.VORMING' KERKLID
BELANGRIJKE TAAK
GEESTELIJK
LEVEN
Pionier van oecumene
Nathan Söderblom 101
jaar geleden geboren
Gekalmeerd
achter
t stuur
Jeugdwerk en Kerk groeien naar elkaar toe
Mhdaciï/mt1:
Aantal geneesmiddelen
vertraagt reacties
ZATERDAG 15 JANUARI
(Van onze kerkredactie)
„VORMING" is een woord
dat de gereformeerden altijd
met vette lettere geschreven
hebben. En aan die vorming
hebben niet in de laatste
plaats de jongelings- of meis
jesverenigingen meegewerkt.
Menige politicus, predikant
en zakenman ziet met dank
baarheid terug op de jaren
die hij doorbracht op de JV.
Daar leerde hij een onder
werp inleiden, spreken en
debatteren. Daar leerde hij
zich verdedigen en vaak ook
aanvallen. Veel oude woor
den zijn versleten, maar het
woord vorming is door twee
wereldoorlogen en een we
reldcrisis onbeschadigd heen-
gekomen. Meer dan ooit be
seft de wereldkerk dat „vor
ming" noodzakelijk is. Maar,
en dat wordt in het gerefor
meerde jeugdwerk duidelijk
beseft: Vorming stelt in onze
tijd veel en veel hogere eisen
dan vroeger. Het tijdperk van
pionieren is voorbij. De be
gaafde „amateurs" van vroe
ger moeten plaats in ruimen
voor getrainde specialisten.
De tijden zijn veranderd.
Steeds meer jongeren volgen na
het basis-onderwijs voortgezet
onderwijs. De jeugd van nu
weet veel meer dan de jeugd
van vijftig jaar geleden. En de
jeugdbeweging moest mee veran
deren. De gereformeerde jonge
lings- en meisjesverenigingen
zijn nu (althans landelijk) gere
formeerde jeugdverenigingen ge
worden. Vroeger bracht de maat
schappij na het basisonderwijs
automatisch een scheiding aan
tussen jongens en meisjes. Nu
blijven ze op school en zitten ze
naast elkaar in de klas. De schei
ding op de verenigingen vroeger
was zinvol. Ze leefden immers
ieder in een eigen wereld. Maar
■"Mn overlappen die werelden
elkaar.
Coördinatie
Vorig jaar hebben we een ge
heel nieuwe doorbraak gezien.
De bond van geleide clubs voor
kinderen en de Bond van jeugd
verenigingen hebben elkaar ge
vonden. Het besef brak aan dat
er veel meer coördinatie moei
lijn tussen de kinderclubs en
jeugdverenigingen. Vroeger was
er een geweldig groot verschil.
Een kind stond nog in de onder
wijsperiode. de jeugd stond al in
het volle leven. Maar onze tijd
sen moeten wel leren hoe ze in
oep i
nomen. Er wordt nu gedacht
aan een basiscursus. Leiding ge
ven aan de groep, waarna
bron"
gaat
bijbel. Maar staffunctionaris
Kranenborg wil een heel pakket Daad
van cursussen klaar maken,
opdat iedere vereniging of groep
En om zijn taak te kunnen
an verenigingen, die zegt,"daar vervullen kan de jeugdvereni-
of daar weten we te weinig van gi°g in die toekomst niet langer
IN GESPREK MET:
Jenny Omvlee
L. Kranenborg
J. Stolk
J. Stolk
HOE reilt en zeilt het jeugdwerk? Dezer dagen had onze kerk
redacteur een gesprek met Jenny Omvlee, vice-presidente van de
Bond van Gereformeerde Jeugdverenigingen, de heer L. Kranenborg,
staffunctionaris voor het kadertrainingswerk en J. Stolk, secretaris
voor de kadervorming bij het werk voor de 8^16-jarigen.
Tijdens dit gesprek werd duidelijk dat het woord „vorming" in
het gereformeerde jeugdwerk nog niets aan actualiteit heeft inge
boet. Duidelijker dan ooit wordt nu begrepen dat „vorming" gericht
moet zijn op de gehele mens, en niet alleen maar op zijn verstand.
geholpen kunnen worden.
