in de preek aan de orde
de te komen. De Schrift moet zijn
bijbels licht werpen op d" preek
die volgt. Na de preek wordt weer
gezongen.
Dan volgt de dienst der offeran
de die begint met de al of niet
een liturgische onorde- komen. De deputaten vatten die
voerd, zeggen de deputaten
ook: „Het patroon van de christelij
ke eredienst, zoals dat zich
vormd heeft in
het slotlied en c
door de gemeente beantwoord
wordt met een gezongen „Amen".
Nog één ding is nieuw. Het zal
Het woord dat de meeste wenk- niet in alle kerken w«*—
het wordt wel aangera-
„„«vrt „ufifLfi?" brauwen deed fronsen was wel:
«Intocht". De synodeleden bleken den. De kansel wordt weer een
fn jl, gewend te zijn aan de gebruike- echte preekstoel, die alleen ge-
111 k volgorde: votum, groet, zin- brulkt wordt voor d- preek, «et
(fs) fn de gereformeerde zondag- g?n; Sch,ri,ftlezing- dat Z6 da* begin overige van de dienst wordt geleld
IwiLlLf hHfcïit nnvl^Mhafv niet g0ed k°nden vatten. van arhtar avnnrJ laalatafel of
uit.teg VMtteUmm.fi,
ders" zoals een Hongaarse predl-
de"afievaardlgden van de kerken bhfnenk™, J''..MSj
noemde, waren het er op dit punt 1,2ok nlf'
unaniem met de deputaten eens.
Vooronderstellingen
Het rapport over de gereformeer
de eredienst is één van de grootste
rapporten die de synode kreeg te
verwerken. Het omvat niet minder
dan 79 getypte foliovellen. Het
was ook een goed doorwrocht rap
port De kritiek van de synode
was miniem. Wel waren er natuur
lijk vragen en bleven er wensen,
maar de rapporteur van de stu-
die-deputaten ds. G. N. Lammens
kwam beslagen op het Lunterse
ijs.
historisch overzicht met een weel
de aan liturgisch materiaal voor
de leek, en het bevat een achttal
vooronderstellingen of eisen waar
aan een goede liturgie moet vol
doen. (Ce het overdenken waard
zijn.
Een van de mooiste gedachten Is
wel de poginr om van de domi
nees-kerk cn speciaal domi
nees-kerkdienst af te komen Zo
wordt in dc derde vooronderstel
ling gezegd, dat in de eredienst
God zelf uit Zijn gemeente komt
en dat de gemeente God
antwoordt: „Daarom heeft de voor
ganger als gevolgmachtigde des He
ren en tolk der gemeente - twee
voudige fnnctle." Dit laatste
tolk der gemeente zegt het rap
port, „zal echter, gezien de „mon
digheid" van de gemeente tot een
minimum beperkt moeten blijven.
'tZon een zegen zijn voor de ge
meente als zij in onze dagen weer
volop werd betrokken In de dia
loog met haar Heer, terwijl haar
voorgangers daarbij alleen de toon
aangeven."
In de discussie op de synoae vei-
klaarde ds. Lammens dat er geen
enkel bezwaar is als een diaken
eer de collecte wordt Behouden in
gebed voorgaat. Er was ook ge
vraagd of dit betekent, dat lekeprc-
kers kunnen voorgaan. Op dit
fcoorstel £an prof. mr. W. F. de
Orgelbriefje ds. Lammens
psalm 84 1-2
en klein gloria
..Ome hulp" en groet
VEROOTMOEDIGING
schuldbelijdenis
psalm 86 3
woora van vergeving
Wet des Heren
psalm 86 6
DIENST DES WOORDS
gebed van de dag
(of: om verlichting met de Heilige Geest)
lezing Apostolische Brieven:
Efeze 5 6-14
zanggroep: Halleluja
gemeente: ps. 119 .53
evangelielezing: Mattheüs 6 19-24.
zanggroep: Lof zij V. Christus
gemeentegezang 89 1 en 4
tekstlezing (Matlh. 6:22, 23)
en prediking
gemeente: psalm 106:3
DIENST DER OFFERANDEN
geloofsbelijdenis (gezongen)
voorheden
inzameling der gaven
slotlied: gez. 25:3 (orgelspel)
gemeente: Amen