Pakket
een plaats zijn waar alleen maar
over onderwerpen gesproken
wordt. Men komt bijeen als „jon
ge kerk", niet als „jonge kerke-
De oorspronkelijke opzet was raad". Juist daarom wil ook deze
dat het ene jaar de landelijke gereformeerde jeugdbeweging
uilig jaar geleden bestond de jeugd uit jong-voiu
kent eigenlijk niet meer de peri
ode van de korte broek en dan
die overgang naar de lange
broek. Het kind blijft langer
kind, terwijl de jeugdperiode
vroeger begint. De wereld van
het kind en de wereld van de
jeugd beginnen in elkaar over te
vloeien.
Wijzigingen
bond zorgde voor een cursus, ter
wijl het volgend jaar de provin
ciale afdelingen op eigen behoef
te afgestemde cursussen gaven.
Daar, zei ons de vice-presidente lijk.
Jenny Omvlee, willen we vanaf
In de toekomst willen we een
landelijk pakket van cursussen,
waaruit de provinciale organisa
ties naar behoefte kunnen kie
zen. Dat blijkt nodig omdat de
ss Iand
de daad meer inschakelen,
schien doen we dat nog veel te
weinig", werd er verzucht, „en
vat we doen. doen we te opzette-
Maar daar liggen weer vele
nieuwe vragen. Daar juist be
gint het jeugdwerk het kerke-
werk te raken. In Amersfoort
uwar het bureau van het C.G.J.
gevestigd is wordt beseft dat
ie
i»
zijn jongerei
Al deze veranderingen brengen
noodzakelijk wijzigingen mee
voor het jeugdwerk. Wie vroe
ger 16 jaar of ouder was stond
al in het volle leven. Geen won
der, dat vaak de J.V. een ver
jongde uitgave was van de ker-
keraad. Het zelfde groene laken
dekte de tafel, dezelfde vergader
stijl werd gevolgd, vaak kwa- P,,,, bondsdag.
men dezelfde onderwerpen ter t
sprake. De textielwereld heeft
in wezen eerder dan de kerk Hoe doe ik dit, hoe doe ik dat?
begrepen dat de wereld van dc Altijd ging het er (overdreven
jeugd geen jong-volwassenen-we- gezegd) om hoe men de verga-
reld meer is. Zij kwam met een dermethode oude stijl nieuw le-
eigen tienermode. En het lan- ven kon inblazen,
ger jong blijven werd daarna ge- In 1960 werd een kaderplan
accentueerd door een eigen twen- geboren. Een basiscursus van
nermode voor mensen van 20 vier avonden kwam tot leven,
tot 29 jaar. Kleren maken mis- gevolgd door cursussen
Dit werk staat nog maar aan synode van de Gereformeerde
het begin. Maar Jenny Omvlee, Kerken dit vorige week ook.
- Hoe we
re rich
kei 15 van de kerkorde
ke predikant wel en welke niet
dominee kan blijven al§ hij het
In de toekomst zal dit „vor- directe gemeentepastoraat ver-
mingsaspect" zelfs nog belangrij- laat. werd wel uitgesproken dat
ker worden. Er duiken immers staffunctionarissen van het
in onze tijd steeds meer vragen jeugdwerk predikant kunnen
en problemen op. Met kant en blijven.
Studies over Hume en
Wittgenstein
vindt En kennelijk besefte de yan een onzer medewerkers
In de serie Wijsgerige Mono- kritiek langs het
■- grafieën van Het Wereldvenster zaak heengaat, doch toenmalige
Vandaag is het honderd
jaar geleden, dat de Zweedse
theoloog en Nobelprijswin
naar Nathan Söderblom
werd geboren, eertijds aarts
bisschop van de Lutherse
Kerk in Zweden en één der
pioniers van de oecumeni
sche beweging. Zijn naam is
onverbrekelijk verbonden
aan de eerste grote confe
rentie van „Life and Work"
(voor praktisch christen
dom), die hij in 1925 te Stock"
holm organiseerde.
In Uppsala hield vandaag prof.
H. S. Nyberg, een van de achttien
leden van de Zweedse academie,
feestrede. Tegelijk werd een
schien niet altijd de man, maar paalde onderwerpen als het ge- in Baarn verschenen twee studies opvattingen in het hart hebben tentoonstelling geopend
deze mode is e«m uiterlijk teken bruik van audiovisuele hmpmid- over filosofen: Hume en Wittgen- getroffen. In zoverre moet ziin versiteit van handschr
van geweldige innerlijke veran- delen, nandenavbead. bijbelse stein. Het eerste gemakkelijker werk heilzaam
deringen. onderwerpen etc. Deze traïnuig leesbaar voor de leek dan het (135 blz., f 7,90).
- richt zien in de jeugdverenigin- laatste boek: Wittgenstein was T~>~ -----
bnelle arOGi &en vooral °P de bestuursleden njet zo eenvoudig te doorgron-
en actieve leden die zeer waar- den.
Vele kerkelijke jeugdorganisa- schijnlijk later een bestuursfunc- De schrijver van David Hume, overleed. Deze filosoof geniet be-
ties hebben het moeilijk met de- tie zullen bekleden. dr. Gabriël Nuchelmans, hoogle- trekkelijk weinig bekendheid, Uppsala,
ze overgang. Het is gemakkelij- En zo kwamen er allerlei ver- raar te Leiden, geeft in klare maar had grote invloed in eigen begravei
ker een tienermode dan een tie- schillen jopenbaar tussen vroeger woorden een uiteenzetting van kring, vooral bij het ontstaan
i de i
NATHAN SÖDERBLOM
chtt
ledi
Huif
eres
choc
hausen en Harnack, terwijl ooj^™
Duitse theologie In de persoonUor
A. Ritschl op hem inwerkte. Eeed
bij ging het om de openbaring Deri
God in de geschiedenis. Datoass
zeggen in de profeten en latetaar
Jezus Christus kan men iets" S
speuren van God. In SöderWLcma
theologie staan Christus en
kruis centraal. Söderblom spec^jg^
seerde zich in de godsdienstgeschil,
denis, waarbij vooral de Perziken
religie hem bijzonder boeide, fooi
ven
Door zijn benoeming tot pri ]q,
kant van de Zweedse kerk tefo c
rijs, welke functie hij zeven yroi
waarnam, was hij in staat c
te lopen aan de Sorbonne.
dissertatie „La vie future d'a;
le Mazdéisme" trok sterk 1
aandacht en in 1901 werd hijfj
theologisch hoogleraar in
benoemd. Hiernaast werd hijj
oktober 1912 hoogleraar ii
dienstgeschiedenis te Leipzig. I
neipi-ogramma te ontwerpen, en nu. De voorzitter van
Toch mag het gereformeerde heen, moet in onze tijd
handschriften, brie-
andere documenten, die
indruk geven van het omvat- Jonas Söderblom. stamde uitbeen Twee ïaar later voiede 7ïinalcu
Dr' tf 'A van Peur Wis 'dp t*nde .werk van -de aartsbisschop., .eaBzianJük boerengeslacht in..2we- «f®* v'f »ter volgde .zijn jen
schrijver van Ludwig Witteen- M°rgen houdt de Stockholmse hof- den, terwijl zijn moeder, Sophie tot bisschop van Uppfcer
•Si, jf. ^1.- .LlfSL predikant Olie Nystedt. een intiem Amalie Nicoline Blume uit intellec- Als aartsbisschop van ZwedenVoe
stein, d.e_veertien jaar geleden vriend van Soderblom. een specie- tuele Deense kringen voortkwam, hij de geschiedenis der oeeumPOC
le preek in de Domkerk van Het gezin Söderblom bestond be- sche beweIin. H..rt,gez
de aartsbisschop is halve uit de ouders, uit vijl kinde- De™cetnS ingaan. HeedsS
waarvan Nathan de oudste 1890 werd zijn aandacht op inter
Zijn vader zette hem aan tot tionale arbeid gericht, doordat-,
voor- Humes denken, tezamen met van het neopositivisme. In hoofd- Poqt7Pnpl<;
veel zijn eigen inzichten daarover, zaak is het boek gewijd aan zijn
Waarnemers
Wat maken we ons soms druk
En als we dan een paar maan
den verder zijn. glimlachen
we om onszelf.
Dat bleek mc weer eens op de
gereformeerde synode. Nog
vers staan in het geheugen de
septemberzittingen gegrift.
Als maar ergens de Hervorm
de kerk ter sprake kwam.
klonken woorden die niet
vrij waren van wrevel. De
moeilijkheden binnen het
Contact in Overheidsza
ken-Militairen iCIO-M) had
den de verhoudingen grondig
bedorven.
Er is nu een nieuwe hoofdleger -
predikant. Alle moeilijkheden
zijn nog lang niet opgelost,
maar een nieuwe sfeer is er
toch wel geschapen.
En zie. die nieuwe sfeer was
duidelijk voelbaar op de gere
formeerde synode. Er moest
naar de hervormde en gere
formeerde synode van waar
nemers. Hoewel het rapport
uiteindelijk met een positieve
conclusie kwam. ademde het
toch noe de geest van het
vorige jaar.
Moeten we deze dingen zo zeg
gen?". werd herhaaldelijk ge
vraagd over bepaalde onge
lukkige zinnen
Dat wil niet zeggen dat er geen
erschillen zijn tussen de Her
vormde kerk en de Gerefor
meerde kerken. Die werden
scherp gezien Maar wat
opviel was. dat een kwestie,
als die binnen het CIO-M
toch ervaren werd als een
even fel oplaaiende ruzie tus
sen twee zusters, die even
spoedig ook weer vergeten
wordt.
Nu kan men zich weer concen
treren op de werkelijke ver
schillen
Alleen heeft de CIO-M-alfaire
wel een les geleerd. Kerken
kunnen niet meer op eigen
houtje beslissingen nemen. Er
kunnen consequenties zijn
voor de verhouding tussen de
kerken. Steeds meer in onze
tijd zullen synodes rekening
moeten houden met de ande
re kerken.
Daarom is het goed als er waar
nemers worden gezonden
naar elkanders synodes. Zelfs
al zullen zij niet mogen spre
ken. dan zitten ze er toch als
een levende herinnering aan
die andere zusterkerk, als
een waarschuwing: Vergeet
bij uw besluiten ons ook
niet.
De waarnemers betekerten aller
minst een op handen zijnde
hereniging maar vel: „We
willen niet zonder elkaar de
weg naar de toekomst zoe-
jeugdwerk niet klagen. De clubs meer de gespreksleider zijn. Het is een voorbereiding voor denken en aan geschriften
van de Gereformeerde Jeugdor- Daarom moet hij niet zozeer het verdere studie, maar dient ook filosofen die invloed op hem had-
ganisatie voor onder de 16 jaar onderwerp, als wel de gespreks- om in bredere kring bekendheid den. Sterk dringt zich de gedach-
tellen 45.000 leden. Zij groeien techniek onder de knie hebben, te geven aan het werk van Hu- te op dat men weinig van Witt-
sneller dan de bevolking. Maar Was de vergadering vroeger me, dat grote invloed heeft ge- genstein leert kennen, zelfs uit
in die leeftijdsperiode worden hoofdzakelijk gericht op het ge- had In latere eeuwen. Voor hen eigen geschriften. Mogelijk
de moeilijkheden ook nog niet ven van kant en klare antwoor- die het voorrecht hebben na eni- omdat zijn vroege dood een ver-
zo sterk gevoeld. De jeugdvereni- den waarmee de jongeren de we- ge eeuwen te mediteren over de dere ontwikkeling belette. Enige
gingen blijven in getalsterkte ge- reld ingezonden werden, nu schok die Humes werk teweeg- bladzijden behandelen het bonte
hard studeren, terwijl Nathan ook als vertegenwoordiger va„
het land achter de pastorie moest
helpen bewerken. Zweedse studenten de student
ont
led
Zweedse posterijen hebben twee
speciale postzegels uitgegeven. Van 1883 tot 1894 studeerde Na-
Ook in de pastorie van Trönö, than te Uppsala. In september 1886
waar Söderblom is geboren (thans legde hij het kandidaatsexamen in
een museum) vond vandaag een de filosofie af en in december 1892
plechtigheid plaats. Daarbij wa- dat in de theologie,
ren ook zijn nog levende kinderen
aanwezie' Invloeden
lijk. De Bond van Gereformeer- wordt begrepen dat men de jon- bracht en Humes weerwoord, leven van Weense kunstenaars januari
blijkt wel dat veel van Humes en denkers. (112 blz., 6,90).
Söderblom geboren. Zijn vader. ds.
juist deze verenigingen hadden
de laatste jaren een snelle groei
moeten beleven. Zij hebben de
plotselinge na-oorlogse bevol-
kingsaanpas dus niet opgevan
gen.
Vrijblijvend
Duidelijk is dat veel gerefor
meerde jongeren aan de jeugd
vereniging niet toekomen. Zij
voelen er niet voor zich aan te
sluiten. Dat wil niet zeggen dat
zij geen interesse hebben, maar
het is een meer vrijblijvende
interesse. De laatste jaren is dan
ook een nieuwe vorm van jeugd
werk ontstaan die de naam
„open jeugdwerk" kreeg.
Toen de beide bonden van (ge
makshalve zeggen we) kinderen
en jeugd elkaar vonden, werd
meteen besloten om ook stimule
rend en helpend op te treden
ten opzichte van de nieuwe vor
men van jeugdwerk.
Daarmee werd in wezen een
nieuwe principe aanvaard. Het
Centrum voor Gereformeerd
Jeugdwerk, waarin de beide bon
den werden ondergebracht, voelt
zich niet alleen verantwoorde
lijk voor de aangesloten leden,
maar voor de gehele gerefor
meerde jeugd. Dit kon wel eens
consequenties hebben voor de
toekomst, want opnieuw begin
nen twee werelden elkaar te ra
ken. de wereld van het jeugd
werk en de wereld van de kerk
Kader
De nieuwe tijd vraagt voor
het jeugdwerk ook nieuwe lei
ders. Wil het woord „vorming"
actueel blijven, dan zullen er lei
ders van clubs, en besturen van
jeugdverenigingen moeten ko
men. die hun weetje weten en in
praktijk kunnen brengen. Meer
dan ooit wordt behoefte gevoeld
aan een goed opgeleid kader.
Twee mannen zijn door in het
bijzonder mee belast, J. Stolk,
secretaris voor de kadertraining
van 816-jarigen en L. Kranen
borg die als staffunctionaris ir.
Bulens opvolgde voor de oudere
jeugd.
Kadertraining is een typisch
na-oorlogs woord. Voor 1960 be
stond het nauwelijks. Er werden
wel eens lezingen gehouden, er
werden jaarlijkse vergaderingen
van voorzitters belegd, maar er
zat weinig lijn in. En altijd weer
ging het om vragen die op de
methodiek betrekking hadden.
conferentie te Northfield i
ka bijwoonde.
Onder zijn leiding kwam in 1'
te Stockholm de eerste grote cori
rentie van „Life and Work" (vl
praktisch Christendom) bijej
Het ging hem er om de eenheid
Theologisch onderging Nathan bevorderen tussen de verschilll
Söderblom de Invloed van Well- de kerken. Söderblom was van i
ze conferentie de geestelijke
der. Hij wilde ondanks de
matische verschillen dat de Chi
tenen van de gehele wereld
lijn zouden trekken, waar he
sociale gerechtigheid betreft. Onl
veer 600 vertegenwoordigers v
37 volkeren namen aan deze con
rentie deel. Hier ontmoet!
oosters-orthodoxen. oud-kathol
ken en lutheranen, anglicanen
presbyterianen, baptisten en metl
disten elkaar voor het eerst.
In een referaat voor de provinciale afdeling van het
Groene Kruis in Utrecht heeft dokter J. J. Werner, de
afgelopen week in zijn kwaliteit van voorzitter der af
deling onder meer een pleidooi voor voorzichtigheid
met z.g. tranquillizers (kalmerende middelen) gehou
den. Op dit facet van zijn betoog gingen we nog wat
nader met dokter Werner in.
Van een onzer redacteuren
Ik ben pas op maar ik
ben nou al moe Deze
gevleugelde woorden van
ons aller Toon Hermans
betekenen natuurlijk méér
dan een grapje. We ZIJN
bijna allemaal gauw moe,
gespannen, overwerkt,
nerveuzerig en ga zo maar
door. Het schijnt bij ons
hedendaagse samenle
vingspatroon te horen dat
velen deze en soortgelijke
klachten li ebben. In de
ergere gevallen komt men
via zijn huisdokter bij de
zenuwarts terecht, die er
dan wat aan probeert te
doen.
Behalve door praten, door
mentale beïnvloeding, kan hij
mede iets bereiken door het
voorschrijven van speciale kal
merende middelen. De vak
wereld en ook al velen daar
buiten hebben er een Engelse
verzamelnaam voor: tranquil
lizers Rustigmakers. zouden
we in rond Hollands zeggen.
Ze blijken inderdaad effec
tief. maar zoals met zoveel
geneesmiddelen praktisch
Reen enkel geneesmiddel doet
het zonder zijn er bijwer
kingen. Deze nevenverschijnse
len gelden niet zozeer de van
oudsher en nog steeds velen
goed helpende tranquillizers"
broom en valeriaan (oef, wat
een lucht), als wel de ultra
moderne kleine pilletjes in
rood. groen en in welke andere
kleuren ze zich uiterlijk maar
kunnen presenteren.
Voorzichtig
Te weinig wordt door de leek
beseft dat voorzichtigheid bij
het gebruik van deze tranquil
lizers is geboden. Ze zijn be
doeld voor een niet te lange
de invloed van geslikte tran
quillizers in het geding moest
worden gebracht.
Beschouwt men deze inciden
tele onderzoekresultaten als
steekproeven, dan kan het
iemand angstig te moede wor
den. Want tranquillizers wor
den bijzonder veel verstrekt....
Ingetogen gebruik is ook
hierom van belang, daar drank,
in het bijzonder de borrel,
bedoelde negatieve invloed op
het centrale zenuwstelsel nog
weer eens meer dan evenredig
versterkt. In concreto: iemand
die tranquillizers gebruikt en
één borrel tot zich neemt kan
ondanks een nog laag alcohol
gehalte in zijn bloed de eigen
schappen van een volslagen „e-
schonkene gaan vertonen. Men
denke zich de gevolgen hiervan
in het verkeer eens in.
Moeten tranquillizers ge
bruikende automobilisten dan
hun wagen maar liever op stal
laten.' Als ze daartoe in de
gelegenheid zijn. inderdaad. Ze
doen er te allen tijde beter
aan zich te LATEN rijden,
hetzij met hun eigen, hetzij met
een openbaar vervoermiddel.
Brengt hun werk per se het
besturen van een auto mee en
zijn ze niet in de gelegenheid
zich op andere wijze voort te
bewegen dan dienen zij de
uiterste voorzichtigheid achter
het stuur in acht te nemen,
hetgeen zich onder meer moet
uiten Ln het met matige snel
heid rijden.
Op deze wijze worden al-
Niet elk ongeval wordt op thans die factoren uitgescha
keld, welke de betrokkene.
periode één van de een
patiënt behandelende geneeshe
ren moet dus op zijn minst op
de hoogte zijn van helgten
door die patiënt wordt ingeno
men en hoe lang dat geschiedt.
Dit moet hierom worden ge
zegd. daar in deze tijd van
medische specialismen, meerde
re doktoren over een patiënt
„kunnen gaan", waarbij de
coördinatiefactoren niet altijd
in het spel worden betrokken
Elke mogelijkheid van gewen
ning aan een tranquillizer moet
worden uitgesloten. Zo ergens
dan is het gewoonteslikker
worden van deze medicamenten
Bijwerkingen dus. Tal van
tranquillizers, die op recept
verkrijgbaar zijn, bevatten z.g.
barbituurzuurverbindingen, du
als gevaarlijke bijwerkingen
hebben zodanig op het centrale
zenuwstelsel van de mens in te
werken DAT ZIJN REACTIE
SNELHEID ZONDER DAT HIJ
DA.AR ZELF IETS VAN BE
MERKT fintegendeel, hij/zij
voelt zich juist minder gespan
nen" WORDT VERTRAAGD!
Fataal
Men denke zich zo iemand als
automobilist in. Plotseling voor
een situatie geplaatst waarin hij
vliegensvlug moet reageren,
blijkt zijn reactievermogen hem
in zoverre in de steek te laten
dat hij later dan gewoonlijk
reageert. Dit kunnen precies de
fatale seconden betekenen!
mobilist zelfs niet aan de lippen
mag komen, behoeft dus geen
betoog.
Uit dit alles mag niet worden
afgeleid, dat tranquillizers op
zichzelf slecht behoeven ie zijn.
Men dient er alleen zo spaar-
zamelijk mogelijk gebruik van
te maken (de patiënt-zelf mag
svp bij de genezing ook nog
wel enig gewicht in de schaal
leggen; door zijn wilskracht
bijvoorbeeld». Die noodzakelij
ke soberheid schijnt nog niet
tot iedereen te zijn doorge
drongen.
Allemaal
Het alleen-gebruik-bij-ho-
ge-noodzaak geldt trouwens
voor alle geneesmiddelen, lot
de meest eenvoudige „pijnstil
lers" zoals het asperientje toe.
Daarvan kunnen bijvoo-beeld
de uiterst fijne kristalletjes in
sommige gevallen wel oegeiiik
tot
maagbloeding stiniule-
mogelijke oorzaken
dische sector vallende,
gaand onderzocht, ma:
aantal van deze onderzoeken
naar de toedracht van dodelijke
verkeersongelukken hebben
meer dan eens aangetoond, dat
hemzelf uit, in een moeilijke
verkeerssituatie kunnen bren
gen. Dat het gebruik van alco
hol, altijd reeds ten sterkste in
het verkeer is ontraden, in bo
vengenoemde gevallen de auto-
Een grondregel die iedereen
zich steeds voor ogen zou moe
ten houden is: GEBRUIK
SLAAPMIDDELEN, PIJN
STILLERS KALMERENDE
TABLETJES, OOK AL KUNT
U ZE, „ZO MAAR" KRUGEN
NIET ALSOF HET PEPER
MUNTJES ZIJN. Want dat zijn
ze bepaald niet.
Hoevelen grijpen, als ze een
begin van hoofdpijn voelen, of
ais ze niet onmiddellijk kunnen
slapen direct naar het buisje?
Dat is verkeerd en niet bevor
derlijk voor de gezondheid.
Gebruik al deze middelen pas
na grondige overweging. Ja ze
ker. loop liever door met die
hoofdpijn ais ze nog wel te
Allen heel verschillend, n
juist in hun verscheidenheid
eenheid in Christus openbare!
Het leek aanvankelijk ccn onmoi
lijke ontmoeting, maar om Söd<
blom zelf aan het woord te lati
Ik geloof het onmogelijke,
ik aan de levende God geloof.
Nobelprijs
ln 1931 overleed hij. Zijn
chaam rust in de Domkerk
Uppsala. Zijn grafsteen verwij
ons naar Lucas 17, waar stac
Wij zijn onnutte dienstknechte
wij hebben slechts gedaan tv
wij moesten dqen.
Voor hetgeen hij gedaan /iep|j|
is Söderblom nog tijdens zijn Ml
ven geëerd. Hij was eredoctdl
van talloze universiteiten en nl
1930 ontving hij de JVobelpri||
voor de vrede.
Onvoldoende
De
nluu;
rieden
Kraemer, fenomenaal zeiiding»man
was geen theoloog. Zijn studi
op hel terrein van de oosterse talen
en hij was hoogleraar in dc god»
dienstgeschiedenis. Zelfs zakle hi;
do eerste keer, toen hq examen
moest doen voor het „brevet van
theologische geschiktheid als zende
ling-leraar", omdat hij een onvol
doende had voor dogmatiek. En toclï
kon hij preken als schier geen ander
en bezat hij een kennis van de theo
logie, waar menige theologische (IroJ
lessor jaloers op kan zijn, aldus ds.-
E. J Oomkes in de Friese Kerkho]
de. waaraan wij dit bericht outl»
